Tíminn - 12.04.1989, Blaðsíða 2

Tíminn - 12.04.1989, Blaðsíða 2
2 Tíminn Miðvikudagur 12. apríl 1989 Samningafundur milli ASÍ og VSI í dag. Vinnufundir í kjaradeilu BHMR í gær og fyrradag. Samningamenn verjast allra frétta: Samkomulag að skapast? Sjóflugvélin sem keypt hefur verið á Patreksfjörð. Engir beinir samningafundir voru í kjaradeilu BHMR og ríkisins í gær heldur stóðu svokallaðir vinnufundir yfir. „Það er enn verið að vinna svona milli mála eins og kannski mætti orða það. Það er best að vinna þetta þannig, í þrengri hópi,“ sagði Guð- laugur Þorvaldsson ríkissáttasemjari í gær. Guölaugur sagðist ætla að verið væri að ræða þau mál sem ríkið hefði lýst yfir vilja sínum til að semja um til lengri tíma og hann sagöist álíta að málin færu að skýrast innan tíðar. Vinnufundirnir hófust í Borgar- túni 6 í fyrradag að Ioknum samn- ingafundi og stóðu fram eftir degi. Þeir hófust síðan aftur í gærmorgun og var rætt um að koma á samningi til þriggja ára þar sem gilti önnur röðun í launaflokka en verið hefur. BHMR vill fá fleiri launaþrep sem ákvarðast myndu bæði af prófum, lífaldri og starfsaldri og hækka myndi almennt laun háskólamanna talsvert. Samningamenn BHMR og ríkis- ins vörðust í gær allra frétta af gangi mála, en fróðir menn segja að það sé oft rnerki um að samkomulag sé að fæðast. Eftir Páli Halldórssyni var haft í gærdag að nú loks væri hægt að tala um alvöru samningavið- ræður. Samningaviðræður milli ASÍ og VSÍ hafa legið niðri frá því fyrir helgi, eða frá því að VSÍ óskaði eftir því við Þjóðhagsstofnun að hún reiknaði út greiðslugetu og afkomu atvinnuveganna, einkum útgerðar og fiskvinnslu. Samningafundur hefur verið boð- aður í dag og hafði VSÍ óskað eftir því að fá útreikninga Þjóðhagsstofn- unar í hendur fyrir fundinn. Þórður Friðjónsson forstjóri Þjóð- hagsstofnunar sagði í gær að þetta væri afar yfirgripsmikið verk og útilokað væri að Ijúka því fyrir fundinn í dag. Stefnt væri hins vegar að því að Ijúka því fyrir föstudag. Sjóflugvél keypt til Patreksfjarðar Nokkrir félagar í flugklúbbnum Byr á Patreksfirði hafa eignast sjó- flugvél af gerðinni Lake La 4 Bucc- aner og er hún eina sjóflugvélin sem er í notkun á íslandi í dag. í nokkra mánuði hefur vélin verið staðsett á Reykjavíkurflugvelli þar sem ein- ungis einn íslendingur hefur reynslu af því að lenda svona vél á sjó eða á vatni. Hann mun fljótlega taka tvo í „tékk“ sem munu svo þjálfa eigend- ur vélarinnar, en það krefst mikilla æfinga að verða fuilfær í að lenda vél af þessu tagi á sjó eða vatni. Flugvélin sem um ræðir kemur Óli Bjarnason útgeröarbóndi í Grímsey var sjónarvottur þegar vélin var skotin niöur: Fengu hluta þýskrar flugvélar í trollið Skipverjar á Dalaborginni EA 317 frá Dalvík fengu hluta af flaki þýskrar Focke-Wulf flugvélar í trollið, þar sem skipið var að veiðum austan við Grímsey á sunnudagsmorgun. Flugvélin sem hér um ræðir var skotin niður austan við Grímsey árið 1943, en í frásögn Tímans frá þeim tíma er sagt frá því að ameríska herstjórn- in hafi tilkynnt þann 6. ágúst um að þýsk flugvél hafi verið skotin niður á Skjálfandaflóa. Farið var með flakið til Dalvíkur. Willard Helgason fyrsti stýri- maður á Dalaborginni sagði í sam- tali við Tímann að líklega væri um að ræða hluta af hreyfilhlífum vélarinnar. Hann sagði að menn hefðu oftast sloppið við skemmdir, þegar þeir hefðu fengið hluta