Tíminn - 19.05.1989, Qupperneq 4

HELGIN
Laugardagur 20. maí 1989
A
Belle Starr og „Bláa öndin“.
Jesse James
í heimsókn
Kjarnakonan Ðelle Starr gaf karlpeningnum ekki
eftir í djarflegum tiltækjum á dögum villta vestursins
í frásögum úr villta vestrinu er Belle Starr jafnan lýst
sem hrífandi kjarnakonu, sem sameinaði kynþokka og
áræði - einskonar Kleópötru óbyggðanna.
Raunveruleikinn var allt annar. Þótt hún léti Ijós-
mynda sig í blúndulögðum flauelsjakka, þá var það oftar
að hún hélt á sex skota skammbyssu og hún var
reglulega ófríð kona. Hún var hrossaþjófur og mjög
illskeytt og telst meðal verstu bófanna í sögu villta
vestursins.
Hún varskírð Myra Belle Shirl-
ey og fæddist þann 5. febrúar 1848 í
bjálkahúsi nærri Cartage í Missouri.
Foreldrar hennar voru talin heiðvirt
fólk. Faðir hcnnar, John Shirley, var
ættaður frá Virginiu og hafði verið
dómari. Hann taldist til heldri
manna, enda hafði honum tekist að
kaupa 800 ekrur lands í Missouri og
gerast stórbóndi. Um móður Belle
er hins vegar ekkert vitað.
I’egar Belle var átta ára gömul
var hún send í kvennaskólann í
Carthage, cn þar bauð námsskráin
m. a. upp á kennslu í lestri, skrift,
stafsetningu, málfræði, grísku, lat-
ínu og hebresku. En þetta nám
raskaðist illilega, þcgar stríð braust
út á landamærum Kansas og Misso-
uri, og óaldarflokkar kveiktu í
bjálkahúsi Jolm Shirley. Sonur lians,
sem gengið hafði í herliö Missouri-
manna, týndi lífinu í þessunt átök-
um. Dómarinn fyrrverandi ákvað þá
að firra sig frekari vandræðum og
flutti búferlum til Texas. En það
varð sannarlega ekki til þess að firra
Belle vandræðunt!
Hún ólst upp í Scyene, sem er
tíu mílur austan við Dallas, og er
hún náði 18 ára aldri sá hver maður
að hún yrði engin fríðleikskona. Um
leið kom á daginn að hún kunni best
við sig innan um alls lags ribbaldalýð
og bar enga virðingu fyrir lögum og
rétti. Hctjur hennar voru ræningjar
og stigamenn. sem ekki viöurkenndu
neinar hömlur og höfðu komist upp
mcð hvcrt morðið á eftir öðru. Hún
var líka enn ekki nema 18 ára, þegar
hún stofnaði til kynna við Cole
Younger, einn úr hópi síhlæjandi
bræðra, sem lögðu fyrir sig rán á
vegum úti og voru í tygjum við Jesse
James. Fegar þau hittust var Cole á
flótta eftir að hafa rænt banka ásamt
James í Liberty í Missouri og hugðist
nú Ieynast í Texas. Belle sór og sárt
við lagði til æviloka að hún hefði
skotið yfir hann skjólshúsi og að
hann væri faðir að barni hennar,
telpu að nafni Pearl. En Younger
harðneitaði þessu og vildi ekkert við
Pearl kannast, þótt hún hefði fæðst
nákvæmlega níu mánuðum eftir
fund þeirra. En Belle hafði orðið
ástfangin af honum og hún gleymdi
honum aldrei.
Þrem árum síðar eignaðist hún
nýjan elskhuga, en hann var Jim
Reed, gullgrafari, ættaður frá Vern-
on County í Missouri. Reed hafði ■
lagt fyrir sig banka- og lestarrán, til'
þess að drýgja tekjurnar. Hún reið
nú ásamt honum og tveimur útlögum
öðrum til gulleitar við fljótin í Norð-
ur Kanada. Þeim varð ekkert'
ágengt, uns það gerðist einn daginn
að maður meðal gullgrafaranna,
aldraður Creek indíáni, Ijóstraði því
upp í ölæði að hann ætti 30 þúsund
dollara fólgna á leyndum stað. Þau
tóku hann og píndu, uns hann sagði
þeini hvar fjármunina væri að finna.
