Tíminn - 16.08.1989, Síða 6

6 Tíminn
Miðvikudagur 16. ágúst 1989
Tíminn
MÁLSVARIFRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjórar:
Aöstoöarritstjóri:
Fréttastjórar:
Auglýsingastjóri:
Framsóknarflokkurinn og
_Framsóknarfélögin í Reykjavík
Kristinn Finnbogason
Indriði G. Þorsteinsson ábm.
IngvarGíslason
OddurÓlafsson
Birgir Guðmundsson
EggertSkúlason
Steingrímur G íslason
Skrifstofur: Lyngháls 9, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími:
680001. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn, fréttastjórar
686306, íþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og umbrot:
Tæknideild Tímans. Prentun: Blaöaprent h.f.
Frá og meö 1. mars hækkar:
Mánaðaráskrift í kr. 1000,-, verö í lausasölu í 90,- kr. og 110,- kr. um
helgar. Grunnverð auglýsinga kr. 660,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Að kunna að vera ríkur
Prófastur Skagfirðinga, sr. Hjálmar Jónsson á
Sauðárkróki mun hafa sagt í stólræðu nýlega, að
íslendingar séu auðug þjóð, sem ekki kunni að
vera rík.
Ekki er minnsti vafi á því að íslendingar eru í
hópi þeirra þjóða sem framleiða mest og vinna svo
að af tekur myrkranna á milli, enda eru þjóðartekj-
ur á mann með því hæsta sem þekkist á byggðu
bóli. ísland er dæmigert velmegunarland. íslenskt
þjóðfélag afkastar miklu og veitir þegnum sínum
góðar tekjur. Prófastur Skagfirðinga segir satt um
það, að íslendingar séu auðug þjóð.
Hins vegar segir prófasturinn að íslendingar
kunni ekki að vera ríkir. Ef haldið er áfram að
heimfæra predikun sr. Hjálmars Jónssonar upp á
efnahags- og fjármálalífið, þá myndu þessi orð
þýða það að íslendingar kunni ekki með fé að fara.
Að kunna ekki með fé að fara merkir einfaldlega
að sólunda aflafé sínu og eignum, lifa um efni fram.
Hvaða skilning sem menn annars vilja leggja í
orð prestsins á Sauðárkróki, er fyllilega tímabært
að íslenskir ráðamenn taki í alvöru að velta fyrir
sér þeirri spurningu, hvort þeir og þjóðin í heild
fari þannig með þjóðarauðinn að ekki megi betur
gera. Þegar talað er um ráðamenn þjóðarinnar er
ekki eingöngu átt við æðstu stjórn landsins og þá
sem stjórna ráðuneytum og ríkisstofnunum. Til
þeirra eru gerðar fyllstu kröfur um aðhaldssemi og
skynsamlega fjármálastjórn. Hins vegar er minna
talað um gætilega meðferð fjár á öðrum sviðum
þjóðfélagsstarfseminnar.
í því efni er nærtækast að líta til atvinnulífsins
sjálfs í sinni margbreyttu mynd. Með fullri virðingu
fyrir þeirri kröfu atvinnurekenda að ríkisvaldið
sjái til þess að atvinnulífið hafi eðlileg rekstrarskil-
yrði, er ekki þar með sagt að atvinnurekendur séu
ábyrgðarlausir um það, hvernig þeir halda sjálfir á
spilunum, hvernig þeir stjórna sínum eigin fyrir-
tækjum.
Jafnvel í undirstöðugrein íslensks þjóðarbúskap-
ar, sjávarútveginum, er rekstur og meðferð fjár-
muna ekki beysnari en það, að yfirfiskmatsmaður
landsins, Halldór Árnason fiskmatsstjóri, metur
afurðatjón, sem stafar af trassahætti og sóðaskap í
sjávarútvegi, á átta milljarða króna á ári.
Ein aðalgrein þjónustuiðnaðar og verktakastarf-
semi, byggingariðnaðurinn, liggur undir rökstuddu
ámæli um fúsk og hæpna fjármálastarfsemi. Pen-
ingaokur og affallaviðskipti hafa bólgnað út á
síðari árum og varla til svo aum málpípa að hún
blási það ekki út að stjórn á peningaokri jafngildi
frelsisskerðingu á kínverskan móð.
