Tíminn - 23.11.1989, Síða 18

18 Tíminn
Fimmtudagur 23. nóvember 1989
llllllllllllllllllllll BÆKUR ai'[;-!l],liililllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Úr Thulekamp
til Ameríku
Út er komin hjá Máli og
menningu skáldsagan
Fyrirheitna landið eftir Einar
Kárason. Þessi saga er sjálfstaett
framhald bókanna Þar sem
djöflaeyjan ris og Gulleyjan. Hún
gerist nokkru síðar en þær,
sögusviðið er ekki lengur
Thulekampurinn heldur segir hér
frá för til fyrirheitna landsins,
Ameriku. Sögumaður er Mundi,
sonur Dollíar, og með honum í för
er bróðir hans, billjardséníið Bóbó
og skáldið og sérvitringurinn
Manni, sonur Fíu og Tóta. Þeir
halda á slóðir frumherja rokksins,
endurlifa gömlu sögurnar,
goðsagnirnar, fjörið og lætin. Þeir
hitta um síðar gömlu hetjuna,
Badda, sem býr í hjólhýsi með
móður sinni Gógó. Þetta er saga
um hetjumyndir, sársauka,
draumóra og uppgjör.
Þess má geta að nú er verið að
gefa fyrri bækurnar tvær út í
þýðingum á Norðurlöndum og
hafa þær hlotið góðar viðtökur.
Fyrirheitna landið er 234 bls.
Guðjón Ketilsson hannaði kápu,
Prentstofa G. Benediktssonar
prentaði, en bókband annaðist
Arnarfell hf.
Varnarleysi
gegn
fólskunni
Mál og menning hefur gefið út
skáldsöguna Náttvíg eftir Thor
Vilhjálmsson. Höfundur fléttar í
henni saman þræði ástar,
dauðans og hafsins í sögu úr
undirheimum Reykjavíkur sem
lögð er í munn leigubílstjóra.
Sagan gerist að mestu á tveimur
nóttum, þá fyrri sýnast viðburðir
allir sakleysislegir, en þó geymir
nóttin víg; seinni nóttina ryðjast
þrír rustar inn í bíl söguhetjunnar
og neyða hann í leiðangur - þeir
sækja sér skotvopn og fremja svo
óhugnanlegt innbrot. Inn í þessa
för blandast hugrenningar og
minningar sögumanns sem
tengjast varnarleysi lífsins
gagnvart fólskunni, minningar af
sjónum og ást sem var.
Náttvíg er 245 blaðsíður,
prentuð í Odda, en kápumynd var
gerð af Auglýsingastofu GBB.
Togstreita
með
tilbrigðum
Út er komin hjá Máli og
menningu bókin í ferðalagi hjá
þér eftir Kristínu Ómarsdóttur.
Bókin hefur að geyma fimm
smásögur sem fjalla um ástir,
sambönd og togstreitu kynjanna
í ýmsum tilbrigðum. 1 þeim helst
einfaldleiki í hendur við
margræðni, stíll þeirra er ljóðrænn
og frumlegur og þær einkennast
af undirfurðulegum húmor.
Kristín Ómarsdóttir er fædd árið
1962. Hún hefur áður gefið út eina
ljóðabók. Einþáttungur eftir hana
hlaut verðlaun í
leikritasamkeppni
Þjóðleikhússins í tilefni af lokum
kvennaáratugarins og var sýndur
árið 1987.
í ferðalagi hjá þér er 103 bls. og
er bæði gefin út í kUju og
innbundin. Kristín Ómarsdóttir
gerði kápu. Bókin er prentuð hjá
Prentstofu G. Benediktssonar.
sólarströnd
Komin er út ný bók eftir Andrés
Indriðason, Sólarsaga, sem er
sjálfstætt framhald af Alveg
milljónl er kom út á síðasta ári.
Sólarsaga segir frá Þorsteini, 14
ára, sem kominn er í sumarfrí á
sólarströnd ásamt fjölskyldu sinni
og lendir þar inn í óvænta
atburðarás og tekst að greiða úr
erfiðu sakamáli.
Þetta er gamansöm
spennusaga sem segir frá
atburðum frá sjónarhóli unglings
og því hvernig hann bregst við
þegar hætta steðjar að. Bókin er
168 blaðsíður.
t
Eiginmaður minn og faðir okkar
Guðmundur Björnsson
fyrrum kennarl á Akranesl
verður jarðsunginn frá Akraneskirkju föstudaginn 24. nóvemberkl. 14.00
Pálfna Þorsteinsdóttir
Ormar Þór Guðmundsson Gerður Birna Guðmundsdóttir
Björn Þ. Guðmundsson Ásgeir R. Guðmundsson
Atli Freyr Guðmundsson
■ MINNING IIIIIIIIIIIIIM^ ...IIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIII.
