Tíminn - 07.04.1990, Síða 1
„Kontrapunktur“ nefnist sjónvarpsþáttur, sem
sýndur hefur verið á sunnudögum að undan-
fömu, þar sem fjórar Norðurlandaþjóðir, Svíar,
Norðmenn, Danir og íslendingar senda fram
harðsnúin lið, er reyna með sér í þekkingu á
klassiskum tónverkum. íslensku þáttakendurnir
em þeir Gylfi Baldursson, heymarkennari, Rík-
harður Öm Pálsson, tónlistarmaður og Valdi-
mar Pálsson, kennari og er ekki ofmælt að
frammistaða þeirra hefur vakið athygli — svo
ekki sé sagt furðu. Tóndæmin, sem þeir em
beðnir að þekkja, eru ekki af auðveldara taginu
í eyrum hvers venjulegs leikmanns og lið þau
sem grannlöndin senda fram ekki skipuð nein-
um aukvisum: Flest er það hámenntað músík-
fólk og yfirleitt á einhvem hátt tengt virðulegum
tónlistarstofnunum eða háskólum. Margir hafa
látið í Ijós áhuga á að fræðast nánar um keppn-
ina og ekki síður um þáttakendur. Fékkst einn
þeirra þremenninganna, Ríkharður Örn Páls-
son, góðfúslega til að spjalla við okkur um þetta
efni nokkra stund. Við spyrjum hann hvenær
keppnin hafi farið fram.
„Eins og menn kannske muna þá
völdumst við þessir þrír til þátt-
töku að lokinni útsláttarsamkeppni
í Ríkisútvarpinu á síðasta ári,“
segir Ríkharður, „og það var upp-
hafíð að þessu. Ég held að við höf-
um verið eina landið sem notaði
það fyrirkomulag, þvi t.d. Danirn-
ir voru aðeins valdir af einhverjum
aðilum. Kannske hefðum við átt að
gera athugasemd við þetta, þar
sem einn Dananna hafði lært tón-
listarsögu hjá dómara keppninnar
og verið valinn af honum.
Nú, við fórum svo utan til Osló í
janúar sl. og þar voru fyrstu tíu
þættirnir teknir upp. Við tókum
upp tvo þætti á dag, en höfðum
eins dags hvíld á milli. Ég hjó eft-
ir að Danir byrjuðu fyrstir á að
senda þetta út, en Svíar viku síðar.
Ég vil þó taka fram að það er ekki
búið að ljúka keppninni enn. Við
erum á förum út að nýju að ljúka
keppninni. Þar verður tveimur
þáttum slegið saman í einn langan
þátt — eins og hálfs klukkutíma
langan, og þar eigum við að mæta
Svíum, en Norðmenn mæta Dön-
um. Þessi þáttur verður sendur út
hálfum mánuði eftir að síðasti
þátturinn af hinum tíu hefur verið
fluttur, en nú hafa verið fluttir átta.
Sá níundi er nú á sunnudag. (Við-
tal okkar fór fram í fyrri viku).
Nei, ég get ekki sagt þér hvernig
leikar standa. Það bannar þagnar-
skyldan mér, enda engin ástæða til
að eyðileggja spennuna!
Já, það er rétt. Það eru tómir
karlar í okkar liði, en t.d. aðeins
einn karl i danska liðinu. Þeir
höfðu nefnilega sett kvóta varð-
andi konur í kepnninni, en við
fengum víst undanþágu. En hvað
okkur varðar þá sé ég enga skýr-
ingu á þessu aðra en þá að konur
mættu bara ekki i keppnina. Ég
gæti hér og nú bent á nokkrar, sem
hafði verið tilvalið að hafa þarna
með!
Það hefur vakið athygli að þú
taiar dönsku með miklum ágæt-
um? Ég veit um fólk sem hélt að
þetta væri danska liðið, þegar þú
fórst að svara!
„Ja, þótt ég sé fæddur á Akur-
eyri, þá fluttist ég snemma til Dan-
merkur og ólst þar upp til íjórtán
ára aldurs, eða til 1960, en ég er
fæddur 1946. Það mun vera skýr-
ingin á að málið er mér tamt. Nú,
og Valdimar er dönskukennari í
Garðabænum, svo liðið er kannske
ekki dæmigert fyrir almenna
dönskukunnáttu íslendinga. Eign-
lega óttast ég að seinna geti orðið
erfitt að finna góða dönskumenn
til þátttöku — að það geti farið
fyrir okkur eins og Finnum, en ég
held að tungmálaörðugleikar hafa
átt hlut að því að þeir sendu ekki
fólk til keppninnar nú. Þeir eru
nefnilega að týna sænskunni niður
og kynni mín af Finnum benda
ekki til mikillar enskukunnáttu.
Hvað segirðu mér af skólagöngu
þinni?
Nú, ég fór ég í Menntaskólann í
Reykjavík og lærði þar m.a. latínu
t gömlu máladeildinni. Annars er
skólaganga mín í hálfgerðum tötr-
um, greyið. Eftir menntaskóla
fannst mér ég þurfa að fara í nor-
rænu og það reyndi ég bæði hér og
úti, en stoppaði alltaf á einhverjum
fáránlegum fornámskeiðum, eins
og málvísindum, sem mér leiddust
ákaflega. Ég fór til Danmerkur til
þess að losna við þetta en þar tók
ekki betra við — „Jespersens
Transformations Grammatik"!
Þá hefur þú snúið þér að tón-
listinni?
Já, það er rétt. Þegar ég kom til
landsins á ný lenti ég í að spila
með „Þrem á palli“ og lék með
þeim í þrjú eða fjögur ár á kontra-
bassa. Auk þess útsetti ég dálítið
fyrir þá og það voru frumraunirnar
á þeim vettvangi. Upp úr því fór ég
í Tónlistaskólann með bassann
sem aðalgrein. Við það dúllaði ég í
ein sjö ár. Um það bil var ég kom-
inn með aðra löppina inn í Sinfón-
íuhljómsveitina, en datt svo út úr
því aftur. Það hefur verið 1978.
Þá tók ég til við útsetja dálítið og
semja og brá mér i nám í tónlistar-
vísindum í Bandaríkjunum. Til-
gangurinn með því var aðallega að
losna við að sýna fram á píanó-
kunnáttu. Þama var ég í eitt og
hálft ár, en samkeppnin þarna var
einum of ströng fyrir mína náms-
hörku. Skólinn var Indiana Uni-
versity í Bloomington, þar sem
margir Islendingar hafa verið. En
ég fyllti samt upp í margar þekk-
ingarlegar eyður þarna.
Nú, eftir að heim kom hef ég
helgað mig útsetningum og i sífellt
meira mæli frumsmíðum. Um tíma
var ég að skrifa út raddir, en sem
betur fer em tölvumar nú í æ meira
mæli að leysa menn undan slíkri
vinnu. Nei, ég er nú ekki tekinn til
við að setja út á tölvu sjálfur, því
til þess vantar mig forrit og hljóm-
borð. En kannske kemur að því
þegar tekjumar vænkast.
Segðu mér af frumsmíðum þín-
um.
Já, ég hef frumsamið talsvert að
undanförnu og fengið eitt og eitt
verkefni, svo sem kórverk fyrir
söngmálastjóra þjóðkirkjunnar.
Því er ég að ljúka núna. Svo fékk
ég styrk frá menntamálaráðneytinu
í fyrra til þess að semja verk fyrir
skólahljómsveit. Það er í æfingu
norður á Akureyri, en þetta er verk
fyrir strengjasveit og ég held að
strengjasveitin þar hafi það ekki
allt of gott um þessar mundir. Satt