Tíminn - 02.03.1991, Blaðsíða 10

22 Tíminn
Laugardagur 2. mars 1991
Lai
í
MINNING
Leifur Trausti Þorleifsson
Hólkoti
Kvöld-, nætur- og heigidaqavarsla apóteka í
Reykjavík 1. til 7. mars er í Árbæjarapóteki, og
Laugamesapóteki. Þaö apótek sem fynr er
nefnt anfnast eitt vörsluna frá kl. 2200 aö kvöldi
til kl. 9.00 aö morgni virka daga en kl. 22.00 á
sunnudögum. Upplýsingar um læknis- og lyQa-
þjónustu em gefnar í síma18888.
Fæddur 13. október 1911
Dáinn 24. febrúar 1991
Minningar frá barnæsku birtast
gjarnan í huganum sem myndir á
tjaldi, jafnvel eins og stutt atriði í
kvikmynd. Myndin af Leifi á Hólkoti
er ég sá hann í fyrsta sinn fyrir 34
árum stendur mér enn ljóslifandi
fyrir hugskotssjónum.
Ólafsvíkurrútan stöðvaðist við af-
leggjarann að bænum Hólkoti í
Staðarsveit og út steig maður. Lítil
stúlka, nýkomin í sveit til vanda-
lausra, skynjaði að þar kom maður
sem ungu heimasæturnar á bænum
biðu með mikilli eftirvæntingu.
Hann gekk heim á Ieið, hægum er
ákveðnum skrefum, hallaði svolítið
fram á við og var ekki laust við að
hann stigi ölduna. Á andliti hans
ljómaði elskulegt bros.
Maðurinn var þreyttur, enda ný-
kominn af sjónum, og lagði sig til
svefns og svaf lengi, lengi. Yfir hon-
um hvíldi einhver dulúð og þrátt
fyrir ítrekaðar spurningar barnsins
kom fátt annað í ljós en að maður-
inn hét Leifur Þorleifsson og var
bróðir húsfreyju, stundaði sjó-
mennsku og var kominn heim yfir
háannatímann til að hjálpa til við
heyskapinn.
Á annarri mynd, sem birtist á tjald-
inu, situr hann í litla eldhúskrókn-
um við gluggann, með birtuna í
hnakkann og hellir á kaffikönnuna
af ólýsanlegri alúð og gætni. Við hlið
hans er opin skúffa full af skrúfum
og furðuhlutum sem hann virðist
geta breytt í hvað sem er ef á þarf að
halda. Hjá honum sitja litlar stúlkur
og borða hafragrautinn sinn og
hann spjallar við þær á sinn sér-
stæða hátt með glettni í augum og
hefur samræðurnar gjarnan eitt-
hvað á þessa leið: „Jæja, heillin mín,
hvernig líst þér nú á ...?“ Þar var
ekki hjalað um eitthvert ómerkilegt
dægurmál eins og fullorðnum er
gjamt þegar talað er við börn, held-
ur var rætt um lífið og tilveruna og
undur náttúrunnar; þarna fóru fram
heimspekilegar samræður.
Leifur hafði lag á að tala þannig við
börn eða öllu heldur hlusta á þau, að
þau fundu til sín og þorðu óhrædd
að láta skoðun sína í Ijós, hversu
kjánaleg sem hún var, án þess að
eiga á hættu að verða að athlægi.
Líklegast hefur þessi eiginleiki átt
þátt í því að hann gat lokið því verki
sem honum var kærast og talaði síð-
ar um sem ævistarf sitt: hann smíð-
aði sér bát sem hann gerði út á í
mörg ár.
Hann átti eldgamlan og lúinn tré-
bát sem þótti góður til sjós, flutti
hann heim að Hólkoti, reif hann í
sundur borð fýrir borð og sneið nýtt
í stað þess sem rifið var og kom því
fyrir á sínum rétta stað. Ekki var
vinnuaðstaðan góð og verkfæri af
skornum skammti, en hann vandaði
valið á efniviðnum. Oft þurfti hann
að vera útsjónarsamur til að leysa
tæknileg vandamál sem komu upp
við smíðarnar og þá naut hann sín
vel. Borðin voru negld saman með
saumi sem varð að halda við á með-
an hann var hnoðaður. Ekki var aðra
hjálp að fá en telpuhnokkana á bæn-
um sem krupu tímunum saman
undir bátnum og studdu með slag-
hamri við sauminn á meðan Leifur
barði þvert á naglana. Enn er það
nokkur ráðgáta hvernig hann gat
fengið okkur til að eyða fríinu sem
við áttum frá skyldustörfunum í að
krjúpa þarna undir bátnum.
