Tíminn - 08.02.1992, Blaðsíða 5

Laugardagur 8. febrúar 1992
Tíminn 5
Olíkt hafast menn að
í heilbrigðismálum
Finnur Ingólfsson alþingismaður skrifar
Lyfjakostnaöur leggst með fullum þunga á þá sem síst hafa efni á því aö greiða. Timamynd pjetur
Sennilega er það í heilbrigðis-og trygginga-
málum sem mismunurinn á stjómarstefnu
undir forystu Sjálfstæðisflokksins og stjórn-
arstefnu ríkisstjómar undir forystu Fram-
sóknarflokksins kemur skýrast fram. Þessi
munur kristallast í því að Sjálfstæðisflokkur
sér þá lausn eina á útgjaldavanda heilbrigð-
is- og tryggingamálanna að skattleggja þá,
sem þurfa á heilbrigðisþjónustunni að
halda. Þannig eru nú þeir hópar í þjóðfélag-
inu, sem erfiðast eiga með að bera auknar
álögur, sérstaklega skattlagðir af ríkisstjóm
Davíðs Oddssonar.
Aftur á móti lagði fyrri ríkisstjórn undir
forystu Framsóknarflokksins höfuðáherslu á
að komast hjá því að skattleggja sjúklinga og
leitaði því leiða til að hagræða og spara í
þessum útgjaldafreka en viðkvæma mála-
flokki með því að taka á ýmsum skipulags-
vandamálum, sem í heilbrigðis- og trygg-
ingamálum eru.
Samdráttar- og
skattlagningarstefna
Sú samdráttar- og skattlagningarstefna,
sem ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Alþýðu-
flokks rekur í heilbrigðis- og tryggingamál-
um, mun leiða til alvarlegrar skerðingar á
heilbrigðisþjónustunni og jafnvel algjörrar
stöðvunar. Nýráðningar inn í heilbrigðis-
kerfið eru bannaðar, en með nýju fólki, sem
til starfa kemur í heilbrigðismálunum, er
stöðugt veitt nýrri og sérhæfðri þekkingu
inn i kerfið. Þessi skammsýni mun hafa
háskalegar afleiðingar í för með sér fyrir
heilbrigðiskerfið, bæði í bráð og lengd, sem
mun lýsa sér í skertri og lakari þjónustu og
lengri biðlistum eftir aðgerðum. Því mun
ríkisstjórnin sjálfsagt svara með hækkun á
greiðslum almennings fyrir læknisþjónustu
og skapa þannig forsendur fyrir starifrækslu
einkasjúkrahúss þar sem þeir ríku geta
keypt sig fram fyrir þá fátæku á biðlistanum.
Þar sem þjónustan mun verða betri fyrir þá
sem peningana eiga, þar sem þeir sem pen-
ingana eiga munu njóta forgangs að læknisj-
þjónustu. Á sama tíma mun ríkisstjórnin
draga úr opinberum útgjöldum til þeirra
stofnana sem reknar eru af opinberu fé.
Nú skal þeim ríku hossað
Þessar aðgerðir munu hafa það í för með
sér að þeir ríku munu geta keypt sér aðgang
að dýrri, fullkominni, sérhæfðar og betri
læknisþjónustu. Þeir, sem ekki eiga peninga,
verða að nýta sér þá þjónustu sem sjúkrahús
og heilsugæslustöðvar í opinberum rekstri
bjóða upp á. Þessar stofnanir verða látnar
búa við skertar fjárveitingar ríkisvaldsins og
þar af Ieiðandi verða að takmarka þjónustu,
þjónustu sem mun verða lélegri en sú þjón-
usta sem þeir fá sem geta keypt sig áfram í
þjóðfélaginu í skjóli peninga. Morgunblaðið
hefur nú farið af stað við að aðstoða ríkis-
stjórnina við að koma þessu skipulagi á með
því að rangtúlka í fyrirsögnum niðurstöður
úr könnunum sem gerðar hafa verið um af-
stöðu þjóðarinnar til einkarekinna sjúkra-
húsa. Það er nöturlegt til þess að vita að Al-
þýðuflokkurinn — Jafnaðarmannaflokkur
íslands skuli með markvissri niðurrifsstarf-
semi í heilbrigðis- og tryggingamálum ætla
að sigla íslensku samfélagi inn í það fyrir-
komulag sem reynst hefur illa í þeim lönd-
um þar sem það hefur verið reynt. Þessari
stefnu hafnar Framsóknarflokkurinn.
