Tíminn - 13.11.1990, Blaðsíða 4

4 Tíminn

UTLOND
Þriðjudagur 13. nóvember 1990
íran:
Tóku njósnara af lífi og
brutu niður njósnahring
íranir skýrðu frá því í gær að þeir hefðu tekið af lífí njósnara, sem
starfaði í þágu Bandaríkjanna, og brotið niður njósnahríng sem átti
náið samstarf við bandarísku leyniþjónustuna, CIA.
Saksóknari íranska hersins, Hojatoleslam Mohammad Niazi, sagði
hópinn hafa sent upplýsingar til Washington um áætlanir íranska
hersins.
Íranska fréttastofan IRNA hafði það
eftir Niazi að njósnarinn, sem tek-
inn var af lífi, hafi verið þegn ná-
grannaríkis Írans.
Að sögn mun njósnahringurinn
hafa starfað á meðan átta ára styrj-
öld milli íraka og írana stóð yfir og
einnig eftir vopnahléð í ágúst 1988.
Ekki var skýrt frá því hvenær mað-
urinn var tekinn af lífi, en sagt að
herréttur hafi dæmt hann til dauða
og hæstiréttur landsins staðfest
dóminn. Aðrir meðlimir njósna-
hringsins hafa verið handteknir.
IRNA skýrði frá því að málið hefði
verið upplýst þegar rannsókn var
gerð vegna hugsanlegra afbrota-
manna innan hersins. Á sama hátt
komst upp um smáhópa sem við-
riðnir voru mútumál, fjárdrátt og
fleiraafþví tagi.
Öryggismálaráðherra írans sagði í
ágúst sl. að leyniþjónustan hefði
komið upp um fimm njósnahringi,
sem verið hefðu á vegum Banda-
ríkjamanna, og að fleiri yrðu hand-
teknir eftir því sem játningar fengj-
ust.
Snemma í þessum mánuði, þegar
11 ár voru liðin frá því að sendiráð
Bandaríkjanna í Teheran var hertek-
ið, kom frétt í harðlínublaðinu Jom-
huri Eslami, þess efnis að Banda-
ríkjamenn ynnu enn að því að ala á
sundrungu í landinu og valdabar-
áttu innan klerkastjórnarinnar.
Krýning Japanskeisara:
Tilraunir vinstrisinna til
að hleypa upp krýningar-
hátíðinni mistókust
Akihlto keisari ásamt Michiko keisaraaynju.
Akihito keisari var krýndur í gær við
mikinn fögnuð ráðherra sinna og
hirðmanna og mótmæli róttækra
vinstri manna og sprengingu eld-
flauga.
Konungar, forsetar og prinsar fylgd-
ust með því er Akihito, sem sam-
kvæmt goðsögninni er afkomandi sól-
argyðjunnar, sór hollustueið við
stjómarskrá landsins sem breytt var
eftir stríð og hinn fyrrum alvaldi keis-
ari landsins gerður að valdalausu sam-
einingartákni þjóðarinnar.
Toshiki Kaifu, forsætisráðherra Jap-
ans, stjómaði þreföldu Banzai-hrópi
sem útleggst: )vMegir þú lifa í tíu þús-
und ár.“
Keisarafjölskyldan og 600 gestir
hennar í höllinni urðu lítið vör við
mótmæli róttækra vinstri sinna sem
létu í Ijós óánægju sína með allt til-
standið í kringum krýninguna sem
þeir töldu afturhvarf til íhaldssamrar
og herskárrar fortíðar.
Þeir létu sér hinar gífurlegu öryggis-
ráðstafanir í léttu rúmi liggja og gerðu
yfir 30 atlögur að hátíðarstemmning-
unni. Öryggisráðstafanimar fólust
m.a. í 37.000 lögreglumönnum,
hundum sem eru sérþjálfaðir í að
finna sprengjur, þyrlum og eftirlits-
loftbelgjum.
Atlögumar fólust m.a. í íkveikjum á
helgum stöðum og heimagerðum
flugeldum var skotið í nærliggjandi
götum. Enginn slasaðist og keisara-
hjónin fóm í fyrirhugaða hálftíma
ökuferð í opnum bíl um miðborg
Tókýó.
Einn flugeldur sprakk í mannfjöldan-
um meðan á ökuferðinni stóð og varð
það til þess að lögreglumenn á mótor-
hjólum fylktu sér um bifreiðina í ör-
yggisskyni.
Mun færri áhorfendur vom en búist
hafði verið við. Lögreglan taldi aðeins
um 110.000 manns en gert hafði verið
ráð fyrir allt að 300.000.
í hallargarðinum, þar sem krýningar-
athöfnin fór fram, varð þessa lítt vart.
Þar var statt margt stórmenna og sam-
tals vom þar háttsettir gestir frá 158
löndum, þar af 65 þjóðhöfðingjar.
Akihito keisari og Michiko keisara-
ynja settust í hásæti úr lakkviði á bak
við tjöld sem síðan vom dregin ffá.
Namhito krónprins gekk síðan í far-
arbroddi fyrir keisarafjölskyldunni
sem stillti sér upp umhverfis hásætin,
karlmenn öðmm megin og konur hin-
um megin. Ekkja Hirohito keisara var
ekki viðstödd krýninguna, en hún er
orðin 87 ára gömul og of veikburða til
að koma fram opinberlega.
Á meðan á krýningarathöfninni stóð
skullu fimm eldflaugar niður á götur í
nágrenni hallarinnar. Einnig blossaði
upp eldur í þremur neðanjarðarlest-
um og var um íkveikju að ræða a.m.k.
í tveimur þeirra. Fyrir athöfnina var
eldflaugum skotið á fjórar herstöðvar
rétt utan við Tókýó.
