Tíminn - 16.07.1991, Qupperneq 6

6 Tíminn
Þriðjudagur 16. júlí 1991
Tfmirm
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin (Reykjavlk
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason
Ritstjórar: Indriói G. Þorsteinsson ábm.
Ingvar Glslason
Aöstoðanitstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar: Birgir Guðmundsson
Stefán Ásgrlmsson
Auglýsingastjóri: Steingrlmur Glslason
SkrtfstofurLyngháls 9,110 Reykjavlk. Síml: 686300.
Auglýslngasími: 680001. Kvöldslmar Askrift og dreifing 686300,
ritstjórn, fréttastjórar 686306, Iþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setnlng og umbrot: Tæknideild Tlmans. Prentun: Oddi hf.
Mánaðaráskrift kr. 1100,-, verð I lausasölu kr. 100,- og kr. 120,- um
helgar. Gmnnverð auglýsinga kr. 725,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
NATO á tímamótum
Manfred Wömer, framkvæmdastjóri Atlantshafsbanda-
lagsins, sótti ísland heim í vikunni sem leið. Hann flutti
fyrirlestur í Reykjavík um vamar- og öryggismál Evrópu
og stöðu bandalagsins í því sambandi, hélt blaðamanna-
fund og ræddi við íslenska ráðherra.
Þannig var umgerðin um heimsókn framkvæmda-
stjóra NATO og vakti hvorki athygli né umræður fram yf-
ir það sem minnst var hægt að komast af með. Þótt svo sé
var mikinn fróðleik að finna í orðum framkvæmdastjór-
ans sem mætti verða íslendingum hugleiðingarefni um
stöðu Atlantshafsbandalagsins almennt, þátttöku okkar í
samtökum þess og vamar- og öryggismál íslands út af
íyrir sig.
Af ræðu Wömers mátti ljóst vera að Atlantshafsbanda-
lagið stendur á tímamótum. Framkvæmdastjórinn var í
því efni ekki að segja nýjar fréttir. Hann var aðeins að rifja
upp það sem búið er að benda á oftar en einu sinni á leið-
togafundum NATO og fleiri alþjóðafundum síðustu tvö til
þrjú misseri. Heimsmálin hafa þróast þannig að það
hlaut að marka tímamót í hugmyndum manna um
skipulag vamar- og öryggismála þess heimshluta sem
Atlantshafsbandalagið er kennt við og hefur starfað í.
Meðal aðildarríkja Atlantshafsbandalagsins hefur
heldur ekki verið beðið boðanna að taka varnar- og ör-
yggismál til endurskoðunar. í hemaðarlegum og pólit-
ískum stjómardeildum NATO hafa þessi tímamót verið
til rækilegrar umræðu og þegar leitt til stefnubreytingar
í hernaðaruppbyggingu eins og frá hefur verið skýrt í
fréttum og m.a. rætt hér í Tímanum.
Að vísu kemur skýrt fram í öllum umræðum og end-
urskoðunarhugmyndum um NATO, að ekki kemur til
greina að leggja bandalagið niður. Hitt er jafnvíst að hlut-
verki þess er ætlað að breytast. Eins og Wömer vék að í
máli sínu em uppi ýmsar hugmyndir um öryggis- og
vamarmál Evrópu. Ein hugmyndin byggist á því sem
mætti kalla „evrópska þjóðemishyggju“ og er afsprengi
hugsjónarinnar um sameinaða Evrópu í efnahags- og
stjórnmálum og hefur fengið byr í seglin eftir fall Varsjár-
bandalagsins og vaxandi gildi Ráðstefnu um samstarf og
öryggi í Evrópu. Þessar hugmyndir ganga út á það að efla
vamar- og öryggishlutverk hins svo kallaða Vestur-Evr-
ópusambands, sem að formi til er gömul stofnun, en hef-
ur haft hægt um sig þar til nú. Verður að skilja þetta svo
að ætlunin sé að þrengja starfssvið NATO á meginlandi
Evrópu en halda þó tengslum á milli.
