Tíminn - 19.03.1991, Blaðsíða 7

Þriðjudagur 19. mars 1991
Timinn 7
ELPHÚSPAGUR
Páll Pétursson:
Málefnum íslands verður
best stjórnað af Islendingum
Kjörtímabili er að Ijúka og ástæða er til að líta yfir farinn veg. Við
framsóknarmenn getum litið með ánægju og stolti yfir síðari
hluta þessa kjörtímabils. Ríkisstjóm Steingríms Hermannsson-
ar hefur náð betrí árangrí við landsstjómina heldur en nokkur
önnur ríkisstjóra á undanfömum áratugum.
Þegar Steingrímur myndaði stjórn
haustið 1988 var æðandi verðbólga
og útflutningsatvinnuvegimir að
stöðvast. Við höfðum áræði og fram-
sýni til að gera nauðsynlegar ráðstaf-
anir til að koma atvinnulífinu á rétt-
an kjöl og sköpuðum þannig skilyrði
fyrir aðila vinnumarkaðarins til að
gera hófsamlega kjarasamninga.
Forsenda þessara kjarasamninga var
sá grundvöllur sem stjómarflokk-
arnir vom búnir að leggja og sá at-
beini sem stjómvöld og bændur
veittu til þess að þeir mættu takast.
Véíjum þjóðarsáttína
Þjóðarsáttin hefúr sannað ágæti
sitt. Þjóðfélagið hefur tekið algjör-
um stakkaskiptum til hins betra,
verðbólgan hefúr verið færð í fjötra,
útflutningsatvinnuvegirnir dafha og
fjárhagur heimilanna er kominn á
traustari gmnn.
Við höfum varið þjóðarsáttina af
alefli. Það hefur kostað deilur við
BHMR, því miður, og það hefur
kostað grimmileg átök við stjóm-
arandstöðu. Tilræði sjálfstæðis-
manna við þjóðarsáttina hér á Al-
þingi hafði nær því leitt til þingrofs
áður en hinir hófsamari sjálfstæð-
ismenn settu ofsafengnum forystu-
mönnum sínum stólinn fyrir dym-
ar. Forysta Sjálfstæðisflokksins
varð að láta í minni pokann. En við
skulum ekki gleyma fmmhlaupi
þeirra, það sannar að þeim er ekki
með nokkm móti treystandi fyrir
forystu um stjórn landsins, enda
hefur dýrkeypt reynsla sýnt að
sjálfstæðismenn mega ekki koma
nærri stjóm efnahagsmála þjóðar-
innar, þá fer allt úr böndunum.
Evrópumálin
Við framsóknarmenn höfum
markað skýra stefnu í samskiptum
við Evrópubandalagið. Við viljum
gott og náið samstarf, en innganga
Islands í Evrópubandalagið kemur
ekki til greina. Við munum aldrei
játast undir það að færa landhelg-
ina til baka inn að tólf mílum, eins
og aðild ófrávíkjanlega felur í sér.
Framtíð þjóðarinnar veltur á því að
okkur auðnist að nýta auðlindir
lands og sjávar af hófsemi og fyrir-
hyggju. Takist okkur það þurfum
við engu að kvíða. Við tökum þátt í
samningum um Evrópskt efna-
hagssvæði. Þegar niðurstaða þeirra
samninga liggur fyrir verðum við
að meta hvort það þjónar hags-
munum íslands að við gerumst
þátttakendur í Evrópsku efnahags-
svæði eða hvort við eigum að láta
reyna á tvíhliða viðræður við Evr-
ópubandalagið. Við höfum góðan
viðskiptasamning við bandalagið.
Hann væri hægt að bæta, en jafnvel
þótt að það tækist ekki, er heimur-
inn stærri en Vestur-Evrópa og
möguleikar okkar til hagkyæmra
viðskipta og velferðar á íslandi
miklir þrátt fyrir það.
