Tíminn - 04.06.1991, Blaðsíða 4

4 Tíminn
Þriðjudagur 4. júní 1991

—- Frakkar setja fram áætlun í allsherjar takmörkun vígbúnaðar:
I samræmi við áætl-
un Bandaríkjamanna
Franska ríkisstjómin setti í gær fram áætlun um allsherjar tak-
mörkun vígbúnaðar í heiminum og samkvæmt henni ætla Frakkar
að skrifa undir alþjóðasáttmála frá árínu 1968 sem tekur fyrir út-
breiðslu kjaraorkuvopna. Tillögur þeirra um allsherjartakmörkun
vígbúnaðar gerir auk þess ráð fyrir hömlum á útflutningi stærstu
vopnaframleiðandanna á hefðbundnum vopnum. Tillögur Frakk-
anna fylgja í kjölfar tillagna Bandaríkjamanna um takmörkun víg-
búnaðar í Miðausturlöndum. Francois Mitterrand, forseti Frakk-
lands, sagði að áætlun Frakka væri í fullu samræmi við áætlun
Bandaríkjamanna og áætlaniraar styrktu hveijar aðra.
Francois Mitterrand, forseti Frakklands. Hann segir að áætlunin sé í
fullu samræmi við áætlun Bandaríkjamanna um takmörkun vígbúnaðar
í Miðausturlöndum.
Franska ríkisstjórnin leggur einnig
til að efnavopnum verði eytt og
framleiðsla sýklavopna bönnuð. Að
kjarnorkuvopnabúr kjarnorkuveld-
anna verði minnkuð en þó haldið
svo stórum að þau geti gegnt „fæ-
lingarhlutverki", þ.e.a.s. komið í veg
fyrir að aðrar þjóðir geri árás aö
fyrra bragði.
Áætlun Frakka um að gerast aðilar
að alþjóðasáttmálanum frá 1968 er
liður í þeim hluta áætlunarinnar
sem tekur til kjarnorkuvopna. Aðild
Frakka mun þó vera formsatriði þar
sem þeir hafa fylgt reglum sáttmál-
ans í hvívetna. Sáttmálinn tók gildi
árið 1970 og verður endurnýjaður
árið 1995. Hann hefur gefið góða
raun í að hefta útbreiðslu kjarn-
orkuvopna. Hann gerir m.a. ráð fyr-
ir alþjóðlegu eftirliti með kjarn-
orkuverum aðildarríkjanna. Yfír 140
ríki sem ekki hafa kjarnorkuvopn
hafa undirritað hann. Kína er eina
stóra kjarnorkuveldið sem ekki hef-
ur undirritað samninginn en Ind-
verjar og ísraelsmenn hafa ekki
Ástralía:
Bob Hawke áfram
forsætisráðherra
Sextíu og sex þingmenn Verka-
mannaflokksins í Ástralíu
studdu Bob Hawke forsætisráð-
herra áfram sem formann
flokksins en fjörutíu og fjórir
vildu aö Paul Keating, fjármála-
ráðherra í stjórn Havvkes, yrði
fonnaður. Keating sagði tafar-
laust af sér sem fjármálaráð-
herra eftir að úrslitin vora ljós.
Ágreiningur Hawkes og Keat-
ings kom upp á yfirboröið í lok
síðustu viku. Keating (47 ára)
sagði að Hawke (61 árs) hefði
lofað árið 1988 að víkja fyrir sér
úr formannsembættinu eftir
kosningarnár árið 1990 sem
Verkamannaflokkurinn vann
naumlega. Hawke hefur sagst
ætla að kiða flokkinn til næstu
kosninga sem verða í mars árið
1993.
Hawke og Keating hafa annars
verið miklir lagsbræður og hefur
Keating verið hægri hönd Hawk-
es frá því Hawkes komst til valda
árið 1983.
Efnahagsástandið í Ástralíu er
mjög slæmt og ríkir mikið at-
vinnuleysi. Viðskiptajöfnuður
við útlönd er mjög mikill og er-
iendar skuldir komnar upp
6.000 milljarða ísl.kr. Fylgi
Verkamannaflokksins hefur
minnkað mikiö og hefur það að
mestu faríð til íhaldsflokksins.
Hawkes viðurkennir að deilan
um formannsembættið muni
koma til með að draga úr stuðn-
ingi kjósenda við flokkinn svo
það er á brattann að sælga fyrir
Verkamannaflokkinn fyrir kosn-
ingamar árið 1993.
Reuter-SÞJ
heldur undirritað hann né Pakistan-
ar og Brasilíumenn sem taldir eru
hafa getu til að framleiða kjarnorku-
vopn.
