Tíminn - 13.02.1990, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Tímiim
MÁLSVARIFRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinnog
Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvæmdastjóri:
Ritstjórar:
Aðstoðarritstjóri:
Fréttastjórar:
Auglýsingastjóri:
Kristinn Finnbogason
Indriði G. Þorsteinsson ábm.
IngvarGíslason
OddurÓlafsson
Birgir Guðmundsson
Eggert Skúlason
SteingrímurGíslason
Skrifstofur: Lyngháls 9, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími:
680001. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn, fréttastjórar
686306, íþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og umbrot:
Tæknideild Tímans. Prentun: Blaðaprent h.f.
Frá og með 1. ágúst hækkar:
Mánaðaráskrift í kr. 1000,-, verð í lausasölu í 90,- kr. og 110,- kr. um
helgar. Grunnverð auglýsinga kr. 660,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Umhverfismál
Umræður um umhverfismál hér á landi hafa lent út
á óheppilegar brautir að undanförnu. Þær hafa ekki
snúist um kjarna umræðuefnisins, heldur léttvægar
deilur um formsatriði og stjórnast auk þess af
ómerkilegum pólitískum nábúakryt.
Stjórnmálamenn eyða orku sinni í að jagast um
skipulag skrifstofuhalds umhverfismála í stað þess að
gera almenningi grein fyrir mikilvægi málefnisins
sjálfs, hvaða nauður rekur ríkisstjórnir og ráðamenn
atvinnulífsins til þess að sinna umhverfismálum. Ekki
er fjarstætt að halda því fram, að almennt sé fólk ekki
mjög upplýst um mikilvægi umhverfismála og yfirleitt
mun þess ekki að vænta að pólitískur þrýstingur í
venjulegum skilningi skapist um umhverfismál. Enn
er þessi málaflokkur á því stigi áhugans að umfjöllun
um hann er lokuð inni í tiltölulega fámennum hópum,
sem auk heldur hafa fengið á sig stimpil sérvisku og
sjálfbirgingsháttar ef eitthvað er.
Það er freistandi fyrir stjórnmálamenn að leika sér
að aukaatriðum málaflokks af þessu tagi, þegar þeir
geta gengið út frá því sem vísu að almennur áhugi á
efni máls er svo lítill, að það er auðveldara að skapa
umræður um það sem minna má sín en það sem öllu
máli skiptir.
Skrifstofuhald umhverfismála er það sem nú upp-
tekur hugi alþingismanna, þegar loks er svo komið að
fyrir Alþingi liggur að ræða umhverfismál á fagmann-
legan hátt með framtíðarsjónarmið í huga. Greinilegt
er að stjórnarandstaðan á Alþingi, fyrst og fremst
Sjálfstæðisflokkurinn, getur ekki unnt þessu málefni
skynsamlegrar umfjöllunar í þingsölum vegna þess að
hún sér í því tækifæri til þess að stofna til ýfinga við
tiltekinn mann, Júlíus Sólnes ráðherra, sem ríkis-
stjórnin hefur falið það verk að sinna umhverfismál-
um sem háttskrifuðum flokki þjóðmála. Metnaður
stjórnarandstöðunnar í umhverfismálum takmarkast
við pólitískar leikfléttur á lægsta plani í stað þess að
taka þátt í jákvæðri umræðu um aðalatriði málefnis-
ins.
Hvort sem mönnum líkar það betur eða ver er það
aðeins tímaspursmál að gefa verður umhverfismálum
(í nútímaskilningi þess orðs) fullt vægi í íslenskum
stjórnmálum og stjórnkerfi. Málefnið er af þeirri gerð
að stjórnmálamenn þurfa að hafa um það verulegt
frumkvæði sjálfir og málið í rauninni þannig lagað að
ekki ætti að þurfa að valda umtalsverðum ágreiningi
eftir flokkspólitík. Umhverfismál varða almanna-
hagsmuni og flest skilyrði fyrir hendi til þess að hægt
væri að sameina flokka og hagsmunahópa um efnis-
inntak þeirra, svo að minniháttar atriði, eins og
skipulag og stjórn, hyrfu í skuggann og leystust án
mikils ágreinings.