íhaldinu ekki
treystandi
Stefna Sjálfstæðisflokksins í Evr-
ópumálunum er óskýr. Sumir þing-
menn flokksins æskja fullrar aðildar
að bandalaginu svo fljótt sem verða
má. Sumir eru „í hálfa gátt“ og daðra
við hugmyndir um inngöngu eins
og 1. þm. Reykvíkinga hér áðan.
Þess vegna eru samþykktir sjálf-
stæðismanna klaufalegar og hættu-
legt að fela þeim forystu okkar í Evr-
ópumálum.
Því miður hefur hljómurinn í ræð-
um Alþýðuflokksmanna um Evr-
ópumálin breyst mjög til hins verra
á síðustu vikum. Það er okkur sam-
starfsmönnum þeirra áhyggjuefni
og ber að gjalda varhug við því.
í Evrópumálum er okkur fram-
sóknarmönnum einum treystandi
til að ná árangri og jafnframt að
gæta framtíðarhagsmuna íslands. í
ræðum þeirra, sem strekkja inn í
bandalagið eða daðra við það, gætir
ótrúlegs kjarkleysis og vanmáttar.
Málefnum íslands verður best
stjórnað af íslendingum hér eftir
sem hingað til. Framsóknarflokkur-
inn vill gæta vandlega sjálfstæðis
þjóðarinnar og yfirráða hennar yfir
landi sínu og málefnum.
Við framsóknarmenn viljum koma
fram að fúllri reisn í samskiptum við
aðrar þjóðir. Við eigum óhikað að
leggja þeim öflum lið sem stuðla að
því að gera heiminn friðvænlegri og
styðja lýðræði og mannhelgi. Við
eigum að sýna heiminum að við sé-
um alvöruríki og rekum marktæka
utanríkisstefnu.
Búvörusam-
komulagið
Þótt mikið hafi áunnist á síðari
hluta þessa kjörtímabils eru ennþá
vandamál sem bíða úrlausnar.
Landbúnaðarráðherra og forysta
Stéttarsambands bænda hafa út-
búið samkomulag um stefnu-
mörkun í mjólkur- og sauðfjár-
framleiðslu. Sauðfjárframleiðslan
á við mikinn vanda að stríða,
neysla hefur dregist mjög hratt
saman, vegna þess að kjötið er of
dýrt. Þetta er afleiðing af mistök-
um í landbúnaðarstefnu síðustu
ára. Sauðfjárframleiðslan hefur
orðið að búa við strangar hömlur,
á meðan önnur kjötframleiðsla
naut frelsis. Framleiðslustjórnun-
in hefur því miður orðið til þess að
gefa öðru kjöti betri samkeppnis-
stöðu og aukna markaðshlutdeild
á kostnað sauðfjárframleiðslunnar.
Sú stefnumörkun, sem landbún-
aðarráðherra hefur skrifað undir,
er ekki nægileg. Aðlögunartíminn
er of stuttur, sérstaklega vegna
þess að skattamálin eru ófrágeng-
in, þannig að ég óttast að einungis
verði um flatan 11% niðurskurð að
ræða í haust. Þá er byggðaþáttur-
inn alveg skilinn eftir. Þetta verður
að lagfæra hið snarasta ef ekki á
illa að fara og að því munum við
framsóknarmenn vinna. í fjölmiðl-
um undanfarna daga hafa verið fá-
ránlegar fullyrðingar um kostnað
af þessum gjörningi. Stefnumörk-
unin getur orðið nothæfur grund-
völlur til að byggja á, en þá þarf
ýmislegt fleira til að koma, annars
getur seinni villan orðið verri
hinni fyrri. Þjóðin þarf á blómleg-
um landbúnaði að halda. Samfé-
laginu er enginn greiði gerður
með því að rústa hann og það fólk
sem stundar búskap verður að eiga
svipaðan rétt og aðrir þegnar þjóð-
félagsins.
