Tíminn - 13.10.1990, Blaðsíða 5

Laugardagur 13. október 1990
Tíminn 5
Grundvallarbreytingar á almannatryggingum þar sem elli- og örkorkubætur taka mið af tekjum:
Tekjutenging nýtt
til jöfnunaraðgerða
Guðmundur Bjarnason heilbrigðisráðherra hefur kynnt
í ríkisstjórninni drög að frumvarpi um almannatrygg-
ingar, sem fel$ í sér grundvallarbreytingar á almanna-
tryggingum á Islandi.
í frumvarpinu er m.a. gert ráð fyrir
tekjutengingu elli- og örörkulífeyr-
is, að slysatryggingar verði færðar
frá Tryggingastofnun ríkisins og
skipulagsbreytingar verði gerðar á
Tryggingastofnun. Ekki er gert ráð
fyrir að frumvarpið leiði til sparnað-
ar þegar á heildina er litið, heldur er
fyrst og fremst um að ræða tilfærslu
fjármuna innan kerfisins. Fjármun-
um yrði í minna mæli varið til
þeirra sem hafa þokkalegar tekjur
utan tryggingakerfisins og til þeirra
sem minni tekjur hafa. Þannig ykj-
ust t.d. framlög til örorkulífeyris-
þega um tæpar 230 milljónir miðað
við núverandi kerfi.
Tekjutenging tryggingabóta hefur
lengi verið viðkvæmt mál.
Því hefur verið haldið fram að allir
skattgreiðendur ættu jafnan rétt á
ákveðnum ellilífeyri, enda væri ann-
ars hægt að túlka ellilífeyrisgreiðsl-
ur sem „ölmusugreiðslur" frá því
opinbera og slíkt væri andstætt
grundvallarhugmyndinni um al-
mannatryggingar. Frumvarpsdrögin
eru unnin af nefnd sem heilbrigðis-
ráðherra skipaði í árslok 1987, en
Finnur Ingólfsson, aðstoðarmaður
ráðherra, var formaður hennar. Að-
spurður um þessa gagnrýni, sagi
Finnur að frumvarpinu væri ætlað
að taka á þeim gífurlegu vandamál-
um, sem fyrirsjánleg væru á næstu
árum í tryggingakerfinu. Ljóst væri
að fjárframlög til þessara mála gætu
ekki aukist með þeim hætti sem nú-
verandi kerfi kallaði á og því hafi
verið gripið til þess að reyna að
tryggja hag þeirra sem verst hefðu
kjörin. „Við fylgdum því sanngirnis-
sjónarmiði, sem ég tel raunar aðal-
atriði almannatrygginga, að lögin
gögnuðust fyrst og fremst þeim sem
raunverulega þurfa á slíkum trygg-
ingum að halda og síður þeim sem
komast vel af án þessara trygginga.
Eðli trygginganna er að tryggja
ákveðna lágmarksafkomu þegn-
anna, ekki að vera bónus á þokkaleg-
ar tekjur. Tilfærslur og jöfnunarað-
gerðir eru orðnar svo víðtækar og
sjálfsagðar í þjóðfélaginu í dag að
röksemdin um „ölmusu" er orðin
gjörsamlega úrelt,“ sagði Finnur.
Stærsta einstaka breytingin sem
frumvarpsdrögin fela í sér er tekju-
tenging elli- og örorkulífeyris-
greiðslna. Gert er ráð fyrir að fella
niður þessar bætur til þeirra sem
eru yfir ákveðnum tekjumörkum en
Viðræðufundir um Hatton-Rockail svæðið:
BRETUM BOÐIÐ AÐ
SKIPTA Á GÖGNUM
Að undanförnu hafa fulltrúar íslenskra og breskra stjórnvalda
ræðst við um tilkall til og hugsanlega nýtingu auðlinda á og undir
hafsbotni á svonefndu Hatton- Rockail svæði.
- Á fundi nú í vikunni buðust ís-
lendingar til að láta breskum vís-
indamönnum í té niðurstöður rann-
sókna á svæðinu sem gerðar voru í
samvinnu við Dani og Færeyinga,
gegn því að fá í staðinn upplýsingar
sem breskir vísindamenn hafa aflað.
