Tíminn - 17.11.1990, Qupperneq 5

Laugardagur *l 7. nóvember 1990
Tíminn 5
21. flokksþing Framsóknarflokksins sett undir kjörorðinu „Öflug þjóð í eigin landi“:
Þurfum ekki að fleygja
okkur fyrir fætur EB
Verðbólga hefur ekki mælst iægri á 12 mánaða tímabili síðan 1970. Vaxta-
munur hefur aukist um 1% á þessu ári. Seðlabankinn telur að vaxtahækk-
un íslandsbanka, sem ákveðin var á dögunum, hafi verið ótímabær. Þetta
og margt fleira kom fram í ræðu sem Steingrímur Hermannsson, forsæt-
isráðherra og formaður Framsóknarflokksins, hélt á 21. landsþingi Fram-
sóknarflokksins sem hófst í Reykjavík í gær. Þingið er haldið undir kjörorð-
inu „Öflug þjóð í eigin landi“.
Þinginu verður fram haldið í dag, en
þá verður forysta flokksins kosin. Þá
mun einnig Sigmundur Guðbjamason
háskólarektor ávarpa þingið. Þinginu
lýkur á morgun með afgreiðslu mála
og kosningu í miðstjóm flokksins. Sér-
stakir gestir á fundinum í gær voru Ól-
afur Ragnar Grímsson, formaður Al-
þýðubandalagsins, Jóhanna Sigurðar-
dóttir, varaformaður Alþýðuflokksins,
og Júlíus Sólnes, formaður Borgara-
flokksins.
Steingrímur Hermannsson kom víða
við í ræðu sinni. Hann minntist á þær
breytingar sem orðið hafa í heiminum
síðustu misserin og sagði að íslending-
ar ættu enga aðra kosti en að taka þátt
í þeim breytingum.
Verðbólga ekki lægri
síðan 1970
Forsætisráðherra ræddi um forystu-
hlutverk Framsóknarflokksins og lagði
áherslu á að flokkurinn skoraðist ekki
undan ábyrgð. Hann vék sfðan að til-
urð núverandi ríkisstjómar og starfi
hennar. Hann sagði að síðustu mánuði
valdatíma ríkisstjómar Þorsteins Páls-
sonar hefði ríkt algert stjómleysi hér á
landi. Atvinnulífið og þjóðin öll hefði
krafist róttækrar breytingar. Hann
sagði árangurinn af staríi stjómarinnar
mjög mikinn. Gengið hefði verið leið-
rétt á einu ári og á sama tíma hefði tek-
ist að halda verðbólgu niðri. Stórkost-
legur árangur hefði náðst í verðlags-
málum og verðbólga, mæld á heilu ári,
væri nú sú minnsta síðan 1970. For-
sætisráðherra sagði það samstarf sem
tókst við aðila vinnumarkaðarins mjög
mikilvægt, en lagði áherslu á að sam-
starfið hefði ekki tekist ef ríkisstjómin
hefði ekki búið svo um hnútana að
grundvöllur yrði fyrir slíkt samkomu:
lag.
Vaxtamunur
hefur aukist
Steingrímur vék að vaxtamálunum og
sagði að sá árangur sem náðst hefur í
þeim málum hefði ekki náðst nema
vegna þess að ríkisstjómin beitti sér af
krafti með það að markmiði að ná nið-
ur vöxtum. Hann sagði að þessi árang-
ur hefði ekki náðst ef farið hefði verið
að ráðum sjálfstæðismanna og vaxta-
málin látin afskiptalaus.