Álmálið
Á undanförnum sólarhringum hef-
ur þýðingarlítil ályktun um að halda
áfram að reyna að ná samningum
um byggingu álverksmiðju verið til
maraþonumræðu hér í þinginu.
Þjóðin þarf á aukinni verðmæta-
sköpun að halda. Landbúnaðarfram-
leiðslu er ekki hagkvæmt að auka,
meiri afli verður ekki sóttur í hafið á
næstunni. Við höfúm virkjað hraðar
en tiltækur markaður stendur und-
ir, því er óhjákvæmilegt að reyna að
koma orkunni í verð. Samningar
hafa verið í gangi við erlend álfyrir-
tæki, þeir samningar eru í biðstöðu
vegna kringumstæðna viðsemjenda
okkar. Ég vil engu spá um fram-
vindu samninganna, en ég vona að
okkur takist að ná samningum sem
borgar sig að gera og gætu orðið
þjóðinni til hagsbóta. Ég vara hins-
vegar við óraunhæfúm væntingum
eða auglýsingamennsku í sambandi
við álmálið.
Eflum framsóknar-
menn til áhrifa
í kosningunum 20. apríl ræðst það,
hvort áfram verði haldið á þeirri
heillabraut sem okkur hefur auðnast
að feta undanfarin misseri undir for-
ystu framsóknarmanna, eða stjóm-
artaumamir verða fengnir í hendur
sjálfstæðismönnum. Það er mikil
áhætta að fórna með því traustu
efnahagsástandi, þjóðarsátt og jafn-
vel sjálfræði og auðlindum þjóðar-
innar. Það verður kosið um það
hvort framsóknarmenn eða sjálf-
stæðismenn veiti leiðsögn næsta
kjörtímabil. Kostirnir em skýrir, ég
vona að þjóðin hafi lært af reynsl-
unni og efli framsóknarmenn til
áhrifa.
Þorsteinn Daníelsson:
Um daginn og veginn
Gorbatsjov hefur í nokkur ár verið
æðsti maður Sovétríkjanna. Hann
var tæplega tíu ára þegar Stalín og
hans lið lögðu undir sig Eystra-
saltsríkin, þá var heimsstyrjöld.
Stalín hugsaði víst um þau eins og
Saddam um Kúvæt á síðasta sumri,
að þau yrðu um alla framtíð hluti af
Rússaveldi. Og til að auðvelda sér
það skipti hann að nokkru um fólk í
þeim. Flutti hópa þaðan ófrjálsa í
burtu en sendi rússneskt fólk inn í
staðinn.
Nú er vaxið upp fjölmenni sem er
fætt og uppalið í Sovétríkjunum en
er samt Rússar, eða hvað? Hvað var
Leifur heppni, norskur eða íslensk-
ur? Gorbatsjov breytti um stjórnar-
far í Sovétinu og þeirra áhfrifa-
svæði. Hann hefur unnið að því að
draga úr kommúnistaeinveldinu
um allaAustur-Evrópu. I íslenskum
fréttum var sagt frá því að Eystra-
saltslöndin þrjú og önnur ríki Rúss-
um tengd gætu fengið fullt sjálf-
stæði með vissum skilyrðum að
fimm árum liðnum frá því að byrjað
yrði að semja, því svo væru lands-
hagir samflæktir að ekki myndi
þýða að ætla sér skemmri tíma til.
Rússarnir innfæddu í smárfkjunum
virðast vilja vera Rússar áfram, en
ekki einhver minnihlutahópur
undir nýrri stjórn gamalræktaðra
heimamanna.
Ekki máttu allir vera að því að bíða
í fimm ár eftir forsetatigninni. Átti
æðsta stjóm Sovétmanna að láta
sem hún sæi ekki að montrassar
væru að eyðileggja landið með
flumbruhætti, var hægt að ætlast
til þess að lögleg landstjóm horfi
flautandi með hendur í vösum á að
landið yrði alveg stjórnlaust og lið-
aðist sundur? Ég held að montrass-
arnir Landsbergis og Boris Jeltsin
séu þeir sem vandræðunum valda.