Umhverfismál eru reyndar ekki einskorðuð við
einstök lönd og ríki, heldur er það viðurkennt að þau
séu samvinnuverkefni landa og ríkja milli, eitt þeirra
heimsvandamála sem við er að glíma. Gro Harlem
Brundtland, fyrrverandi forsætisráðherra Noregs,
segir svo í blaðagrein nýlega: „Fram til aldamóta
verður tekist á við ýmsan meginvanda umhverfismála.
Ef hver ætlar að bauka í sínu horni með skammtíma-
sjónarmið að leiðarljósi munu allir líða fyrir það,
þegar til lengri tíma er litið.“ íslenskir stjórnmála-
menn ættu að tileinka sér þennan hugsunarhátt.
Þriðjudagur 13. febrúar 1990
GARRI
Kommar í geimferð
Þeir hjá Alþýðubandalaginu
efndu til miðstjórnarfundar um
helgina. Mestur fundartími fór í að
ræða um fortíðina og hvemig bæri
að taka á henni nú þegar enginn
vill við hana kannast ef marka má
fréttir af fundinum. Er bágt í að
komast fyrir heilan stjórnmála-
flokk, sem ætlaði sér mikla hluti á
fslandi og hafði nokkurt fylgi, að
geta ekki lengur kannast við fortíð
sína, sem er ansi skrautleg í flóru
■slenskra stjórnmála, sé fortíðin
rakin allt frá stofnun Kommúnista-
flokks íslands 1930. Þrátt fyrir
andúð á því að ræða fortíðina á
miðstjómarfundinum fékkst þó
samþykkt eftir jaml og japl og
fuður, að Alþýðubandalagið hafi
ekki haft neitt samband við komm-
únistaflokka í Austur-Evrópu síð-
an 1976.
Völd með byltingu
Það segir náttúrlega ekki mikið,
þótt lýst sé yfir fimmtán ára sam-
bandsleysi við kommúnistaflokka í
öðmm löndum. Þó skal ekki gert
lítið úr slíkri yfírlýsingu, vegna
þess að hún bendir eindregið til
þess að þannig sé litið á timabilið
fram að 1976, að það hafi veríð'
flokksbroddunum tU skammar. Þá
er vert að benda á að í stjórnmála-
samþykktum flokksins var lengi
vel ákvæði um, að ná ætti völdum
á íslandi með byltingu. Það ákvæði
var aldrei framkvæmt, en ástæða
værí fyrír hina frjálslyndari í
flokknum að leggja áherslu á að
menn játuðu á sig syndir hér
heima, frekar en að vera að eltast
við vináttuna við þá sem höfðu
framkvæmt byltingar eða náð völd-
um með óeðlilegum aðferðum í
Austur-Evrópu. Þá er ekki vitað tU
þess að hin mörgu vináttufélög
sem hér hafa verið stofnuð í sam-
vinnu við kommúnistaríki hafí ver-
ið lögð niður 1976 eða síðan. 1'
Samvinna um söguburð
í ályktun miðstjórnarfundar um
erlend samskipti segir að flokksleg
samskipti hafí lítið náð út fyrír
Norðurlönd s.l. fímmtán ár. Þau
hafi fyrst og fremst snúist um
samstarf vinstri sósíalista í Norður-
landaráði. Þetta voru nú engin
tíðindi. Það hefur alltaf verið vitað,
að þáttur bandalagsins í menning-
aryfírráðum á íslandi hefur byggst
á samvinnu við vinstrí sósíalista á
Norðurlöndum. Að þeim hefur
verið hvíslað hverjir væru mestir
menningarmenn á Islandi, og síðan
hafa þessi norrænu sósíalistar séð
um að koma þeim á framfærí í
fjölmiðlum i Skandinavíu með
þeim árangrí að þessir kjömu ís-
lendingar hafa orðið „heimsfræg-
ir“. Frægar era margvíslegar sam-
norrænar úthlutanir á menningar-
sviðinu, sem velflestar hafa verið
rannar undan rifjuin vinstri sósíal-
ista. Þetta samband gat miðstjóra-
arfundurínn viðurkennt, af því það
snertir helstu menningarmafíur
okkar, og þær eiga sko að vera
þakklátar.
