Tíminn - 26.09.1991, Blaðsíða 16

RÍKISSKIP
NUTIMA FLUTNINGAR
Hatnorhusinu v Tryggvagotu
S 28822
AUÐV Suöurland Öðruvísi bílasala BlLAR • HJÓL • BÁTAR•VARA- HLUTIR. ITAÐ sbraut 12
M H
MYND HJÁ OKKUR - BlLL HJÁ ÞÉR SIMI 679225
CJtöygTji <Yp>

Ókeypis auglýsingar
fyrir einstaklinga
SIMI
91-676-444
V
Iíniinn
FIMMTUDAGUR 26. SEPT. 1991
Geir Magnússon, forstjóri Olíuverslunar íslands, um frelsi í olíuviðskiptum:
Flutningsjöfnunin er
lykilatriði frelsisins
Innflutningur á öllum olíuvörum verður gefinn frjáls frá næstu
áramótum. Jafnfram mun lagaákvæði um verðjöfnunarsjóð
flutningskostnaðar verða tekið til endurskoðunar, en sjóðurinn
tryggir nú að verð á olíuvörum sé það sama hvar sem er á land-
inu.
„í versta falli getur það gerst að það
verði engin flutningsjöfnun, sem
þýðir að við fáum lægra verð í
Reykjavík og hærra verð eftir því
sem fámenni og fjarlægð er meiri frá
þéttbýlustu kjömum," segir Geir
Magnússon, forstjóri Olíuverslunar
íslands. „Ég hef ekki séð útreikning-
inn á því ennþá hvað þetta gæti
munað miklu. Það getur munað það
miklu að menn eltist ekki við að
selja bensín eða olíu, — að það
standi ekki undir kostnaði að selja á
landsbyggðinni.
Geir segir flutningsjöfnunina vera
stóru spuminguna núna og þá
hvemig landsbyggðarþingmenn í
öllum flokkum taka á því máli. Verð-
ur það samþykkt á Alþingi að hafa
þessa orku mikið dýrari úti á landi
heldur en í Reykjavík?"
Aðspurður segir Geir að verðmynd-
un í bensíni sé að 2/3 skattar, en 1/3
er innkaupsverð, álagning og kostn-
aður. Spumingin er hvort við getum
gert betri innkaup á þessum 1/3
hluta. Innkaupin miðast við heims-
markaðsverð og þar að auki er ísland
ekki það stór neytandi á heimsmark-
aði að menn fari að bjóða vöruna
mjög mikið niður. En þetta á allt eft-
ir að koma í ljós. Við höfum tiltölu-
lega litla reynslu í þessu. Fijálsræðið
í bensínkaupum er búið að vera í
nokkra mánuði og það munar ein-
hverjum aurum á milli olíufélag-
anna.
Grundvallarspumingin er hvort
það eigi að vera mikið dýrara að lifa
úti á landi, þ.e. hvað varðar heimili
og atvinnulíf, heldur en í Reykjavík.
Það hefúr í rauninni ekkert breyst
frá því að lögin voru sett um flutn-
ingsjöfnunina. Það hafa engin meg-
inrök breyst í því að það skuli vera
jafnræði að þessu leyti. Ég gæti látið
mér detta í hug að það verði lögð á
ákveðin krónutala á hvem seldan
lítra til þess að standa undir flutn-
ingsjöfnuninni. Það hlýtur að vera til
staðar þekking á því hve margar
krónur á lítra þarf á bensín eða olíu
til þess að ná jöfnuði. Ef Olíuversl-
unin gerði verri innkaup heldur en
aðrir, þá yrði okkar olía náttúrlega
dýrari í Reykjavík og úti á landi,
heldur en hinna olíufélaganna. Ef
við gerðum aftur á móti betri inn-
kaup þá yrði verðið lægra, þó svo að
þetta flutningsgjald kæmi ofan á.
Það er búið að ákveða frjálsræðið,
en það er ekki búið að ákveða lykilat-
riðin í fijálsræðinu, þ.e. flutnings-
jöfnunina," segir Geir að lokum.
Sveinn Hjörtur Hjartarson, hag-
fræðingur Landssambands íslenskra
útvegsmanna, segir aðspurður að
útgerðin sé stór kaupandi gasolíu og
svartolíu. „Við teljum að ef flutn-
ingsjöfnunarsjóður yrði lagður nið-
ur, eigi það ekki að hafa neina þýð-
ingu fyrir útgerðina. Með því að gefa
þetta frjálst, þá teljum við að sam-
keppnin verði það mikil um þessa
„stórkúnna“ að það ætti ekki að
koma að sök, þó svo að ekki sé hægt
að tryggja sama verð alls staðar,"
segir Sveinn.