Forsætisráðherra vitnaði í skýrslu um
vaxtamál sem Seðlabankinn hefur tek-
ið saman og var afhent ríkisstjóminni í
fyrradag. í skýrslunni segir að vaxta-
hækkun íslandsbanka hafi verið
„ótfmabær". Vaxtahækkun bankans
var byggð á bráðabirgðaspá Seðlabanka
um 6,7% hækkun lánskjaravísitölu
næstu þrjá mánuði. Endurskoðuð spá
gerir ráð fyrir 4,8% hækkun. í skýrsl-
unni kemur einnig fram að allt útlit er
fyrir að afkoma bankanna verði góð á
þessu ári. Áætluð arðsemi eiginfjár á
fyrstu átta mánuðum ársins er 15,1%,
en þá á eftir að taka tillit til afskrifta
sem getur þýtt að arðsemin verður
svipuð og á síðasta ári. Þá kemur fram í
skýrslunni að vaxtamunur á fyrstu átta
mánuðum ársins, þ.e. munur á inn- og
útlánsvöxtum, var 4,5%. Vaxtamunur-
inn hefur því aukist frá fyrra ári, en þá
varhann 3,43%.
Forsætisráðherra sagði að á næstunni
muni ríkisstjómin fjalla um á hvem
hátt sé hægt að afriema lánskjaravísi-
tölu. Seðlabankinn hefur sent frá sér
skýrslu um það mál og segir afnám
vísitölunnar ekki tímabæra. Stein-
grímur sagði að engu að síður sé óhjá-
kvæmilegt að afnema hana. Hvergi í
vestrænum löndum tíðkist vísitölu-
binding fjár með þeim hætti sem hér
er. Hann sagði að þegar búið væri að
opna fyrir erlenda bankastarfsemi hér á
landi, eins og stefrit er að, verði ekki
hægt að halda áfram að vísitölubinda
peninga með sama hætti. Slíkt geti
haft í för með sér að erlendir bankar
hagnist hér á óeðlilegan hátt, td. ef
verðbólga færi upp og bið yrði á að
gengi fylgdi verðlagi.
Ríkíð verður að
samræma sína vexti
Steingrímur sagði það sína skoðun að
of oft hafi verið skipt um kerfi í hús-
næðismálum. Hann sagði ljóst að hús-
næðiskerfið frá árinu 1986 hefði
brugðist Vaxtamunur í kerfinu hefði
verið of mikill. Ekki hefði náðst sam-
staða um að gera breytingu þar á.
Hann fognaði því að félagsmálaráð-
herra hefði tekist að breyta ákvörðun
Landsbankans um að hætta kaupum á
húsbréfum. Ráðherra sagði óhjá-
kvæmilegt að gera ýmsar ráðstafonir til
að styrkja húsbréfakerfið. Ríkissjóður
yrði td. að samræma sína vexti. Hann
boðaði stefnubreytingu með nýjum
flokki ríkisskuldabréfa sem gefin verða
út á næstu vikum.
Tókst að koma í
veg fyrir hrun
fískístofnaima
Steingrímur vék síðan að sjávarút-
vegsmálum, en hann sagði að allir
ættu að geta verið sammála um að
þeim málaflokki hefði verið vel stjóm-
að undir forystu Halldórs Ásgrímsson-
ar, varaformanns Framsóknarflokks-
ins. Steingrímur sagði að þó að menn
gætu lengi deilt um útfærslur á núver-
andi kvótakerfi gæti engum blandast
hugur um að fslendingum hefði tekist
að koma í veg fyrir hrun fiskistofna á
íslandsmiðum. Þetta hefði nær öllum
nágrannaþjóðum okkar mistekist
Hvarvetna blasti við hrun fiskistofha á
N-Atlantshafi.
Forsætisráðherra sagði ljóst að allt of
hátt hlutfall af botnfisksafla lands-
manna væri fluttur óunninn til Evr-
ópulanda, en það hlutfal! er nú um
20%. Til samanburðar nefhdi Stein-
grímur að einungis um 13% aflans eru
seld á innlendum fiskmörkuðum og al-
gengt mun vera að á mörkuðunum
skorti algerlega fisk.
Vamarbarátta í
velferðarmálum
Forsætisráðherra sagði að í velferðar-
málum væri nú háð vamarbarátta
undir forystu Guðmundar Bjamasonar
heilbrigðisráðherra. Hann sagði þessa
ríkisstjóm vilja standa vörð um velferð-
arkerfið, en það þýddi ekki að ekki
mætti gera á því neinar breytingar.