Sendiboðar um
afflutning
Merkiiegust er þó afneitun mið-
stjórnarfundar á kommúnistaríkj-
um. Fagnað er falli einræðisstjórn-
ar, en það var einmitt slík stjórn
sem átti að koma á fót á íslandi á
sínum tíma, samanber byltingar-
ákvæðið. Jafnvel kínverskir
kommúnistar eru gagnrýndir harð-
lega. Verður ekki séð hvar Alþýðu-
bandalagið fær höfði hallað í fram-
tíðinni, nema ef vera skyldi hjá
vinstri sósíalistum á öðrum
Norðurlöndum. En fari svo að
vinstri sósíalistar og fylgifé þeirra í
Norðurlandaráði missi tök sín á
menningarmálum, gæti faríð að
gusta óvænt um ýmsa stórfræga
menningarmenn á íslandi, sem
hafa verið notaðir sem sendiboðar
um afflutning hafi mál á íslandi
ekki veríð vinstrí sósíalistum að
skapi, eða heimskommúnisman-
um, vilji menn hafa það svo. Miðað
við þá afstöðu, sem miðstjórnar-
fundurínn tók til kommúnista-
flokka og það landleysi sem nú
hrjáir slíka flokka almennt, er
engu líkara en miðstjórnarfundur-
inn hafi ákveðið að skjóta Alþýðu-
bandalaginu út í geiminn. Þar yrði
það laust við allan sóðaskap dauðs
kerfís og gæti byrjað að ástunda
hreinar hugsanir.
Út í geiminn
Hin pólitíska geimferð Alþýðu-
bandalagsins, eins og hún var
ákveðin á miðstjórnarfundinum,
losar þá við óþægilegar játningar,
en flokksmenn virðast hafa nokkuð
fyrír því að til þeirra þurfi ekki að
koma. í löndum Austur-Evrópu
hefur fólki ekki fundist taka því að
láta kommúnista játa. Það hefur
svipt þá völdum og neitað að
viðurkenna að nafnabreytingar á
flokknum þýði að kommúnistar
séu orðnir nýir menn, sem hættir
séu að „halda stórum hluta mann-
kyns í fjötrum“. Óskaráðið værí
eflaust að skjóta þeim út í geiminn.
Hér heima virðist Alþýðubanda-
lagið hafa tekið það ómak af kjós-
endum. Garri
VÍTT OG BREITT
Bjargvættur sameiningarinnar
Þorsteinn Pálsson, formaður
Sjálfstæðisflokksins er ötulasti tals-
maður sameiningar A-flokkanna,
þ.e. sósíalista sem kalla sig svo
mörgum nöfnum að þeir vita ekki
sjálfir lengur hvort þeir eru komm-
ar eða kratar, en femínistar vilja
þeir allir vera. Á flokksráðstefnu
Sjálfstæðisflokksins um helgina var
sameiningarhugsjón Þorsteinn
aðalefnið og gerir Morgunblaðið
henni skil á mörgum síðum.
Davíð Oddsson hefur áður lýst
þeirri skoðun sinni að sameining
vinstri flokka væri honum einkar
hugleikin og væri hann talsmaður
þannig umbyltingar í stjórnmálun-
um.
En nú er sameining vinstri
manna og kvenna sem sagt orðið
eitt af helstu stefnumálum Sjálf-
stæðisflokksins og líklega ekki það
lakasta sem þeir hafa fundið upp á
þeim bæ og mun áreiðanlega verða
unnið ötullega að framgangi hins
nýja markmiðs íhaldsins.
