Tíminn - 20.09.1991, Blaðsíða 7

Föstudagur 20. september 1991
Tíminn 7
Matthías Björnsson:
Glötuð tunga - Glötuð þjóð
EES
Kæru íslendingar!
Nú er vá fyrir dyrum í okkar þjóðfé-
\a&i eins og oft áður.
Idag stöndum við frammi fyrir því
að glata fúllveldi okkar; ekki í sjö ald-
ir, eins og áður, heldur um alla fram-
tíð (að eilífu). Þá á ég við með tilvon-
andi samningum um Evrópskt efna-
hagssvæði (EES), en með þeim
samningum, ef úr verður, verðum
við fjötruð í helgreipar Efnahags-
bandalagsins (EB), sem þýðir að lög
okkar og réttur á fúllveldi okkar glat-
ast Okkar fagra tunga, okkar fegra
land, og þessi góða þjóð munu folla í
gleymsku og dá. Því skulum við
standa saman til að bægja þeirri
hættufrá.
Samningamir, sem framundan eru,
fela í sér fullveldisafsal. í honum eru
ákvæði um að erlendar þjóðir fái
ótakmarkað frelsi fyrir fjármagns-
markaði og vinnumarkaði hér á
landi okkar.
Úti í Evrópu eru þúsundir auðkýf-
inga, sem þegar líta hýru auga til
fjárfestinga hér á landi. Það er fyrst
fiskvinnslan, því þeir reyna að kom-
ast inn bakdyramegin, síðan fiski-
miðin, fallvötnin, ámar okkar og að
lokum bæir, kot og höfuðból. Þetta
allt munu þeir klófesta að lokum.
Við hljótum að sjá það í hendi okk-
ar að allt verður keypt upp. Þeir
stóm hafa fjármagnið.
- EB
Fjármálamennimir munu fara læ-
víslega að í byrjun, td. hækka laun
hjá fiskvinnslufólki eða greiða hátt
verð fyrir fiskiðjuver, en því miður
em oft á tíðum alltof margir falir fyr-
ir peninga. Fallvötnin munu þeir
virkja, en það kostar gífúrlega fjár-
muni; þá munar heldur ekki um það.
Ég hef heimildir fyrir því að nokkr-
ir milljónamæringar í Þýskalandi
séu þegar famir að ræða um kaup á
fossum okkar til stórvirkjana, baeði
til sölu á rafmagni yfir til Evrópu og
til stóriðjuframkvæmda hingað og
þangað um landið, spúandi eitruðu
lofti í allar áttir.
Þessum framkvæmdum á að hraða,
því auðkýfingamir vilja koma fiár-
munum sínum í gagnið sem fýrst;
því skjótari gróði fyrir þá.
Við þessar fyrirhuguðu stóriðju-
framkvæmdir þarf gífurlegan mann-
afla. f Evrópu eru nú yfir 20 milljón-
ir atvinnulausra manna. í Frakklandi
er allt í háa lofti — liggur við óeirð-
um vegna innflutts fólks af ýmsum
þjóðum, sem þeir þurfa að Iosna við
vegna landsmanna sjálfra. Sömu
sögu er að segja frá Þýskalandi og
fleiri Evrópulöndum.
Af þessu sjáum við að nógur mann-
afli af ólíku þjóðemi er tilbúinn að
koma hingað þegar til stórfram-
kvæmda kemur. Við getum reiknað
með lágmark 100 til 200 þúsund
manns á einu bretti, jafnvel uppí 400
til 500þúsund.
Við Islendingar erum aðeins 250
þúsund manns með bömum og ung-
lingum; það er svipað og smá út-
hverfi í meðalstórri borg erlendis.
Það er sorglegt til þess að vita að
sumir ráðherrar okkar lands vilji
steypa okkur í slíka glötun og að
minnsta kosti einn þingmaður Sjálf-
stæðisflokksins, þó ekki séu nefndir
fleiri. Þessir menn vilja taka frá okk-
ur frelsið á sama tíma og þeir em
vinveittir frelsi Eystrasaltslandanna,
sem og öll okkar þjóð.
Margoft hafa ráðherrar verið spurð-
ir um sannleika þessa máls, en engin
afdráttarlaus svör hafa fengist og því
allt á óhreinu hjá þeim.
Hvað verður um sjómannastéttina
og fiskvinnslufólkið, en fiskurinn er í
dag aðal undirstaða okkar þjóðfé-
lags?
Hvað verður um bændastétt okkar,
sem um aldir hélt þessu þjóðfélagi
uppi atvinnulega og menningarlega
séð? Nú er meiningin að þurrka hana
út
Hvað um allt launafólk þessa lands
og almennt allar aðrar stéttir?