Á milli þess sem hann smíðaði
ræddi hann við okkur um alla heima
og geima. Hann hafði mikinn áhuga
á náttúruvísindum og undrum al-
heimsins og hugsaði í miklu stærri
víddum en margir samtímamenn
hans, það skildi ég síðar. Á sjötta
áratugnum var honum tíðrætt um
hættu á gróðureyðingu, ofnýtingu
fiskistofna og annarra náttúruauð-
linda, ofbeit búfjár og ýmis þau efni
sem menn eru að vakna til vitundar
um nú um allan heim.
Ekki skipti hann oft skapi, en þó
átti hann til að taka kostulegar risp-
ur þar sem hann æsti sig yfir
heimsku mannanna. Þeim ræðum
lauk alltaf á sama hátt með því að
hann staldraði við, kímdi og sagði
glettnislega: „Ja, nú varð ég reiður,“
svo var ekki rætt meira um það.
í mínum huga var Leifur heims-
maður. Ekki í venjulegum skilningi
þess orðs, heldur vegna þess að
hann hugsaði stórt og í víðu sam-
hengi. Þetta er merkilegt fyrir þær
sakir að hann var í eðli sínu einfari
og síðari hluta ævinnar var hann
einbúi á Hólkoti.
Einhvern veginn hafði ég það alltaf
á tilfinningunni að hann vildi lifa
frjáls, utan við daglegar reglur sam-
félagsins, stunda sínar veiðar og
nærast og hvílast á þeim tímum sem
honum hentaði, hvort sem það fór
saman við hefðir annarra eða ekki
og láta hverjum degi nægja sína
þjáningu.
Síðustu árin var hann reglulega
heilsuveill, en vildi fyrir alla muni
búa í koti sínu eins lengi og stætt
var. Reyndar gerði hann það miklu
lengur og ber að þakka það um-
hyggju og hjálpsemi nágranna hans
á næsta bæ, Bláfeldi, svo og dóttur
hans og ættingjum.
Þrátt fyrir það að oft var hann svo
lasburða að hann gat ekki farið út úr
húsi dögum saman, virtist hann
aldrei einangrast í andanum. Við
ræddumst oft við í síma á síðari ár-
um. Þá viðraði hann hugmyndir sín-
ar um merkilega hluti eins og upp-
haf heimsins, stöðu heimsmála og
samskipti íslands við aðrar þjóðir og
velti jafnan upp nýjum og frumleg-
um fleti á hverju máli.
Leifur endaði ævi sína á afar tákn-
rænan hátt. Hann lést um borð í
gamla bátnum sínum sem hann var
að vitja um eftir óveðrið á dögunum.
Við hlið hans stóð bóndinn á Bláfelli
sem alltaf hefur reynst honum vel.
Það var engu líkara en hann væri að
leggja af stað í sína síðustu siglingu.
í þetta sinn ekki til fiskveiða, heldur
á vit hins ókunna sem hann hafði
velt svo mikið fyrir sér.
Marta Ólafsdóttir
Hann varð bráðkvaddur á heimili
sínu síðastliðinn sunnudag. Heilsa
hans var orðin tæp um nokkur und-
anfarin ár, en þó kom andlát hans
svo snögglega, aðstandendum hans
nokkuð á óvart. Leifur var fæddur á
Búðum í Staðarsveit. Foreldrar hans
voru hjónin Dóróthea Gísladóttir og
Þorleifijr Þorsteinsson, sem þá
höfðu nýlega byggt sér íbúðarhús á
Búðum, nálægt þar sem Búðaós fell-
ur í sjó fram, og nefndu húsið Vina-
minni.
Eina systur átti Leifur, Björgu, f. 6.
júní 1919.
Dóróthea og Þorleifur höfðu komið
með Finnboga Lárussyni og konu
hans Björgu Bjarnadóttur þegar þau
keyptu Búðir 1906 og settust þar að
og ráku þar útgerð, landbúskap og
verslun. Þau komu frá Gerðum í
Garði, þar sem þau höfðu stundað
sams konar atvinnu. Þorleifur hafði
verið formaður á bátum Finnboga
þar í Garðinum og hélt áfram for-
mannsstarfi í útvegi Finnboga á
Búðum.
Dóróthea var starfsstúlka hjá
Björgu húsfreyju og vann einkum
við innanbæjarstörf. Það voru mikil
umsvif á stóru heimili þar sem voru
mörg börn þeirra hjóna og margt
starfsfólk við hinn umfangsmikla
rekstur sem þar fór fram.
