Tíminn - 01.06.1990, Blaðsíða 4

4 Tíminn
FRÉTTAYFIRLIT
MOSKVA - Boris Jeltsin,
nýkjörinn forseti rússneska
sovétlýðveldisins sagðist
vonast til að hitta Gorbatjov
fljótlega að sögn TASS og
sagðist hann halda að þeir
gætu leyst ágreining sinn.
JERUSALEM - Leiðtogar
Palestínumanna sem hafa
verið 12 daga í hungurverk-
falli sögðust ekki vera í liði
með skæruliðum sem gerðu
sjóárás á (srael á miöviku-
dag.
BÚKAREST - Annar mikill
jarðskjálfti skók Búlgaríu og
Rúmeníu í gær. Að minnsta
kosti 10 menn biðu bana.
NEW YORK -1 gær leið yf-
ir Imeldu Marcos, fyrrverandi
forsetafrú á Filipseyjum, við
réttarhöld í Bandaríkjunum
þar sem hún er sökuð um
fjármálasvik. Kallaö var á
sjúkrabíl.
PARÍS - Ríkustu þjóðir
heims voru á fundi OECD í
París og leituðu leiða til að
auka frjálsræði í heimsvið-
skiptum. Ekki náðist sam-
komulag um höft á sölu
landbúnaðarvara og fulltrúar
ríkjanna komu sér ekki sam-
an um hvað skyldi vera
næsta skref þeirra.
PARÍS - Stjórn Efnahags-
bandalagsins hvatti Frakka
til að leyfa innflutning á
bresku kjöti en stjórnvöld í
París sögðust ákveðin í að
halda „kúaæðisveiki" utan
landamæra sinna.
RÓM - Jóhannes Páll páfi
blessaði leikvanginn í Róm
þar sem heimsmeistara-
keppnin fer fram og sagði að
fótboltaáhuginn mætti ekki
verða til að menn gleymdu
hungri og ófriði í heiminum.
A-BERLÍN - Austur-þýsk
stjórnvöld settu ný lög og
gerðu eigur austur- þýska
kommúnistaflokksins að rík-
iseigum.
MONRÓVÍA - Margir Líber-
íumenn munu verða svangir
eftir að Sameinuðu þjóðirnar
hættu starfsemi sinni í þessu
stríðshrjáða landi. Þetta var
gert eftir að ráðist var á
flóttamenn í húsi sem S.Þ.
ráku.
ÚTLÖND
Þýskalandsmálið efst á baugi:
Leiðtogafundur
í Bandaríkjunum
Fjögurra daga leiðtogafundur Sovétríkjanna og
Bandaríkjanna hófst á fimmtudag með lúðrablæstrí
og tuttugu og einu fallbyssuskoti. Búist er við að sam-
eining Þýskalands verði helsta ágreiningsefnið.
Bush bauð Gorbatsjov velkominn
til Washington í ræðu þar sem hann
sagði: „Mér er mikill heiður að bjóða
velkominn forseta Sovétríkjanna" en
fagnaðarlæti áhorfenda yfirgnæfðu
nær samstundis orð forsetans. Bush
hyllti Gorbatsjov með því að segja:
„Loksins er liðið hið langa tímabil
átaka okkar á milli...það hefur þokað
fyrir heilli og frjálsri Evrópu. Herra
forseti, þú átt hrós skilið fyrir hlut
þinn í þessum breytingum. Ég óska
þér líka til hamingju vegna framfara-
breytinga í þínu cigin landi. Ég trúi
að við getum unnið saman að því að
byggja sterkari Evrópu þar sem engri
þjóð er ógnað“. Bush sagði líka að
árangur fúndarins færi ekki eftir því
hvaða samningar yrðu undirritaðir
því meira væri um vert að fúndurinn
Iegði gmnn að friði og frelsi.
Gorbatjov sagði við mannljöldann:
„Þessi kynslóð sem nú lifir gæti orð-
ið vitni að upphafi tímabils óaftur-
kræfs friðar í sögu menningarinnar.
Veggimir sem hafa skilið að þjóðim-
ar em að hrynja. Skotgrafir Kalda-
stríðsins em að hverfa. Þoku for-
Föstudagur 1. júní 1990
dóma, tortryggni og ijandskapar er
að létta.“ Gorbatsjov sagðist meðal
annars vonast til að hörmungar 20.
aldar, hin hræðilegu stríð, myndu að
eilífu heyra sögunni til. „Félagar
mínir og ég emm hingað komnir til
að vinna að alvarlegum verkefnum.