1 frönsku áætluninni segir einnig
að fulltrúar þeirra fimm ríkja sem
hafa neitunarvald í Öryggisráði
Sameinuðu þjóðanna, Bandaríkin,
Sovétríkin, Bretland, Frakkland, og
Kína, ætli að hittast í París á næstu
vikum til að ræða myndun nýrrar
stofnunnar hjá Sþ sem komi til með
að sjá um eftirlit með hefbundinni
vopnasölu. Franska ríkisstjórnin
leggur til að eftirlitinu verði hagað
þannig að hægt verði að koma í veg
fyrir hernaðaruppbyggingu eins og
átti sér stað í írak. Ríkin fimm, sem
hafa neitunarvald í Öryggisráðinu,
framleiðaum 80% allraþeirravopna
sem framleidd eru í heiminum.
Almennt voru viðbrögð stjórnmála-
manna annarra þjóða við áætlun
frönsku ríkisstjórnarinnar jákvæð.
Tálsmaður Helmuts Kohl, kanslara
Þýskalands, sagði að Kohl styddi til-
lögur Frakka og talsmaður breska
í skýrslu ríkissaksóknara, sem
hefur verið dreift til fulltrúa á sov-
éska þinginu, er stjórn sjálfstæðis-
sinna í Litháen alfarið kennt um
Elgos í eldfjallinu Unzen, sunnar-
lega í japanska eyjaklasanum, hef-
ur valdið nokkru manntjóni. Að
minnsta kosti einn maður hefur
Iátist og á þriðja tug hið minnsta
hefur slasast. Flestir hinna slös-
uðu hafa fengið brunasár og helm-
ingur þeirra eru með alvarleg sár.
Eldgos hófst í eldfjallinu í nóvem-
ber á síðasta ári og hafði það þá
ekki gosið í um 200 ár eða síðan
árið 1792 þegar um 15.000 manns
fórust. Einhver virkni hefur verið í
utanríkisráðuneytisins sagði að
bresk stjórnvöld væru ánægð með
að Frakkar ætluðu að undirrita sátt-
málann frá 1968 og hvettu önnur
blóðbaðið í Vilnius og skírskotað
til endurtekinna stjórnarskrár-
brota hennar. Einnig segir að her-
menn hafi verið sendir til Litháens
fjallinu af og til og í gær jókst hún
til mikilla muna.
Eldgosið hefur kveikt skógarelda
og standa slökkviliðsmenn í
ströngu við að slökkva þá. Héraðið
umhverfis eldfjal'.ið var rýmt fyrir
gærdaginn og íbúum smábæjar
nálægt eldfjallinu var ráðlagt að
yfirgefa heimili sín. Engu að síður
er óttast að tala látinna og slasaðra
eigi eftir að hækka eitthvað.
Reuter-SÞJ
ríki sem ekki hefðu undirritað hann
til að fylgja í kjölfar Frakka.
Reuter-SÞJ
til að stilla til friðar og halda uppi
lögum og reglu. Þeir hafi gert við-
eigandi ráðstafanir en mætt mót-
spyrnu sjálfstæðissinna sem hafi
grýtt þá, kastað að þeim eld-
sprengjum og jafnvel skotið á þá.
Rannsóknin hafi ekki leitt í Ijós
neinar sannanir fyrir því að her-
menn sovéska innanríkisráðu-
neytisins eða sveitir hliðhollar
þeim beri ábyrgð á dauða þeirra
sjálfstæðissinna sem slógu skjald-
borg um sjónvarpshúsið.
Líkur eru leiddar að því að
skýrsla ríkissaksóknara geti vakið
upp frekari efasemdir á Vestur-
löndum um að Mikhail Gorbatsjov,
forseti Sovétríkjanna, ætli að
standa við skuldbindingar sínar
um stjórnarfarsumbætur en það
mun vera forsenda fyrir því að
Vesturlönd veiti Sovétríkjunum
stórfellda efnahagsaðstoð. Skýrsla
saksóknarans kemur á sama tíma
og Gorbatsjov gerir sér vonir um
að verða boðið á árleg m fund sjö
helstu iðnríkja heims sem fram fer
í Bretlandi í júlí til að ræða efna-
hagsaðstoð við Sovétríkin.
Blóðbaðið í Vilnius vakti upp
mikla reiði á Vesturlöndum og
varð m.a. til þess að ekkert varð af
leiðtogafundi Gorbatsjovs og Ge-
orge Bush, forseta Bandaríkjanna,
sem átti að verða í febrúar.