Þorleifur þótti mjög laginn og
heppinn sjómaður og stundaði sjó
nokkuð alla sína ævi, en einnig var
hann bóndi og stundaði búskapinn
af umhyggju og snyrtimennsku.
Leifur ólst upp hjá foreldrum sín-
um, fyrst í Vinaminni og síðar á
Hólkoti í Staðarsveit. 1914 keypti
Þorleifur ásamt Þorsteini föður sín-
um jörðina Hólkot og ráku þeir þar
félagsbú um nokkur ár, þar til Þor-
steinn og kona hans fluttu til Þuríð-
ar dóttur sinnar, sem þá var farin að
búa í Mávahlíð í Fróðárhreppi. Á
yngri árum var Leifur fyrst og
fremst víð bú foreldra sinna, en
stundaði einnig sjó á vetrarvertíðum
á Suðurnesjum og á vorvertíðum á
Arnarstapa á Snæfellsnesi; einnig
fór hann a.m.k. eitt sumar á síld-
veiðar.
Við fráfall föður síns, en hann lést í
júlí 1938, mjög fyrir aldur fram, tók
hann við bústjórn með móður sinni
um fimm ára tímabil og var þá
nokkuð bundinn við búskapinn.
Árið 1940 eignaðist hann fjögurra
smálesta opinn vélbát og stundaði
róðra á honum frá Búðum þegar
stundir gáfust. Dóróthea og Leifur
leigðu jörðina 1943 Þórði Gíslasyni
og Margréti Jónsdóttur sem bjuggu
þar í tvö ár. Aftur tóku þau Dóróthea
og Leifur við jörðinni og bjuggu þar
í þrjú ár. 1948 leigðu þau jörðina
þeim sem þetta ritar og bjó ég þar
næstu tuttugu árin.
Enn tóku þau Dóróthea og Leifur
við jörðinni, héldu þar heimili en
ráku ekki búskap með hefðbundn-
um hætti.
Dóróthea og Leifur höfðu tekið svo
mikla tryggð við jörðina að þar vildu
þau una ævi sinnar daga og stóðu
við það og áttu þar heima til dauða-
dags, enda bæði með fastmótaða
skapgerð og vildu ekki bregðast ætl-
unarverki sínu.
Á þessum árum stundaði Leifur
sjóróðra bæði frá Búðum og einnig
Olafsvík, oftast einn. Bátinn sem
hann keypti 1940 endurbyggði hann
heima á Hólkoti á þeim árum sem
hann var ekki við búskap.
Heilsu Dórótheu var nú mjög tekið
að hnigna og dvaldist hún oft síð-
ustu árin hjá skyldfólki sínu og
einnig öðru hverju á sjúkrahúsum.
Hún lést í október 1982, á nítugasta
og öðru aldursári.
Eftir lát móður sinnar var Leifur
oftast einn á Hólkoti. Öðru hverju
brá hann sér þó á sjó á litlum piast-
báti sem þeir áttu í félagi, hann og
Leifur nafni hans í Mávahlíð.
Heilsa Leifs var orðin mjög tæp síð-
ustu árin. Hann var lengi búinn að
þjást af bakraun og svo um árabil
var hann mjög mæðinn og var með
astma og átti erfitt með alla
áreynslu.
Ungur maður og fram eftir ævi var
Leifur mjög kraftmikill og fylginn
sér við öll störf og hlífði sér hvergi,
enda kappsfullur og afburða afkasta-
mikill, svo að á orði var haft að eng-
inn vissi afl hans þegar hann vann
að setningu báta í Arnarstapalend-
ingu, en trúlegt er að þá hafi hann
ofreynt á þrekið og ekki beðið þess
bætur eftir það.
Að leiðarlokum hef ég persónulega
margs að minnast um löng sam-
skipti okkar. Hann var ævinlega til-
búinn að veita mér aðstoð við það
sem ég var að fást við í búskapnum,
þó einkanlega við byggingar, því
hann var mjög laginn og reyndar
góður smiður, þó ekki hefði hann
lært sérstaklega til þeirra hluta. Þá
var oft gott að njóta hjálpar hans við
heyskapinn þegar mikið lá við að
hirða hey undan rigningu. Hann vfl-
aði ekki fyrir sér að vaka alla nóttina
til þess að Ijúka verkinu svo vel
mætti fara.
Leifur var hygginn vel og hugsaði
mikið um náttúru landsins og vildi
að þjóðin væri meðvituð um þau
gæði sem landið hefur að bjóða og
væri gætin um meðferð gróðurs.