Þegar búið var að skipta ráns-
fengnum, ákvað Belle að fara til
Texas, kaupa sér föt og ýmsan
munaðarvarning og berast á eins og
heldri kona. Hún sást nú spranga um
í reiðstígvélum, klædd flauelsjakka;
og með barðastóran hatt, skreyttan!
strútsfjöðrum, og með sex skota
byssuna sér við síðu. Þá keypti hún
sér svarta hryssu, sem hún nefndi
Venus. í merkri bók sinni, Pictorial
History of the Wild West, segja þeir
James D. Horan og Paul Sann að um
aldamótin hafi mátt finna ýmsa í
Scyene, sem mundu eftir Belle í
þessari múnderingu, ríðandi á Ven-
usi og með svipu í hendi.
Hún fæddi Jim son árið 1871 og
skírði hann Edward, en faðirinn
naut ekki lengi samvistanna við
erfingjann. Jim var drepinn af manni
úr eigin flokki í skotbardaga
skömmu seinna.
Belle reið nú að heiman, skildi
börnin eftir hjá móður sinni og slóst
í för með hóp hrossa- og nautgripa-
þjófa, sem stunduðu iðju sína á
svæði sem nefnt var „Oklahoma-
línan". Henni var ómögulegt að
vera án karlmanns lengi og flatnefja
indíáni, sem gekk undir því skrýtna
nafni „Bláa öndin", varð næsti elsk-
hugi hennar. Hún varð óumdeildur
foringi flokksins og skipulagði allar
ránsferðir hans næstu fimm árin.
Hún varð skjótt leið á „Bláu
öndinni". í hans stað kom hár og
grannur Cherokee indíáni, Sam
Starr. Sam var óvenjulegur maður
og svo var að sjá sem hann hefði
nokkurt vald yfir Belle, sem nú var
orðin 28 ára gömul, rúnum rist og
veðurbitin og sögð ómöguleg að
tjónka við. Þau Sam giftust og þegar
þau voru ekki á vegum úti við hrossa
og nautgripaþjófnaði, bjuggu þau í
bjálkakofa með rjáfri í grennd við
Fort Smith í Arkansas. Belle nefndi
staðinn Younger's Bend í minningu
mannsins sem hún aldrei gat gleymt.
Er hún giftist Sam komst hún í kynni
við ýmsa skuggalega náunga. Einn
þeirra var hryllilegur, gamall
skröggur, sem státaði sig af að hafa
brennt inni heila fjölskyldu á yngri
árum.
Younger's Bend varð helsti
griðastaður ýmissa þeirra bófa sem
mest eftirlýstir voru á þessum
tímum. Eitt sinn fékk Belle merki-
legan gest. Þetta var kuldalegur
maður og þegjandalegur, með ein-
kennilega leiftrandi, blá augu og
strítt, svart skegg. Hún sagði Sam að
þetta væri vinur sinn frá Missouri,
sem þyrfti á húsaskjóli að halda
nokkra daga. Sam var tortrygginn.
Hún virtist umgangast gestinn af
stakri kurteisi, sem ekki var venja
hennar. Hann skildi byssur sínar
aldrei við sig og ekki heldur meðan
hann svaf. Hann hvarf jafn hljóðlega
og hann hafði komið, og margir
sögðu að Sam hefði aldrei áttað sig
á að þarna var Jesse James á ferð.
Belle var fjórum sinnum kærð
fyrir hestastuld, en aðeins einu sinni
lenti hún í fangelsi. Það var árið
1883, og var hún fyrsta konan sem
stóð frammi fyrir dómaranum
„Henginga Parker," sem allir ill-
virkjar óttuðust mjög. Honum tókst
að sanna á hana sökina og dæmdi
hana til sex mánaða vistar í ríkis-
fangelsinu í Detroit. Sam hlaut heilt
ár.
