Tíminn - 19.04.1989, Blaðsíða 9

Miðvikudagur 19. apríl 1989
Tíminn 9
VETTVANGUR

l!i!!il
Jón S. Karlsson:
Innra starf skóla
Kennari? Skólastjóri? Yfirkennari?
Sagan af henni Ásu
Hún kom í Auðnuskóla 10 ára
gömul. Með góðan vitnisburð í
veganesti. Hún var kjarkmikil, við-
kvæm og metnaðargjörn.
Kennarinn hennar var hún
Gréta. Ása kunni strax vel við
kennarann sinn og fann að þar átti
hún bandamann. Sumirskólafélag-
ar Ásu notuðu sér viðkvæmni
hennar og það að hún var „ný“.
Hún lenti í deilum innan deildar-
innar en Gréta leysti þær.
Einn dag klöguðu tveir strákar
hana fyrir skólastjóranum. Hún
var kölluð fyrir skólastjórann. Ása
þekkti ekkert þann mann. Hann
hafði komið einu sinni eða tvisvar
inn í stofuna þeirra. Hann hafði
aldrei talað við hana, hún aldrei
við hann. Hún vissi ekki hvað hún
hafði gert rangt.
Hún var allt í einu vandræða-
barn? Hvað átti hún að segja
pabba og mömmu? Átti kannski
að reka hana?
Ása leit á Grétu vonaraugum
þegar hún gekk út úr stofunni
sinni. En augnaráð kennarans var
uppgjafarlegt, afsakandi, vand-
ræðalegt. Af hverju? Af hverju
talaði Gréta ekki við hana eins og
venjulega? Yrði hún send heim?
Hún var ekki rekin, ekki send
heim. En hún kom frá skóla-
stjóranum niðurlút, skömmustu-
leg. Kjarkmikla stelpan var horfin,
metnaðurinn brotinn.
Lengi býr að fyrstu gerð.
Grunnskólinn innan dyra
Kennarar eru menntaðir til þess
að kenna og leiðbeina börnum,
fagmenn á sínu sviði (sbr. tann-
lækna,lækna, múrara). Kennarar
hafa yfir að ráða faglegri, félags-
legri og uppeldislegri þekkingu.
Svonefndir umsjónarkennarar fá
einn hóp (deild) að hausti, sem
þeir eru ábyrgir fyrir, sbr. 38. gr.
grunnskólalaga: Fyrir hverja
bekkjardeild eða námshóp í grunn-
skóla skal „skólastjóri" velja um-
sjónarkennara. Hann fylgist sér-
staklega með námi nemenda sinna
og þroska, leiðbeinir þeim og hefur
samband við forráðamenn þeirra.
Tilv. lýkur.
í 54. gr. grunnskólalaga segir
m.a.: Ef nemanda reynist verulega
áfátt í hegðun, ber kennara að leita
orsaka þess. í Ijósi fenginna upp-
lýsinga skal hann í viðtali við
forráðamenn hans ef við á leitast
við að fá bætt úr því, sem áfátt er.
Nú ber viðleitni kennara ekki
árangur og skal hann þá vísa mál-
inu til meðferðar skólastjóra, sem
kannar málið frá öllum hliðum. Ef
meðferð hans leiðir ekki til viðun-
andi ástands, vísar skólastjóri mál-
inu til sérfræðilegrar meðferðar
fræðsluskrifstofu. Tilv. lýkur.
Lítum aftur á litlu söguna hennar
Ásu.
Lítum nánar á meðferð slíkra
mála.
Kennari og forráðamenn, skóla-
stjóri, fræðsluskrifstofa og sér-
fræðingar. Þarna þarf að verða
breyting á.
Heppileg meðferð:
Kennari og forráðamenn - sér-
fræðingar (félagsfræðingar, upp-
eldisfræðingar, sérmenntaðir
kennarar) eftir því sem þörf krefur.
(Að áliti viðkomandi aðila.)
Af hverju á skólastjóri
að hverfa úr myndinni?
Skólastjórar eru ekki í persónu-
legum tengslum við nemendur,
sem umsjónarkennari vissulega er.
Skólastjórar eru ekki sérfræð-
ingar.
Skólastjórar þekkja foreldra,
forráðamenn, ekki eins vel og
umsjónarkennari.
Hætta er á að skólastjóri bregðist
rangt við vandamáli einstaklings
vegna vanþekkingar og valdi óbæt-
anlegum skaða.
Tillaga: Skólastjórar leggist af. í
þeirra stað verði skipaður rekstrar-
stjóri við hvern skóla. Hann sinni
fjárhagslegum rekstri, launaút-
reikningum og annist jafnframt
þau störf, sem yfirkennarar gegna
nú, þ.e. innkaupum t.d. á bókum
og pappír. Slíkur starfskraftur
hefði góða heildarsýn yfir fjármál
viðkomandi stofnunar.