Einkum var honum hugleikin skóg-
rækt og hafði af litlum efnum hafið
tilraun með gróðursetningu trjá-
plantna í landareign sinni. Einnig
hafði hann mjög mikinn áhuga á að
íslenska þjóðin varðveitti vel sjálf-
stæði sitt og afsalaði ekki forræði
sínu yfir auðlindum landsins og
menningararfleifð.
Einar dóttur átti Leifur, Konný
Breiðfjörð, og er hún búsetl hús-
freyja í Reykjavík. Hún á tvö börn,
pilt sem heitir Leifur og stúlku sem
heitir Margrét. Þau hafa reynst Leifi
mjög vel og hefur nafni hans verið
mjög umhyggjusamur við afa sinn
og veitt honum margar ánægiu-
stundir í einsemdinni.
Að lokum færi ég dóttur hans og
fjölskyldu hennar og öðrum ætt-
ingjum og vinum innilegar samúð-
arkveðjur við fráfall Leifs og bið Guð
að blessa þeim minninguna um
traustan vin.
Kristján Guðbjartsson
Neydarvakt Tannlæknafélags Islands
er starfrækt um helgar og á stórhátiöum. Slm-
svari 681041.
Hafnarijöröun Hafnarfjaröar apótek og Norö-
urbæjar apótek eru opin á virkum dögum frá
kl. 9.00-18.30 og til skiptis annan hvern laug-
ardag kl. 10.00-13.00 og sunnudag kl. 10.00-
12.00. Upplýsingar í símsvara nr. 51600.
Akureyri: Akureyrar apótek og Stjömu apótek
eru opin virka daga á opnunartlma búöa. Apó-
tekin skiptast á slna vikuna hvorf aö sinna
kvöld-, nætur- og helgidagavörslu. Á kvöldin er
opiö I þvi apóteki sem sér um þessa vörslu, til
kl. 19.00. Á helgidögum er opiö frá kl. 11.00-
12.00 og 20.00-21.00. Á öðrum tímum er lyfja-
fræöingur á bakvakt. Upplýsingar eru gefnar I
síma 22445.
Apótek Keflavfkun Opið virka daga frá k. 9.00-
19.00. Laugardaga, helgidaga og almenna frf-
daga kl. 10.00-12.00.
Apótek Vestmannaeyja: Opiö virka daga frá kl.
8.00-18.00. Lokaö I hádeginu milli kl. 12.30-
14.00.
Selföss: Selfoss apótek er opiö til kl. 18.30.
Opið er á laugardögum og sunnudögum kl.
10.00-12.00.
Akranes: Apótek bæjarins er opið virka daga til
kl. 18.30. Opið er á laugardögum kl. 10.00-
13.00 og sunnudögum kl. 13.00-14.00.
Garöabæn Apótekið er opiö rúmhelga daga kl.
9.00-18.30, en laugardaga kl. 11.00-14.00.
Læknavakt fyrir Reykjavfk, Seitjamames og
Kópavog er I Heilsuvemdarstöö Reykjavikur alla
virka daga frá kl. 17.00 til 08.00 og á laugardög-
um og helgidögum allan sólarhringinn.
Á Seltjamamesi er læknavakt á kvöldin kl.
20.00-21.00 og laugard. kl. 10.00-11.00. Lokaö á
sunnudögum.
Vitjanabeiðnir, símaráöleggingar og timapant-
anir í sima 21230. Borgaispítaiinn vaktfrá kl. 08-
17 alla virka daga fyrir fólk sem ekki-
hefur heimilislækni eöa nær ekki til hans (siml
696600) en slysa- og sjúkravakt (Slysadeild)
sinnir slösuöum og skyndiveikum allan sólar-
hringinn (sími 81200). Nánari upplýsingar um
lyflabúöir og læknaþjónustu erugefnar i sim-
svara 18888.
Ónæmisaögeiöir fyrir fullorðna gegn mænusótt
fara fram á Heilsuvemdarstöö Reykjavikur á
þriðjudögum kl. 16.00-17.00. Fólk hafi meö sér
ónæmisskírteini.
Settjamames: Opið er hjá Tannlæknastofunni
Eiöistorgi 15 virka daga kl. 08.00-17,00 og
20.00- 21.00, laugardaga kl. 10.00-11.00. Simi
612070.
Gaiöabær Heilsugæslustöðin Garðaflöt 16-18
er opin 8.00-17.00, simi 656066. Læknavakt er I
sima 51100.
Hafnarflörðun Heilsugæsla Hafnarfjaröar,
Strandgötu 8-10 er opin virka daga kl. 8.00-
17.00, simi 53722. Læknavakt simi 51100.
Kópavogun Heilsugæslan er opin 8.00-18.00
virka daga. Simi 40400.
