Tíminn - 09.08.1991, Blaðsíða 3

Föstudagur 9. ágúst 1991
Tíminn 3
Þingflokkur Alþýðuflokksins er mótfallinn því að leggja gjald á þá sem nota sér sjúkra-
stofnanir. Þingflokksformaður flokksins er einnig alfarið á móti skólagjöldum:
Skólagjöld og sjúkra-
húsgjöld eru út í hött
Umræða um fjárlög næsta árs og spamaðartillögur ráðherra hófst á
ríkisstjóraarfundi í gær. Tillöguraar eru nú til athugunar í fjármála-
ráðuneytinu og fagráðuneytunum, en í fyrrakvöld fundaði þing-
flokkur Alþýðuflokksins um tillögur ráðherra sinna. Samstaða er
innan þingflokksins um tillögur félagsmálaráðherra, iðnaðar- og
viðskiptaráðherra og utanríkisráðherra, en hugmynd, sem lögð var
fram til umræðu, um sérstakt gjald á þá sem leggjast inn eða not-
færa sér heilbrígðisstofnanir, fékk ekki hljómgrunn.
Össur Skarphéðinsson, formaður
þingflokks Alþýðuflokksins, sagði að
á þessum fundi hefðu verið lagðar
fram hugmyndir ráðherra flokksins
um sparnað í ríkisútgjöldum. Þarna
hefði verið um að ræða margs konar
hugmyndir og marga valkosti. Öss-
ur sagði að vitaskuld hefðu verið þar
á meðal hugmyndir sem flestir voru
algjörlega andstæðir, en voru engu
að síður lagðar þarna fram sem val-
kostir. Aðspurður sagði Össur að
hugmynd um gjaldtöku af sjúkling-
um, sem leggjast inn á sjúkrahús,
hafi ekki fengið undirtektir í þing-
flokknum.
Meðal þeirra hugmynda, sem hefur
verið fleygt í sambandi við niður-
skurð, er að leggja á skólagjöld. Að-
spurður sagði Össur að hann teldi
það fráleitt að leggja skólagjöld á
framhaldsskólana, eins og við þekkj-
um það erlendis frá. „Það kann vel
að vera að hægt sé að samræma ein-
hvern kostnað, sem menn bera nú
þegar, og kalla það skólagjöld, en að
leggja á skólagjöld tel ég út í hött,
alveg eins og ég tel það út í hött að
leggja á gjald fyrir vist á sjúkrahús-
um.“
Össur sagðist aðspurður alls ekki
telja að þær hugmyndir og tillögur,
sem lagðar voru fram á fundinum,
ógni velferðarkerfinu. „Þessi fundur
í gær kvað algjörlega upp úr með
það að Alþýðuflokkurinn mun ekki
íeggja fram tillögur um gjaldtöku af
fólki sem leggst inn á spítala."
Fjármálaráðuneytið lagði til tæp-
lega 15 milljarða sparnað í ríkisút-
gjöldum. Heilbrigðis- og trygginga-
ráðherra er ætlað að spara mest,
rúmlega þrjá og hálfan milljarð, en
félagsmálaráðherra er ætlað að
spara tæplega þrjá milljarða. Jó-
hanna Sigurðardóttir félagsmála-
ráðherra vildi í gær ekkert tjá sig
um sínar hugmyndir eða tillögur;
þær væru enn til umræðu og því
ekki tímabært að gera þær opinber-
ar.
Friðrik Sophusson fjármálaráð-
herra sagði að niðurstaðan af ríkis-
stjórnarfundinum í gær, þar sem
sparnaðartillögumar komu til
fýrstu umræðu, væri sú að fela fagr-
áðuneytum og fjármálaráðuneyti að
útfæra betur þær tillögur sem fyrir
liggi. Öðrum tillögum var vísað til
skoðunar hjá fulltrúum stjórnar-
flokkanna. „Við ætlum að vinna úr
þessum tillögum og koma þeim í
ákvörðunarhæfan búning um aðra
helgi, fyrir fund í ríkisstjórninni
sem haldinn verður 19. ágúst. Þá er
nauðsynlegt að hægt sé að ræða
málið mjög ítarlega í stjórninni, því
að frumvarpið þarf að liggja fyrir um
mánaðamótin, ef á að leggja það fyr-
ir Alþingi við upphaf þings, 1. októ-
ber nk.“
Aðspurður sagði Friðrik að hug-
myndir ráðuneytanna svari til þess
sem fjármálaráðuneytið lagði til.
