Tíminn - 12.09.1991, Qupperneq 3

Fimmtudagur 12. september 1991
Tíminn 3
Námskeið í stjórn á áfengisdrykkju nýjung hér á landi:
Um fleira að velja
heldur en bindindi
„Við tölum um misnotkun áfengis og truflun á umhverfi eða trufl-
un fyrir einstaklinginn. Þar eigum við fyrst og fremst við hegðun
viðkomandi, en ekki sjúkdóm,“ sagði Auður R. Gunnarsdóttir sál-
fræðingur. Athygli vakti að hún hefur, ásamt starfsbróður sínum
Ævari Árnasyni, auglýst námskeið í stjóm áfengisdrykkju. Má
kannski skdlja þetta þannig, að það sé á misskilningi byggt að algert
bindindi sé eini valkostur þeirra sem vilja hætta misnotkun á
áfengi, sjálfum sér til skammar og öðmm til ama?
Fólk, sem vill takast á við áfengis-
vandamál sín, hefur, að sögn Auðar,
víðast hvar um fleiri kosti að velja
hvað aðstoð snertir, heldur en hér
hefur tíðkasL ísland hafi líka þá sér-
stöðu að umræða um áfengismál og
sú meðferðarstefna, sem rekin hefúr
verið af SÁÁ, sé mjög einhliða. í öðr-
um löndum sé slík starfsemi bæði
fjölbreyttari og jafnan rekin með
hljóðlátari hætti.
Fjölbreyttari
möguleikar
,Með þessu námskeiði erum við fyrst
og fremst að höfða til hóps, sem ekki
mundi endilega falla undir skilgrein-
inguna alkóhólisti. Raunar eru skoð-
anir líka skiptar um það hvort sú skil-
greining standist, þ.e. hvort fræðilega
sé eitthvað til sem heitir alkóhólisti.
Og námskeiðið byggir líka á allt öðr-
um forsendum og annarri skilgrein-
ingu, sem við teljum hagnýta, þannig
að hún er hjálpleg í meðferð. Sú skil-
greining er hins vegar ekki þess eðlis
að hægt sé að fella alla, sem eiga við
áfengisvandamál að etja, undir sama
hatL Heldur er hún einstaklingsmið-
uð.“
— Er námskeiðið þá fyrst og fremst
viðbótarmöguleiki? Þ.e. að sumum
nægi kannski svona námskeið til að
ná tökum á vandamálum sínum - -
þótt aðrir þarfnist hins vegar með-
ferðar á stofnun og dugi kannski ekk-
ert minna en algert bindindi?
„Já, því við höfum ekki bolmagn til
að taka til meðferðar fólk sem átt hef-
ur við mjög alvarleg og langvarandi
áfengisvandamál að stríða. Það fólk
þarf annað hvort að leita til SÁÁ eða
áfengisdeildar Landspítalans."
Að hjálpa fólkí að
hjálpa sér sjálft
Námskeiðið segir Auður byija með
einkaviðtali. Þar sé reynt, eftir mætti,
að meta það hvort viðkomandi hefði
verulegt gagn af svona námskeiði.
Rannsóknir á þessu sviði séu enn
ófullkomnar og engin góð mælitæki
til á það hvaða meðferð/aðferð henti
best fyrir hvem og einn. En nám-
skeiðið sé Ld. ekki hugsað fyrir fólk,
sem átt hefur við langvarandi og al-
varleg vandamál að stríða. Ef um slíkt
væri að ræða gæti sú staða komið upp
að viðkomandi einstaklingi yrði vísað
í meðferð til annarra.
Námskeiðið, sem stendur nokkrar
vikur, felst að öðru leyti í hópmeð-
ferð. „Við reynum, með ráðgjöf og
fræðslu, að koma fólki af stað við að
hjálpa sér sjálft — sem er megin-
markmiðið."