Eberg Elefsen
vatnamælingamaður
Fæddur 20. maí 1926
Dáinn 15. nóv. 1989
Eberg Elefsen var fæddur á Siglu-
firði 20. maí 1926. Foreldrar hans
voru hjónin Sigríður Guðmunds-
dóttir Björnssonar, vélsmiðs á Siglu-
firði, ættuð úr Strandasýslu, og Ósk-
ar Berg Elefsen, vélstjóri og vél-
smiður, upprunninn á eyjunni Senju
í Norður-Noregi. Óskar settist að á
Siglufirði 1916; einn þeirra Norð-
manna sem „námu land“ þar á fyrstu
áratugum þessarar aldar í tengslum
við síldarútveginn. Eberg átti þannig
til vélsmiða að telja í báðar ættir.
Setti það eflaust sitt mark á hann,
því að hann var alla tíð mjög hneigð-
ur fyrir hverskonar vélar og tæki.
Foreldrar hans voru bæði mjög
gestrisin. Heimili þeirra stóð jafnan
opið okkur öllum kunningjum hans
og skólaféiögum. Minnist ég þess
sérstaklega með hve mikilli um-
hyggjusemi Sigríður móðir hans tók
okkur, sem vorum þar tíðir heima-
gangar. Fjölskyldan var líka mjög
samhent. Eberg ólst þannig upp við
gott atlæti og hamingjuríka bernsku
þótt efnin væru oft ekki mikil. Á
heimili hans ríktu mannúðleg við-
horf og rík samúð með þeim sem
minnimáttar voru í samfélaginu. Þau
viðhorf tileinkaði hann sér líka og
var þeim trúr alla ævi.
Eberg gekk í Menntaskólann á
Akureyri og lauk þaðan stúdents-
prófi úr stærðfræðideild vorið 1947.
Hann hóf nám í verkfræði við Há-
skóla íslands, en flutti sig fljótlega
um set og hugðist halda verkfræði-
náminu áfram við Tækniháskóla
Noregs í Þrándheimi. Á þeim tíma
var örðugt fyrir erlenda stúdenta að
fá inngöngu í skólann í Þrándheimi
svo Eberg fékk þar ekki skólavist
fyrr en haustið 1950. Hann byrjaði
nám þar, en varð fljótlega að hverfa
frá því. Mun það hafa verið að
læknisráði. Hann hóf nokkru síðar
laganám við Háskóla íslands, en
hvarf frá því. Árið 1956 hóf hann
störf við vatnamælingar raforku-
málastjóra (síðar Orkustofnunar),
þar sem hann starfaði til dauðadags.
Vatnamælingar urðu ævistarf hans.
Ég sem þessar línur rita varð
Eberg samferða í skólanámi allt frá
barnaskóla, sem svo var þá kallaður,
uns hann hvarf úr verkfræðinámi við
Háskóla íslands og færði sig til
Þrándheims. Var með okkur náinn
félagsskapur á skólaárunum. Hann
var einstaklega samviskusamur
námsmaður. Hef ég fáa þekkt sem
lögðu jafnhart að sér á stundum Ég
hygg að hann hafi aldrei komið
ólesinn í tíma. Hann náði líka góð-
um árangri.
Ég minnist þess frá þessum tímum
að Óskar faðir hans annaðist vél-
gæslu í frystihúsi Óskars Halldórs-
sonar, útgerðarmanns á Siglufirði.
Þar var stór og fyrirferðarmikil
frystipressa frá 1896, sem gekk eins
og klukka þrátt fyrir nær hálfrar
aldar notkun. Hún var alltaf hrein
og gljáandi í umsjón Óskars. Fyrir
kom að hann fól Eberg syni sínum
umsjón vélanna ef hann þurfti að
bregða sér frá stundarkorn. Brýndi
Óskar mjög fýrir honum að halda
pressunni ávallt hreinni og hann
stóðst ekki reiðari en ef smurolía
hafði farið út á hana þegar bætt var
á smurglösin. Slíkt var í hans augum
hinn argasti sóðaskapur; nánast
ófyrirgefanlegur.
