Tíminn - 28.01.1992, Blaðsíða 4

Tíminn - 28.01.1992, Blaðsíða 4
4 Tíminn Þriðjudagur 28. janúar 1992 Tíminn MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU Útgefandi: Tíminn hf. Framkvæmdastjóri: Hrólfur Ölvisson Ritstjóri: Jón Kristjánsson ábm. Aðstoðarritstjóri: Oddur Ólafsson Fréttastjórar: Birgir Guðmundsson Stefán Ásgrímsson Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason Skrifstofur: Lynghálsi 9, 110 Reykjavík Sími: 686300. Auglýsingastmi: 680001. Kvöldsímar: Áskriftog dreifing 686300, ritstjórn, fréttastjórar 686306, íþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og umbrot: Tæknideild Tímans. Prentun: Oddi hf. Mánaöaráskrift kr. 1200,- , verð (lausasölu kr. 110,- Grunnverö auglýsinga kr. 725,- pr. dálksentimetri Póstfax: 68-76-91 „Stalínísk rógsherferð“ Gatt-samningarnir eru, eins og aðrir milliríkjasamn- ingar sem í gangi eru um þessar mundir, eitt afdrifarík- asta mál sem íslendingar fást við. Sú ákvörðun að taka viðskipti með landbúnaðarvörur inn í þessa samnings- gerð hefur gífurleg áhrif og þeim, sem við landbúnað fást hjá stórþjóðunum, fínnst sér ógnað. Ljóst er að Bandaríkjamenn og Efnahagsbandalagið ætla að verja sinn landbúnað og munu ekki fallast á frjáls heimsvið- skipti með landbúnaðarvörur. íslenskur landbúnaður hefur notið innflutnings- verndar og samningur hefur verið gerður um að út- flutningsbætur falli niður, þegar í lok þessa árs. Tilboð framkvæmdastjóra Gatt, sem til umfjöllunar er nú, gerir ráð fyrir að þessi innflutningsvernd sé rofin og landbúnaðurinn sé að verulegu leyti óvarinn fyrir niðurgreiddum afurðum annarra ríkja, meðan útflutn- ingsbætur eru þurrkaðar út hér. íslenskir bændur hafa fengist við það að undanförnu að endurskipuleggja landbúnaðinn og laga hann að inn- anlandsmarkaði. Þessi aðgerð hefur verið mjög sárs- aukafull og hafa fjölmargir þurft að yfirgefa jarðir sínar og átthaga vegna þessa og koma sér fyrir upp á nýtt. Þeir, sem eftir eru, horfa á eftir nágrönnunum burt. Þarna er verið að umbreyta samfélaginu, sem í raun er ennþá sársaukafyllri aðgerð heldur en að skipta um vinnu í þéttbýli, þótt vissulega reyni það mjög á taugar þeirra sem þurfa að ganga í gegnum slíkt nauðugir. Við slíkar aðstæður er ekki að furða þótt bændur og forusta þeirra boði til funda um Gatt-samningana. Það þarf ekki að undrast þótt þeir fundir séu vel sóttir og hiti sé í umræðum. Það er uggur í bændastéttinni vegna samninganna, uggur um framtíðina og lífsafkomuna. Það kemur heldur ekki á óvart að fundir með utanríkis- ráðherra, sem fer með þessi mál, séu vel sóttir. Á fjöldafundum, þegar undiralda er mikil, getur ávallt komið fyrir að einhverjir einstaklingar fari yfir strikið í umræðum. Það er ekkert einsdæmi nú. Hins vegar er alltaf leitt þegar slikt kemur fyrir. Hins vegar hefur sú árás, sem utanríkisráðherra hef- ur gert á forustumenn bændasamtakanna og Fram- sóknarflokkinn um skipulagða stalíníska rógsherferð á hendur sér, vakið mikla athygli. Leiðarahöfundi er ekki kunnugt um hvaða aðferðum Stalín beitti í rógsherferð- um, en þykist hafa séð það af söguskýringum að hann hafi verið „vafasamur pappír“ í meira lagi. Slík ásökun er af því tagi að utanríkisráðherra getur ekki sloppið frá henni án þess að skýra mál sitt á viðhlítandi hátt. Þar duga engar undanfærslur og orðhengilsháttur. Hið rétta í