Tíminn - 30.03.1990, Blaðsíða 5

Föstudagur 30. mars 1990
Tíminn 5
Trúarmótun á heimilum meiri en almennt hefur verið gert ráð fyrir:
Aðeins 10% bama án
bæna í heimahúsum
Timamynd: Pjetur (Myndin er sviðsett)
„Trúarmótun einstaklingsins inn-
an veggja heimilisins hefur hing-
að til verið meiri en gert hefur ver-
ið ráð fyrir,“ segir Pétur Péturs-
son, doktor í félagsfræði og
guðfræði, sem greinir frá könnun
í þessum efnum í ritinu Ný
menntamál. Samkvæmt henni
kváðust nær 78 af hverjum 100
mæðrum biðja eða hafa beðið
með bömum sínum reglulega
eða stundum, en 45 af hverjum
100 feðrum. Aðeins 10% mæðr-
anna sögðust aldrei hafa beðið
bænir með bömunum en hins
vegar nær þríðjungur feðranna.
Niðurstaðan er sú að aðeins um
10% bama hafi algeríega farið á
mis við bænalestur í heimahús-
um.
Könnun sú sem vitnað er til gerði
Pétur ásamt Bimi Bjömssyni pró-
fessor við guðfræðideild HÍ. Hún
byggir á úrtaki 1.000 manna á aldr-
inum 18—75 ára úr þjóðskrá árið
1986. Um 75% úrtaksins svömðu.
Fáum mun líklega koma sú niður-
staða könnunarinnar á óvart að
nokkuð hafi dregið úr bænalestri, en
hins vegar kannski minna en ýmsir
kynnu að ætla. Rúmlega helmingur
yngstu mæðranna (18—34 ára)
kvaðst biðja með bömum sínum
reglulega eða stundum og um þrjár
af hveijum Qóram í hópi 35-44 ára
mæðra, en af eldri konum vora það
um níu af hveijum tíu. Öll þessi hlut-
foll vora miklu lægri meðal feðr-
anna. Þó vekur athygli að munurinn
er langminnstur i yngsta hópnum,
þar sem 4 af hverjum 10 feðram
kveðjast biðja með bömum sínum
reglulega eða stundum.
Mikill munur á trúarlegum áhrifúm
mæðra og feðra kom einnig í ljós
þegar fólk var spurt hveijir hefðu
haft mest áhrif á þeirra eigin trúarlíf.
Yfn helmingur svarenda setti móður
sína þar í fyrsta sæti, um 7. hver
ömmu/afa, álíka hlutfall nefndi prest
en 10. hver föður sinn. Þá kom í ljós
að 70% svarenda kváðu sig sammála
Beðið með börnum f heimahúsi.
því að kristin trú ætti að vera liður í
uppeldi bama á dagvistarstofnunum.
Um þriðjungur vill gjaman meiri
kristinfræðikennslu í grannskólum,
annar þriðjungur telur núverandi
kennslu hæfílega, en flestir hinna
vora óákveðnir. Aðeins tæplega 4%
svarenda vildu hins vegar minnka
knstinfræðikennslu.
I þessum efnum var einnig nokkur
munur á svöram kvenna og karla og
sömuleiðis veralegur eftir aldri svar-
enda. Hins vegar vekur athygli að í
hópi yngsta fólksins, á aldrinum
18—25 ára er mun meiri vilji til efl-
ingar kristnum áhrifúm í dagvistar-
stofnunum og skólum heldur en
meðal þeirra sem era áratug eldri.
Um 35—38% þessa yngsta hóps
svöraðu slíkum spumingum játandi
en aðeins rúmlega fjórðungur
25—35 ára fólks. En í þeirra hópi
virðist áhugi fyrir kristnu uppeldi
áberandi minnstur.
Pétur segir foreldrahlutverkið fela í
sér að foreldrar hafí trúarleg áhrif á
böm sín hvort sem þeir vilja það eða
ekki og hvort sem þeim er það ljóst
eða ekki. Sjálfsupplifún bams og
skynjun umhverfis fari algerlega eft-
ir viðmóti og atferli foreldranna.