Óskar var einnig snjall vélsmiður;
hafði mikinn áhuga á vélum og
ræddi oft um þær heima fyrir við syni
sína tvo, Sigurð og Eberg. Sigurður
varð síðar vélsmiður hjá Síldarverk-
smiðjum ríkisins á Siglufirði og starf-
aði hjá þeim allt þar til hann lést, •
langt fyrir aldur fram, á síðastliðnu
vori. Þegar þar við bættist að móður-
afi þeirra bræðra, Guðmundur
Björnsson, rak vélsmiðju steinsnar
frá heimili þeirra er ekki að undra
þótt þeir báðir yrðu snemma hand-
gengnir vélum og vélbúnaði.
Eberg vandist þannig snemma á
að umgangast vélar og tæki með
vandvirkni og samviskusemi. Hygg ég
að hann hafi búið að því veganesti
úr föðurhúsum alla ævi. Mun hann
líka hafa haft í huga að verða
vélaverkfræðingur þótt atvik höguðu
málum á annan veg.
Hann gerðist vatnamælingamaður
1956, sem fyrr segir. Skipulegar
vatnamælingar hér á landi höfðu
hafist tæpum áratug áður, undir
forystu hins kunna brautryðjanda í
þeim efnum, Sigurjóns Rists. Starf-
aði hann einn fastráðinna manna hjá
embætti raforkumálastjóra að þeim
fyrstu níu árin. Eberg varð fyrsti
fastráðni samstarfsmaður hans.
Þeir sem þekkja til Sigurjóns vita
að það muni ekki hafa verið heiglum
hent að gerast fyrsti samstarfsmaður
hans við vatnamælingar á íslandi.
Sigurjón gerði miklar kröfur til sam-
starfsmanna sinna, enda þótt mestar
gerði hann að jafnaði til sjálfs sín.
Eberg stóðst þær vel og samstarf
þeirra var gott. Aðrir sem betur
þekkja til munu fjalla nánar um störf
hans við vatnamælingar. Hér skal'
þess eins getið að það laut lengstum
að rekstri mælistöðvakerfisins; við-
haldi og eftirliti með tækjum þess.
Starf sem þetta lætur ekki mikið yfir
sér. En þeir sem til þekkja vita að
árangur af vatnamælingum er ekki
undir öðru meir kominn en að
mælikerfið starfi vel og að öll tæki
þess séu í góðu lagi. Hinar sífelldu
breytingar á rennslinu valda því að
mæling verður ekki endurtekin til að
sannreyna niðurstöður eins og unnt
er að gera við sumar aðrar mælingar.
í þessu starfi komu að góðum
notum natni Ebergs við vélar og tæki
og áhugi hans á þeim er hann hafði
hlotið í uppeldi, svo og samvisku-
semi hans. Trúmennska í starfi var
honum í blóð borin. Viðhorf hans
var, eins og Kolskeggs forðum, að
níðast aldrei á neinu því ætlunar-
verki er honum var til trúað. Hann
á með störfum sínum mikinn þátt í
traustri vitneskju um vatnafar lands-
ins sem byggð hefur verið upp á
undanförnum áratugum. Fyrir það
þakkar Orkustofnun nú að leiðar-
lokum.
Eberg kvæntist árið 1950 ágætri
konu, Ingu Magnúsdóttur úr
Reykjavík, sem lifir mann sinn.
Þau eignuðust sex mannvænleg
börn sem nú eru vaxin úr grasi.
Fimm þeirra eru á lífi. Fyrir nokkr-
um árum urðu þau hjón fyrir þeirri
miklu sorg að missa dóttur sína
rúmlega þrítuga að aldri, efnilega
söngkonu sem komin var vel á veg í
söngnámi á Ítalíu er hún varð að
hætta sökum veikinda.
Eberg er nú horfin okkur, langt
fyrir aldur fram. Ég og aðrir starfs-
menn Orkustofnunar þökkum sam-
fylgdina og samstarfið. Ingu, börn-
um þeirra og fjölskyldu allri vottum
við dýpstu samúð.
Jakob Björasson.
í dag verður Eberg Elefsen vatna-
mælingamaður til moldar borinn frá
Dómkirkjunni í Reykjavík. Margs
er að minnast frá liðnum árum. í
fyrstu viku júlímánaðar 1938 bar
fundum okkar Ebergs fyrst saman.
Ég var nýkominn til Siglufjarðar, til
Njarðar hf. suður undir bökkum.
Röskur, glaðlegur og málhress ungl-
ingsdrengur annaðist dreifingu
Mjölnis, blaðs heimamanna. Dreng-
urinn gætti þess að ná til aðkomu-
manna sem og Siglfirðinga, þar fór
Eberg nokkur Elefsen. Kynni okkar
Ebergs á Siglufirði var nánast algjör
hégómi á við það sem síðar varð.