Auður segir markmið, sem að er
stefrít, geta verið mismunandi frá ein-
um einstaklingi til annars. í öllum til-
vikum þurfi fólk þó að læra ákveðna
sjálfsstjómunartækni, hvort sem það
stefni að bindindi ellegar því að ná
stjóm á áfengisneyslu sinni á annan
hátL
Bindindi ekki alltaf
raunhæft
„Sú staða kemur raunar oft upp að
fólk vill fara í bindindi. Og við erum
því hliðholl, svo framarlega sem við
teljum það raunhæft. En það getur
líka stundum verið mjög óraunhæfL
Tökum Ld. dæmi af tvítugum manni,
þar sem svo háttar til að allir félagar
hans drekka um hverja einustu helgi.
Ef við ráðlegðum honum að fara í
bindindi er mjög líklegt að hann
mundi falla eftir 2-3 helgar. Það getur
því verið raunhæfara fyrir hann að
setja sér eitthvert annað mynstur sem
markmið, að drekka Ld. ekki nema
einu sinni í mánuði eða því um líkt,
sem við mundum þá reyna að hjálpa
honum til að stefna að.“
Fyrir fjölskyldumann, sem lengi hafi
drukkið fremur illa, og allar aðstæð-
ur, fjölskyldan og hann sjálfur, ýta
undir að hann fari í bindindi, segir
Auður aftur á móti geta verið um allt
annað að ræða. Möguleikamir séu
miklu meiri á að hann mundi halda
bindindi. Helsta hætta hans felist í
öðru. „Ef hann byrjaði að drekka aftur
er tilhneigingin sú að allt mundi
springa í loft upp. Og þar með eykst
hættan á því að ef hann fær sér í eitt
glas eða svo, þá haldi hann áfram að
drekka. Allt eru þetta vandamál sem
þarf að ræða um. Og makinn þarf þar
að einhverju leyti að vera inni í mynd-
inni.“
Aðferðin víða þekkt
eriendis
Spurð um aðsókn og árangur sagði
Auður þau þegar búin að halda nokk-
ur námskeið. Erlendis hafí þessi að-
ferð þótt gefa góða raun fyrir suma
hópa. Og vonandi verði innan tíðar
hægt að athuga hvemig þetta gengur
hér á landi.
„Við höfum aðallega kynnst þessu í
gegnum norskan sálfræðing, Fanny
Duckert, sem mikið hefur unnið með
þetta þar í landi. Þetta kerfi er líka
mikið notað á hinum Norðurlöndun-
um og sömuleiðis Ld. í Bretlandi,
Bandaríkjunum og víðar. Alþjóða
heilbrigðisstofhunin hefur líka lagt
sitt af mörkum við rannsóknir á
þessu sviði, þ.e. að reyna að finna að-
ferðir sem henta til meðferðar fyrir
fleiri en þá eina, sem eiga við mjög al-
varleg áfengisvandamál að stríða. Að-
ferðir, sem eru þá ekki eins dýrar og
þær sem mest hafa verið notaðar,
m.a. hér á landi.“
— En setur fólk það ekki töluvert
fyrir sig, að fyrir námskeið ykkar þarf
það að borga að fullu úr eigin vasa,
þegar það á hinn bóginn gæti kannski
farið í margra vikna meðferð að öllu
leyti á kostnað ríkisins?
„Það virðast samt ýmsir tilbúnir að
borga fyrir annars konar þjónustu.
En vitanlega bindur maður vonir við
að þetta sé þjónusta sem í framtíðinni
verður tekin inn í almennt heilbrigð-
iskerfi. Þ.e. að annars konar aðstoð og
fleiri aðferðir verði fyrir hendi til þess
að hjálpa fólki að ná tökum á áfengis-
vandamálum sínum," segir Auður R.
Gunnarsdóttir.
- HEI
Útbreidd andstaða við EES fýrir vestan:
Samstaða á
Vestfjörðum
Samstaða um óháð ísland hefur Af fundum þessum má ráða að
nú verið stofnuð í Vestfjarðakjör- talsvcrð umræða á sér nú stað
dæmi, en það var gert um sL meðal sjómanna um EES og EB,
mánaðamóL í kjölfar þess voru en fulltrúar þessarar stéttar á
haldnir kynningarfundir á ísa- fundunum voru fjölmennir og
firðl og á Patreksfirði og voru töldu allir sem einn að gagn-
þessir fundir vel sóttir á báðum kvæmar veiðiheimildir kæmu
stoðu, enda talsverð andstaða við eldd til greina.