Út úr pólitík
Reykjavíkurkratar eru líka fullir
upp með sameiningu, þótt ekki
væri nema sameiginlegt framboð
vinstri femínistanna til borgar-
stjórnar. Enginn kærði sig um að
fara í bland með krötum og endaði
sá buslugangur allur svo höndug-
lega að flokkurinn er úr leik en
einhverjir pólitískir snillingar
munu bjóða fram Málefnalistann
og er öllum boðinn aðgangur að
þeim gleðskap.
Er nú að rætast spádómur Frið-
finns Ólafssonar, hins mætasta
krata, að Alþýðuflokkurinn mundi
draga sig út úr pólitík.
Þá hafa nokkrir af þeim sem eiga
patent á að kalla sig jafnaðarmenn
farið um vítt og breitt á rauðum,-
nýjum Ijósum og alls kyns eldglær-
ingum en hefur einhvern veginn
aldrei tekist að sýna c réttu ljósi
og er árangur af þeim flugeldaskot-
um öllum næsta rýr. Og eftir því
sem meira er sameinað með pompi
og mikilli prakt hafa flokkarnir
tilhneigingu að klofna í fleiri og
smærri einingar.
Væri ráð að fá Þorstein Pálsson
til að slást í hópinn næst þegar
foringjar vinstri manna efna til
fundaherferða undir ljósaskini og
fara að sameina. Formaður Sjálf-
stæðisflokksins er orðinn svo ákaf-
ur talsmaður vinstri sameiningar,
að honum væri betur treystandi til
að ná árangri í sambræðslu vinstri
flokka en formönnum Alþýðu-
flokks og Alþýðubandalags og ef
Davíð legði sitt til mála væri jafnvel
möguleiki á að sameina allaballa
undir einu merki til að sameinast
öðrum vinstri mönnum.
Að vera eða ekki...
Alþýðubandalagsmenn í Reykja-
vík geta hvorki farið fram sundur
eða saman af því þeir vita ekkert
hvað þeir eru. Þeirra eina von er
að gerast nú einu sinni heiðarlegir
og endurvekja kommúnistaflokk-
inn og kalia sig réttu nafni. Þá
þyrftu þeir ekki lengur að kalla
hver annan ljótum nöfnum, eins og
krata eða lýðræðis- þetta eða hitt
og birta mundi vel yfir öllu flokks-
starfi. Þá væri líka hægt að hafa
stefnuskrá sem allir flokksmenn
gætu sætt sig við og málgagn þeirra
rísa upp í forna frægð.
Á miðstjórnarfundi Alþýðu-
bandalagsins um helgina þótti alla-
böllum tryggara að tvískipta fund-
inum og hafa vegg á milli þeirra
sem vildu sameinast og þeirra sem
ekki vildu sameinast. Utanaðkom-
andi munu aldrei skilja hverjir
vildu sameinast hverjum og hvers
vegna allir sameiningarsinnarnir
gátu ekki einu sinni haldið sameig-
inlegan fund í einni og sömu mið-
stjórninni. En svona gangasamein-
ingarmálin fyrir sig. Hið eina sem
sameinast er um, er að sameinast
ekki.
Auðvitað er ekki nema von að
ruglingur sé á kommaliðinu, sem
allt er farið að rembast eins og
rjúpan við staurinn að kalla sig
eitthvað annað og jafnvel að vera
eitthvað annað. Verst af öllu er
þegar rótgrónir liðsmenn eru farnir
að telja sjálfum sér og öðrum um
að þeir hafi aldrei verið kommar
þótt þeir séu búnir að tala, skrifa
og starfa sem slíkir allt fram á
síðustu og verstu tíma. Geðklofn-
ingur af þessu tagi er auðvitað
erfiður á tt'mum þegar allir komm-
ar eru orðnir femínistar og enginn
veit lengur hvað hann heldur og
hugsar.
Það er áreiðanlega rétt hjá Þor-
steini Pálssyni að það er þjóðar-
nauðsyn að leysa úr flækjunni og
kannski er það líka rétt að hann sé
rétti maðurinn tii að leiða alla
sósíalistana inn á einu og sömu
brautina.
Bara að þeir séu ekki orðnir svo
ruglaðir að þeir sameinist allir í
Sjálfstæðisflokknum! OÓ