Við áttum eftir að þola bæði súrt og
sætt saman í öllum landsfjórðungum
og eignast sameiginlega vini og
kunningja vítt og breitt um landið.
Eberg var aðalsamstarfsmaður
minn og vinur í áratugi. Hann var
verklaginn og úrræðagóður og hvar
sem við komum á bæ kunni hann frá
mörgu að segja. Oft var glatt á hjalla
við kaffiborð. Hann var allstaðar
auðfúsugestur og engin lognmolla í
kringum hann.
Eberg var fæddur á Akureyri 20.
maí 1926. Til Dalvíkur fluttu foreldr-
arnir með Eberg kornungan. Þau
höfðu eigi langa búsetu á Dalvík og
fluttu innan fárra ára til Siglufjarðar.
Faðir Ebergs var Oscar Berg Élefsen
vélsmiður og vélgæslumaður, norsk-
ur að ætt. Hann var frá eyjunni
Senja, sem íslenskir sjónvarpsnot-
endur hafa haft tækifæri til að sjá og
heyra um á undanförnum föstudags-
kvöldum. MóðirEbergsvarSigríður
Guðmundsdóttir kona Oscars, ættuð
úr Standasýslu. Faðir hennar var
Guðmundur Björnsson vélsmíða-
meistari, sem rak lengi sitt eigið
vélsmíðaverkstæði á Siglufirði.
Eberg var stærðfræðideildarstúd-
ent frá M.A. Eftir stúdentspróf
kynnti Eberg sér verkfræði bæði hér
heima við Háskólann og í Þránd-
heimi, einnig las hann lögfræði, en
þrevtti ekki próf í þessum greinum.
Árið 1956 réðst Eberg til Vatna-
mælinga, sem fastur starfsmaður Raf-
orkumálaskrifstofunnar (nú Orku-
stofnun). Ævistarfið blasíi við fram-
undan. Eberg var þá kvæntur og
tveggja barna faðir. Kona hans,
Inga Marie Magnúsdóttir lifir nú
mann sinn ásamt fimm uppkomnum
börnum. Þegar Eberg réðst til
Vatnamælinga var hann nýlega flutt-
ur frá Siglufirði til Reykjavíkur eins
og fólksstraumurinn lá. Hann bar
ætíð sterkar taugar til Siglufjarðar.
Foreldrar og bróðir voru þar eftir.
Þau eru nú öll látin, bróðirinn Sig-
urður hvarf yfir móðuna miklu á
síðastliðnu vori.
Magnús Jónsson tengdafaðir
Ebergs var trésmíðameistari ættaður
af Vestfjörðum í föðurætt en móðir
hans var frá Haugasund í Noregi.
Una Einarsdóttir kona Magnúsar
og þá tengdamóðir Ebergs var ættuð
austan úr Holtum og víðar kvísluð-
ust ættir hennar um Rangárvalla og
Ámessýslur. Fyrstu hjúskaparárin í
Reykjavík bjó Eberg hjá tengdafor-
eldrum sínum að Vatnsstíg 10.
Magnús rak þar trésmíðaverkstæði
um langt árabil. Innan fárra ára
bjuggu Inga og Eberg um sig að
Álfhólsvegi 97 í Kópavogi og hafa
verið þar síðan. Gilti einu hvort þau
voru á Vatnsstíg eða Álfhólsvegi,
þau var ánægjulegt heim að sækja.
Gestkvæmt hefur verið á heimili
þeirra.
Eberg var reiðubúinn að rétta
öðrum hjálparhönd, ef eitthvað fór
aflaga hjá samferðamönnum á lífs-
leiðinni. Sama gilti einnig er hann
kom að illa stöddum ferðalöngum á
afskekktum fjallvegum, hann var
fljótur til að veita hjálparhönd. Þess
vegna eru nú margir sem sakna þess
góða drengs.
Eberg var hagur bæði á tré og
járn. Hann kunni fádæma vel með
öll smíðaverkfæri að fara. Þar gilti
vafalítið aðallega tvennt: Eðlislæg
greind og að hann tók út þroska sinn
með smíðaverkfæri í hönd í smiðjum
og verkstæðum hjá móðurafa, föður
og tengdaföður.
Ég og fjölskylda mín sendum
Ingu, bömunum og fjölskyldum
þeirra innilegar samúðarkveðjur.
Sigurjón Rist.