Kennararáð, þ.e. nokkrir kenn-
arar úr hópi kennara, kosnir til
eins árs í senn, fjölluðu aftur á
móti um þau mál, sem snerta
nemendur skólans, félagsmál, um-
gengnishætti o.þ.h.
(Lýðræðisleg afgreiðsla, sem
byggir á fleiri sjónarmiðum en eins
manns, sbr. SKÓLASTJÓRI AF-
GREIÐIR.)
Hver hafa áhrif
skólastjóra verið?
Stjórnað öllum meiriháttar
ákvörðunum um innra starf í sínum
skóla.
Skólastjórar eru mjög oft full-
trúar í nefndum, ráðum og þingum
kennarasamtakanna. Algengir
fundarstjórar á stærri fundum.
Hvers vegna?
Hver er aðstaða kennara?
Skólastjórar ráða verulega ytra
starfi skólakerfisins einnig.
Ath. Þetta „afturhald“ er ævi-
ráðið.
Ath. Kennarar eru í úlfakreppu.
Ath. Fórnarlömb = nemendur.
Af hverju skyldi slíkt skóla-
stjóra-einræði vera óæskilegt?
Skólastjórar einangrast frá
kennurum skólans (margir verma
sama stólinn áratugi), þekkja ekki
stefnuna sem ríkir meðal kennar-
anna né þau viðfangsefni sem þeir
eru að fást við og alls ekki vanda-
málin, sem brenna á þeim.
Skólastjórar verða með tíman-
um „kerfiskallar" - þeim er efst í
hug að andlit skólans horfi bros-
andi við kerfinu.
Skólastjórar vilja frið og ró í
sínum skóla, sbr.: Þetta hefur alltaf
gengið vel, ár eftir ár eftir ár ...?
Hvers vegna að vera þá að
breyta?
Þegi þú,
áhugasami kennari
Skólastjórar geta verið hræddir
við duglega framfarasinnaða
kennara. Hvert gætu þeir ekki
farið með gamla góða skipulagið.
Ha?
Til hvers fá skólastjórar annars
vikuleyfí á vetri? ...
Til hvers fá þeir hærri laun en
kennarinn? ...
Gleymum ekki að það er alltaf
undantekning frá reglunni. Eða
hvað?
Undirritaður skorar á stjórn KÍ
og menntamála ásamt kennurum
landsins að skoða þessi mál ofaní
kjölinn.
Foreldrar? Er þetta ekki líka
ykkar mál?
Þarna er falin meinsemd, sem
liggur að rótum grunnskólans og
tími er til að skera burt.
Látum víðsýni stjórna hug og
hönd. Gefum velmenntuðum
kennurum og sérfræðingum tæki-
færi til að vinna saman að bættum
og breyttum skóla.
Með þökk fyrir birtinguna.
Reykjavík, 4. mars 1989.
Jón S. Karlsson.
Félag eldri borgara:
Lágmarkstekjur ellilíf-
eyrisþega verði 45 þús.
Aðalfundur Félags eldri borgara í Reykjavík og nágrenni
var haldinn að Hótel Sögu þann 5. mars 1989 og var
fjölmennur að venju.
Félagið var stofnað 15. mars 1986 með 800 stofnfélögum
en í dag er félagatal 6600 manns 60 ára og eldri. Stjórn þess
er þannig skipuð að í aðalstjórn sitja 14 manns auk formanns.
Varamenn í stjóm era 7, en auk þess starfa margar nefndir
að sérþáttum félagsstarfsins. Félagið rekur umfangsmikla
skrifstofu, sem auk almennrar þjónustu við félagsmenn hefur
með höndum tölvukeyrt bókhald, félagatal og viðskipti svo
sem innheimtu félagsgjalda o.fl. Framkvæmdastjóri félagsins
er Guðríður Ólafsdóttir.
í upphafi fundar flutti formaður
útdrátt úr skýrslu stjórnar og gat þar
meðal annars:
Á aðalfundi félagsins 1987 var
samþykkt tillaga þess efnis að félagið
beitti sér fyrir stofnun Landssam-
bands aldraðra. Félagið hefur kann-
að þennan möguleika og standa
vonir til þess að slíkt Landssamband
verði stofnað á árinu af um 14
félögum aldraðra, sem lýst hafa
áhuga á málinu. Samin hafa verið
drög að lögum fyrir slíkt samband og
stefnuskrá.
Á árinu gerðist félagið aðili að
Norrænu samstarfsnefndinni „Nor-
diska samarbetskommiten" sem
samanstendur. af landssamböndum
aldraðra á hinum Norðurlöndunum.
Félagið okkar undirbjó fyrstu ráð-
stefnu þessarar samstarfsnefndar,
sem haldin var hér í Reykjavík
dagana 3.-5. ágúst s.l.
Félagið rekur opið hús á tveim
stöðum í borginni, að Sigtúni 3 og
Tónabæ við Skaftahlíð. Hið fjöl-
breytta félagsstarf sem fer fram í
opnu húsi er einn mikilvægasti þátt-
urinn í starfsemi félagsins og því er
lífsnauðsyn fyrir félagið að komast
yfir hentugan samastað (félagsheim-
ili) þar sem starfsemi þess rúmast.