Jafnvel unglingar á ferð í sóknum sr. Hjálmars
Jónssonar skilja eftir sig viðlqguútbúnað og aðrar
skátagræjur upp á hundruð þúsunda eftir þriggja
nátta bakkusarblót - og láta liggja á grundum
Bólstaðarhlíðar með tæmdum bjórdósum, brenni-
vínsflöskum og öðrum sorphaugamat.
Pað er þetta sem gerist þegar auðug þjóð kann
ekki að vera rík.
Illlllllll! GARRI lllllllllll
Hvar fæ ég höf ði hallað?
Hannes Hómsteinn Gissurarson
er með hörðustu pólitísku pennun-
um í bænum. Hann hefur um stund
skrifað þátt í DV um fjölmiðla, og
mun þar samkvæmt viðhorfuni,
rithætti og ábendingum kominn
einskonar Svarthöfði í ból bjarnar.
Fyrir nokkru skrifaði Hannes
Hólmsteinn pistil, sem hann
nefndi: „Þreyttustu pennarnir í
bænum.“ Hvarflaði að lesendum
að nú yrðu kommaræflarnir teknir
í gegn rétt einu sinni, og eru þeir
þó með slappara móti. En, ó, ekkí.
Ilannes Hólmsteinn byrjaði þátt-
inn svona: „Nokkur þreytublær
var kominn á Helgarpóstinn sáluga
síðustu mánuðina sem hann lifði,
enda geispaði hann golunni við
litla reisn. En síðan hefur Sunnu-
dagsblað Morgunblaðsins verið að
reyna að sanna, að iíf sé eftir
dauðann, því þangað hafa safnast
nokkrir þreyttustu og sljóustu
pennarnir af Helgarpóstinum.“
Nokkrum dögum seinna gerði
Hannes Hólmsteinn bragarbót.
Þar ræddi hann um Matthías rit-
stjóra sérstaklega sem frjálslynd-
an, borgaralegan húmanista og
sagði síðan, að „á meðan hann er
ritstjóri Morgunblaðsins er öllu
óhætt.“
Dagbókin hennar Dúllu
Eftir að Hannes Hólmsteinn
hafði fundið þreyttustu pennana í
bænum á sunnudagsblaði Morgun-
blaðsins og rakið ættir þeirra til
Helgarpóstsins varð ekki komist
hjá uppflettingum og nokkrum
textasamanburði. Kom þá í ljós að
Alþýðublaðið gefur út kálf, sem er
stæling á Helgarpóstinum gamla.
Þjóðviljinn gefur líka út kálf, sem
er ámóta stæling á kálfi Alþýðu-
blaðsins. Síðan „stálu“ þeir hjá
Alþýðublaðinu kynlífssérfræðingi
frá Þjóðviljakálfí og Flosa og voru
hreyknir af. En til að fullvissa
lesendur um að þarna sé Helgar-
pósturinn endurborinn hafa stjórn-
endur hirt merkilegasta þáttinn úr
póstinum, „Dagbókina hennar
Dúllu.“ Að öðru leyti hafa bæði
kálfur Alþýðublaðsins og kálfur
Þjóðviljans einkenni svefnsýkinn-
ar, sem hrjáði lið Helgarpóstsins.
Fyrirmyndin er „Þreyttustu penn-
arnir í bænum“.
Bla, bla, bla
En svo ber við, þegar farið er að
fletta sérstöku sunnudagsblaði
Morgunblaðsins, með þá kenningu
Hannesar Hólmsteins í huga, að
þangað hafi safnast allt þreyttasta
liðið af Helgarpóstinum, að við
blasir „Dagbókin hennar Dúllu“
svo að segja á hverri síðu.