Við viljum taka ákveðin skref í þá átt
að fækka hættulegum vopum sem
em smám saman að missa stjóm-
málalega þýðingu sína.“
Að ræðuhöldunum loknum gengu
forsetamir tveir inn í Hvíta húsið til
að helja vinnu sína.
Gorbatsjov í Moskvu fýrir nokkr-
um dögum. Hann hefur um margt
að hugsa þessa dagana.
Gullverð í dollurum sem farið hefur lækkandi kemur Sovétmönnum illa.
Gjaldeyrisskortur:
Sovéskir bankar
gera ráðstafanir
vegna skulda
Sovétríkin munu selja ýmsar vömr,
þar á meðal gull, til að fækka
ógreiddum reikningum fýrir vestræn-
ar vömr. Þessir ógreiddu reikningar
nema um tveim milljörðum dollara.
Viktor Gerashchenko sem situr í
stjóm sovéska rikisbankans sagði að
stjómvöld álytu nauðsynlegt að
greiða þessar gjaldfollnu skuldir sem
vestrænir bankamenn segja að geti
minnkað lánstraust Sovétmanna.
Sovétmenn munu selja úr búðum sín-
um vömr sem em eftirsóttar á Vestur-
löndum en þeir munu ekki auka sölu
sína á olíu eða gasi. Sovétmenn
munu líka selja gull vilja ekki selja
mikið magn til að lækka ekki verð á
gulli sem hefur verið lágt. Gerashc-
henko sagði í gær að áætlað væri að
selja vörar fýrir um tvo milljarða
Bandaríkjadala og taldi hann að það
myndi nægja til að greiða skuldir
sem hafa safnast upp síðan í lok síð-
asta árs.
Richard Webb, stjómarmaður
bresks banka, sagði að Sovétríkin
hefðu alla tíð átt mjög góð samskipti
við vestræna banka. En greiðslu-
vandræði þeirra að undanfömu gætu
skaðað lánstraust þeirra og „skortur á
upplýsingum og hreinskilni yki
áhyggjur manna. Fólk gerir alltaf ráð
fýrir því versta“.
Landbúnaðarráðherra Bandarikj-
anna, Clayton Yeuter, ræddi við
fréttamann Reuters um skuldir Sov-
étmanna í gær þegar hann kom af
fundi OECD í París. Hann sagði að
sér virtist greiðslustaða Sovétmanna
hafa batnað síðustu vikur en sagði
einnig að vegna þess hve efnahags-
ástandið væri slæmt í Sovétríkjunum
mætti búast við áframhaldandi vand-
ræðum. Yeutter sagði að erfitt væri
að segja til um hvort skuldimar stöf-
uðu af því að fyrirtækin sem flyttu
inn gæm ekki fengið gjaldeyri eða
hvort ekki væri nægur gjaldeyrir til í
Sovétrikjunum. Hann sagði að ef
ekki kæmi vöxtur í sovéskt efnahags-
líf yrðu þeir að selja gull og aðrar
vömr eða fá lánaða peninga. „Ef til
vill lána Japanir eða aðrar þjóðir
þeim peninga en Bandaríkjamenn
munu ekki gera það“. Það væri ekki
hægt að bjóða bandarískum skatt-
greiðendum að lána peninga þeirra
sem ekki væm líklegir til að geta
greitt þá aftur.
Engu að síður ræða vestrænar þjóð-
ir nú hvort bjóða eigi Sovétríkjunum
efnahagsaðstoð, eins og Pólverjum
og Ungverjum, til að auðvelda þeim
að koma á markaðshagkerfi. Banda-
ríkjamenn vilja ekki að nýstofnaður
banki sem hjálpa á A-Evrópuþjóðum
láni fé til Sovétríkjanna en V-Þjóð-
verjar og aðrar vestrænar þjóðir ótt-
ast afleiðingamar íýrir eigin efnahag
ef hmn verður í Sovétríkjunum.