Hann sagði brýnt að reyna að hagræða
í þessum málaflokki á þann hátt að
færa fjármuni frá þeim sem þurfo síður
á þeim að halda, til þeirra sem nauð-
synlega þurfa á aukinni aðstoð að
halda, eins og td. öryrkja og fatlaðra.
Ráðherra minntist á frumvarp heil-
brigðisráðherra um aukið samstarf
sjúkrahúsanna í Reykjavík og þá and-
stöðu sem það hefur mætt. Steingrím-
ur gagnrýndi viðbrögð sjálfstæðis-
manna í þessu máli og nefndi í fram-
hjáhlaupi að kannski væri réttast að af-
henda Reykjavíkurborg rekstur Borg-
arspítalans.
Steingrímur minntist á almanna-
tryggingafrumvarpið og bað menn að
sökkva sér ekki um of niður í umræður
um tekjutengda lífeyrinn. Það væri
margt fleira í frumvarpinu sem vert
væri að huga að. Hann sagði að það
hefði aldrei verið hugsun Framsóknar-
og Alþýðuflokksins, sem á sínum tíma
komu almannatryggingakerfinu á, að
það ætti að styðja við bakið á hálauna-
mönnum.
Viðureignin við verð-
bólguna hafði forgang
Forsætisráðherra sagði þessa ríkis-
stjóm hafa ákveðið að láta viðureignina
við verðbólguna hafa algeran forgang,
en það hefði líka haft í för með sér að
ýmsum málum hefði verið sópað und-
ir teppið í bili. Hann nefndi Lánasjóð
íslenskra námsmanna og Bygginga-
sjóð ríkisins í þessu sambandi. Óhjá-
kvæmilegt væri að taka á þessum mál-
um á næstunni.
Steingrímur sagði það sína skoðun að
óhjákvæmilegt væri að hækka skatta
eitthvað í framtíðinni. Hann tók fram
að hann væri alls ekki að tala um að
hér ættu að vera skattar eins og em á
hinum Norðurlöndunum. Hins vegar
kæmust menn ekki hjá því að borga
fyrir það velferðarkerfi sem hér er.
Engin stefnubreyting
í GATT-tilboðinu
Steingrímur sagði að Framsóknar-
flokkurinn hefði haft forystu um að
bregðast við offramleiðslu í landbún-
aði. Hann sagðist telja að betri staða
væri í þessum málaflokki nú ef ekki
hefði verið bmgðið út af þeirri stefnu í
ráðherratíð Pálma Jónssonar, en þá
vom bændur hvattir til að framleiða.
Steingrímur sagði tilboð íslands í
GATT-viðræðunum skynsamlegt. Til-
boðið væri í samræmi við þá stefnu
sem mörkuð hefur verið í búvöm-
samningnum. Hann ítrekaði það sem
hann hefúr áður sagt að í tilboðinu
fælist engin stefnubreyting í landbún-
aðarmálum.
Þurfum ekki að fleygja
okkur fyrir fætur EB
Steingrímur sagði að þessi ríkisstjóm
hefði haldið vel á málstað íslands í Evr-
ópumálunum, en hann sagði að þar
væri á ferðinni stærsta hagsmunamál
sem íslendingar ættu við að glíma um
þessar mundir. Málstaður og sérstaða
íslands hefði verið vel kynnt. Hann
lagði áherslu á að ísland mætti ekki
einangrast og að það yrði að taka þátt í
evrópskri samvinnu. Enginn vafi léki á
því að það væri okkar hagur að vera
innan tollmúranna og að sama skapi
okkur í óhag að vera utan þeirra. For-
sætisráðherra sagði að þetta þýddi ekki
að við yrðum að fleygja okkur fyrir feet-
ur Evrópubandalagsins. -EÓ