Þótt Hannes Hólmsteinn hafi
ekki flokkað þessar svefngöngur
og gefið þeim fræðiheiti, eins og
hann hefur þó menntun til, liggur í
augum uppi, að fræðilega séð þjáist
sunnudagsblað Morgunblaðins af
„dúllisma“. En Hannes birtir ein-
mitt sýnishorn úr blaðinu um dúll-
ismann. Það er tekið upp úr sunnu-
dagsblaði Morgunblaðsins og
hljóðar svo: „Ég settist við ritvél-
ina, af því ég þurfti að skrifa grein
fyrir morgundaginn, og þá kom
fluga fljúgandi, og þá fór ég að
hugsa um hvað lífið væri nú
skrítið,“ bla, bla, bla, bætir svo
Hannes við.
Sósa á vegg
í síðasta sunnudagsblaði Morg-
unblaðsins var „Dagbókin hennar
Dúllu“ í fullum gangi. A.m.k tvær
manneskjur virðast hafa sest við
ritvélina til að halda þessum dag-
bókarskrifum við. Önnur þeirra
var Jóna Margeirsdóttir, sem lenti
að morgni dags í heitum potti með
nokkrum gúrkubændum. „Ég var
einmitt að hugsa um frábæra sósu
sem ég hafði byrjað að laga þá um
morguninn“, skrifaði konan og lét
í það skína að sósugerðinni yrði
haldið áfram. Hún gaf meira segja
upp að eðalsósan hefði kostað hátt
í fjögur þúsund krónur. Kom þá í
hugann eðalbóndi og einbúi vestur
við Djúp, sem skaut sér rjúpur í
jólamatinn og sagði aðspurður að
þær hefðu verið góðar. Öðru máli
gegndi um sósuna. Þegar hún kóln-
aði varð hún svo stinn, að hann
hengdi hana upp á nagla og geymdi
hana þar og skar af henni eftir
þörfum. Þetta hefur verið algjör
dúllusósa. Hin manneskjan var svo
Atli Heimir Sveinsson, sem hitti
skólasystur sína úr gaggó. „Hún
bjó í Danmörku með Donna manni
sínum í nokkur ár.“ Þar fékk hún
algjört kúltúrsjokk og gekk á tré-
klossum. Nú virðist hún vera orðin
frjálshyggjumaður eins og Hannes
Hólmsteinn. En hvern varðar um
það, þótt Atli Heimir hitti ein-
hverja píu úr gaggó? Nema auðvit-
að þá, sem eru syfjaðastir í bænum,
eins og Hannes lýsir því liði sem
skrifar í Morgunblaðið á sunnu-
dögum.
Dagbókin hennar Dúllu, sem
hefur orðið siík fyrirmynd annarra
dálkahöfunda, kemur enn í Al-
þýðublaðskálfinum, enda með því
merkilegasta sem þar birtist.
Hannes Hólmsteinn heldur áfram
að skrifa í DV um fjölmiðla. En
kannski skrifar hann ekki mikið
um Morgunblaðið á næstunni. Því
þrátt fyrir allt verða þreyttir að fá
að halla höfði einhvers staðar. Og
hvað Hannes sjálfan varðar og
Morgunblaðið má vera að Hannes
þurfi þess við á meðan hinir sofa.
Garri
11111111—III VÍTT OG BRFITT llllllllllllll[llllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllliiailllllllllllllllllllllllllllllllllllllH
ANNAR EINKASKÓLI
Gamli Miðbæjarskólinn í
Reykjavík á sér merka sögu og
meiri en svo að hér verði rakin.
Hann var um áratuga skeið einn
helsti barnaskóli Reykjavíkur. Síð-
an hýsti hann nýjan menntaskóla.
Eftir það hefur hann lengi verið
aðsetur Námsflokka Reykjavíkur.
Fyrir fáum árum fékk þar svo
inni nýr einkaskóli. Og núna voru
að berast af því fréttir að til standi
að setja þar upp annan sömu
tegundar. Skóla sem ætlað er að
vera utan ríkiskerfisins. Það á að
reka hann með því að foreldrar
greiði litlar tólf þúsund krónur á
mánuði fyrir skólagöngu barna
sinna þarna. Á sama tíma og
ríkisskólarnir eru kostaðir af
sköttunum sem við hin borgum og
skólagjöld engin.
Það þarf ekki orðum að því að
eyða að hér er varhugaverð stefna
komin upp. Fyrst með fyrri skólan-
um og núna með hinum síðari.