En þá er komið að spumingum sem skipta íslendinga
máli. Hvert stefnir um hlutverk og starfssvið Atlantshafs-
bandalagsins? Hvernig verður högum íslendinga háttað í
bandalaginu í framtíðinni? Er hugsanlegt að breyting-
arnar á NATO eigi eftir að verða slíkar að það þjóni ekki
íslenskum hagsmunum? Wömer hafði það á orði að
hernaðargildi Islands hefði ekki minnkað. Það getur satt
verið. En íslendingar eiga að meta slíkt sjálfir.
Telja má víst að hlutleysisstefna í gömlum skilningi
eigi ekki mikinn hljómgrunn á íslandi. Henni var hafnað
fyrir 50 árum þegar öryggi íslands var ógnað frá Evrópu.
Þá og síðan haifalslendingar verið að átta sig á því að þeir
eru Atlantshafsþjóð og hljóta að haga vamar- og öryggis-
málum í samræmi við það. Þá er á tvennt að líta: Aðild að
NATO og varnarsamninginn við Bandaríkin. Okkur kem-
ur Vestur- Evrópubandalagið ekkert við.
um að fbm-

svo sér*
tungutaldnu og íœitir máll
þelm |)á írska, «•« er þó cnsfca.
menn hafl fcrafist þess að írska
En nn hefur fwð gerst aft maður
nokfcur ákærður í sakamáli fcrefst
Svo að um þaö er fyki þætti þaó efcki
knsku, enda ekfci langt í það að ía-
stjómarskrá veröur þessi stóri Þessi krafa safcfoomings hefurvald-
hundraðshhiti ensfcumælandi íra ið notdou irafárí í sakadómi í Dubl-
að læra fotntunguna í skÓIa tíl þess in, því að þýða þarf um 100 sfihir
eins að gleyma henni þegar skÓía- sem erærið verk um hásuroartö fyr-
göngu Íýkur, nema þeir sem af hag- ir dómtúlka, sem efckí eru nema í
4 hemiii
heldur efcki við neitt tölvuforrit aft gripur eíns
styðjast eins og það sem Vélþýð- vel sioppið!
utn, þar sem Litið er á það nyna,
VÍTT OG BREITT
Leioin til Loömundarfjaröar
í kreppunni komu einstaka sinnum
furðufúglar til íslands sem röltu um
óbyggðir og gengu á fjöll. Þá datt
engum óbrjáluðum íslendingi í hug
að fara slíkar erindisleysur um fim-
indi, fremur en að kasta fyrir lax.
Einfaldara að veiða hann í neL Eng-
lendingar stunduðu þá laxveiðisport-
ið, en Þjóðverjar fjallaferðir.
Aldrei vom enskir fluguveiðimenn
gmnaðir um græsku, enda vom þeir
yfirleitt stútfullir af viskfi þar sem
þeir röltu á bökkum veiðiánna og
borguðu bændum smáræði fyrir að
fó að renna í ámar þeirra.
Fjallaferðir Þjóðverjanna vom aftur
á móti óskiljanlegar og því tortryggi-
legar. Svo kom stríð og allir vissu að
þýskir em illir og viðsjálsgripir hinir
mestu. Þá fór mörlandinn að skilja
hvað öræfaráparar voru að iðja hér á
landi. Þeir vom að mæla og njósna
um fjöll og fimindi. Enn í dag hefúr
enginn getað gefið neina skýringu á
tilgangi þessara njósna, og gerir svo-
sem ekkert til. íslenskur maður, sem
komst upp á að skemmta sér við fjall-
göngur í Ölpunum, rölti einstaka
sinnum með þýskum kunningjum
sínum um fjalllendi á íslandi, og allt
til þessa dags em afkomendur þess
mæta flallamanns að gera tilraunir
til að bera til baka sögusagnir um að
hann hafi framið landráð með því að
klífa fjöll og horfa á hálendið með
þýskættuðum göngugörpum.
Þjóðveijar á fjöllum
Innfæddir em fyrir löngu teknir við
að kasta fyrir lax af Englendingum
og sömuleiðis þverkmssa þeir fjöll
og óbyggðir, gangandi og akandi, af
enn meiri elju og ferðaþrá en þýsku
fjallamönnunum tókst á árunum
fyrir stríð og tilkomu jeppa og fjalla-
bfla.