málinu er auðvitað að bændur hafa vel skipulögð stéttasamtök. Þeir komu vel undirbúnir til þessara funda og höfðu farið yfir þau gögn sem málinu tengjast. Forusta þeirra vissi ákaflega vel hvað tilboð Dunkels fól í sér, og einnig um tilboð fyrri ríkisstjórnar í málinu. Hún kunni góð skil á úttekt Ketils Hannes- sonar, og hún vissi allt um fyrirvara núverandi ríkis- stjórnar sem ráðherrar Alþýðuflokksins segja að séu ekki fyrirvarar. Harmleikur hermangaranna Harmsaga ævi minnar eftir Jó- hannes Birkeland er átakanlegt bókmenntaverk og hið fremsta þeirrar gerðar sem skrifað hefur verið á þessari öld. í menningarsög- unni er því helst að jafna til Píslar- sögu Jóns þumals Magnússonar sem er eitt dramatískt emjan aftur úr öldum og er lesið enn í dag með hrollkenndum spenningi. Nú hefur ein hrollvekjan enn upp- hafist í ísienskri menningarsögu og fjallar um ráðstöfun hermangs- gróða og þær píslir sem af því hljótast að deila honum til sjálfs sín og annarra. Tók nauðugur þátt í þessum harmleik er íyrirsögn á há- dramatísku og rismiklu viðtali sem Morgunblaðið átti við Thor Ó. Thors og birtist í sunnudagsblaði. Thor er sonur Ólafs, sem gerði herverndarsamninginn sem leiddi til stofnunar Sameinaðra verktaka og íslenskra aðalverktaka. Samið var um einkarétt á að hafa hönd í bagga með hverju því handtaki sem gripiö var í á vegum hersins og hafa verktakar frá fýrstu tíð haft ómælda fjármuni fyrir hverja sína tiltekt og framkvæmdir á vegum varnarliðs- ins ofan jarðar og neðan, á sjávar- botni og á fjallstindum og hér og hvar þarámilli. Svo heppilega vildi til að Thor var á lausu þegar Sameinaðir verktakar urðu til og var hann forstjóri þess fyrirtækis og íslenskra aðalverktaka í fjóra áratugi og stjórnarformaður allra síðustu árin. Píslarsaga forstjórans Harmsaga ævi Thors Ó. Thors sýn- ist hefjast á þeim tímamótum er Regin gerðist hluthafi í ríkiseinok- uninni árið 1954 með 7,46% eign- araðild. Eignaraðilar voru samtals um 200. Tækifæri bauðst til að komast hjá píslargöngunni en var því miður ekki gripið. Moggafrétt sl. föstudag hafði eftir forstjóranum að hefðu Sameinaöir verktakar lagt inn 139 þúsund krónur í banka árið 1960 í stað þess að vera að burðast með Regin í hermangi öll þessi ár, og fengið 5% vexti væri upphæðin núna orðin 900 milljónir, eins og Sameinaðir verktakar borguðu sjálfum sér í vikunni sem leið. í hinu harmræna viðtali í sunnu- dagsmogga segir Thor Ó. Thors aö hinn virti endurskoðandi Ólafur Nilsson skilji þetta og það hl>4ur því að vera satt. Þetta þýðir að sá sem keypti kjall- araíbúð í Norðurmýrinni 1960 ætti núna um milijarð króna í banka. ef hann hefði asnast til að leggja aur- inn inn í stað þess að spandera í íbúðina. Þetta eru nú allar upphæðinrar sem verið er að fjargviðrast yfir, því hvað eru 900 milljónir milli vina? Harmagrátur stjóm- arformannsins í því harmaregistri sem rakið er í Morgunblaðinu fer ekki milli mála hver er höggormurinn í aldingarði hermangsins. Það er Regin, sem Thor Ó. Thors segir í harmagráti sínum að sé saumastofa í Garðabæ. Síðar er því stunið út milli ekkasog- anna að Regin hafi verið trésmíða- verkstæði í eigu samvinnumanna. Það er Samband íslenskra sam- vinnufélaga sem er upphaf og endir píslargöngunnar um gjöfular lend- ur varnarliðsgróðans og heimtar í krafti 7,46% eignaraðildar að þeim Thor Ó. Thors og