Þau afplánuðu dóm sinn og
héldu saman til Younger's Bend. Að
ári liðnu gufaði Sam upp og Belle
sást í slagtogi mcð alræmdum bófa,
John Middleton, sem eftirlýstur var
vegna morðmáls í Texas. Sú saga
komst á kreik að Middlcton hefði
komið Sam fyrir kattarnef, svo hann
gæti einn notið ánægjunnaraffélags-
skap Belle. Annað kom þó á daginn
þegar Middleton fannst steindauður
með fjölda skota í skrokknum, en
Sam birtist á ný og settist í húsbónd-
astólinn.
Senn mátti líta myndir af skötu-
hjúunum á stórum auglýsingaspjöld-
um frá Alríkisstjórninni, þarsem 10
þúsund dollurum var heitið fyrir
upplýsingar, sem leitt gætu til hand-
töku þeirra. Á spjöldunum stóð að
þau væru eftirlýst vegna „rána,
morða, svika og annarra afbrota“,
sem ógnað hefðu friði og góðri
siðsemi í Bandaríkjunum. Þau voru
tekin föst af lögreglumönnum árið
1886, flutt til Fort Worth og færð á
ný fyrir Parker dómara. En Belle
kunni sitthvað fyrir sér í lögum, og
dómarinn varð að sleppa þeim vegna
skorts á sönnunargögnum.
Belle lék á als oddi og á henni
var ekki minnstu iðrunarmerki að
sjá. Hún naut athyglinnar til hins
ýtrasta og lét hafa eftir sér glannaleg
ummæli í blöðunum. En hún átti
ekki eftir að hlæja lengi.
Um næstu jól fór Sam til grann-
bæjarins að fá sér í staupinu. Hann
drakk yfir sig, lenti í stælum við
lögreglustjórann og var skotinn til
bana í bardaga sem á eftir fór.
Belle syrgði hann að vísu, en
ekki leið á löngu þar til hún hafði
fundið sér mann í hans stað. Hann
hét Jim July og var Creek indíáni
með sítt, svart hár. Hans var leitað
vegna ráns og leyndist hann í Youn-
ger‘s Bend, uns Belle fékk talið
hann á að gefa sig fram í Fort Smith.
Af eigin reynslu taldi hún víst að
ekki væru fyrir hendi nægar sannanir
gegn honum. Hún ráðlagði honum
að neita allri sök og kvaðst mundu
aðstoða hann.
Þann 3. febrúar 1889 riðu þau
til Fort Smith. Þau fengu sér gistingu
á leiðinni og næsta dag sást July
halda ferðinni áfram einn síns liðs,
en Belle sneri heim á leið á Venusi.
Á leiðinni var hún skotin til dauðs
úr launsátri. Menn fundu hana deyj-
andi í rykinu á veginum.
Aldrei varð uppvíst hver morð-
inginn var. Maður að nafni Watson,
sem sést hafði deila við hana
skömmu áður, var handtekinn, en
honum tókst að hreinsa sig af sök-
inni. Sumir sögðu að July hefði
keypt mann til ódæðisins fyrir 200
daii og hefði ástæðan verið sú að hún
hefði hætt við að veita honum
aðstoð. Þá voru uppi getgátur um að
Ed Starr, sonur hennar, hefði framið
morðið, en sambandið milli þeirra
mæðginanna var stormasamt. Hún
hafði nýlega veitt honum ærlega
ráðningu fyrir að hafa farið á bak
Venusi án leyfis.
Enn veit því enginn hver sálgaði
Belle Starr. En þegar hún var jarð-
sett í garðskikanum framan við
bjálkakofann í Younger's Bend lét
Pearl, dóttir hennar, setja myndar-
legan legstein á gröf hennar. Á
steininn var letrað eitthvað á þessa
leið:
„Tár að fella ekki er
ómaks vert, né harmafár.
Liggur hulstrið tóma hér
á himni blikar sálin klár. “
En betur viðeigandi hefðu verið
orð Belle Starr sjálfrar: „Ég álit mig
vera konu sem séð hefur full margt
í lífinu“.