Tíminn - 04.07.1989, Qupperneq 2

2 Tíminn
Þriðjudagur 4. júlí 1,989
Greindum sárasóttartilfellum hefurfjölgað töluvertáHeilsuverndarstöðinni í Reykjavík:
SÁRASÓn SÆKIR Á
Á síðasta ári greindust þrefalt fleiri tilfelli sárasóttar á
Heilsuverndarstöðinni í Reykjavík en árið 1987. Sárasótt-
artilfellum hefur einnig fjölgað töluvert annars staðar eins
og tfl dæmis í Bandaríkjunum. Ástæðurnar eru þó
mismunandi og hér á landi er meira en helmingur tilfella
rakinn til Grænlands. Er þá annað hvort um að ræða
Grænlendinga eða íslendinga sem hafa haft mök við
Grænlendinga, hér á landi eða þar.
Jón Hjaltalín Ólafsson yfirlækn-
ir húð- og kynsjúkdómadeildar
Heilsuvemdarstöðvarinnar kvaðst
í samtali við Tfmann ekki vera
kunnugt um ástæður þessarar
miklu fjölgunar. „Það hafa bæði
komið hópar Grænlendinga hingað
og íslendingar farið þangað" sagði
Jón. Hann benti jafnframt á að þó
tölur sýndu nokkra aukningu á
einum eftirlitsstað, væri ekki víst
að það gæfi raunsanna mynd af
landinu öllu.
Sárasótt hefur verið mikið
vandamál á Grænlandi og sem
dæmi má nefna að fyrir tveimur til
þremur árum var hún um það bil
fimmtíu sinnum algengari á Græn-
landi en hér. Aðrir kynsjúkdómar
eru einnig mjög algengir þar.
„Kynsjúkdómar em margfalt al-
gengari á Grænlandi en á íslandi.
Sárasótt hefur einnig orðið gífur-
lega aigeng í Bandarfkjunum,
einkum í Kaliforníu á síðustu
árum. Menn eru ekki alveg á einu
máli varðandi hvemig stendur á
því. Nú hefur staðið yfir mikil
herferð gegn eyðni og sumir tala
um einhverskonar bakslag þvert
ofan í áróðurinn. Sömuleiðis hefur
verið nefnt að nú leiti aðrir hópar
af fólki til lækna og því greinist
fleiri tilfelli.
Varðandi eyðni em eiturlyfja-
neytendur stærsti hópur smitaðra
einstaklinga í dag. Hommar aftur
á móti em orðnir vel upplýstir um
málið og virðast passa sig nokkuð
vel. Ég tel að áróðurinn sem hefur
farið fram hér á landi sé mjög
þarfur og góður en held jafnframt
að of snemmt sé til að sjá megi
árangurinn í fækkun tilfella" sagði
Jón.
Hann sagði heilbrigðisþjónustu
vera frekar bágboma í Grænlandi
en Danir væm nú að gera átak til
að kippa því í liðinn.
Jón sagði sjaldgæft að kynsjúk-
dómasmit hér á landi væri rakið til
annarra ferðamanna en Grænlend-
inga. „Hingað til lands fáum við
nokkuð góða ferðamenn hvað
þetta varðar. íslendingar erlendis
em til að mynda áreiðanlega tölu-
vert erfiðari á þessu sviði“ sagði
Jón.
Einkenni sárasóttar koma fram
á þremur stigum. Smit sárasóttar
berst milli manna við beina snert-
ingu við sýkt sár. í grófum dráttum
lýsir sjúkdómurinn sér þannig að
til að byrja með fær fólk sár við
smitstað, sem er ekki aumt. Annað
stigið getur lýst sér í útbrotum og
fleim. Síðan getur sárasótt legið
niðri til fjölda ára en, sé ekkert að
gert, komið upp aftur og þá í formi
hjarta- og heilasjúkdóma eða ann-
arra sjúkdóma sem leggjast á innri
líffæri. Ef sjúkdómurinn greinist
er meðferðin aftur á móti mjög
einföld og sjúklingurinn læknast
fullkomlega. jkb
Heilbrigðis- og
tryggingamálaráðuneyti:
Nýr skrif-
stofustjóri
Hinn 1. júlí síðastliðinn skipaði
forseti íslands að tillögu heilbrigðis-
og tryggingamálaráðherra Ing-
ibjörgu R. Magnúsdóttur skrifstofu-
stjóra í heilbrigðis- og trygginga-
málaráðuneytinu.