Hins vegar þurfí að skoða þær nánar
og kanna hvort þær séu raunhæfar.
Heildarsparnaðurinn var áætlaður
15 milljarðar og ef hann næst sagð-
ist Friðrik gera sér vonir um að
hægt væri að leggja fram raunhæf
fjárlög á næsta ári, með halla sem
væri minni en hallinn var á sam-
þykktum fjárlögum yfirstandandi
árs. „Það má ekki gleyma því að við
tökum inn í vandann þætti, sem áð-
ur hafa verið skildir eftir og vísað til
framtíðar."
Friðrik sagði að inn í þetta kæmu
einnig hlutir eins og minnkandi
fiskafli á næsta ári. Aðspurður sagði
Friðrik að það væri mjög óheppilegt
að ræða hugmyndir og tölur á þessu
stigi, því næstu dagana verði menn
að fást við þetta og enginn væri
bundinn af þessum tillögum. —SE
Greinargerð frá Verðlagseftirliti verkalýðsins:
Heilbrigð skynsemi og heilbrigðisráðherra
Timanum hefur borist eftirfarandi grein-
argerð frá Leift Guðjónssyni fh. Verð-
tagseftiri its verkaiýðáféiaganna:
Ýmsar rangfærslur koma fram í
furðuskrifum heilbrigóisráðherra
þar sem hana m.a. segir fréttir af
fundutn nefndar á vegum verka-
lýóssamtakanna og lyfjanefndar
ríkisins vegna nýrrar reglugerðar
Ráöherra gerir mildð úr þessum
fundum, en sleppir að geta þess að
ASÍ og BSRB óskuðu sameigtn-
lega eftir fundi um mátið áður en
til gildistöku reglugerðarinnar
kæmi, en vió því varð ráðherra
ekld.
Rétt er að geta þess að á fyrsta
fundi aðila f maí mdtmælti nefnd
verkaiýðssamtakanna setningu
reglugerðarinnar og krafðist þess
að fallið yröi frá henni. Var þar bent
á að eðlílegra væri að beina spjót-
um st'num að þeim, sem tækju
ákvörðun um lyflanotkun, og
þeim, er seldu lyfln, I stað þess að
skattkggja þá sem þyrfhi á þeim að
halda og ættu í mörgum tilfellum
eldd annarra kosta völ en að greiða
fyfin eða taka afleiðingum sjúk-
leika síns eða horfa upp á vanlíðan
bama sinna og ástvina. Óskað var
eftír fundi með heilbrigðisráðhem
um máUð áður en tfl setningar
reghtgerðarinnar kæmL
Því miður sá ráðherra sér ekki
fært fyrr en f fyrstu viku júlí að
verða við tflmælum um fund, þeg-
ar ný reglugerð hafði tekið gildi. Á
þeim fundi fðr ráðhem ásamt for-
manni lyfjanefndar, Jóni Sigurðs-
syni, yfir reglugerðina og skýrði
nýmæli hennar.
Framlag ráðhemns á þessum
fúndi var ma. fólgið í því að segja
fundarmönnum sögur af fófld,
sem hefði það fyrir sið að fara til
læknis síns áður en það færi f sól-
ariandaferðir eða f heigarreisur tíl
Rcykjavíkur, og biöja um rándýr
magalyf tfl að bæta flðan sína eftir
kannski hóflítið iíferni. Þetta hefúr
trúlega átt að réttiæta nokkur
hundruð eða þúsunda prúsenta
hækkun á lyfjakostnaði við venju-
legum og algengum sjúkleika, sem
fylgdi breytingum á reglugerð um
iyflakostnað.
Það var svo 26. júfl, sem lyfja-
nefnd óskaði eftír fundi með nefnd
ASÍ og BSRB tíl að gera grein fyr-
ir ýmsu varðandi endurskoðun á
góma, eins og þeir vita sem tíma
höfðu tíl að sitja fundinn.
Athyglisvert var að á þessum fundi
lagði formaöur lyfjanefndar, Jón
Sæmundur Sigurjónsson, fram
sem vinnuplagg, Ijósrit af grein úr
dagblaöi, sem hefur að inngangi
kjaftasögu um sólariandafara sem
heðið hafði faekni sinn um rándýr
iyf í fararnesti og fengið þau, en
ekki notað þegar tíl kom. Saga
þessi er skrifuð af lækni um annan
kollega sinn.