Keflavik: Neyöarþjónusta er allan sólarhringinn á
Heilsugæslustöö Suöumesja. Simi: 14000.
Sáliæn vandamál: Sálfræöistöðin: Ráögjöf I sál-
fræðilegum efnum. Sími 687075.
Landspítalinn: Alla daga kl. 15 til 16 og kl. 19 til
kl. 20.00. Kvennadeildin: kl. 19.30-20.00.
Sængurkvennadeild: Alla daga vikunnar kl. 15-
16. Heimsóknartlmi fyrir feöur kl. 19.30-20.30.
Bamaspítali Hringsins: Kl. 13-19 alla daga.
Öldrunariækningadeild Landspitalans Hátúni
10B: Kl. 14-20 og eftir samkomulagi. - Landa-
kotsspítall: Alla virka kl. 15 til kl. 16ogkl. 18.30
til 19.00. Barnadeild 16-17. Heimsóknartlmi
annarra en foreldra kl. 16-17 daglega. - Boig-
arspitalinn f Fossvogi: Mánudaga til föstudaga
kl. 18.30 til 19.30 ogeftirsamkomulagi. Álaug-
ardögum og sunnudögum kl. 15-18.
Hafnarbúðin Alla daga kl. 14 til kl. 17. - Hvfta-
bandiö, hjúkrunardeild: Heimsóknartimi frjáls
alla daga. Grensásdeild: Mánudaga ti föstu-
daga kl. 16-19.30. - Laugardaga og sunnu-
daga kl. 14- 19.30. - Heilsuvemdarstöðin: Kl.
14 til kl. 19. - Fæðingarheimili Reykjavíkur: Alla
daga kl. 15.30 til kl. 16.30. - KleppsspHali: Alla
daga kl. 15.30 til kl. 16 og kl. 18.30 til kl. 19.30.
-Flókadeild: Alladagakl. 15.30 tilkl. 17. Kópa-
vogshælið: Eftir umtali og kl. 15 til kl. 17 á
helgidögum. - Vifilsstaðaspítali: Heimsóknar-
timi daglega kl. 15-16 og kl. 19.30-20. - St
Jósepsspitall Hafnarfiröl: Alla daga kl. 15-16
og 19-19.30.
Sunnuhliö hjúkrunarheimili f Kópavogi: Heim-
sóknartimi kl, 14-20 og eftir samkomulagi.
Sjúkrahús Keflavikuriæknlshéraös og heilsu-
gæslustöövar: Vaktþjónusta allan sólarhring-
inn. Slmi 14000. Keflavík-sjúknahúsiö: Heim-
sóknartlmi virka daga kl. 18.30-19.30. Um
helgar og á hátiöum: Kl. 15.00-16.00 og 19.00-
19.30. Akureyri- sjúkrahúsiö: Heimsóknartimi
alla daga kl. 15.30-16.00 og 19.00-20.00. Á
barnadeild og hjúkrunardeild aldraöra Sel 1:
Kl. 14.00-19.00. Slysavarösstofuslmi frá kl.
22.00- 8.00, slmi 22209. Sjúkrahús Akraness:
Heimsóknartlmi Sjúkrahúss Akraness er alla
daga kl. 15.30- 16.00 og kl. 19.00-19.30.
Reykjavík: Seltjamames: Lögreglan simi
611166, slökkviliö og sjúkrabifreiö sími 11100.
Kópavogur Lögreglan simi 41200, slökkviliö
og sjúkrabifreiö slmi 11100.
Hafnarflörður Lögreglan slmi 51166, slökkvilið
og sjúkrabifreiö slmi 51100.
Keflavík: Lögreglan sími 15500, slökkviliö og
sjúkrablll simi 12222, sjúkrahús 14000, 11401
og 11138.
Vestmanneyjar Lögreglan, simi 11666,
slökkviliö sími 12222 og sjúkrahúsiö sími
11955.
Akureyri: Lögreglan simar 23222, 23223 og
23224, slökkvilið og sjúkrabifreið simi 22222.
Isafjöróur: Lögreglan simi 4222, slökkvilið simi
3300, brunasími og sjúkrabifreið slmi 3333.

Innilegar þakkir til allra þeirra, sem sýndu okkur samúð og vinarhug við
andlát og útför
Magnúsar Krístjánssonar
Hvolsvegi 28, Hvolsvelli
Erla Jónsdóttir Kristján Magnússon
Wesper
SnyderGeneral Corporation
HITABLÁSARARNIR
Þ>eir verma
Á því liggur enginn vafi.
Wesper umboðið
Sólheimum 26 • 104 Reykjavík ■ Sími 91-34932