EES á Vestjörðum, eins og nýleg Almennt voru fundarmenn sam-
undirskriftasöfnun á Patreksfirði mála um nauðsyn fræðslu og
er til vitnis um þar sem tæplega frekari umræðu um Evrópumál-
200 manns skrifuðu undir lista in. Fyrirhugaðir eru frekari fúnd-
gegn EES. ir í kjördæminu á næstunnl.
VERSLUNARMENN
Á LANDSVÍSU
í frétt blaðsins í gær af samninga-
fundum verslunarmanna og vinnu-
veitenda var eingöngu talað um að
Verslunarmannafélag Reykjavíkur
væri á þeim fundum.
Hið rétta er að þessar viðræður eru
á landsvísu og Landssamband versl-
unarmanna og VR ganga saman til
þessara viðræðna.
Þetta leiðréttist hér með og á von-
andi ekki eftir að valda misskiln-
ingi.
ASÍ fundar um kröfugerðina í dag. Ásmundur Stefánsson um fjárlagagerðina:
Ljóst að aðgerðir
ríkisstjórnarinnar
geta skipt sköpum
í dag verður haldinn fundur full-
trúa sérsambanda og félaga innan
ASÍ þar sem reynt verður að meta
þær sérkröfur, sem einstök aðildar-
félög vilja gera í komandi samning-
um annars vegar, og að hve miklu
leyti kröfugerðin verður sameigin-
leg hins vegar.
Samkvæmt ákvörðun, sem gerð var
sl. vor, hafa samböndin og félögin
verið að móta sínar sérkröfur og
sum þeirra átt í viðræðum við at-
vinurekendur og reynt að þoka sín-
um málum áfram á þeim vettvangi
og hefur sú viðleitni gengið nokkuð
misjafnlega. Á fundinum í dag verða
lagðar fram skýrslur um árangurinn
af þessu starfi og f framhaldi af því á
að meta hvernig staðið verður að
framhaldinu.
Enn sem komið er hefur ASÍ sem
slíkt ekki átt í neinum viðræðum við
vinnuveitendur og það verður ekki
Ijóst fyrr en eftir fundinn í dag
hvernig staðið verður að samninga-
viðræðunum. „Út af fyrir sig höfum
við ekki tekið neina ákvörðun um að
það verði engin mál á sameiginlegu
borði," sagði Ásmundur Stefánsson,
forseti ASÍ, í samtali við Tímann í
gær. „Hins vegar hefur frá upphafi
verið uppi sú skoðun að ákveðin at-
riði verði menn að skoða á sameig-
inlegum vettvangi, eins og t.d. kaup-
máttartryggingu o.fl. Það er þó líka
ljóst að reynslan kennir okkur að ef
við eigum að gefa af alvöru svigrúm
til þess að fjallað verði um sérkröfu-
mál, þá er kannski óskynsamlegt að
blanda því allt of mikið saman."
Almennt um horfurnar sagði Ás-
mundur það ljóst að allir vildu
tryggja áframhaldandi stöðugleika,
þó áherslur gætu orðið eitthvað
mismunandi. Talsverð óvissa væri
þó með fyrirhugaðar aðgerðir
stjórnvalda í tengslum við fjárlaga-
gerðina og í því sambandi væru uppi
alls konar sögusagnir og lausafregn-
ir, en fátt hins vegar um raunveru-
legar niðurstöður. „Það, sem gerist á
þeim vettvangi, getur auðvitað haft
mikil áhrif á það hvaða möguleikar
eru til þess að gera einhverja samn-
inga eða ná samningum yfirleitt í
sáttum," sagði Ásmundur. Hann
sagði þó ekki tímabært að tjá sig
frekar um áhrif fjárlagagerðarinnar
fyrr en eitthvað ákveðið lægi fyrir í
þeim efnum. - aá/BG