Einkennflegt er hvað saga þessi
hljómaði við sögu ráðherrans.
Auðvitað er okkur flóst að margvís-
leg misnotkun getur átt sér stað
við útgáfu lyfseðla. Það er hins
vegar atórfuröulegt ef almennri
regiugerð er umsnúið tíl að elta
uppi slík dæmi. Misnotkun á að
stöðva þar sem ákvarðanir eru
teknar, þ.e.a.s. með aðhaldi að
iæknum sem gefa iyfseðiana út
Heilbrigðisráðherra, Sighvatur
Björgvinsson, leit aðeins inn á
fundinn, að eigin sögn tfl að kasta
kveðju á fundarmenn, en tilkynnti
að hann gætí ekki setið fundiun
vegna anna. Hann féiist þó á, að
beiðni eins nefndarmanna, að doka
aðeins við, en tiikynnti að það gæti
í mesta iagi orðið 15 núnútur. Af
þessu er flóst að ráðherra veit ekki
af eígin raun nema takmarkað um
hvað fram hefur farið á þeim fúnd-
um sem haldnir hafa verið.
Af hvetju var reglu-
gerðtxmi breytt?
Hveraig skyldi annars standa á því
að nú era gerðar breytingar á
Hefbi e.tv. verið
betra að fara sér aðeins hægar og
hugsa máflð? Hlusta á þá sem vflja
leggja því flö að Íækka iyfjakostnað.
Þá sem hafa þekkingu á máhim og
eru fúsir tii að miðia af henni, eins
Og td. Iand|aeltnl og matga fag-
menn í stétt lækna og iyfsala.
Telur heiibrigðisráðherra að fólk
sitji á fundum tvær og þrjár kist
og horíi aðeins hvort framan t ann-
að? Auðvitaö voru þessi mál rædd
og aðflar færðu fram þau rök sem
þeir höfðu máfl sínu til stuðnings.
Það eru hrein ósannlndi að tals-
menn verkalýðssamtakanna hafl
ekki sett frara rökstuddar athuga-
semdir um ágalla þá sem urðu við
breytingu á reglugerð um greiðslu
ÍyQalostnaðar. Bæði voru tfltekin
einstök dæmi og gerðar athuga-
semdir um breytingu á kostnaði
hinna einstöku iyflaflokka, s.s.
magaiyfla, ofnæmislyfja, sýkla-
iyfla, hægðaiyfja o.þ.h. Nefndar-
menn verkalýðssamtakanna eru
ekki iyfjafrieðingar né læknislærð-
ir og þvf varia eðfliegt að þetr færu
að tefla upp einstök lyf eða einstök
sjúkdómstflfelfl eins og heilbrigð-
isráðherra virðist hafa búist við.
Fýrst og firemst var stuðst við þær
kvartanlr sem bárust inn á skrif-
stofú Verðiagseftírflts verkaiýðsfé-
iaganna og einstakra féiaga, en þar
þagnaði síminn ekki í marga dag
eftir að áhrifa reglugeröarinnar fór
að gæta. Hins vegar hafa talsmenn
verkalýðssamtakanna haldið sig við
þá upphaflegu skoðun aö heppfleg-
ast væri að draga núgildandi regiu-
gerð tfl baka og setja nýja reglu-
gerð, að vel yfirveguðu ráði þar
sem tekið yrði á grundvallarþáttum
málsins, þ.e. útgáfu lyfseðla og
verðlagningu lyfianna, en kostnað-
inum yrði ekki velt yfir á þolend-
uraa, þá sjúku, og síðan lappað á
flýtisverídð með misjafnlega mark-
hittnum breytingum.
Það ntá hins vegar undrun sæta að
um leið og ráðherra lagfærir hina
nýju reglugerð, m.a. tfl að koma tii
móts við ábendingar okkar, skuli
hann senda okkur tóninn fyrir að
hafa ekkert fram að færa.
