Tíminn - 16.03.1991, Blaðsíða 8

Tíminn - 16.03.1991, Blaðsíða 8
16 HELGIN Laugardagur 16. mar“S 1991 £ ÍTÍMANSRÁS . . ■l % 1 ATLI MAGNÚSSON: 11 Með kveðju til Jóns Óttars 1slenskan er oröa ftjósöm móðir ekki þarf að sníkja, brœður góðir... Svo orti Bólu-Hjálmar á fyrri öld og eru línurnar í anda sem enn er í góðu gildi. Varðveisla tungunnar er orðin að einu að- al-herópi samtímans og gerast margir bringubreiðir á ritvelli í þeirri baráttu, líka þeir sem satt að segja virðast ekki sjálfir hafa lagt sig neitt mjög fram um að rækta eigið málfar eða stfl. En það er auðvitað aukaat- riði. Sjálft málefnið er í tísku og hvarvetna vel séð, þótt ræða og málflutningur margra sé á þann veg að einkar vel er til þess fallið að hraða hrörnun og úrkynjun tungunnar, því mál- rækt og málvöndun á sér enga féndur jafn skaðsamlega og illa talsmenn. Þetta á raunar við um flest annað: öryrkjamál, reykingar, áfengismál, kven- frelsismál, barnavernd ... Svo má lengi fimbulfamba að komi að því marki er á latínu kallast „ad nauseam" (klígjumark). Stundum er enda vandséð hvaða ávinning margur mað- urinn sér í varðveislu tungunn- ar. Áhuginn virðist oft vera mest af ætt áhuga á frímerkja- eða myntsöfnun þar sem „kúr- íósitet" ganga háu verði. Oft hillir undir þann skilning að liðlegar muni ganga að selja allra handa skran, ullarvarn- ing, fisk eða eitthvert sjódrasl á erlendum vettvangi, ef pakka má afurðinni inn í lakkpappír- skassa með mynd af Snorra Sturlusyni og lýsingum úr Eddunum á lokinu. Þetta getur svo sem vel verið rétt og staðfesti markaðsfræðing- ar það, dettur mér ekki í hug að vefengja það. En þetta mun samt sem áður ekki stuðla minnstu baun að því að „bjarga“ íslensk- unni eða tefja aft- urför hennar. Stundum taka þeir þó til máls um vandkvæði tungunnar, sem sitthvað gott og viturlegt hafa til mála að leggja og þeirra á meðal er Jón Óttar Ragnarsson, fyrrum sjónvarps- stjóri. Jón er eftirtektarverður maður, hörku framkvæmdavík- ingur og bliknar hvorki né blánar þótt hann hafi um árabil verið á milli tannanna á minni mönnum en hann sjálfur er. Það er ekki öllum hent. Ég hef dáðst að honum úr fjarlægð í mörg ár. Jón Óttar skrifar í Morgunblaðið í gær grein um vanda íslenskunnar og er þar skemmst frá að segja að ég er honum sammála í öllum atrið- um í fyrri helmingi greinarinn- ar. En í síðari partinum finnst mér að það slái útí fyrir hon- um. Jón hefur þá rakið prýði- lega þau lögmál sem örlög tungumála lúta og sannað með upptalningu sex atriða að allt það er ganga má af eini tungu dauðri er vissu- lega fyrir hendi á íslandi. En svo versnar í því er Jón telur fram hvað til bjargar skuli verða. Það er þá (rétt eina ferðina) að „hefja útboð allra krafta“ . . . að „blása til orr- ustu“. Nei, þakka þér nú fyrir, Jón minn góður. íslenskri tungu verður ekki bjargað með nein- um orrustum eða útboðum. Þetta er margreynt