r Ofstækismenn gteðjast:
Arás skæruliðanna
var himnasending
Stjórn ísraels hefur reynt að ar fjórir PLF-skæruliðar náðu
nýta sér misheppnaða áras 12 stjórn á ítölsku skipi og tóku far-
skæruliða á strönd landsins tii að þega í gislingu. Helsta afrek
rjúfa þá stjórnmálaeinangrun hreyfingarinnar var að ræna 51
sem óbilgirni hennar hefur skap- hermanni Sameinuðu þjóðanna í
að. höfninni Týre í S-Líbanon 1978
„Frá stjórnmálalegu auguatílliti en skæruliðar undir stjórn Ara-
gat timasetning árásarinnar ekki fats neyddu þá tii að skila þeim
verið betri“ sagði þingmaður í Li- innan nokkurra klukkustunda. í
kúd-flokki forsætisráðherrans júlí 1980 sprakk loftbelgur i flug-
Yitzhaks Shamirs í gær. í útvarp- taki og PLF skærliði dó þegar
sviðtali sagði utanrikisráðherran hann ætlaði að komast inn í fsra-
Moshe Arens að hann vonaöi „að ei. í aprfl 1981 reyndu tveir PLF
Bandarikjastjórn yrði nú jafn skæruliðar aftur að komast inn i
sannfærð og við um að hryðju- ísrael í loftbelg en voru skotnir
vcrk og PLO sé helsti Þrándur í niður og dóu. I mars 1981 voru
götu friðar“. tveir PLF skæruliðar handteknir
Skæruliðahreifingin PLF slóð þegar þeir svifu inn yfir lofthelgi
fyrir árás á strönd Israels síðasta lsraels hangandi í svifdrekum.
miðvikudag. 12 menn tóku þátt í 1 ísrael segja hermálayflrvöld að
árásinni og skutu ísraelsmenn þau hafi vitað af nýjustu árás
fjóra til bana en tóku hina fasta. PLF- skæruliða með góðum fyr-
Skæruliðar komust í land nálægt irfara. Þingmenn í Israel hafa
baðströnd þar sem fjöldi fólks spurt hvers vegna fólk var ekki
sólaði sig en enginn ísraeli látið yfirgefa baðströndina og
meiddist. PLF er delld innan hvers vegna árásarmönnunum
PLO og hefur henni áður tekist var hleypt í land. Þeir sem vit
að komast i fréttirnar fyrir að hafa á hermálum segja að það sé
„ógna öryggi ísraels“. Einn með- aðeins vankunnáttu og þreytu
limur hennar var dæmdur i fjar- árásarmanna að kenna að þeir
veru sinni fyrir að verða banda- urðu ekki fjölda manns að bana.
riskum gyðingi í hjólastól að Hefði þeim tekist það væru öfga-
bana. Það var í október 1985 þeg- menn auðvitað enn ánægðari.
Búast við miklu af Jeltsin:
LITHAUGAR VÆNTA
LÍTILS AF FUNDI
Forseti Lithauga, Výtautas Lands-
bergis, sagði í gær að hann ætti ekki
von á því að Bush og Gorbatsjov
leystu vandamál Eystrasaltslandanna
á fúndi sínum.
En hann sagðist vonast til að kosn-
ing Boris Jeltsin yrði til að sovétfor-
ystan tæki sinnaskiptum vegna þess
að Jeltsin væri mikill andstæðingur
efnahagsþvingananna. Landsbergis
sagði á blaðamannafúndi eftir við-
ræður við Vaclav Havel í Prag að ef
Rússland og önnur sovétlýðveldi
færa að dæmi Lithauga og krefðust
sjálfstæðis gætu öll löndin átt gott
samstarf. „Einn möguleiki væri sé að
í stað Sovétríkjanna kæmi bandalag
eða samveldi sjálfstæðra ríkja.“ Um
leiðtogafúndinn í Washington sagði
Landsbergis að hann byggist ekki við
að lausn fýndist á sjálfstæðismálum
Eystrasaltsþjóða í viðræðum Bush og
Gorbatsjovs.
Havel bauð Landsbergis í tveggja
daga heimsókn til Tékkóslóvakíu.
Fyrir fúndinn bauðst hann til að ger-
ast milligöngumaður Sovétstjómar-
innar og stjómar Lithauga um deilu-
mál sín en því tilboði svömðu
Sovétmenn ekki. Landsbergis segir
að Tékkar hefðu stutt Lithauga bæði
opinberlega og óopinberlega. Slíkur
stuðningur væri mikils virði þar sem
Sovétstjómin reyndi ekki aðeins að
einangra þá efnahagslega heldur líka
á stjómmálasviðinu.