flaks- ins í veiðarfærin, en trollið hjá þeim skemmdist töluvert við það að fá þennan aðskotahlut. Hann sagði að oft áður hefðu menn fengið hluta úr flakinu í vörpuna og árið 1977 fékk hann stóran hluta úr stéli vélarinnar í veiðarfærin, þegar hann var skip- stjóri á Arnarborginni. Willard sagði að flakið sem þeir hefðu fengið nú hefði verið urn mílu sunnar en menn töldu að flakið lægi á, um 7 mílur réttvísandi austur af Grímsey. Óli Bjarnason útgerðarbóndi í Grímsey, var einn þeirra sem var á færum, þegar þýska vélin var skot- in niður árið 1943. Hann sagði í samtali við Tímann að þeir hefðu verið staddir um 4 sjómílur í norð- ur af Grímsey. Á þessum árum sáu þeir þýskar Focke-Wulf flugvélar nær hver einasta dag árin 1942 til 1944. „Það var einkenni þeirra að þær flugu svo nálægt sjónum. að það var lygilegt að sjá það. Jæja, ég heyri ógurlegar drunur norður í hafi og rétt á eftir birtist flugvél. Hún flaug svo rétt hjá okkur, það voru 7 til 8 bátar þarna að veiðum, að viö sáum menn í gluggum vélarinnar. Flugvélin flýgur norð- austan við eyjuna og lyftir sér síðan upp yfir eyjuna. Rétt í því koma tvær bandarískar flugvélar og þær mætast yfir miðri eyjunni. Þar með byrjaði darraðardansinn. Við sjáum að það fer að rjúka aftan úr þýsku vélinni og banda- rísku flugvélarnar halda sig fyrir ofan og neðan hana og dúndruðu á hana látlaust," sagði ðli. Skömmu síðar kvað við mikil sprenging og vélin stakkst í sjóinn, en hinar flugvélarnar flugu hring eftir hring yfir staðnum. „Við urðum forvitn- ir, svo ég set á stím að staðnum, taldi þetta ekki vera nema um 2 mílur eða svo, en þegar ég var búinn að keyra bátinn í dágóðan tíma þá ákvað ég að vera ekkert að fást um þetta og sný bátnum við, enda búið að vera gott fiskerí,“ sagði Óli. Hann sagði að þegar þeir hefðu verið búnir að fiska þar eina 3 til 4 klukkutíma þá sáu .þeir litla þúst fyrir austan sig og flugvélarnar enn sveimandi yfirstaðnum. Þeirsigldu því í áttina að þústinni og sáu að um var að ræða gúmmíbát, með sjö mönnum innanborðs. „Svo var ég bara að leggja að bátnum, eins og fínn maður, seilist inn í stýris- húsið til að kúpla frá, þá komu ýzn Ílugvéí skotm| niður & SkjálÍanda- ilóa Amerlska herstjórnin tll-l kynntl á töstudagtnn, a8 þýzkl Focke-Wulf flugvél, er flaugl eln slns liSs, hafl yerlð skotinl nlður eftlr yiðurelgn ylð amer-l iskar orsustuflugvélar. VlSur-l eign þessi var á svipuðum slóð-l um og árásln á Súðina, er gerðl var 10. Júni slðastliðtnn. _ f Flugvélin hrapaði 1 sjó niður, en áhöfn hennar, s)ö manns,i tókst að komast i gúmmlbát, erl hún hafðl meðferðls. Brezktl hersklp tók siðan flugmennlna ng eru belr nt^anga^^^h Frétt Tímans, frá þriðjudeginum lO.ágúst 1943, þar sem greint var frá að vélin hefði verið skotin niður. vélarnar hver á fætur annarri og skutu fyrir stefnið á bátnum hjá mér. Þetta voru fleiri hundruð kúlur sem fleyttu kerlingar þarna fyrir framan stefnið, svo ég bara bakkaði frá og flúði, en Þjóðverj- arnir vinkuðu og kölluðu eitthvað sem við skildum ekki,“ sagði Óli. Hann sagði að þeir hefðu rétt verið búnir að snúa frá þegar hraðbátur hefði komið aðvífandi og tók Þjóð- verjana um borð. „Það voru nú ekkert sérstaklega flott handtök hjá þeim þegar þeir voru að inn- byrða þá,“ sagði ÓIi. - ABÓ hingað til lands frá Bandaríkjunum en hún var smíðuð 1973. Vélin er fjögurra sæta með 4 klukkustunda flugþol og