En rétt fyrir helgina fréttist af Þjóð-
verjum á fjöllum og hafa fjölmiðlam-
ir með Ríkisútvarpið í broddi fylking-
ar stigið slíkan darraðardans með
fréttaféri af Þjóðvetjum á fjöllum, að
vissi maður ekki betur gætu þeir allt
eins verið útsendarar Þriðja ríkisins
að njósna um landslag afréttanna.
Nokkrir strákar em að slæpast á
milli sveita fyrir austan og sá lögregl-
an ástæðu til að hefta ferðafrelsi
nokkurra þeirra og eftir tveimur var
leitað í útvarpinu með þúsund get-
gátum um afdrif þeirra dag eftir dag.
Að lokum löbbuðu þeir sér inn í bæ
og höfðu verið í móunum þar í ná-
grenninu.
Útskýringamar á ferðalagi þýsku
stráklingana hafa verið með ólíkind-
um. Þeir em skátar en samt ekki
skátar, en em í skátasamtökum í
heimalandi sínu.
Þeir em að herða sig með íslands-
förinni og foreldrar þeirra hafa gefið
leyfi til fararinnar. Þetta gefur Rflds-
útvarpinu ástæðu til að gefa þá
smekklegu skýringu að þýsku pilt-
amir séu eins og Hitlersæskan og
þykir háttemi þeirra benda ákveðið í
þáátt.
Öryggisþjónustan
Lögreglumenn em yfirheyrðir um
ferðir þýsku skátaæskunnar og talið
er að þeir hafi ekki nóg að éta. Hins
vegar séu þeir mjög dularfullir við yf-
irheyrslur og botna þeir fyrir austan
og fiölmiðlamenn fyrir sunnan ekk-
ert í ferðum þeirra. (Strákamir tala
aðeins þýsku). Ekki er örgrannt um
að mann sé farið að gruna að þeir
hafi verið að mæla.
Foringi skátanna, sem ekki em
skátar og útvarpið lætur liggja að því
að sé Hitlersæskan, er 19 ára. Það er
endurtekið í öllum fréttatímum á
öllum rásum í nokkra sólarhringa.
Kona fyrir austan, sem seldi strák-
unum mat, segir þá hafa litíð út eins
og tíu ára gamall sonur hennar. „Þeir
voru kátir og hlógu og skríktu." Þau
geðbrigði áttu sér stað á meðan fiöl-
miðlar vom uppfúllir með getsakir
um hvar þessir dularfúllu Þjóðverjar,
sem vom að læðupokast á milli
byggða Austfiarða, væru niður-
komnir. Það fréttist af þeim hér og
þar. Bflstjóri fann þá á fömum vegi
og samtímis fréttíst af einhverjum
þeirra um borð í Norröna og svo
vom þeir týndir og kannski tröllum
gefnir. Með fylgdu einatt lýsingar á
að dularfúllu Þjóðverjamir væm að
éta súkkulaði og lögreglan (les ör-
yggisþjónustan) komst að því að
einn stráklingana hafi spurst fyrir
um hvemig hægt væri að komast til
Loðmundarfiarðar.
Þarf frekar vitna við?
Margt er óupplýst um hið dular-
fúlla ferðalag Þjóðveijanna. Eitt er til
að mynda það, hvort þeir hafi nokkm
sinni farið úr byggð og hvort hópur-
inn allur eða einhveijir úr honum
hafi nokkm sinni verið týndir. Og ef
svo er hvers vegna þeir „gáfú sig
fram“ eins og það heitir á frétta-
mannamáli. Það kemur væntanlega í
ljós þegar haft verður uppi á þýsku-
mælandi túlki.
Strákamir em ekki veglausari en
það að þeir eiga allir farmiða með
Norröna til baka.
Miklar rannsóknir á enn eftir að
gera til að komast að hinu sanna um
þýsku strákana, ferðir þeirra, tilgang
og hvort þeir em skátar, ekki skátar
eða í Hitlersæskunni og gæti ferða-
þjónusta Ríkisútvarpsins byrjað á því
að senda leiðangur til Þýskalands til
að Ieita frétta af gangi heimsstyijald-
arinnar síðari þar. Fréttaflutningur-
inn af þýsku æskumönnunum, sem
heimsóttu ísland, ber þess ekki
merki að Þriðja ríkið er liðið undir
lok fyrir ærið löngu. OÓ