Halldóri H. Jóns- syni séu afhentar á einu bretti svo sem ein milljón dollara hvorum í skattfrjálsar tekjur. Auk þess fá 198 aðilar aðrir vænar fúlgur. Þesir aðilar eru áður búnir að fá mikið og eiga enn meira eftir og meira að segja löngu gjaldþrota fyr- irtæki mala nú eigendum sínum hermangsgull sem aldrei fyrr. Kykvindi og mann- leysur í harmatölunum kemur glöggt fram að verndarenglar hermangs- gróðans eru Thor Ó. Thors og Hall- dór H. Jónsson, stjórnarformaður kolkrabbans. Þeir reyna að verja eignir Sameinaðra verktaka í bönk- um og neyta allra bragða til aö ekki sé haggað við inneignunum. En kykvindi þau sem erkiengill hermangsins, Thor Ó. Thors, segist ekki telja til manna, sbr. moggavið- talið, heimta að innsiglið sé rofið og peningum úthlutað. Meðal þeirra er Guðjón B. Ólafs- son, forstjóri SÍS, og telst hann ekki til manna, fremur en aðrir Sam- bandsmenn. Undantekningin sem sannar regluna er stjómarformað- ur SÍS. Hann fær að tilheyra mann- kyninu. Utanveltu mannfé- lagsins Þessi skilgreining á fólki er yfirleitt óþekkt í mannheimum. V?æri reyndar fróðlegt að vita hvort aðal- skrifstofa Sameinaðra verktaka tel- ur Sambandsmenn vera í þjóð- skránni. Það eru fleiri en Sambandsmenn sem Thor telur ekki til manna og er G. Páll Gústafsson meðal þeirra og gæti kannski flokkast undir að vera mannleysa, því hann skortir fé, seg- ir stjómarformaður hermangsins. Það er greinilega versti löstur sem hent getur nokkurt kykvindi að mati Thors Ó. Thors og Halldórs H. Jónssonar. Sá fyrrnefndi margtygg- ur í frægu Moggaviðtali að vondu mennirnir og þeir sem ekki ná því að kallast menn hafa tapað miklum fjármunum og em famir á hausinn. Það em þeir sem leggja 7,46% Sambandshlutarins lið til að neyða Thor til að borga sér 900 milljónir. Fyrirlitleg fátækt Það er fyrirlitlegt að vera fjárvana og það er harmleikur að sækja fé í greipar Thors Ó. Thors og Halldórs H. Jónssonar þegar svoleiðis stend- ur á. í þeim harmleik tók Thor nauðugur þátt og er klökkt að lesa hvemig skynsemisafstaða þeirra stjórnarformanna alls hermangsins annars vegar og flestra stórfyrir- tækja landsins hins vegar varð und- ir í baráttunni við Samband ís- lenskra samvinnufálaga og þeirrar sérstæðu Ijárþarfar sem það og þeir aðilar sem áttu samflot með kyk- vindum sem ekki teljast til mannna til að opna gullkistur hermangar- anna. Vemdarar auðsins em ekki fjár þurfi. Þeim er nóg að eigur þeirra liggi á rentu og margfaldist. Það em aðeins kykvindi og mann- leysur sem þurfa að fá peninga út- borgaða. Hvað Thor hefur fengið fyrir sinn snúð sem leiðtogi og vemdari gjör- valls hermangsins síðan 1951 ligg- ur ekki á lausu. Hvað Halldór H. Jónsson á í eignum og lausum aur- um kemur heldur engum við. En víst er að þeir em ekki á því nástrái að þeir þurfi að borga sér út úr digr- um sjóðum Sameinaðra verktaka, eins og þeir sem kannski er þröngt fyrir dymm hjá og krefjast sinna eigna. Skattfrjálsra aö sjálfsögðu. Thor Ó. Thors neyðist til að deila kjömm með kykvindum sem hann telur ekki af ætt manna og er mikill harmur upp kveðinn af þeim vondu örlögum. Hvað mega allir hinir segja, sem vinna í sveita síns andlitis og borga skatta til að hermang og kolkrabbar fái þrifist í þeirri sælu skattaparadís sem ísland er fyrir stóreignafólk og erfingja. OÓ

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.