„Ég myndi horfa til þess með mik-
illi ánægju ef flutningsjöfhunarsjóð-
ur yrði lagður niður,“ segir Kristinn
Bjömsson, forstjóri Skeljungs.
„Ég held að landsbyggðin þurfi
engu að kvíða. Það er mín skoðun að
það sé allt of mikið gert úr því, að
það verði einhver mikill munur á
verði, eftir því hvar á landinu olían
verður seld. Ég held að félögin muni
reyna að ná fram allri þeirri hag-
kvæmni sem hægt er í flutningum á
milli olíuhafnanna annars vegar og
dreifingarstöðva hins vegar,“ segir
Kristinn.
Hann segir enn fremur: „Þegar sest
verður niður og menn virða þetta
vandamál fyrir sér, þá hlýtur þetta að
vera það sem menn leggja metnað
sinn í að gera þannig, að allir geti vel ,
við unað, þ.e. allir viðskiptavinir
hvers félags fyrir sig. Það kann að
vera, ef að þetta verður algjörlega
frjálst, þ.e.æs. bæði innkaupajöfhun
og flutningsjöfnun verður felld nið-
ur með lagabreytingum, að ein-
hveijir stærri aðilar muni reyna að
þrýsta á um það að þeir njóti stærð-
ar sinnar að einhverju leyti í kjömm.
En hvað varðar sölu til almennra
neytenda, þá á ég alveg eftir að sjá að
það verði einhver stórmunur á verði
eftir því hvar á landinu þetta er.“
Þórður Skúlason hjá Sambandi ís-
lenskra sveitarfélaga segir að sem
fyrstu viðbrögð lítist sér auðvitað illa
á að olíuverð fari að verða dýrara úti
á landi. Það yki þann aðstöðumun
sem nú þegar er á milli þéttbýlisins
og hinna dreifðu byggða.
Kostnaður við ráðhúsið í Reykjavík eykst stöðugt:
105% umfram áætlun
Frá norrænni ráöstefnu um fiskvinnslu. Tímamynd: Ámi Bjama
VÖÐVABÓLGAí
FISKVINNSLU
Gert er ráð fyrir að heildarkostnaður
vegna byggingar ráðhúss í Reykjavík
verði 2.950 miUjónir. Þegar bygging-
aráform voru upphaflega kynnt í
borgarstjóm Reykjavíkur var gert ráð
fyrir að ráðhúsið myndi kosta 1.440
mUIjónir, framreiknað til verölags í
dag. Þetta er 105% hækkun á bygg-
ingartímanum. Aðstoðarborgarverk-
fræðingur telur eðlilegra að miða
kostnað við áætlun sem gerð var í
janúar 1989, en samkvæmt henni
hefur kostnaðurinn aukist um 26%.
Horfur eru á að kostnaður við bygg-
ingu Periunnar og ráðhússins verði
a.m.k. 4,6 mUljarðar króna.
Kostnaðaráætlunin, sem lögð var
fram í borgarráði í fyrradag, er sú
fjórða sem þar hefur verið lögð fram.
Sú fýrsta hljóðaði upp á 1.440 millj-
ónir á núviröi. Hálfu ári seinna, í júlí
1988, var áætluninni breytt og hún
hækkuð upp í 1.935 milljónir. Hálfu
ári seinna var enn lögð fram ný áætl-
un og þá var kostnaðurinn kominn
upp í 2.339 milljónir. Nýjasta kostn-
aðaráætlunin gerir síðan ráð fyrir að
kostnaðurinn verði 2.950 milljónir.
Rétt er að taka fram að á þessum tíma
hefur byggingunni verið breytt, m.a.
hefur bfiakjallarinn verið minnkaður
og byggingin sjálf verið stækkuð um
20%.
Áætlað er að hönnun ráðhússins
muni kosta 481,7 milljónir á verðlagi
dagsins í dag og kostnaður við um-
sjón og eftirlit verði 109,4 milljónir á
sama verðlagi, alls 591,1 milljón.
Þessi kostnaður er áætlaður um 20%
af heildarkostnaði við bygginguna.
Vinnu hönnuða hússins er ekki lokið
og hefur vinna þeirra reyndar dregist
nokkuð á langinn, einkum vinna
arkitekta. Áætlað er að 94% hönnun-
arvinnunnar sé lokið og að henni
verði fulllokið 1. desember. Kostnað-
ur við hönnun hússins hefur farið
23% fram úr áætlun, sé miðað við
kostnaðaráætlunina sem var lögð
fram í janúar 1989.
