Tíminn - 04.07.1990, Blaðsíða 4

4 Tíminn
Miðvikudagur4. júlí 1990
FRÉTTAYFIRLIT
MOSKVA - Forystusveitin [
kringum Míkael Gorbatsjov
virðist vera að riðlast. Á öðr-
um degi 28. þings sovéskra
kommúnista réðust harð-
línumenn harkalega að
henni og fjórir háttsettir emb-
ættismenn sögðust ætla að
draga sig í hlé. Jegor Lígat-
sjov, marxisti af gamla skól-
anum, hefur leitt árás harð-
línumanna og sakaði hann
félaga sína í Kremlín um
„hugsunartausa róttækni".
Lígatsjov var kosinn formað-
ur mikilvægrar nefndar á
þinginu og þykir það sýna
stuðning þingmanna við
stefnu hans.
MOSKVA - Fyrrverandi
njósnari sovésku leyniþjón-
ustunnar KGB segir að fá
leyndarmál séu eftir í Sovét-
ríkjunum. Hann sagði að
njósnarar, sem flúið hefðu til
Vesturlanda, hefðu tekið þau
öll með sér. Oleg Kalugin
stjórnaði gagnnjósnadeild
KGB í sjö ár og sagði enn-
fremur að á þeim tima hefðu
Sovétmenn ekki haft neina
trúnaðarmenn innan raða
CIA-manna í Bandaríkjun-
um. Gorbatsjov hefur kallað
Kalugin svikara og svipt
hann öllum orðum sínum.
PRAG - Vaclav Havel
sagðist í gær vilja vera í
framboði til forsetaembættis
Tékkóslóvakíu. Hann hefur
gegnt því embætti til bráða-
birgða en seinna í þessari
viku mun tékkneska þingið
kjósa nýjan forseta. Fast-
lega er gert ráð fyrir að Ha-
vel veröi kosinn forseti
áfram.
BONN - Tugir albanskra
mótmælenda leituðu hælis á
lóð vestur-þýska sendiráðs-
ins í Tirana. Hermenn skutu
á þá þegar þeir keyrðu vöru-
bílum inn á lóðina. Um 150
Albanir eru sagðir hafa leitað
skjóls í ýmsum sendráðs-
byggingum síðan á sunnu-
dag.
ABIDJAN - Uppreisnar-
menn í Líberíu sögðust hafa
náð miðborg höfuðborgar-
innar Monróvíu á sitt vald.
Uppreisnarmenn á Fíla-
beinsströndinni, sem eru í
fjarskiptasambandi við her-
sveitir skæruliða í nágranna-
rikinu, sögðu fréttamönnum
Reuters að skæruliðar væru
aöeins 200 metra frá höfuð-
stöðvum forsetans Samúels
Does sem talinn er hafa víg-
girt aösetur sitt og búið þar
um sig með hermönnum
þjálfuðum í ísrael.
JERÚSALEM - Sendi-
herra ísraels í Egyptalandi,
Shimon Shamir, sagði í gær
af sér stöðu sinni. Hann
sagðist vera ósáttur við ný-
myndaða harðlínustjórn
Yitzhaks Shamirs í (srael.
ÚTLÖND
Þyrluflugmaður sem flaug yfir Tsjérnóbýl:
Hetja deyr
Soveskur þyriuflugmaður, Anatolý Grishchenko, dó í gær
vegna hvítblæðis og hjartabilunar. Hann flaug margar
ferðir yfir Tsjemóbýl kjamorkuverið 1986 tii að reyna að
kæfa elda í því en hann varð um leið fómariamb geislun-
ar sem lagði frá verinu.
Flugmaðurinn, sem var 53 ára, var
sæmdur heiðursorðum af sovéskum
stjómvöldum fyrir framgöngu sína
en fjórum árum seinna varð hann
fyrsta fómarlamb geislunarinnar sem
sent var til Bandarikjanna til að
hljóta þar læknismeðferð. Eftir
sprenginguna í Tsjemóbýl 26. april
bmtust út eldar og geislavirkt ský
lagði yfir verið. Grishchenko flaug
þyrlu sinni margar ferðir yfir kjam-
orkuverið með mörg tonn af sandi og
blautri steypu til að reyna að kæfa
eldana. Hann dó aðfaranótt þriðju-
dags en hafði þá verið greindur með
ákaft hvítblæði og settur í öndunarvél
vegna öndunarerfiðleika. I april var
Grishchenko fluttur í sjúkrahúsið í
Seattle og þá var græddur í hann
beinmergur úr franskri konu.
Tjemóbýl 1986. Mynd tekin af
sovéskum sjónvarpsskjá. Hvervill
slökkva eld I kjamorkuveri?
Frakkar fallast loksins á að vera með:
Vilja sporna gegn út-
breiðslu kjarnavopna
Frakkar sögðu í gær, þriðjudag, að
þeir myndu í fyrsta skipti taka þátt í
viðræðum um að draga úr útbreiðslu
kjamorkuvopna. Þessi tilkynning
Frakka þykir benda til þess að þeir
hyggist endurskoða þá tuttugu og
tveggja ára gömlu afstöðu sína að
neita að undirrita alþjóðasamning um
dreifingu kjamorkuvopna. Frakkar og
Kinveijar hafa neitað að undirrita al-
þjóðasáttmála frá 1968, sem bannar
útflutning á þekkingu og tækjum til
atómvopnaffamleiðslu í löndum
þriðja heimsins.
