Tíminn - 26.11.1988, Blaðsíða 9

Laugardagur 26. nóvember 1988
nnimíT 3
Tíminn 9
Flokksformennirnir Jón Baldvin og Steingrímur Hermannsson. (Tíminn: Pjctur)
tíma til annars. Eins og sakir
standa lifum við eitt slíkt fráviks-
skeið. Þingflokkar og framboðs-
hreyfingar eru nú fleiri en al-
menna reglan segir til um. En
hversu lífvænleg eru þessi nýju
stjórnmálasamtök? Og hvernig
urðu þau til?
Flest bendir til þess að stjórn-
málasamtökin, sem „ruglað“
hafa flokkakerfið síðustu ár,
eigi sér ekki von langra lífdaga
- nema ef vera skyldi Kvenna-
listinn, sem er raunverulegt afl í
stjórnmálum eins og sakir
standa. En þegar betur er að
gætt er Kvennalistinn í eðli sínu
stundarfyrirbæri, þrýstihópur af
öflugra taginu, en ekki eiginleg-
ur stjórnmálaflokkur. Fyrr en
varir mun Kvennalistinn hafa
étið upp það fóður, sem hann
hefur alið sig á. Hér verður því
ekki spáð hversu langan tíma
það tekur, enda skiptir það ekki
öllu máli. Hitt er svo annað mál
að Kvennalistinn gæti farið að
þróast sem „stofnun", sem sam-
kvæmt grónu stofnanaeðli legði
allan metnað sinn í að viðhalda
sjálfum sér, þótt hlutverki hans
væri í raun lokið.
Samstarf í
stað samruna
Sannleikurinn er sá að fjór-
flokkakerfið er raunar enn við
lýði og engin ástæða til að eyða
pólitískum kröftum i að sameina
flokka með fækkun þeirra að
markmiði. Það getur ekki talist
neinn annmarki eða einhver
óskapa kvöl í lýðræðisþjöðfé-
lagi, þótt til séu fjórir eða fimm
þingflokkar. Miklu fremur verð-
ur að gera ráð fyrir að rúm sé
fyrir allmarga stjórnmálaflokka
í þjóðfélagi sem viðurkennir
fjölhyggju og er andstætt því að
keyra allt í viðjar pólitískrar
einhæfni og breiðfylkinga eða
sundurþykkra regnhlífarsam-
taka. Langtímastarf félags-
hyggjuflokkanna kemst aldrei
á, ef það á að vera útgangs-
punkturinn að fyrst þurfi að
leggja sjálfa sig niður og sfðan
að sameinast í formlegri breið-
fylkingu eða póiitískum lifrar-
samlögum. Langtímaþörfum fé-
lagshyggjunnar verður best
þjónað með því að starfandi
flokkar vinni saman á málefna-
grundvelli af hleypidómaleysi
hver gagnvart öðrum. Misklíð-
arefnum verður ekki eytt með
skipulagsbreytingum eftir ein-
hverri staðlaðri forskrift. Hins
vegar er hægt að sameinast um
framgang sameiginlegra stefnu-
mála með skynsamlegum samn-
ingum og samstarfsáætlunum. Það
er valið sem félagshyggjuflokk-
arnir eiga eins og nú standa
sakir. Að svo komnu máli ráða
þessir flokkar ekki við meira en
að halda áfram að vera þeir
sjálfir með sínum nöfnum og
númerum. Frasapólitíkinni
verður að linna, fordómarnir
verða að hverfa, þráhyggjustagli
um ágæti pólitískra súpersam-
fylkinga þarf að ljúka. Oftrú á
skipulagsbreytingar eða ofsjónir
um þingflokkamergð mega ekki
villa mönnum sýn um það,
hvernig best verður staðið að
langtímasamstarfi félagshyggju-
aflanna í þjóðfélaginu.
Langtímamarkmið
Táknrænt gildi þess að Stein-
grímur Hermannsson og Jón
Baldvin Hannibalsson heim-
sóttu herbúðir hvor annars og
ávörpuðu liðsaflann hvor hjá
öðrum felur ekki í sér tilboð um
samruna flokkanna, heldur
áherslu á þá staðreynd að þeir
eru að vinna að því að styrkja
samstarf flokkanna, eyða tor-
tryggni og hleypidómum, sem
einkennt hefur samskipti Al-
þýðuflokks og Framsóknar-
flokks allt of lengi. Þeir voru að
styrkja þá trú, sem flokksþing
Framsóknarflokksins hafði,
þegar það ályktaði að myndun
núverandi ríkisstjórnar væri
sögulegur viðburður. Því aðeins
verður sú yfirlýsing að áhríns-
orðum að það sjáist í verki á
komandi árum að núverandi
ríkisstjórnarsamstarf hafi orðið
upphaf að öflugri samstöðu fé-
lagshyggjuaflanna í landinu.
Ekki er neinn vafi á því að
mikill hljómgrunnur er fyrir því
að félagshyggjuflokkarnir
treysti samstöðu sína um lang-
tímamarkmið um stjórn
landsins. Þegar um slíkt er rætt
er augljóst að framlag Fram-
sóknarflokksins vegur þungt.
Hann er stærstur þeirra flokka,
sem hér eiga hlut að máli. Þátt-
taka hans er úrslitaatriði, ef
stefna á til trausts og langvarandi
stjórnarsamstarfs félagshyggju-
aflanna. Auðvitað hlýtur von
um slíkt að byggjast á reiknings-
líkum um fylgi einstakra stjórn-
málaflokka og öðru þess háttar
raunsæismati. En fyrst og fremst
fær vonin líf hjá almenningi, ef
núverandi stjórnarsamstarf fer
vel úr hendi og verður notað til
þess að treysta samstarfsviljann
til frambúðar.