Það er reynsla okkar að óvinsælt er
að reka opið hús á fleiri en einum
stað og einnig gerir fólk kröfu til
góðs aðbúnaðar varðandi húsnæði
og þjónustu. Stjórn félagsins leitaði
því til Borgarráðs Reykjavíkur, þar
sem farið er fram á að félagið fái full
afnot af Tónabæ, til að reka þar
félagsheimili. Tónabær er mjög
hentugur staður og húsakostur
ákjósanlegur fyrir slíka starfsemi og
er nú beðið svars Borgarráðs.
Ferðalög innan- og utanlands eru
mjög vinsæl og fjölsótt. Á liðnu ári
munu um 1500 manns hafa notfært
sér þessar ferðir.
Félagið hefur einnig beitt sér fyrir
ýmiskonar fræðslunámskeiðum og
notið þar aðstoðar Tómstundaskól-
ans. Einn þáttur félagsstarfsins er
söngæfingar og á þessum fáu árum
hefur félagið eignast fjölmennan
blandaðan kór undir stjórn Kristínar
Pétursdóttur sem nýtur vinsælda inn-
an og utan félags.
Félagið gefur út vandað félagsblað
„Efri árin“. Það er gefið út í 9000
eintökum og ritstýrt af Andrési
Kristjánssyni ritstjóra.
Á aðalfundinum voru eftirfarandi
tillögur samþykktar:
AðalfundurF.E.B. haldinnáHót-
el Sögu 5. mars 1989 skorar á
borgarstjóra að bregðast vel við
beiðni félagsins um afnot af Tónabæ.
Aðalfundur Félags eldri borgara í
Reykjavík og nágrenni, haldinn að
Hótel Sögu, 5. mars 1989, samþykkir
að beina eftirfarandi tilmælum til
borgarstjórnar Reykjavíkur:
1. Ellilífeyrisþegum verði eigi gert
að greiða fasteignagjöld af eigin
íbúð sem þeir nýta eingöngu til eigin
þarfa, enda sé íbúðin af hóflegri
stærð.
2. Ellilífeyrisþegar skulu ferðast
ókeypis með vögnum SVR.
Aðalfundur Félags eldri borgara í
Reykjavík og nágrenni, haldinn að
Hótel Sögu 5. mars 1989, ályktar að
beina því til ríkisvaldsins, að ákvæð-
um í lögurn um almannatryggingar
verði breytt á þann veg, að lífeyrir
frá Tryggingastofnun ríkisins (ellilíf-
eyrir, tekjutrygging og uppbót)
tryggi einstaklingslífeyrisþega lág-
markstekjur kr. 45.000,- á mánuði,
og yrði tekjutrygging þá hækkuð til
þess að þeirri fjárhæð verði náð.
Skerðing tekjutryggingar hefjist
síðan ekki fyrr en lífeyrisþegi (ein-
staklingur) hefur náð að hafa allt að
kr. 25.000,- í mánaðartekjur þar
fram yfir. Ofangreindar tölur eru
miðaðar við framfærsluvísitölu þá
sem nú gildir og breytast með henni.
Jafnframt er því beint til ríkis-
valdsins, að ákvæðum laga um eign-
arskatt verði breytt á þann veg, að
þegar annað hjóna fellur frá skuli
eftirlifandi maki, ekkja eða ekkill,
njóta skattfrelsis af eignaskatts-
stofni, svo sem hjón væru (tveir
einstaklingar) eftir áfallið.
Hin mikla hækkun eignaskatt af
einni sæmilegri íbúð sem verður við
fráfall, leggst mjög þungt á ekkil eða
ekkju við missi maka síns og skellur
á þegar síst skyldi vegna þeirrar
röskunar sem verður á lífi fólks við
slíkan missi, fjárhagslegrar jafnt sem
tilfinningalegrar.
í stjórn voru kjörin:
Formaður Bergsteinn Sigurðsson.
Aðalmenn í stjórn:
1. Aðalbjörg Jónsdóttir
2. Adda Bára Sigfúsdóttir
3. Gils Guðmundsson
4. Guðríður Elíasdóttir
5. Hjálmar Jónsson
6. Ingibjörg Þorsteinsdóttir
7. Jón Tómasson
8. Kristín Símonardóttir
9. Margrét Thoroddsen
10. Pétur Hannesson
11. Pétur H. Ólafsson
12. Pétur Sigurðsson
13. Þorsteinn Ólafsson
14. Ægir Ólafsson
Varamcnn í stjórn:
1. Hjálmar Gíslason
2. Jóhanna Haraldsdóttir
3. Jónína Pétursdóttir
4. Júlíana Inga Eðvaldsdóttir
5. Kristín Jónasdóttir
6. Kristján Einarsson
7. Valdimar Óskarsson.