Ingibjörg var hjúkmnarforstjóri
Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri
frá 1961 til 1971. Hún tók við starfi
fulltrúa í heilbrigðis- og trygginga-
málaráðuneytinu 1. júlí 1971 og við
stöðu deildarstjóra sjúkrahúsa- og
heilsugæsludeildar 1. október sama
ár. Hún hefur setið í ýmsum ráðum
og nefndum á vegum ráðuneytisins
og gegnt þar margs konar trúnaðar-
störfum.
Ingibjörg hefur verið námsbraut-
arstjóri námsbrautar í hjúkmnar-
fræði við Háskóla íslands frá 1.
janúar 1976.
Alþýðusamband Norðurlands:
Styður stóriðju
við Eyjafjörð
Alþýðusamband Norðurlands
hefur sent Jóni Sigurðssyni iðnaðar-
ráðherra eftirfarandi ályktun:
„Fundur með stjómum eftirtal-
inna stéttarfélaga haldinn í Alþýðu-
húsinu miðvikudaginn 28. júní 1989,
lýsir yfir fullum stuðningi við sveita-
stjómir á svæðinu um áframhaldandi
viðræður við stjómvöld um stóriðju
og staðsetningu hennar við Eyja-
fjörð.
Fundinum er ljóst að ef Eyfirðing-
ar eiga að halda hlut sínum í mann-
fjöldaþróun miðað við Iandið í heild,
verður að styrkja atvinnulífið við
fjörðinn svo um munar. Það verður
Húsnæðislán Húsnæðisstofnunar:
80.000
vanskil
Veðdeild Landsbankans sendi út
224.000 innheimtubréf vegna af-
borgana af lánum Húsnæðisstofnun-
ar á s.l. ári. Mikið vantaði á að allir
borguðu þó á réttum tíma. Senda
þurfti út 80.000 ítrekanir vegna van-
skila. Meira en þriðja hver greiðsla
hefur því farið í vanskil. I fjórða
hverju tilfelli dugði það þó ekki til,
því nærri 20.000 uppboðsbeiðnir
voru sendar fógetaembættum lands-
ins vegna vanskila þessara. Af lang
flestum þeirra lána hefur verið greitt
áður en til uppboðs kom. En ljóst
virðist að þessar aðgerðir hafi kostað
þúsundir íbúðareigenda stórar fúlg-
ur í dráttarvexti og innheimtukostn-
að.
Framangreindar tölur koma fram
í viðtali við forstöðumann Veðdeild-
ar Landsbanka íslands, Jens Sören-
sen, í Fréttabréfi Húsnæðisstofnun-
ar.
Þar kemur og fram að stofnunin
átti rúmlega 40 milljarða króna úti-
standandi í húsnæðislánum um síð-
ustu áramót. Gjaldfallnar afborgan-
ir, vextir og verðbætur í vanskilum
voru þá um 1,2% af þeirri upphæð,
eða um 470 milljónir króna. - HEI
Aðgát og tillitssemi r
gera umferðina greiðari
tæpast gert nema með stórfelldri
atvinnuuppbyggingu á sviði iðnað-
ar.“
f bréfi til ráðherrans er ennfremur
minnt á samþykkt frá 17. þingi
Alþýðusambands Norðurlands þar
sem segir m.a:
,1 framhaldi af Blönduvirkjun ber
að gera sérstaka athugun á hvaða
möguieikar eru á Norðurlandi til að
nýta þá orku, sem skapast til al-
mennrar atvinnuuppbyggingar og
nýiðnaðar. Nefna má í því sambandi
orkufrekan iðnað við Eyjafjörð... “
SSH
llær0*
Guðfræðideild Háskóla fslands:
Manndómsvígsla í stað
borgaralegra ferminga
í greinargerð sem unnin var af Guðfræðideild Háskólans
vegna svonefndrar borgaralegrar fermingar kemur meðal
annars fram að deildin telur að nafngiftin „borgaraleg
ferming“ orki tvímælis þar sem slík athöfn sé hvorki
borgaraleg né ferming og er stungið upp á því að valið verði
annað nafh á þess athöfn, tfl dæmis „manndómsvígsla“ eða
„ungmennavígsla“.