meðalflughraði er um 125 mílur. Sjóflugvélar hafa í langan tíma verið sjaldséð fyrirbæri á íslandi. Fyrir nokkrum árum keypti Hall- grímur Jónsson flugstjóri vél af þessu tagi til landsins en varð að selja hana fljótlega úr landi aftur vegna þess að erfiðlega gekk að fá íslendinga til að kaupa hlut í vélinni þar sem nokkuð vandasamt er að lenda á vatni, jafnframt var það algeng skoðun að þessar vélar væru hættulegar. Þegar Hallgrímur keypti sína vél höfðu sjóflugvélar svo að segja ekki sést á íslandi síðan í kringum 1950 fyrir utan að Land- helgisgæslan hafði Katalínuflugbát í- þjónustu sinni fram yfir 1960. Nokkrum árum seinna fékk Gæslan til reynslu Albatros sjóflugvélar en þær reyndust ckki eins og vonir stóðu til. Vélin sem Patreksfirðing- arnir keyptu á þó fátt annað sameig- inlegt með gömlu vélunum annað en það að geta lent á sjó og vötnum og hafið sig þaðan á loft á ný. Sem fyrr segir er aðeins einn maður hér á landi sem hefur lent svona vélum á sjó eða vatni en nokkrir af eldri flugstjórunum hafa „sjóflugvélatékk" en hafa ekki feng- ið tækifæri til að nýta þau réttindi. Helsti munurinn á því að fljúga sjóvél af þessu tagi og venjulegum vélum er að mótorinn er staðsettur á þakinu en ekki framan á vélinni. Togkrafturinn sem myndast er því í annarri afstöðu miðað við þyngdar- punkt vélarinnar, og virkar öðruvísi á skrokk vélarinnar. SSH Vaxtabreytingardagur í gær: Vaxtalækkun á verðtryggðum skuldbindingum Búnaðarbanki, Iðnaðarbanki og Verslunarbanki lækkuðu í gær raun- vexti á verðtryggðum útlánum um 0,5%, en Landsbanki, Útvegsbanki, Samvinnubanki og Alþýðubanki bíða með þá lækkun þangað til 21. apríl nk. Á móti þessari lækkun kemur lækkun raunvaxta á verð- tryggðum sex ntánaða sparireikning- um, hækkun vaxta á víxlum, yfir- dráttarlánum og almennum skulda- bréfum hjá sumurn þessara banka. Þá hækkuðu einnig nafnvextir á innlánum og hækkaði vegið meðaltal úr 13,4% í 14,2%. Vegið meðaltal víxilvaxta hefur nú hækkað úr 24,7% í 26%. Þessi hækkun á meðaltali er til komin vegna hækkunar Búnaðarbankans úr 25,5% í 27%, Iðnaðarbankans úr 24,5% í 27% og sparisjóðum úr 25% í 26,5%. Lækkun á raunvöxtum á sex mán- aða verðtryggðum sparireikningum var 0,5% hjá Búnaðarbanka og Iðnaðarbanka, en nam 0,25% hjá sparisjóðum. Önnur breyting á inn- lánshlið er 2% hækkun nafnvaxta á almennum bókurn Landsbankans og 1% hjá Iðnaðarbanka og sparisjóð- um. Vextir á yfirdráttarlánum hækk- uðu hjá Landsbankanum í 28,5% en hjá Iðnaðarbankanum hækkuðu þeir úr 28% í 31%. Vegið meðaltal á þessum vöxtum hefur því hækkað úr 28,5% í 29,3% og nálgast óðum 30% markið. Nafnvextir almennra skuldabréfa hjá Útvegsbankanum hækkuðu úr 23% í 25,5%, hjá Búnaðarbanka úr 27% í 28%, hjá Iðnaðarbanka úr 25,5% í 28,75%, hjá Alþýðubanka úr 26,75% f 28,75% oghjásparisjóð- um úr25,5% í 28,5%. Vegið meðal- tal hefur þó ekki hækkað nema úr 24,8% í 25,7% þar sem hækkun á þessum lánaflokki tekur ekki gildi í Landsbankanum fyrr en þann 21. apríl, sem er næsti vaxtabreytingar- dagur. Þá hækka vextir þessir þar á bæ í 26,5%. KB Opinber heimsókn forsætisráðherra Fimmtánda maí næstkomandi koma Ingvar Carlsson forsætis- ráðherra Svíþjóðar og kona hans í opinbera heimsókn hingað til lands. Þau koma í boði forsætis- ráðherra íslands Steingríms Her- mannssonaren heimsókninni lýk- ur þann átjánda.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.