Tíminn - 07.04.1990, Blaðsíða 7

Laugardagur 7. apríl 1990
Tíminn 7
koma hljóð úr homi ef það yrði
gert af ráðnum hug.
Ungur íslenskur listamaður
leyfði sér að gefa hugmynda-
flugi sínu ofurlítið lausan taum-
inn er hann málaði þekktan
þjóðhöfðingja í samkomuhúsi
þar sem ungt fólk leikur á lífíð
af fingmm fram.
Vegna tilmæla lét vertinn
mála yfír myndina. Sú athöfn
var sýnd í sjónvarpi og hefur
ekki nokkur maður mjamtað
kjafti yfir tiltækinu, síst af öllu
listamenn og frekjudallar höf-
undarréttarins, og formælendur
frelsis listamanna eru múl-
bundnir.
Listamaðurinn ungi gerði nú
mynd af öðrum háembættis-
manni á gmnninn sem yfirmál-
unarmenn listaverka útbjuggu
og þegar það vitnaðist komu
samstundis tilmæli um að enn
skyldi svarta málningarrúllan
tekin í gagnið.
Sömu dagana og þetta fer
ffam er seld bók á hvert heimili
og i hvert skipsrúm, sem skart-
ar mynd á kápu af sama þjóð-
höfðingja og málað var yfir í
skemmtihúsinu. Þar inni í
þrumar orrustuflugvél, bíll á
blússi og fleira það sem er
heldur óvenjulegt á portrett-
myndum.
Enginn biður um svörtu máln-
ingarrúlluna á það listræna
hugarflug.
Þvers og kruss
í takt við allar þær þverstæð-
ur sem gefa mannlífinu lit er
orðin til samsetningin „þver-
pólitískur". Ef eitthvað er þver-
pólitískt liggur í loftinu að það
er eitthvað miklu göfugra en
það sem er aðeins pólitískt.
Er nú komin upp þverstæða
um þverstæðu, sem er þverpól-
itískt framboð. Þegar fólk úr
ýmsum samtökum hóar sig
saman og stofnar framboðs-
flokk með formanni og öllu
saman, er það eitthvað allt ann-
að en pólitískur stjórnmála-
flokkur samkvæmt skilgrein-
ingu þeirra sem ætla að bjóða
hefðbundnu flokkakerfi birg-
inn.
Þetta er ekkert nýtt í stjóm-
málasögunni. Sameiningarsinn-
ar alls konar hafa stofnað til
samtaka og komið og farið sem
ffelsandi englar og sviðið verð-
ur á ný furðulíkt því sem það
hefur verið allar götur síðan
1936.
Stjórnmálaflokkur kvenna
ætlar að verða lífseigari en
flestir aðrir sameinigarflokkar.
Kvennalistinn auglýsir sig sem
þverpólitísk samtök, en er að-
eins einkynja. I dýraríkinu þyk-
ir það ekki efhilegt til langrar
hérvistar, en stjómmálabaráttan
lýtur öðrum lögmálum.
Hægra megin
________eða vinstra
Samsetning sveitarstjóma og
sveitarstjórnarkosningar hafa
víða yfír sér annað yfirbragð en
kosningar til Alþingis, sérstak-
lega í fámennari umdæmum.
En í stærri bæjum og kaupstöð-
um ríkir hefðbundið mynstur
landsmálaflokkanna og þar
gamnar fólk sér við að kjósa
hægri og vinstri sveitarstjómir
á víxl og eftir kosningar tekur
við alls kyns samsetningur til
myndunar meirihluta og er á
stundum undir hælinn lagt
hveijir lenda í honum og hveij-
ir mynda stjórnarandstöðu
minnihlutans. I sambandi við
sveitarstjómarmál er iðulega
talað um meirihlutaflokkana og
minnihlutaflokkana án þess að
þeir sem ekki þekkja vel til
mála í sveitarfélaginu hafí hug-
boð um hvort stjómað er eða
gagnrýnt upp á hægri eða
vinstri sið.