og hefur sýnt sig að vera vitleysa og orðagjálfur. Svo er reyndar að sjá sem Jón gruni þetta líka og hann skrifar skammt mál hér um og fer að tala um kvik- myndir. Þá um gamlar ljóða- þýðingar. Ég viðurkenni að mér finnst þetta nú ekki beint „konsekvent“ með tilliti til greinarinnar að öðru leyti, en það er náttúrlega mál Jóns Ótt- ars. En fyrst hann vill tala um kvikmyndir, þá skil ég hreint ekki hví okkur gengur ekki bet- ur að gera sæmilegar kvik- myndir hér. Ég sá fyrstu kvik- mynd Færeyinga í sjónvarpinu á dögunum. Mig rekur ekki minni til að öllu betri kvik- mynd hafi verið gerð á íslandi og bið afsökunar á því ef ég særi einhvern með þessum orðum, því það er alls ekki ætl- unin. Kannske er þetta líka að- eins einkaskoðun mín. En með tilliti til lofsyrða Jóns Óttars um þýðingu Magnúsar Ásgeirs- sonar á kvæðinu um fangann í Reading-fangelsi, þá tek ég undir þau. Þetta kvæði held ég að ég kunni utan að enn, en ég lærði það innan við tvítugt. Það er satt sem Jón segir að snilld- arverkum í þýðingu úrvalsljóða hefur snarhrakað. Nú legg ég til að Jón skrifi sérstaka grein um þetta efni næst og bið hann að segja mér hvað honum þyki um þýðingar Steingríms á gömlu Þjóðverjunum sumum eða Matthíasar á Ibsen og Runeberg. Þeir standa Magnúsi nú aldeilis ekki að baki! En ekki einu sinni með endurlífgun úr- valsþýðinga munum við bjarga tungunni, Jón. Hún verður að gera það sjálf og best hjálpum við henni til þess með því að láta hana í friði. Skipta okkur ekki hið minnsta af henni — trúðu mér! Gettu nú Þaö var Glæsibæjarkirkja, sem sjá mátti á mynd hér fyrirviku. Hér horfa tveir menn út á straumlygna á úr helli, þar sem talið er að útilegu- menn hafi hafst við. Hver er áin, en fjöllin tilsýndar ættu að vera góð vísbend- ing? ~1 J C- , L __ . jG si c- Oj m f: ii 3 D ! Írr t — 1 cT -i F F fnT T] j> A R S - m r c. 7S F öl ’TT' ts| £ w - <" 5 !F 0 ■2 cn 2 F s Ov F F T tT r F s fr H o e. T — 71 S F T ■z: fwT T (A ■Z. m B F F Cn 2. — A 0- 3 F £ -c -- í7 * xg V o -F 71 F ú-» F F F c. - F |xj - * Co ~F ín T r TT < iL 3» F *n r 03 g m> K) 2 3> < 4 .T c. f7 21 F T T a Ln T X) F a C c. ífe V * 5 C. 0> KROSSGATA ftffiEK Hn7k( Df/VSK TDK~ ■Rm T°KTiM S KtrUN Wr/IR /ooo ■RÍHD fón jósr M£P TUN6 - UNNI Bd&I J/OfiG VCPN NflTfiL- 4RA Tck. kf LfiNV TfflKé1 yg/K RÚMl F/rt/i/uR tóppr ft£> vmr NtíblGft T?i sA TáN(\ XftVNr W&fi DVj KV£N- DvRtP D$16UK T/tN&l TdNH flKS- t/'mi im HfiK Nfí FN FL JÓT SVELl KK UNNl BIT mm SLS6St\ ss umi SPJfCNíi 6-rNi LtKflHS- ULUTfi tílS7~t - sftnsr. KtNV . raóftft H&im- £?£ Kl' suP H’EIN io GRílhl' JK S ST-fnr. fiNÞl SVSftPfl. LÍ>N // EFM tem TJ.UTN- INS CbDLf) // 500 PltNTU JLL. - veTKOM HtifliH Tn am SJL RfíNl f>Vl n f-IKS mtrrfi KULDfi- Vol k STIft/Nj/j P/HJL /3 ls pPRtt LO KA ' e>K£> l /y 7 FltfiM VOTNl JTRflND /5 S-WUL SL/IRK ULL n BVRT'

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.