Við skulum gera okkur eitt ljósfc
Eftir að allt mannhafið, sem mun
sækja hingað eftir atvinnu, er kom-
ið, þá mun tunga okkar glatasfc
Glötuft tunga er sama sem glötuö
þjóft. Gleymum ekki bömum okkar,
bamabömum okkar og öllum af-
komendum okkar, þegar þau þurfa í
náinni framtíð að biðja útlendinga
um vinnu hér í heimalandi sínu, —
og það skulum við hafa hugfast.
Baráttan gegn samningum um
Evrópskt efnahagssvæði (EES) og
inngöngu f Efnahagsbandalagið
(EB) er með öllu þverpólitískt mál,
því fólk úr öllum flokkum og stétt-
um mun berjast fyrir fúllveldi okkar.
Hefium því nú þegar baráttuna
gegn þessum öflum.
Ég sagði hér áðan að ég hefði heim-
ildir fyrir því að þýskir milljónamær-
ingar (auðkýfingar) hefðu nú þegar
áhuga á kaupum fallvatna okkar.
Ástæðan fyrir því er þessi: Hingað
kom til mín í sumar hámenntaður
þýskur maður í góðri atvinnu. Hann
fór að ræða við mig um EES og EB
og sagði meðal annars: „Þið íslend-
ingar megið ekki missa sjálfstæði
ykkar og tungu; heldur ekíd okkar
vegna, því þá missum við allt það dá-
samlega og hreina loft sem þið eigið,
en hjá okkur er allt í reyk og meng-
uðu lofti.
Ef til vill verður þetta eitt af síðustu
löndum í Evrópu með jafn hreint
loft og ykkar hér á íslandi er, og hvar
eigum við þá að anda að okkur
hreinu lofti í framtíðinni, ef stórar
mengunar-verksmiðjur verða
dreifðar um land ykkar. Fyrir utan
alla þá náttúrufegurð sem land ykk-
ar hefúr. Þetta land megið þið ekki
láta eyðileggja, fyrir alla muni.“
Ef allir Þjóðveijar hugsuðu eins, þá
væri vel farið.
Við skulum hafa eftirfarandi hug-
fasfc Það er auðvelt að hagnast í bili
með því að fóma auðlindum okkar,
en slíkt er skammgóður vermir og
uppi munum við standa gjörsam-
lega allslaus og með glatað fullveldi.
Við viljum hafa viðskipti við allar
þjóðir Evrópu og raunar allar þjóðir
heims, en utan við öll bandalög
þeirra þjóða, sem vilja hneppa okkur
í fjötra.
Stöndum saman um land allfc Verj-
um fúllveldi okkar. Vinnum ötullega
gegn landsölumönnum.
Höfundur er fyrruerandi loftskeytanuður og
ikóbstjóri, bújettur í Varmahlíb í SkagafirðL
Guðmundur P. Valgeirsson:
Ný kirkja vígö
Ámeskirkjur, hin eldri í baksýn.
Sunnudaginn 8. þessa mánaðar
vígði biskup íslands, herra Ólafur
Skúlason, nýja sóknar- og safnað-
arkirkju að Arnesi á Ströndum, við
hátíðlega athöfn, í blíðskapar
veðri.
Auk biskups voru mættir 6 prest-
ar. Þar af 5 aðkomuprestar.
Þeir voru, auk sóknarprestsins,
séra Jóns ísleifssonar, Sigurður
Guðmundsson fyrrv. vígslubiskup,
séra Guðni Þór Ólafsson prófastur
Húnavatns- og Strandaprófasts-
dæmis, Melstað, séra Kristinn
Bjömsson prestur á Hvamms-
tanga, séra Ágúst Sigurðsson
Prestsbakka og séra Bjöm H. Jóns-
son fyrrv. prestur á Húsavík. —
Séra Björn H. Jónsson hóf prests-
feril sinn hér að Ámesi fyrir 40 ár-
um og þjónaði Ámesprestakalli í 4
ár.
Þessir virðulegu guðs og kirkj-
unnar þjónar settu stóran svip á
þessa helgu athöfn með nærveru
sinni og gáfu henni mjög hátíðleg-
an blæ og góð hughrif. — Þökk sé
þeim fyrir það og komu sína til
þessarar hátíðlegu stundar.
Athöfnin hófst með því að biskup,
prestar og sóknarnefnd gengu í
skrúðfylkingu inn kirkjuna og upp
að altarinu með kirkjugripi Árnes-
kirkju og komu þeim fyrir á altari
nýju kirkjunnar. Höfðu þeir áður
verið færðir úr gömlu kirkjunni.