Annar undirförull, hinn einfaldur,
svo einfaldur að hann virðist halda
að Jón Baldvin sé allra manna lík-
legastur til að styðja hann í stóln-
um. Jón þessi virðist þó ekki hafa á
því neinn brennandi áhuga að halda
sinni þjóð frá yfirstjóm stærri ríkja,
hvort sem þau kallast EFTA, EES
eða EB.
Hvað er EB stórveldið að gera? Ein
af fámennustu þjóðum heims, Fær-
eyingar, hafa aðallega lifað af fisk-
veiðum, verkun og fisksölu. Ég held
að þeirra vara sé talin góð, þeir
höfðu sæmilega samninga við EB-
þjóðirnar um frystar fiskvörur sín-
ar. Þeir eru skuldugir upp fyrir haus
eftir að hafa komið veiðum og
vinnslu í nútímahorf. Þá koma
þessir „heiðursmenn" og segja upp
samningum við þá og ætla í Ieið-
inni að stórhækka tolla á þeirra vör-
um, nema þeir láti fiskinn óunninn
Jón þessi virðist þó ekki
hafa á því neinn brenn-
andi áhuga að halda
sinni þjóð frá yfirstjórn
stærri ríkja, hvort sem
þau kallast EFTA, EES
eða EB.
til bandalagsins, sjálfir vilja þeir
hafa atvinnu af að vinna fiskinn, þó
Færeyingar hafi bæði menn og að-
stöðu til þess eins og áður og er það
aðalatvinna margra.
Hvað varðar EB um þótt allt fari í
kaldakol í Færeyjum? Missi þeir
skipin getur bandalagið séð um að
fiskurinn verði ekki ellidauður á
færeyskum fiskimiðum. Inn í þetta
heiðursmannabandalag virðast
ýmsir háttsettir íslenskir embættis-
menn vilja koma íslendingum. Þeir
halda víst að höfuðskepnur Evrópu-
bandalagsins líti aðeins Færeyjar
ágirndaraugum en á ísland líti þeir
bara aðdáunaraugum og styðji
þessa góðu Jóna til æðstu embætta
áfram, því Jónarnir eru þeirra
menn. Sumir semjandi endalaust
út og suður með undirskriftarleik-
æfingar annað slagið, aðrir eins og
flækingsfuglar flögrandi úr einu
landi í annað, frá einum fundi til
annars, þar sem þeir reyna að
kenna ráðherrum hinna landanna
eitthvert brot af mannasiðum. Sér-
staklega hafa þeir lagt hart að sér
við að segja Rússum fyrir verkum
og eru þeir nú farnir að sjá árangur
iðju sinnar í vaxandi viðskiptaerfið-
leikum við þá.
En kannski þeir fái kross frá Jelts-
in og Landsbergis í verðlaun. Og
auðvitað yrði það skrautfjöður í
embættishattinn ef endanlega tæk-
ist að velta Álafossi og öðru sem
tengist landbúnaði á einhvern hátt.
Heyrði ég rétt að Áljón væri að
biðja Alþingi um 600 milljónir til
að eyða í sumar við undirbúning
vegna hugsanlegra álverssamn-
inga sem þeir eru alltaf að bjóða
til. Nú brosum vér, hugsa kannski
álfurstarnir og flýta sér hægt. Gef-
ur hún enn, sagði presturinn.
Verður ekki erfitt að gera hag-
stæða samninga fyrir Islendinga
með skuldahengingaról um háls-
inn? Og 300 milljónir vildi hann fá
til að kaupa klapparnef á Keilis-
nesi. Hefði þessi óartarklettur ekki
verið fullgreiddur með tíunda
hlutanum af þessu?