Finni bam þar öryggi og jafnvægi sé
þar með lagður grandvöllur að trún-
aðartrausti sem móti persónuleika
þess og afstöðu til lífsins í heild.
Fyrstu tvö árin skeri úr um það hvort
bam öðlast slíkt trúnaðartraust til
lífsins eða þjáist af vantrausti, sem
geti síðan sett svip sinn á lífsviðhorf
þess síðar meir, jafnvel á fúllorðins-
árum.
Margt bendir, að sögn Péturs, til
þess að trúarlegt viðmót foreldra
hafí áhrif þegar í bamæsku, áður en
bamið fer að tala og löngu áður en
það skilur hvað sagt er og í hvaða til-
gangi. Hér séu bænir með og fyrir
bömum það fyrsta og áhrifamesta.
Pétur vitnar til efasemda m.a. sál-
fræðinga og uppeldisfræðinga um
möguleika bama til að skilja boð-
skap trúarinnar. Hvort það geti ekki
jafnvel tafið þroska bama að kenna
þeim efni sem þau geta misskilið.
Að hans mati skilja böm frásögur,
líkingar og tákn Biblíunnar á sinn
hátt. Og sennilega skipti þau meira
máli hvemig efnið sé borið fram
heldur en hvað er sagt.
Hann bendir á, sem flestir foreldrar
hafi sannreynt, að bömum finnist
fátt eðlilegra og skemmtilegra en
ritúöl, helgisiðir og fyrirfram ákveð-
in endurtekning atvika, orða og lát-
bragðs. Bamið þarfnist ákveðinnar
reglu til þess að finna öryggi. Flestir
foreldrar kannist t.d. við hve yngri
böm era sólgin í sögur og vilji heyra
þær aftur og aftur án þess að hafa
sérstakan áhuga á útskýringum full-
orðinna. -HEI.
Stjórn LIN breytir
úthlutunarreglum
Stjórn Lánasjóðs íslenskra Svavar Gestsson sagði að með
námsmanna hefur samþykkt hækkun framfærslugrunnsins
breytingar á úthlutunarreglum fyrsta september sé búið að
sjóðsins. Jafnframt hefur verið standa að fullu við loforðið sem
ákveðið að hækka framfærslu- hann gaf námsmönnum um að
grunn námslána um 6,4% fyrsta skerðingin, sem Sverrir Her-
september næstkomandi. Þar ntannsson og Ragnhildur Helga-
með hefur framfærslugrunnur dóttir stóðu fy rir þegar þau voru
námslána hækkað um 20% um- menntamálaráðhcrrar, yrði
fram verðbólgu frá fyrsta mars bætt.
1989. Helstu atriði í brevttum úthlut-
Svavar Gestsson menntamála- unarregium eru: Svokallaður
ráðherra sagði aö í haust hefði bókakostnaðarstuðuU lækkar úr
Lánasjóðurinn staðið frammi 65% í 30%, einstakUngar i for-
fyrir þeim vanda að það vantaði eldrahúsum fá nú 50% lán í stað
um 600 miiljónir í sjóðinn tll að 70%, lán yflr sumartímann
hann gæti staðið við skuldhind- verða aöeins veitt til þeirra sem
ingar sínar. Um helmingur af ljúka námi á árinu, þeir sem eru
þeirri upphæð var kominn tii í 12 mánaða skipulögðu námi fá
vegna 10% fjölgunar náms- þó áfram ián og tekjur maka
manna á síðasta árL Framlag námsmanns fara fyrr að hafa
ríkissjóðs til sjóðsins var hækk- áhrif á námslán, var við 1.800
að um 400 miiljónir í Ijáriögum þúsund króna árstekjur en verð-
fyrir árið 1990 frá því sem áður ur nú við 1.200- 1.300 þúsund
hafði verið áætlað. Nú er svo króna árstekjur.