Því má skjóta hér inn, að undir-
stöður altarisins eru brimsorfnir
blágrýtissteinar af Fellshlíðarfjör-
um þar sem brimaldan svellur tíð-
ast og með þunga við hleinar og
fjörusteina. —
Því næst hófst vígsla hinnar nýju
kirkju með því að biskup vígði
hana helgri vígslu sem sóknar- og
safnaðarkirkju Árnesprestakalls og
lýsti yfir blessun Guðs og sinni á
hinu helgaða húsi safnaðarins.
Að þeirri helgun lokinni steig
biskup í stólinn og flutti einkar
fagra og hugnæma ræðu, sem
lengi mun lifa í hugum þeirra er á
hlýddu. — f ræðu sinni fór hann
lofsorðum um hið nýja guðshús —
Betel safnaðarins — hönnun þess,
smíði og frágang allan, sem væri
til sóma fyrir alla aðstandendur
þess og hinn fámenna söfnuð. Að
ytra útliti bæri það svipmót af hinu
fagra og stórbrotna umhverfi sínu.
— Hann bar lof á söfnuðinn og
sóknarnefnd fyrir framtak og at-
orku, að hafa komið þessu guðs-
húsi upp á svo skömmum tíma
með myndarskap svo sem raun
væri á.
Áður en þessari hátíðlegu kirkju-
athöfn lauk var gengið að „náðar-
borðinu“ þar sem fyrrverandi
vígslubiskup, séra Sigurður Guð-
mundsson, og prófastur, séra
Guðni Þór Ólafsson, útdeildu náð-
armeðölum kristinnar kirkju og
kristilegs samfélags, þar sem flest
allir kirkjugestir gengu að því náð-
arborði, í hljóðri lotningu og bæn.
Við athöfnina annaðist söngfólk
safnaðarins kirkjusönginn undir
stjóm og hljóðfæraleik Douglas A.
Brotchie, skosks manns að ætt og
uppruna, en dvelur hérlendis og er
góðvinur og stundum gestur
heimamanna. Allt var það með
þeim ágætum sem staðhættir og
kraftar heimamanna hafa upp á að
bjóða.
Það vakti athygli hve góður hljóð-
burður er í hinni nýju kirkju. Hef-
ur það mikið að segja.
f lok kirkjuathafnarinnar tók for-
maður sóknamefndarinnar, Gunn-
steinn Gíslason, til máls. Rakti
hann í stómm dráttum byggingar-
sögu nýju kirkjunnar. Hann bar
fram þakkir sínar og safnaðarins til
allra þeirra sem hefðu heiðrað
okkur með nærvem sinni á þessari
hátíðlegu stund, og lagt það á sig
að mæta til hennar, sumir um
langan veg. Hann þakkaði yfirsmið
kirkjunnar vel unnið verk, svo og
öllum þeim sem lagt hefðu hönd
sína að þessu verki í smáu og stóm
og styrkt það með gjöfum, í vinnu,
efni og peningaframiögum, sem
væm veruleg, og hlýhug sem
margir hefðu sýnt þessu verki.
Sérstaklega gat hann Gísla Sigur-
bjömssonar á Gmnd í Reykjavík,
sem hefði sýnt þessu verki áhuga
og ríkan skilning með ríflegum
fjárframlögum og hlýjum hvetj-
andi orðum til okkar fyrir framtak-
ið. — Hann hefði heldur ekki gert
það endasleppt, því nú fyrir vígsl-
una hefði hann sent kirkjunni að
gjöf 40 sálmabækur. Þær hefðu
komið sér vel fyrir hina mörgu
kirkjugesti. Hann færði biskupi og
kirkjuyfirvöldum sérstakar þakkir
fyrir ómetanlegan skilning og
stuðning við byggingu hinnar nýju
kirkju. Sá skilningur hefði skipt
sköpum í því sem hér hefði verið
að gerast og verið gert og nú væri
verið að vígja til þjónustu við söfn-
uðinn. Hann þakkaði viðstöddum
prestum nærvem þeirra á þessari
hátíðarstund, hlý orð þeirra og
blessunaróskir.
öll athöfnin fór mjög virðulega
fram og yfir henni allri var mikil
hátíðarstemmning. Enda er hún
einstök í sinni röð og óviðjafnan-
leg í sögu þessarar afskekktu sveit-
ar. Viðstaddir munu seint eða aldr-
ei gleyma því sem fyrir augu og
eyru bar á þessari hátíðarstundu.