Bresku fulltrúarnir munu athuga
slík skipti á upplýsingum í samráði
við vísindamenn í Bretlandi.
Gert er ráð fyrir að næsti fundur
um Hatton-Rockall verði tvíhliða
fundur íslendinga og Breta. Sá fund-
ur verður haldinn með jarðfræðing-
um beggja aðila ásamt lögfræðing-
um ekki síðar en í janúar á næsta
ári. Bretar hafa áður átt í tvíhliða
viðræðum við Dani og Færeyinga.
Að sögn Guðmundar Eiríkssonar
hjá utanríkisráðuneytinu hafa sam-
eiginlegar rannsóknir íslendinga og
Dana/Færeyinga leitt til athyglis-
verðra niðurstaðna varðandi jarð-
fræði svæðisins. Fulltrúar þjóðanna
hafa rætt þær og lagt jafnframt drög
að frekari sameiginlegum vísinda-
rannsóknum. Jafnframt hefði verið
rædd stefnumótun almennt gagn-
vart öðrum kröfuhöfum að svæðinu
þ.e. Bretum og írum.
Guðmundur sagði að áðurnefndar
rannsóknir hefðu aðallega beinst að
könnun á eðli svæðisins og hvort ol-
ía væri hugsanlega undir hafsbotn-
inum. Á þessu stigi málsins væri
ekki hægt að fullyrða hvort svo væri.
Það yrði ekki staðfest nema með því
að bora.
Á fundum íslendinga og Dana/Fær-
eyinga sagði Guðmundur að aðilar
hefðu verið sammála um að hafa náið
samband og skýra hver öðrum frá öllu
því sem þýðingu hefði fyrir málið.
Þá hefðu íslendingar gert
dönsku/færeysku fulltrúunum grein
fyrir því að ísland ætti réttar að gæta
varðandi afmörkun hafsvæðisins
milli Grænlands og Jan Mayen, en
því máli hafa dönsk stjórnvöld skot-
ið til Alþjóðadómstólsins í Haag.
Landsstjórn Færeyja bauð til næsta
viðræðufundar í Þórshöfn í Færeyj-
um snemma á næsta ári. khg.
nota síðan þá fjárhæð sem sparast
til að auka aðrar greiðslur, s.s. til
þeirra sem annast sjúka og aldraða í
heimahúsum og til aukinna rétt-
inda í tengslum við sjúkratrygging-
ar.
í drögunum að frumvarpinu er
gert ráð fyrir að ellilífeyrir einhleyp-
ings byrji að skerðast við tekjumörk
rétt yfir 60 þúsund krónum á mán-
uði og falli niður að fullu ef tekjur
viðkomandi ná 100 þúsund krónum.
Tekjutryggingin hins vegar byrjar
að skerðast fyrr og fellur niður séu
tekjur yfir 66 þúsund kr. á mánuði.
Um örorkulífeyri gilda sömu mörk
og um ellilífeyri, en tekjutrygging
örorkulífeyrisþega fellur niður við
rúmar 73 þúsund kr. á mánuði.
Einhleypir ellilífeyrisþegar, sem
hafa minna en 65 þúsund krónur á
mánuði í tekjur, munu samkvæmt
frumvarpsdrögunum fá meira út úr
tryggingunum en þeir fá nú, en þeir
sem eru þar fyrir ofan fá eitthvað
minna og þeir sem eru yfir 100 þús-
und kr. tekjumörkunum fá 11.181
kr. minna en þeir fá nú, eða sem
nemur upphæð ellilífeyrisins.
Öryrkjar eru dæmi um hvernig
jöfnunaraðgerðir sem frumvarpið
byggir á gagnast sumum hópum, en
heildarframlög til þeirra aukast
nokkuð. Örorkulífeyrir ykist um 75
milljónir miðað við núverandi kerfi,
tekjutrygging örorkulífeyrisþega
ykist um 155 milljónir, örorkustyrk-
ur um 60 milljónir, heimilisbætur
örorku um 60 milljónir og sérstakar
umönnunarbætur vegna elli- og ör-
orkulífeyrisþega ykjust um 47 millj-
ónir. Samtals næmi þessi tilfærsla
362 milljónum króna. Hins vegar
myndi sérstök heimilisuppbót til ör-
orkulífeyrisþega lækka á móti um
135 milljónir, þannig að nettó til-
færsla til örorkulífeyrisþega nemur
um 227 milljónum kr.