komið að framlag ríkissjóðs til FuUtrúar námsmanna hafa
LÍN hefur aidrei verið hærra mótmælt þessum nýju reglum og
sem hlutfail af ríkisútgjöldum. kaUa þær blauta tusku í andlit
Það er 3,44% i ár, en var 3,09% námsmanna
á síðasta ári. . EÓ
Skipulagi KEA breytt
Um næstu mánaðamót eiga sér stað
skipulagsbreytingar hjá KEA. Þessar
breytingar miða að markvissari og
skilvirkari yfirstjómun. Um fækkun
starfsfólks er að ræða meðal stjóm-
enda og skrifstofúfólks ásamt
breyttri hlutverkaskipan. Tilgangur
breytinganna er einnig að ná niður
kostnaði.
Skipulagsbreytingamar felast í
breytingum á yfirstjóm. Stöður fúll-
trúa kaupfélagsstjóra hafa verið lagð-
ar niður að starfi aðalfúlltrúa undan-
skildu. Aðalfulltrúi, Sigurður Jó-
hannesson, sér um starfsmannahald
og eignaumsjón. Hann ber einnig
ábyrgð á rekstri flutningadeildar,
þvottahúss og fiskverkunar á Akur-
eyri. Sigurður er einnig staðgengill
kaupfélagsstjóra í forföllum hans.
Fjármálastjóri hefúr verið ráðinn
Ami Magnússon. Hann sér einnig
um skrifstofústjómun. Ámi Magnús-
son var áður fúlltrúi kaupfélags-
stjóra. Markaðsstjóri hefúr verið ráð-
inn Þorkell Pálsson. Hann ber einnig
ábyrgð á rekstri Brauðgerðar, Smjör-
líkisgerðar og Efnagerðarinnar
Flóra. Þorkell var fulltrúi kaupfé-
lagsstjóra á sviði markaðsmála.
Starfssvið Þórarins Sveinssonar
mjólkurbússtjóra og Haraldar Óla
Valdemarssonar sláturhússtjóra
verða óbreytt.
Aðrar breytingar era að starfsfólki á
skrifstofú og í stjómun verður fækk-
að um 27 stöðugildi. Leitast verður
við að finna önnur störf fyrir þá sem
sagt hefúr verið upp störfúm. -Eó
Hæstiréttur:
Þrjú ár fyrir nauógun
Tæplega þrítugur maður, Birgir fangelsi fyrir skjalafals.
Andrésson, var á þríðjudag Nauðgunin átti sér stað í leik-
dæmdur í þriggja ára fangelsi í tækjasal í Garðabæ, sem var rek-
Hæstarétti, fyrir aö nauöga tólf inn af hinum dæmda. Stúlkurnar
ára stúlkubarni og hafa kynferðis- voru starfsmenn í leiktækjasaln-
iega tilburði í frammi við fimm um.
aðrar stúlkur á aldrinum tólf til Málið var flutt fyrir luktum dyr-
fimmtán ára. Þá var Birgir um i Hæstarétti og í dómsniöur-
dæmdur til aó greiða áfrýjunar- stöðum er fullrar nafnleyndar
kostnað og saksóknaralaun í ríkis- gætt varðandi stúlkurnar.
sjóð, 60 þúsund krónur, og mál- Þess ber að geta að hinn dæmdl á
svarnarlaun skipaðs verjanda einn alnafna á Reykjavíkursvæð-
síns, Jóns Oddssonar, sðmuleiðis inu og hefúr sá orðiö fyrír nokkru
60 þúsund krónur. aðkasti og fengið heiftúðug símtöl.
Dómur Hæstaréttar er mun Fólk skyldi kynna sér málavexti
þyngri en dómur sá er kveðinn vendilega áður en það ræðst að
var upp yfir sama manni í saka- saklausu fólki með svívirðingum.
dómi Hafnarfjarðar. Þar var hann —ES
dæmdur í þrettán mánaða fang-
eisi fyrir nauðgunina og raánaöar