Reuter-SÞJ
Fréttayfirlit
Peking, Kína - Háskótastúd-
entar í sem stunda nám við
Pekíngháskóla brutu í gœr
ftöskur og höfðuðu með því til
leiðtoga síns, Dengs Xiaop-
ings, en orðið ,ptiaoping“ hefur
merkinguna „litil flaska1* á kín-
versku. í gœr voru nákvæm-
lega tvö ár frá harmleíknum
sem átti sér stað á Torgi hins
himneska friðar þar sem lýð-
raeðíshreyfíng, sem átti rót sína
að rekja til háskóiastúdenta við
Pekingháskótann, var barin
níður með hervatdi.
Róm, Ítalíu - Hailu Yemenu,
fyrrverandi starfandi forsætis-
ráðherra t Eþiópiu, skaut sig til
bana f ítalska sendiráðinu í
Addis Abbaba í gær en þangað
hafði hann flúið undan upp-
reisnarmönnum sem hertóku
borgina í síðustu viku. Aðrir þrir
háttsettir embættismenn, sem
flúið höfðu f ftaiska sendiráðið
eins og Yemenu, gáfust upp
fyrir uppreisnarmönnum í gær.
Seoul, Suður-Kóreu - Ráð-
ist var á hinn nýja forsætisráð-
herra Suður- Kóreu, Chung
Won-shik, í gær. Hann var
dreginn eftír götunni og spark-
aö var f hann, að sögn vitna.
Aðstoðarmenn hans sögðu að
hann hefði ekki hiotið nein teij-
andi meiösli.
Dresden, Þýskalandi - Allar
líkur eru á því að Mikhail Gor-
batsjov, forseta Sovétrikjanna,
verði boðið að sifla áriegan
fund leiötoga sjö heistu íðnrfkja
heims sem haldinn verður í
London í næsta mánuði, að
sÖgn breskra embættismanna.
Á fundinum verður m.a. raett
um hvort veita eigt Sovétríkjun-
um vfðtæka efnahagsaðstoð.
Kairó, Egyptalandi - Margir
stjómarerindrekar og hemað-
arsérfræðingar segja að
Bandarikjamenn séu famir að
koma sér upp vopnabirgða-
stöðvum við Persaflóa til að
geta brugðist fljóttvið átökum á
þessu svæði.
Sídon, Líbanon « fsraelskar
orrustuþotur eyðilögðu efna
bækistöð Freisíssamtaka Pal-
estínu (PLO) í Suður-Libanon í
gær og drápu tvo skæruliöa og
einn borgara.
Belfast, Norður-írlandi -
Breski herinn fetldi þrjá liðs-
menn írska iýðveldishersins
(IRA) á Norður- friandi í morg-
un. Kona særðist alvariega
þegar bílsprengja sprakk fýrir
utan heimili hennar í gær. Hún
er starfsmaður breska ríkisíns.
Öryggi starfsmanna rikisins
hefúr verið hert vegna atburð-
arins. Á föstudag féllu þrír her-
menn í sprengingu í herstöð á
Norður- frlandi. Talið er að IRA
hafi staðið á bak við sprenging-
una.
Bagdad, írak - (rösk skrið-
drekasvert var serrd inn í bæinn
Sulaímaniya um helgina eftir
skotbardaga íraskra öryggis-
svefta og skæruliða Kúrda.
Einn Kúrdi féll í átökunum og
fluttu félagar hans ifkið til höf-
uðstöðva Sameinuðu þjóð-
anna í bænum til að leggja
áherslu á óskir um að Sþ grípi
inn (deilur íraka og Kúrda.
Daka, Bangladesh - Að
minnsta kosti tvö hundruð
manns eru taldir hafa farfst f
miklu óveðri sem gekk yfir
Bangladesh á sunnudag. Vind-
hraðinn í óveðrinu fór í 130
kílómetra á kiukkustund og allt
að fjögurra metra háar öidur úr
Bengatflóa skultu á ströndina.
Reuter-SÞJ
Sovétríkin:
Aðgerðir hersins í
Litháen réttlættar
Ríkissaksóknari í Sovétríkjunum hefur réttlætt ofbeldisaðgerð-
ir sovéska hersins í Vilnius í Litháen í fyrsta mánuði þessa árs.
í fyrstu niðurstöðum rannsóknar á skotárásinni á sjónvarpshús-
ið í Vilnius segir að enginn þeirra þrettán manna sem drepnir
voru hafi fallið fyrir skotum sovéskra hermanna eða svarthúfu-
manna.
Japan:
Eldgos veld-
ur manntjóni