Þvingunaraðgerð á kostnað
skattgreiðenda
t tíð fyrri ríkisstjórnar var komist hjá því
að leggja auknar álögur á sjúklinga. Þess í
stað var reynt að taka á ýmsum skipulags-
vanda í heilbrigðis- og tryggingamálum. Um
þær aðgerðir stóð of mikill styr, því þær að-
gerðir snertu oftast þá sem mest báru úr být-
um í heilbrigðiskerfinu, s.s. lækna og lyfsala.
Þá töldu þessir menn ekki eftir sér að skrifa
níð og svívirðingar um þá sem að þessum
skipulagsbreytingum stóðu. Nú þegja þessir
\
sömu menn þunnu hljóði, þegar í raun er
verið að mylja heilbrigðiskerfið niður. Þetta
staðfestir, svo ekki verður um villst, að fag-
Ieg sjónarmið hafa aldrei ráðið ferðinni hjá
þessum mönnum, heldur hafa þeir gengið
erinda íhaldsins og eigin þarfa. Það er nú
staðfest með þeirri aðför sem ríkisstjórnin
gerir nú að Landakotsspítala og a.m.k. tveir
af stjórnendum sjúkrahússins, þ.e. forstjór-
inn og formaður læknaráðs, taka þátt með
ríkisstjórninni í þeirri aðför. Með því að
þvinga sjúkrahúsið til sameiningar við Borg-
arspítalann án vitundar starfsfólksins á
Landakoti og á kostnað skattgreiðenda.
Sjálfstæðisflokkurinn er
eyðsluflokkur
Til að ná tökum á útgjaldavanda heil-
brigðis- og tryggingamálanna þarf að vinna
eftir ákveðinni stefnu sem hefur skýr og
ákveðin mark-
mið að leiðar-
ljósi. Það gerði
fyrrverandi heil-
brigðis- og trygg-
ingamálaráð-
herra. Þegar
hann yfirgaf heil-
brigði^ráðuneyt-
ið, lágu fyrir til-
lögur sem ýmist
voru í framkvæmd eða fyrir lá að fram-
kvæma þyrfti og höfðu það að markmiði að
veita jafngóða og stundum betri heilbrigðis-
þjónustu en við höfum átt að kynnast, en
fyrir minni peninga. Hér skuiu nefnd fáein
dæmi.
Á meðan Sjálfstæðisflokkurinn fór með
stjórn heilbrigðis- og tryggingamálanna ár-
in 1984 til ársins 1987, hækkaði kostnaður
við sérfræðilæknishjálp á föstu verðlagi úr
440 millj. upp í 979 millj. Ráðherrar Sjálf-
stæðisflokksins reyndu aldrei að spyrna við
fótum. Með samningi, sem gerður var við
sérfræðinga um áramótin 1988-1989, og
reglugerð, sem gefin var út 15. febrúar 1990,
þar sem var með markvissum hætti reynt að
beina sjúklingum frá dýrari þjónustu yfir í
ódýrari þjónustu og nýta þjónustu sérfræð-
inga til að leysa verkefni sem eru á sérhæfðu
sviði heilbrigðisþjónustunnar, þá tókst að
spara 150 milljónir.
Áhugaleysi íhaldsins
Vegna áhugaleysis íhaldsins í Reykjavík á
uppbyggingu heilsugæslustöðva í höfuð-
borginni, eru 13.000 Reykvíkingar á hvern
heimilislækni. Fyrri ríkisstjórn hafði sam-
þykkt áætlun um uppbyggingu heilsugæslu-
stöðva í Reykjavík til aldamóta, sem gerði
ráð fyrir að á starfssvæði hverrar heilsu-
gæslustöðvar rísi fullkomin heilsugæslu-
stöð. Nú hefúr Sjálfstæðisflokkurinn stöðv-
að þá uppbyggingu.
Samstarf sjúkrahúsanna
Fyrrverandi heilbrigðisráðherra lagði
fram tillögur um aukið samstarf og verka-
skiptingu sjúkrahúsanna í Reykjavík. Borg-
arstjórnaríhaldið í Reykjavík brást mjög illa
við þessum tillögum og neitaði að koma á
samstarfi við ríkisvaldið um verkaskiptingu
milli sjúkrahúsanna í skjóli þess að Borgar-
spítalinn væri eign borgarinnar. Núverandi
forsætisráðherra og þáverandi borgarstjóri í
Reykjavík barðist mjög gegn öllum slíkum
hugmyndum og hélt fram þeirri fáránlegu
röksemdafærslu
að til stæði að
taka Borgarspít-
alann eignar-
námi. Tillögur
þessar gerðu ráð
fyrir því að í
gegnum sam-
starfsráð sjúkra-
húsanna í
Reykjavík væri
hægt að koma á aukinni verkaskiptingu,
sem fæli í sér bætta þjónustu við sjúklinga,
og draga mætti verulega úr kostnaði við
rekstur sjúkrahúsanna. Fyrrverandi ráð-
herra hafnaði að sameina Borgarspítalann
og Landakotsspítala í eitt sjúkrahús, af þeirri
ástæðu að þegar fram líða stundir, þá mun
sú aðgerð auka mjög útgjöld til heilbrigðis-
mála.