Nú verður að vísu að virða ráð-
herra það tfl vorkunnar að hann
virðist frekar fjótfær og betur geflð
að hugsa ráð sitt eftir á heidur en
að taka yfirvegaðar ákvarðanir. Og
ekki hefúr mæting hans á fundi
um málið, a.m.k. með nefnd verka-
lýðssamtakanna, verið sú að hann
geti af eigin raun vitað hvað þar
hefur verið raett Hann hefur því
trúiega orðiö að treysta á frásögn
þeirra hinna sömu og veittu hon-
um ráðgjöf við setningu marg-
friegrar reglugeröar.
Ráðherra segir í greinarkorni
sínu: „Gagnrýnin, sem höfð hefur
veriö uppi varöandi umrædda
reglugerð, er að verulegu leyti á
misskilningi byggð annars vegar
og hins vegar á ósönnum fullyrð-
ingum og staðhæflngum sem ekki
eiga við rök að styðjast“ Síðar seg-
ir hann: „Hlutur sjúkflngs í hverri
lyQaávísun virðist hafa hækkað um
220 tfl 225 krónur að meðaltali.
Hefldarútgjöid vegna lyfja hafa
iækkað mjög mfldð. Velta apótek-
anna hefur stórminnkað frá sama
tíma í fyrra. Hlutur IVygginga-
stofnunar rfldsins í lyfjakostnaði
seldra lyfja hefur lækkáð mi(dð.“
Rekst nú eitt á annars hora. Hlut-
ur TVyggingastofnunar lækkar og
þá hljóta einhvetjfr að hafá tekið á
sig aukinn kostnað. Meðalhækkun
á hverri lyjaávísun er kr. 220-225,
en lyfjaskammtar hafa minnkað úr
100 einingum í 60, og sér nú hver
kýrgreindur maður að hér er verið
að segja ósatt með töium. Enda
segir heilbrigðlsráðherra: „Ég ít-
reka að töiur eru ekki enn orðnar
ábyggilegar.“ Skyldi nokkura
undra, þegar farið er með stað-
reyndir með þessum hætti.
Nú í útvarpinu í morgun tekur að-
alráðgjafl heilbrigðisráðherra upp
þau ósannindi, sem fram koma í
greinaskrífum ráðherra, og bætír
heidur um. Rétt er því að ftreka að
verkaiýðssamtöldn hafa sett fram
ákveönar tillögur í lyfjamálinu.
í fyrsta Íagi: Ný reglugerð um
greiðslu almannatrygginga i lyfla-
kostnaði verði dregin tfl baka.
í öðru iagi: Áiagning lyfla verði
lækkuö og sett veröi þak á iyfja-
kostnað.
t þriðja lagi: Eoroið verði á kostn-
aðareftirflti tneð læknum.
hlotíst meðan verið er að lappa upp
á hana og gera hana nothæfa. Vlð
lækkun álagningar um nokkurpró-
sent myndi sparast mehra en stefnt
er að með þeirri reglugerö sem nú
hefur verið sett. Með öllu er óeðli-
legt að álagning sé hlutfallslegþeg-
ar um dýr fyf er að ræða. Slflt að-
ferð hefur í för með sér að álagning
á eina lyflaafgrelðsiu getur numið
Það eru læknar sem taka ákvörð-
un um það hvaða fyf sjúJdingarair
nota. Apótek eru vel töivuvædd og
það ættí aö vera auðvelt að safna
upplýsingum um iyfseðiaútgáfu
læknanna.
Hcilbrigðisráðherra og aðalráð-
gjafl hans hafa nú ákveðið að Íáta
svo sem viðræður verkalýðssam-
takanna við sig og lyfjanefndina
séu moldviðri, órökstuddar fuliyrð-
ingar og engar cfnislegar tfliögur
hafi komið fram. Öðrum skal eftir
iátið að dæma um hvetjir hafl
gengiö inn f moidarbylinn og tapað
öflum áttum. Það var aldrei æthm
viðræðunefndar verkalýössamtak-
anna að efna til stríðs um jafn mik-
flvægt mál og hér um ræðir. Það
var óskað efnislegra viðræðna um
máflð og iagðar fram þær tUiögur,
sem hér hefúr verið lýst, ásamt
mörgum ábendingum. Þau átök,
sem heilbrigðisráðherra hefúr hér
efnt tii, eru hvorid við verkaiýðs-
samtökin né einstaka samtök önn-
ur. Þau eru við almenning í land-
inu.
Reykjavík 8. ágúst 1991
F.h. Verðiagseftiriits verioJýðsfé-
laganna,
Leifur Guðjónsson