Tvö Shinto-musteri úr viði bmnnu til
ösku og önnur tvö skemmdust af eldi.
Eldar við jámbrautarteina og á einni
neðanjarðarbrautarstöð settu lestar-
samgöngur í höfuðborginni úr jafh-
vægi um tíma.
Róttækir vinstrisinnar mótmæltu há-
tíðahöldunum vegna krýningarinnar,
þar sem þeir álitu þau tákn um her-
skáa fortíð þegar herir keisarans réð-
ust inn í og hemámu önnur Asíulönd.
Hinn almenni skattgreiðandi hafði
nærtækari ástæðu til að mótmæla há-
tíðahöldunum, en þau kosta japanska
ríkið um 95 milljónir dollara.
Á mánudagskvöldið sátu gestir mikla
kvöldverðarveislu í boði keisarahjón-
anna. Þar var m.a. boðið upp á hákarls-
uggasúpu, reyktan lax, rækjur, endur,
sæsnigla, krabba, steikur o.fl. o.fl.
Utanríkisráðherrar
EB-ríkjanna:
Nýjar leiðir
til frelsis?
Utanríkisráðherrar Evrópu-
bandalagsríkjanna ákváðu í gær
að leita stuðnings þeirra rílqa,
sem enn hafa ekki gengið í
bandalag það sem stofnað hefur
verið gegn írökum, og reyna að
fá ríki múslima til að auka þrýst-
ing á íraka til að fá þá til að taka
móti sendinefnd Sameinuðu
þjóðanna og ræða örlög þeirra
2.000 gísla sem enn eru í haldi.
Taismenn EB sögðu ráðherr-
ana sammála um að leita til yfir
40 rílqa í þessum tilgangi.
írakar hafa til þessa neitað að
taka á móti fulltrúa Sameinuðu
þjóðanna, Sadruddin Aga Khan,
til að ræða gíslamálin.
Ráðherrarnir lýstu einnig yfir
stuðningi sínum við nýja yfirlýs-
ingu frá Öryggisráði Sameinuðu
þjóðanna um að herða skuli á
viðskiptabanninu við íraka.
Ráðherrarnir voru á fundi með
fulltrúum fimm arabaríkja í
Norður-Afríku til að ræða Persa-
flóadeiluna og auka samstarf.
Sterkur jarö-
skjálfti í
Mið-Asíuríkinu
Kasakstan
Sterkur jarðskjálfti varð í gær í sov-
éska lýðveldinu Kasakstan í Mið-
Asíu og varð hans einnig vart hand-
an landamæranna í Kína, að sögn
starfsmanna kínversku jarðskjálfta-
stofnunarínnar.
Skjálftinn mældist 6,7 á Richter
hjá kínversku stofnuninni, en það er
nægilega kröftugur skjálfti til að
valda miklu tjóni.
Skjálftamiðjan var um 100-200 km
norður af borginni Alma-Ata og
sömu vegalengd vestur af landa-
mærum Kína.
Ekki voru skemmdir í Kína full-
kannaðar og engar fregnir höfðu
borist af afleiðingum skjálftans í
Sovétríkjunum.
Tilkynning barst frá Uppsalahá-
skóla í Svíþjóð í gær um að þar hefði
orðið vart við hræringar, sem taldar
voru jarðskjálfti sem væri u.þ.b. 6 á
Richter og ætti upptök sín nálægt
landamærum Kína og Sovétríkj-
anna. Svíar urðu skjálftans varir um
kl. 12.36, en það bendir til að hann
hafi orðið um fimm til sex mínútum
áður.
Sænski jarðskjálftafræðingurinn
Nils-Olov Bergkvist sagði að skjálft-
inn virtist hafa átt sér stað rétt und-
ir jarðskorpunni, sem eykur eyði-
leggingarmátt hans.
Fréttayfirlit
Bagdad — Klnverski utanrlkis-
ráðherrann flaug í gær til Saudi-
Arablu eftir viðræður viö Sadd-
am Hussein um að reynt verði
að koma I veg fyrir að styrjöld
brjótist út við Persaflóa. Kín-
verska sendiráðiö sagði viðræð-
urnar hafa borið góðan árangur.
Ellefu breskar konur skelltu
skolleyrum við aðvörunum
breskra yfirvalda og héldu til
Bagdad til fundar við eiginmenn
sína sem þar er haldið I gíslingu.
Þær voru hinar lukkulegustu
með endurfundina og kváðust
ætla að reyna að ná fundi Sadd-
ams Hussein, en höfðu enga
tryggingu fyrir þvi að menn
þeirra yrðu látnir lausir.
Kaíró — Hosni Mubarak Eg-
yptalandsforseti sagði í samtali
við vikubiaðið Mayo að egypsk-
ar hersveitir, sem nú standa
andspænis Irökum við Persa-
fióa, myndu ekki ráðast inn I Irak
en gætu hugsanlega farið inn I
Kúvæt.
Jerúsalem — David Levy, ut-
anríkisráöherra Israels, sagði að
fsraelar myndu taka á móti ein-
um sendimanni frá Sameinuðu
þjóðunum, ef Bandaríkjamenn
lofa að reyna að binda enda á
umræður um morðin á Musteris-
hæð innan SÞ.
Genf — Umræður varðandi
breytingar á alþjóðaverslun með
landbúnaðarvörur eru nú komn-
ar I strand eftir að Bandaríkin og
aörir helstu útflytjendur landbún-
aðarvara höfnuðu tillögu Evr-
ópubandalagsins um helgina.
Jóhannesarborg — Tíu svert-
ingjar lótu lífið i átökum um helg-
ina, fimm þeirra í átökum milli
stríðandi ættflokka- og stjórn-
málafylkinga, að sögn suöur-afr-
ísku lögreglunnar.