Ekki vegna þess að út af fyrir sig sé
ástæða til að vantreysta því fólki
sem þarna vinnur, svona almennt
skoðað. Heldur vegna þess að í
þessu er komin upp mismunun á
milli barna eftir efnahag foreldra.
Mismununin
Venjulegir íslendingar á for-
eldraaldri, sem eru að basla við
það verkefni að reka heimili sín,
eignast börn og koma þeim til
manns, hafa nefnilega nóg við
aurana aðgera. Svona upp til hópa.
Fyrir slíkt fólk eru tólf þúsund
krónur á mánuði fyrir hvert barn
talsverðir' aurar. Sem ekki eru
dregnir fyrirhafnarlaust upp úr
buddunni. Þetta fólk þarf að hafa
töluvert fyrir því að vinna sér þá
inn, ef staðan verður sú að það eigi
að fara að kosta peninga hér á
landi að veita börnum eftirsóknar-
verða menntun.
Að því er líka að gæta að við
eigum hér tiltölulega gott og traust
skólakerfi. í því vinnur mikið af
samviskusömu og vönduðu fólki,
sem leysir störf sín vel af hendi,
þótt vitaskuld megi alltaf gera
betur ineð auknum tækjabúnaði,
húsakosti ogstarfsmannafjölda. fs-
lenska skólakerfið getur með engu
móti talist meingallað á nokkurn
þann hátt að einkaskólar með há
skólagjöld séu hér orðnir þjóðar-
nauðsyn.
í fljótu bragði skoðað verður
ekki séð að slíkir skólar gegni
neinu hlutverki öðru en að kalla
fram hættu á mismunun á milli
barna eftir efnahag foreldra. Hér á
landi hafa menn alltaf fylgt þeirri
stefnu að allir landsmenn, á öllum
aldri, ættu að vera jafnir og hafa
sömu möguleika. Þar á meðal til
skólagöngu og náms.
„ Yf i rstéttarskól i “
Þjóðviljinn gerði sér lítið fyrir í
gær og gaf þessum fyrirhugaða
skóla nafnið „yfirstéttarskóli'". Hér
verður út af fyrir sig ekki tekið
undir þá nafngift, enda má segja að
tólf þúsund krónur á mánuði séu
ekki sú fjárhæð að fólk þurfi að
tilheyra einhverri yfirstétt til að
ráða við hana. Það á við þótt
útgjöldin séu vissulega umtalsverð
fyrir venjulegt heimili og geti orðið
því þungur baggi.
En það er stefnan í þessu máli
sem er röng. Staðreyndin er sú að
á meðan sumir foreldrar fara létt
með að greiða tólf þúsund krón-
urnar eiga aðrir fullt í fangi með
það. Þar liggur hundurinn grafinn.
Og öll meginstefnan í skólakerfi
okkar hefur beinst að því hingað til
að koma í veg fyrir það með öllum
ráðum að börn gyldu þess í ófull-
komnari menntun en ella að eiga
ekki efnaða foreldra. Með þessum
nýju skólum sé ég ekki betur en
verið sé að þverbrjóta gegn þeirri
stefnu.
Það er þessi hætta sem ég sé í
sambandi við hina nýju einkaskóla-
hugmynd. Mér virðist hún var-
hugaverð að því leyti að þar geti
menn verið að leggja grunninn að
því að framvegis verði börnum
mismunað í menntun eftir því
hvort þau eigi efnaða foreldra eða
ekki.
Hér á landi eru mýmörg dæmi
þess að duglegt og kraftmikið fólk
hafi drifið sig áfram í námi og átt
síðan ágætan starfsferil, án þess að
á bak við það stæðu efnaðir foreldr-
ar. A hinn bóginn eru líka mörg
dæmi þess að lítið hafi orðið úr
börnum efnafólks.
Þess vegna er ég á því að farsæl-
ast sé fyrir alla aðila að hafa gamla
lagið á áfram. Gefa öllum jöfn
tækifæri og leyfa hverjum ogeinum
að spreyta sig eftir bestu getu. Og
án tillits til efnahags foreldranna.
Það verður öllum hagkvæmast þeg-
ar til lengri tíma er litið. Börnunum
líka. -esig