Frakkar eru taldir eiga þriðja stærsta
vopnabúr atómvopna í heimi, á eftir
Bandaríkjamönnum og Sovétmönn-
um. I maímánuði létu þeir undan
þrýstingi Kyrrahafsþjóða og sögðust
myndu tilkynna fyrirffam um allar til-
raunasprengingar sínar á atóm-
sprengjum en mikil leynd hefur jafnan
verið um kjamorkuvopnatilraunir
Frakka.
I tilkynningu ffönsku ríkisstjómar-
innar í gær sagði að fúlltrúi hennar
myndi taka þátt í fúndi alþjóða orku-
málastofnunarinnar í Genf (IAEA) í
ágúst og ennffemur sagði að Kínverj-
ar myndu senda fúlltrúa sinn. Á fúnd-
inum verður rætt um hvort samning-
urinn verður ffamlengdur eftir 1995
en 139 lönd hafa undirritað hann.
Frakkland er eina landið í Efnahags-
bandalaginu sem ekki er í þessum
hópi en fyrr á árinu tilkynntu frönsk
stjómvöld að þau ætluðu að færa
stefnu sina í kjamorkumálum nær
stefnu annarra bandalagsríkja.
Sameinuðu þjóðirnar koma á sáttafundi á milli írana og íraka:
íranir og írakar
hittast á fundi
Utanríkisráðherrar írans og íraks
tókust í hendur í gær og hófú fyrstu
beinu viðræður sínar frá því að
vopnahlé komst á milli landanna fyr-
ir tveimur ámm. Aðalritari Samein-
uðu þjóðanna, Jacier Perez de Cuell-
ar, undirbjó fúndinn og lýsti því yfir
að hann væri tímamótaviðburður.
Síðast þegar ráðherramir hittust við
ffiðarviðræður í Genf í apríl 1989
fóm viðræður þeirra ffam með milli-
göngu Cuellars sem þeir töluðu við
til skiptis. Cuellar sagði í gær að
hann teldi að þessi fundur myndi
senda þau skilaboð til íbúa landanna
tveggja að ríkisstjómir þeirra væm
staðráðnar í að finna friðsamlega
lausn á ágreiningsmálum sínum. Þótt
bardagar hafi legið niðri hafa íranir
og Irakar enn ekki undirritað ffiðar-
samninga og heldur ekki farið að til-
mælum Sameinuðu þjóðanna um að
skiptast á striðsfongum og að draga
hersveitir sínar til baka.
Perez de Cuellar, aðalritari Sam-
einuðu þjóðanna og Tariq Azis,
utanríkisráðherra iraks.
Sameining á stefnu-
skrá beggja landa:
Norður- og
Suður-
Kórea ná
árangri í
viðræðum
Háttsettir embættismenn frá
Norður- og Suður-Kóreu sögðu i
gær að mikill árangur hefði náðst í
viðræðum sem stefna að því að
koma á sögulegum fúndi milli
forsætisráðherra landanna. Full-
trúar landanna tveggja munu hitt-
ast aftur á fostudag í landamæra-
þorpinu Panmunjom og ganga ffá
samkomulagi um leiðtogafundinn
sem stendur til að undirrita 26.
júlí. Talsmaður Norður-Kóreu-
manna sagði á blaðamannafúndi
að hann teldi að forsætisráðherrar
landanna tveggja myndu hittast í
fyrsta skipti í ágúst eða septem-
ber. Hann sagði gott gengi í undir-
búningsviðræðum boða mikil um-
skipti í sögu landanna og þokaði
þeim nær sameiningu. Rikis-
stjómir beggja landa segjast
stefna að sameiningu Norður- og
Suður-Kóreu í eitt riki á Kóreu-
skaga en samningaviðræður um
þetta hafa þó gengið treglega þar
til nú að umskipti hafa orðið í
samskiptum austurs og vesturs.
w EB-ríkin ætla að vernda fiskistofna:
STJORNA FISKVEIÐUM
í MIÐJARÐARHAFINU
EB-ríkin íhuga að auka vemdun
fiskistofna í Miðjarðarhafi með því
að taka upp nýtt kerfi leyfisveitinga.
Evrópubandalagsríkin hafa hingað
til takmarkað veiðar sínar með því
að setja ffam heildarveiðikvóta fyrir
hvert land. Fiskistofnar í Miðjarðar-
hafi hafa farið minnkandi og að sögn
embættismanna hjá EB er cngin
skynsamleg fiskveiðistjómun nú í
gildi við Miðjarðarhaf. Um það bil
110.000 sjómenn i EB-löndum hafa
lífsviðurværi sitt af veiðum í Mið-
jarðarhafi en ef farið verður að út-
hluta veiðiheimildum mun þeim
fækka vemlega.
I fréttaskeytum Reuters kemur ekki
fram hvers konar veiðheimildir er
um að ræða. Hvort aðeins er rætt um
að skip fái leyfi til að veiða fisk eða
hvort þau fái ákveðið aflamagn í
sinn hlut. Hins vegar er sagt um
þessar veiðiheimildir að þær skuli
vemda fiskistofna og draga úr notk-
un fínriðinna rekneta sem umhverf-
isvemdarmenn segja að ógni tegund-
um í útrýmingarhættu. Efnahags-
bandalagið vill líka ná samkomulagi
við ríki sem eiga land að Miðjarðar-
hafi en em utan bandalagsins um
heildarstjómun allra fiskiveiða.
Manuel Marin, stjómarmaður fiski-
veiða hjá EB, mun leggja þessar til-
lögur fyrir aðra stjómarmenn EB í
dag, miðvikudag. Að sögn Reuters
em tillögumar líklegar til að mæta
andstöðu innan EB þar sem stjóm
fiskveiða mun að einhveiju leyti fær-
ast úr höndum þjóðlanda til yfir-
stjómar bandalagsins.