Greinargerðin var unnin í fram-
haldi af beiðni Biskupsstofu og er
höfundur hennar Dr. Einar Sigur-
bjömsson. Þar segir orðrétt:
„Orðasambandið „borgaraleg
ferming“ er myndað á sama hátt og
„borgaraleg hjónavígsla" eða
„borgaraleg greftrun" og til þessar-
ar athafnar mun stofnað í því skyni
að gefa því fólki, er ekki vill þiggja
fermingu, kost á athöfn í stað
hennar.
Það er ekki hægt að fordæma
það út af fýrir sig, að fólki, sem
ekki vill hafa með kirkjuna að
gera, sé gefinn kostur á athöfn í
stað fermingarinnar. Nafngiftin
„borgaraleg ferming" orkar hins
vegar mjög tvímælis. Orðasam-
bandið er myndað eins og áður
sagði hliðstætt „borgaralegri
hjónavígslu“ en stenst þó ekki, af
því að ferming er ekki lagageming-
ur á sama hátt og hjónavígsla og
hjónavígsla er sögð borgaraleg,
þegar „borgaralegur“ embættis-
maður, þ.e. dómari, en ekki
kirkjulegur, framkvæmir hana.
Fermingunni fylgja engin réttindi
og skyldur önnur en innan kirkj-
unnar. Þau borgaralegu réttindi og
skyldur, er vom henni áður sam-
fara, veitast nú í gegnum skólakerf-
ið og heilbrigðiskerfið eins og áður
sagði. Hvað staðfesta Iíka ung-
menni borgaralega? Það er ekki
auðvelt að koma auga á það.
Hugtakið „borgaraleg ferming"
stenst því varla, þar eð slík athöfn
er hvorki „borgaraleg" né
„ferming“. Með skírskotun til
trúfrelsisákvæða ber að ítreka, að
fólki, sem ekki vill þiggja fermingu
fyrir sig eða bömin sín, leyfist að
gera hvað sem er í stað þess svo
fremi það rúmist innan ramma
almenns siðferðis og allsherjar-
reglu og stofna til samtaka um það
sem komið gæti í stað fermingar.
En forvígismenn sltkra samtaka
ættu að velja annað nafn á athöfn-
ina með tilliti til þess sem að
framan greinir. Þar kæmi margt til
greina svo sem „manndómsvígsla"
eða „ungmennavígsla“. Þó að orð-
ið „vígsla“ hafi uppmnalega trúar-
lega merkingu, hefur orðið tekið á
sig veraldlega merkingu fyrir löngu
og rökstyður það þessa nafngift.
Það styðst líka við erlenda fyrir-
mynd yfir hliðstæðar athafni svo
sem þýska orðið „Jugendweihe".
SSH
Nýlega var byrjað á fram-
kvæmdum í Artúnsbrekkunni
en hana á að breikka og koma
fyrir vegriði í miðju hennar til að
skilja að umferð bfla til gagn-
stæðra átta. Undanfarin ár hafa
allmörg og alvarleg slys orðið í
brekkunni þegar bflar rákust
saman og flutti Alfreð Þorsteins-
son tillögu í borgarstjórn s.l.
vetur um þessar framkvæmdir
og var tillagan samþykkt. Hag-
virki annast framkvæmdirnar
fyrir Reykjavíkurborg.
Timamynd; Ami Bjarna.
Skattseðl-
arnir koma
í lok júlí
Samkvæmt upplýsingum vararík-
isskattstjóra er ekki von á tilkynn-
ingu um álögð gjöld frá embættinu
fyrr en í endaðan júlí. Samkvæmt
reglugerðum ætti álagningu að vera
að fullu lokið um mánaðamótin
júní-júlí en tími hefur ekki unnist til
að ljúka verkinu svo snemma.
Nú gerist það í fyrsta sinn að
fyrirframgreiðsla opinberra gjalda
kemur á móti álögðum opinberum
gjöldum og bíða skattgreiðendur í
ofvæni eftir því að fá að vita hvort
þeir hafi greitt umfram væntanlega
álagningu og muni því fá greitt til
baka, eða hvort það verður á hinn
veginn.
Það kemur hins vegar ekki í ljós
fyrr en í lok júlí, eins og fyrr segir.
-sá