Þá er í frumvarpinu gert ráð fyrir
verulegri breytingu á skipulagi
Tryggingastofnunar. Ráðgert er að
flytja slysatryggingar til trygginga-
félaganna og tengja þær almennum
kjarasamningum. Einnig er gert ráð
fyrir að Tryggingastofnun muni
starfa í færri deildum en verið hefur
og í þeirra stað komi fá en stór svið
og er vonast til að stjórnskipulag
stofnunarinnar verði skilvirkari en
verið hefur. Þá afnemur frumvarpið
æviráðningu starfsmanna.
- BG
Akureyri:
Deildakeppnin
í skák hefst
um helgina
lands hefst nú um helgina, og
verður 1. deildin tefld á Akureyri.
Um er að ræöa fyrri hluta keppn-
ínnar, fiórar umferðlr af sjö, en
seinni hlutinn verður tefldur
sunnan heiöa siðar t vetur.
Átta sveitir eru í 1. deild, og
eru þær samkvæmt töfluröð
mótsins: Taflfélag Garðabæjar,
A-sveit Skákfélags Hafnarfjarð-
ar, A-sveit Skákfélags Akureyr-
ar, Taflfélag Reykjavíkur (SA),
Taflfélag Reykjavíkur (NV), B-
sveit Skákfélags Akureyrar,
Sveit UMSE og Skáksamband
Vestfjarða.
Teflt verður í Gagnfræðaskólan-
um á Akureyri. Fyrsta umferðin
fer fram á fostudag, önnur og
þriðja á laugardag, og hin fjórða á
sunnudagsmorgun.
hiá-akureyri.
Ljóðabók eftir Önnu S. Snorradóttur komin út:
Þegar vorið var ungt
Út er komin Ijóðabók eftir Önnu S.
Snorradóttur og nefnist Þegar vor-
ið var ungt. Bókin skiptist í þrjá
kafla og heitir sá fyrsti Gimbur-
skeljar. Þar er ort um bernsku höf-
undar á Flateyri við Önundarfjörð.
Annar kafli nefnist Staðir. í hon-
um eru ljóð frá ýmsum stöðum,
bæði hér á landi og á fjarlægum
slóðum. Þriðji og síðasti kafli bók-
arinnar ber sama nafn og bókin:
Þegar vorið var ungt og hefur að
geyma ýmis ljóð.
Alls eru í bókinni 46 ljóð ort á ár-
unum 1984-1990. Hún er prentuð
hjá Prentsmiðjunni Eddu hf. en
kápa er unnin hjá Korpus. Bókaút-
gáfan Fjörður gefur bókina út en
Sólarfilma annast dreifingu henn-
ar.
Anna S. Snorradóttir hefur skrifað
í blöð og tímarit frá unga aldri,
samið margs konar efni og flutt í
útvarp allt frá upphafi sjöunda ára-
Anna S. Snorradóttir.
tugarins. Þá hefur hún fengist við
ljóðagerð um alllangt skeið, en ekki
gefið neitt út fyrr en nú.
(Fréttatilk.)
VÉLBOÐI HF. AUGLÝSIR
Miöflóttaraflsdæludreifarar - Snekkjudæludreifarar
Vegna fenginnar reynslu undanfarinna ára í sölu á mykjutækjum, höfum viö
hjá Vélboða hf. lagt mikla áherslu á að framleiða mykjudreifara sem hannað-
ur er sérstaklega fýrir íslenskar aðstæður.
Samfara þessu hefur okkur tekist að stórlækka verð tækjanna og stytta af-
greiðslufrest
Nánarí upplýsingar hjá sölumönnum okkar í síma 91-651800.
Ath. nýtt heimilisfang
Helluhraun 16-18.
HF 220 Hafnarflörður
Sími 91-651800