Guðrún Ágústsdóttir, borgarfulltrúi
Alþýöubandalagsins, sagði að sér
kæmi í sjálfu sér ekki á óvart að
kostnaður við ráðhúsið hefði farið
fram úr kostnaðaráætlun. Á það hefði
verið bent árið 1987, þegar borgar-
stjóm samþykkti að byggja ráðhúsið,
að húsið myndi kosta meira en 750
milljónir. Þá hefði Davíð Oddsson, þá-
verandi borgarstjóri, vísað því harð-
lega á bug. Guðrún sagði það ámælis-
vert að bera á borð fýrir borgarfull-
trúa upplýsingar um kostnað við
byggingu þessa umrædda húss, sem
öllum mætti vera ljóst að voru rang-
ar. Hún sagði að það væri umhugsun-
arvert fyrir þjóðina að sá maður, sem
er ábyrgur fyrir því að eyða milljörð-
um króna umfram áætlanir í ráðhús-
ið og Perluna, skuli nú vera orðinn
ábyrgur fyrir efnahagsmálum þjóðar-
innar. Hún sagði það kaldhæönislegt
að Davíð Oddsson skuli í þjóðhátíðar-
ræðu hafa gagnrýnt eyðslu stjóm-
málamanna á almannafé með tilvísun
í þjófnað nokkurra starfsmanna á
kaffipokum.
Guðrún sagði ljóst að kostnaður við
ráðhúsið færi yfir 3 milljarða. í nýj-
ustu kostnaöaráætlun væri ekki
reiknað með ýmiss konar búnaði í
ráðhúsið, kostnaði við lóðarfram-
kvæmdir og kostnaði við samkeppni
um hönnun ráðhússins. Þá væri áætl-
unin miðuð við útreiknað meðalverð-
lag þessa árs, en það ætti eftir að
breytast.
Davíð Oddsson, fyrrverandi borgar-
stjóri, Iýsti því yfir þegar hann tók
skóflustunguna að ráðhúsinu að hús-
ið yrði opnað 14. aprfl 1992. Núver-
andi borgarstjóri hefur lýst því yfir að
við þessa dagsetningu verði staöið.
Guðrún sagði að þetta myndi hafa
talsverðan aukakostnað í för með sér,
þar sem ýmsir verkþættir væru á eftir
áætlun. Ekki hefði t.d. unnist tími til
að Ijúka hönnun hússins. Það væri
því eðlilegt að seinka því að opna hús-
ið og byggja það á eölilegum bygging-
arhraða. Guðrún varaði ráðamenn
borgarinnar við því að gera sömu
mistök og gerð voru þegar flugstöðin
á Keflavíkurflugvelli var byggð, en allt
kapp var lagt á að Ijúka henni fyrir
kosningar 1987. Það hafði mikinn
aukakostnað í för með sér.
Verði niðurstaðan sú að ráðhúsið
kosti 2,950 milljónir, hefur Reykja-
víkurborg og fýrirtæki hennar, Hita-
veita Reykjavíkur, eytt um 4,6 millj-
örðum í að byggja ráðhúsið við Tjöm-
ina og Perluna á Öskjuhlíð.
Á norrænni ráðstefnu um starfsum-
hverfi og vinnuvemd í fiskvinnslu,
sem hófst í gær, var greint frá nið-
urstöðum úr rannsóknum Atvinnu-
sjúkdómadeildar Vinnueftirlits rík-
isins á likamlegu ástandi fisk-
vinnslufólks með hliðsjón af líkam-
legu ástandi íslendinga. Þær eru
þessar helstar að íslendingar hafa
mikil óþægindi frá vöðvum og liða-
mótum, meiri en þekkist með út-
lendingum. Talið er og að þau stafi
helst af vöðvabólgu og vöðvagigt, en
alloft þó af sinaskeiðabólgu, liða-
verkjum og þreytu. Fiskvinnslufólk
hefur fieiri einkenni álags og er oft-
ar frá vinnu vegna þeirra en al-
menningur annar. Konur eru hrjáð-
ari en karlar.
Hulda Ólafsdóttir sjúkraþjálfari
sagði frá því í erindi sínu að helstu
orsakir vöðvabólgu væru stöðug
spenna vöðva, ofálag af miklum
átökum og þreyta vegna einhæfrar
vinnu. Þá gætu kuldi, hál gólf, há-
vaði, léleg hönnun, launakerfi,
vinnuandi og -skipulag aukið hætt-
una á að vöðvar bólgni. Þá kom og
fram í máli Huldu að mörg fisk-
vinnsluhús hérlendis hefðu áður-
nefnda ágalla.
Á ráðstefnunni var skýrt frá mjög ít-
arlegri könnun sem Svíar ætla að
gera á líkamlegu ástandi fiskvinnslu-
fólks í Svíþjóð. Þeir ganga skrefi
lengra en Islendingar. Að fengnum
svörum frá fiskvinnslufólkinu ætla
þeir að gera nákvæma læknisfræði-
lega athugun á þeim óþægindum
sem fólkið kvartar undan. -aá.