Einföldun
almannatrygginga
Nýtt frumvarp til laga um almannatrygg-
ingar var lagt fram á Alþingi af fyrrverandi
heilbrigðis- og tryggingamálaráðherra.
Flestir þeir stjórnmálaflokkar, sem nú eiga
sæti á Alþingi, komu að því að semja um
frumvarpið, en það gerði ráð fyrir heildar-
endurskoðun á almannatryggingalögunum.
Tilgangurinn með endurskoðuninni var að
gera almannatryggingalöggjöfina skýra og
einfalda og leita leiða til að hagræða og spara
í almannatryggingum. Markmiðið var að
færa frá þeim, sem betur mega sín, til hinna,
sem þurfa á aðstoð almannatrygginga að
halda. Alþýðuflokkurinn — Jafnaðarmanna-
flokkur íslands treysti sér ekki til að standa
að frumvarpi því sem Guðmundur Bjama-
son lagði fyrir Alþingi, þar sem það gerði ráð
fyrir tekjutengingu elli- og örorkulífeyris.
Nú hefur hins vegar heilbrigðis- og
tryggingamálaráðherra Alþýðuflokksins —
Jafnaðarmannaflokks íslands fengið sam-
þykkt sem lög frá Alþingi að elli- og örorku-
lífeyrinn sé tekjutengdur. Með andstöðu
sinni við frumvarp fyrrverandi heilbrigðis-
og tryggingamálaráðherra kom Alþýðu-
flokkurinn í veg fyrir að þær bótahækkanir
og réttindabætur fyrir elli- og örorkulífeyris-
þega, sem Framsóknarflokkurinn vildi ná
fram með heildarendurskoðun almanna-
tryggingalaganna, næðu fram að ganga.
Lyfjaskattur í stað
lækkunar álagningar
í upphafi árs 1991 lagði fyrrverandi heil-
brigðisráðherra fram á Alþingi frumvarp til
laga um lyfsölu og lyfjadreifingu. Það frum-
varp gerði ráð fyrir heildarendurskoðun og
uppstokkun á lyfsölukerfinu í landinu, þar
sem álagning í heildsölu og smásölu var af-
numin, frjálsræði var aukið, samkeppni var
komið á og þjónusta var bætt. Alþýðuflokk-
urinn — Jafnaðarmannaflokkur fslands
treysti sér ekki til þess að standa að þessum
breytingum, heldur hefur nú með sinn heil-
brigðisráðherra í broddi fylkingar lagt lyfja-
skatt á sjúklinga, barnmargar fjölskyldur og
elli- og örorkulífeyrisþega. Núverandi ríkis-
stjórn hefur ekki treyst sér til að ganga fram
fyrir skjöldu og breyta skipulagi lyfjamál-
anna og skerða þannig ofsagróða lyfsalanna.
Heldur valið þá leið að skattleggja sjúkling-
ana sérstaklega.
Eins og fílar
í postulínsverslun
Það er mikill munur á þeirri heilsteyptu
stefnu, sem nú hefur verið lýst og fyrrverandi
heilbrigðis- og tryggingaráðherra beitti sér
fyrir, og þeim skammsýnu, handahófs-
kenndu og vanhugsuðu tillögum sem núver-
andi ríkisstjóm er að troða inn í heilbrigðis-
og tryggingamálin. Það er hægt að koma við
hagræðingu og spamaði í heilbrigðis- og
tryggingamálunum, en það er vandasamt og
viðkvæmt verk. Það næst enginn árangur í
þeim efnum, ef menn ganga fram eins og fíl-
ar í postulínsverslun. Til þess að ná árangri
þarf lipurð og staðfestu, en umfram allt þarf
að hafa fullt og eðlilegt samráð við starfsfólk
í heilbrigðisþjónustunni, því engir þekkja að-
stæðumar betur en starfsmennimir sjálfir.