Að lokinni athöfn í kirkjunni var
gengið að veisluborði í samkomu-
húsi sveitarinnar, sem er aðeins
spölkorn frá kirkjunni. Konur
sveitarinnar höfðu undirbúið það
veglega og með sóma. Eru ótíund-
uð verk þeirra við þann undirbún-
ing og við að koma ýmsu í lag í og
við kirkjuna fyrir vígsluna. Hefur í
því sem oftar komið fram óeigin-
gjarnt sjálfboðaliðsstarf þeirra í
þágu kirkju sinnar.
Undir borðum ávörpuðu biskup
og prestar heimamenn og gesti
með árnaðaróskum og blessunar-
orðum. Formaður sóknarnefndar
flutti að lokum þakkarorð.
Eins og áður sagði var margt af
aðkomufólki saman komið til að
njóta með heimamönnum þessa
einstæða, hátíðlega atburðar.
Meðal þeirra var Guðlaugur Gauti
Jónsson, arkitekt kirkjunnar.
Hann er ættaður héðan úr Árnes-
hreppi. Hann hefur unnið mikið
og gott verk í þessu sambandi fyr-
ir ættbyggð sína og goldið henni
„Torfalögirí' fyrir veru sína í föð-
urtúni á æskuárum sínum. Hann
rakti í fáum orðum þróunarferil
hugmyndar sinnar að þessu húsi
og samstarfi sínu við formann
sóknarnefndar, frænda sinn, og
lýsti ánægju sinni yfir því verk-
efni.
Einnig voru þarna aðrir fag-
menn, sem lagt höfðu hendur sín-
ar að þessu verki á margvíslegan
hátt og af óeigingirni, boðnir og
búnir til að gera allt sitt til að
þetta verk mætti takast sem best
og fara vel úr hendi og vera þeim
vanda vaxið að þjóna þeim tilgangi
sem því er ætlað. — Auk þess vin-
ir og velunnarar þessarar fram-
kvæmdar, víða að komnir. Hafi
þeir heila þökk heimamanna.
Kveðjur og heillaóskir bárust frá
ýmsum velunnurum, sem ekki
gátu komið því við, að mæta til
þessarar hátíðar.
Það var ómetanlegt að finna frá
öllum þessum aðilum þann yl og
velvilja sem kom fram í orðum
þeirra, sem með orðum tjáðu sig,
og engu síður hinna, sem með
nærveru sinni sýndu okkur vin-
áttu og samstöðu í þessu máli, á
þessari stundu. — Þó ekki kæmist
nema brot af þeim bænum og
blessunarorðum til hásætis himn-
anna, sem fram voru bornar, held
ég og trúi, að „syndin", sem bisk-
up vék að í ræðu sinni, hljóti að
verða slegin út af laginu, og þá
virka okkur heimamönnum til
ómetanlegrar blessunar.
Þegar þetta stóra og erfiða verk-
efni er metið og þeim þakkað að
verðugu sem þar hafa að unnið á
margvíslegan hátt, þá vil ég sem
þessa frásögn set á blað, láta það
koma fram hversu stór hlutur
sóknarnefndarformannsins Gunn-
steins Gíslasonar er í framkvæmd
þessa máls og hve mikið við, sem
höfum staðið við hlið hans í því,
eigum honum að þakka. — Þar
hefur við engin gamanmál verið
að glfma með köflum og mörgu
ómaklega að honum vikið, og oft
úr vöndu að ráða. Því hefur hann
mætt með prúðmennsku og still-
ingu, sem honum er eðlislega f
blóð borin, og sýnt meira um-
burðarlyndi þeim öflum, sem
unnið hafa gegn byggingu þeirrar
kirkju, sem nú er tekin í notkun,
en mér og öðrum hefur stundum
þótt við hæfi, þegar réttar leik-
reglur hafa verið að engu hafðar.
Hann hefur nú komið þessu verki
í höfn. Vonandi fylgir þvf sú gæfa
að um það skapist einhugur og
samfélag kristins safnaðar svo það
verk, sem hér hefur verið að unn-
ið söfnuði og safnaðarlífi til úr-
bóta, megi skila tilætluðum ár-
angri. — Sú er von og bæn þeirra,
sem að þessu verki hafa staðið.
Þar sem almennur vinnudagur
fór í hönd urðu gestirnir að flýta
för sinni hver til síns heima. Voru
því hinir tignu gestir og aðrir góð-
vinir kvaddir með virktum, vin-
áttu og þökk. Einhverri hátíðleg-
ustu stund í tilveru þessarar sveit-
ar var lokið. — Andi friðar og kær-
leika hvíldi yfir þeim, sem hér áttu
sannkallaða hátíðarstund.
Bæ, 10. september 1991.