I nokkmm sveitarfélaga höf-
uðborgarsvæðisins hafa liðs-
menn íhaldsandstæðinga gerst
þverpólitískir að hluta og munu
bjóða fram sameiginlega lista í
þeim fróma tilgangi að fella
meirihluta sjálfstæðismanna. Ef
til vill skýrir þetta línur í stjóm-
málabaráttunni en ekki er síður
líklegt að þetta geri hana enn
flóknari. En eðli málsins sam-
kvæmt em heimamenn á hveij-
um stað dómbærastir á hvaða
leiðir þeir telja heppilegastar til
að ná fram þeim pólitísku
stefnumálum sem þeir berjast
fyrir. Vopnabræður og systur
eru svo valdin með tilliti til
vígstöðunnar.
st°pp
I Reykjavík er nú búið að
gangsetja þverpólitískan stjóm-
málaflokk sem á að rúma allar
skoðanir nema þær sem sannir
sjáfstæðismenn og Davíðskjós-
endur telja sér til framdráttar.
Nýr vettvangur er flokkur
allra flokka og beggja kynja.
Hann er til orðinn úr vandræða-
gangi formanna sósíalista-
flokkanna, Alþýðubandalags
og Alþýðuflokks, sem ana
áfram á rauðu ljósi og hlusta
ekki á nein aðvömnarorð um
að það sé stansmerki og er nú
reyndar verið að slökkva á
þeim pólitísku rauðu ljósum
viða um heim, sem lýst hafa
sameignarsinnum um refílstigu
valdabaráttunnar á þessari öld.
Þegar Alþýðuflokkurinn telur
sér vænlegast að draga sig út
úr framboðs- og kosningastússi
í höfuðvígi sínu gerist hann
þverpólitískur, að drífur ffama-
gjamt fólk úr öllum áttum. Al-
þýðubandalagið og Borgara-
flokkur klofna sem aldrei fyrr
og enginn veit hvað Alþýðu-
flokkurinn er.
I þverpólitíska stjórnmála-
flokkinn eru nú komnir von-
biðlar prófkjósenda og ekkert
vantar á að liðið sé þversum.
Þama má velja fólk úr fyrmm
skammstöfunarflokkum
vinstrisinna og frjálshyggju-
menn sem ekki tolldu i Sjálf-
stæðisflokknum vegna þess
hve vinstrisinnaður hann var
orðinn.
Allt þetta sameiningarafl skal
virkjað til að fella Davíð. Ekki
hefur frést af neinni annarri
stefnumörkun eða kosninga-
máli frá nýja framboðsflokkn-
um. Presentemð em andlit mis-
þekktra samborgara og forvitn-
inni svalað að því marki hveijir
ætla að vera með.
Ekki einn einasti frambjóð-
andi til prófkjörs né flokkurinn
sjálfur hefur upplýst um nein
önnur stefnumál en að fella
Davíð. Kafloðnir orðaleppar
um manneskjulegheit og
svoddan fylgja stundum með
væntanlegum kjósendum til
glöggvunar.
En til að gera þverpóliktíkina
almennilega þversum kemur
upp úr kafínu að Alþýðubanda-
lagið og Borgaraflokkurinn
ætla að bjóða fram í Reykjavík
og er það tilkynnt endanlega
eftir að þingmaður annars
flokksins og borgarfulltrúi hins
em komnir í þversumframboð
til að fella Davið.
Reykvískir fá nú sex lista að
kjósa um, eða fleiri en nokkm
sinni fyrr. Þökk sé sameining-
arsinnum.
I hvaða stöðu öll þessi þvælda
þverstaða setur Alþýðuflokk,
Alþýðubandalag og Borgara-
flokk verða forystusauðimir að
gera upp við sjálfa sig.
En það er ljóst að hefðbundið
flokkakerfi er hrunið, þótt
flokksþing helmings stjórn-
málaflokkanna hafí ekki gert
neinar ályktanir þar um eða að
aðrar valdastofnanir þessara
stjómmálaflokka skilji eða við-
urkenni að þær eru eins og
rjúkandi rúst sem hvíla á
gömlu kjörfylgi.
Ein af þverstæðunum í ís-
lenskri stjómmálasögu er sú að
baráttuhetjurnar sem annað
slagið sameinast um að sam-
e:na pólitíska flokka og skoð-
anir ganga ávallt fremstar í
flokki að sunára og gera hina
pólitísku flóm Ijölbreyttari.
Sú kosningabarátta sem nú
fer í hönd leiðir kannski í ljós
hvcrt sundrungarliðið sem
sameinar talar einni rödd eða
mörgum og mismunandi.