Tíminn - 08.02.1992, Blaðsíða 7

Laugardagur ö. Tebruar 1992
Timinn 7
Jakob verkar skinnin sjálfur. Mikil vinna er aö baki þegar þau eru komin í þetta form, enda ekki á allra færi að eignast sllkar flfkur. (Tímamynd Árni)
Aöstoöarkona Jakobs, Silja Björg Jóhannsdóttir, mátar einn nýsaum-
aöra pelsa úr skinnum bóndans á Auðnum. (Timamynd Árni)
gera mér ýmsa greiða þegar eitt-
hvað fellur til hjá þeim sem þeir
halda að ég geti nýtt mér. Hingað
hef ég fengið gamlar hænur frá
hænsnabúi og nú í haust fékk ég
um 700 kindaskrokka, sem ekki
fylgdu sendingunni til Mexíkó.
Eg er nefnilega með frystiklefa
héma og eigin fóðurstöð og
blanda mér mitt fóður. Vélarnar
fékk ég frá Böggvisstaðabúinu,
prýðisáhöld. Þannig fæ ég það á
hálfvirði miðað við það sem ég
fengi það fyrir ella. Til dæmis
hefur fóðurstöðin á Selfossi orð-
ið að kaupa sitt fóður allt norðan
frá Sauðárkróki. Segir sig sjálft
að allur sá flutningskostnaður
verður dýr þegar til búanna er
komið. Ég þarf ekki að fara nema
fimm kílómetra. Ég vinn að þessu
einn að mestu, en var að vísu
með fimmtán ára strák í sumar
og er hér nú með unga stúlku.
Vildi ekki gefa
útlendingum.þetta
Það horfði vel um þennan bú-
skap framan af, en svo hallaði á
ógæfuhlið og 1988 var svo komið
að það tók því varla að líta á ávís-
anirnar. Ég vildi ekki selja á slíku
verði og kom öllum mínum
skinnum fyrir í frystiklefa suður
í Vogum. Eg vildi ekki gefa út-
lendingum þetta. Nú hef ég hins
vegar látið þessi skinn frá mér og
býst við að fá mjög þokkalegt
verð. Ég seldi 600 skinn í desem-
ber og vonast til að selja afgang-
inn í febrúar. Þá ætti fjárhagur-
inn að lagast. Þess mætti geta
hér að ég bar þá tillögu fram hjá
Loðdýraræktendasambandi Suð-
urlands að Framleiðnisjóður
keypti öll skinn af loðdýrabænd-
um á kostnaðarverði og setti þau
í frost uns verð hækkaði, því allir
vissu að það mundi það gera.
Þetta þótti þó ekki raunhæft, en
ég held að með þessu móti hefði
Framleiðnisjóður fengið alla sína
peninga til baka og kannske
grætt.
Tíska, friöun og
veðurlag
Það var margt sem átti hlut að
verðfallinu á loðskinnum. Þar
réðu Greenpeacesamtökin
nokkru, en líka tíska og mildir
vetur. Menn kaupa ekki pelsa að
gefa konum sínum í tíu eða
fimmtán stiga hita. Það þurfa að
koma kuldavetur í útlandinu til
þess. Ég held að þeir hjá Green-
peace séu orðnir öfgalausari
núna en þeir voru og farnir að
líta yfirvegaðara á málin. Ég held
þó að þessi samtök eigi rétt á sér
og veiti þarft aðhald.
I desember er dýrunum slátrað.
Blárefirnir eru sex mánaða þegar
þeim er slátrað, en silfurrefirnir
sjö mánaða og sama er að segja
um minkinn. Þau eru deydd með
raflosti og það tekur ekki nema
sekúndubrot. Jú, víst finnst
manni það stundum erfitt að
lóga dýrunum, en þó gengur það
miklu nær mér að sjá þegar ekið
er yfir dýr á Reykjanesbrautinni,
þar sem þau deyja oft kvalafull-
um dauðdaga.
Ég verka skinnin sjálfur, líka
minkaskinnin, og þau eru mjög
falleg. Hjá mér var nú um helg-
ina feldskeri frá Grikklandi, sem
hefur saumað fyrir mig. Hann
segir að skinnin séu afar góð og
keypti að miklu leyti af mér
framleiðsluna þetta árið. Hann
heitir Mikael Cystovaris. Við höf-
um átt góð samskipti. Varan sem
hann saumaði úr skinnum fyrra
árs hefur nú verið að koma sem
fullunnir pelsar til baka, en ég
sel þá hér á innlendum markaði
og hef fengið nóga kaupendur,
þótt víst sé þetta dýrt, en dýrustu
pelsamir eru á um 300 þúsund.
Kaupendur eru margir héðan af
Suðumesjunum, en annars er
hringt í mig af öllu landinu. í
minkapels geta farið um 70
læðuskinn og 35 til 40 högna-
skinn. í refapels fara um 14 blá-
refaskinn.
Teikningar af flíkinni em send-
ar héðan á póstfaxi og þá koma
upplýsingar frá feldskeranum til
baka þar sem hann segir hve
mörg skinn fari í hana og svo
framvegis. Svo kemur flíkin að
skömmum tíma liðnum. Það er
mér metnaður að gera íslenskar
konur fínar. Já, ekki síst þær á
Suðumesjunum, en er ég sjálfur
Suðumesjamaður.
íslenski refurinn
úrkynjaöur
Ég aflaði mér þessara tengsla
við Grikki sjálfur, að vísu með
aðstoð ræðismanns okkar. Það er
alltaf svo að leiti maður einhvers
í viðskiptum, þá kemur eitthvað
upp og annaðhvort hentar það
manni eða þá ekki.
Hér áður vom loðskinn miklu
dýrari. Það sagði mér Sophus,
faðir núverandi fjármálaráð-
herra, að á ámm áður hefðu líf-
dýr frá Noregi verið seld á 2200
krónur, en þá var tímakaup
verkamanna 90 aurar. Tófa kost-
aði semsé árskaup. En ætti hún
hvolpa var hún auðvitað fljót að
skila verðinu til baka. Meira að
segja íslenski fiallarefurinn var
svo dýr að þess gerðust dæmi að
menn fengju fiögur kýrverð fyrir
skinnið. íslenski fiallarefurinn
núna? Ég keypti hér einu sinni
þrjú dýr, en það er ekki eigandi
við hann. Það er svo mikið villi-
dýr í honum. Menn vom hissa á
mér að koma nærri honum, því
þetta væri bæði sjúkt og úrkynj-
að. Ég hætti líka við hann, enda
skinnagæðin engin. Kannske
þyrfti að hleypa nokkmm bláref-
um á fiöll til þess að bæta stofh-
inn.
Skemmtilegasta
dýrið
Silfurrefurinn er skemmtileg-
asta dýrið, því hann er lang-
greindastur. Til marks um það er
að ef þú hrekkir hann þá man
hann það alla ævi. Hann er við-
kvæmari en blárefurinn og alltaf
þarf að láta til sín heyra, syngja
eða tala, svo hann viti að maður
er á leiðinni. Alltaf þarf að koma
sömu megin að honum, það má
ekki koma honum að óvömm.
Það var hérna silfurrefslæða sem
var mjög grimm og andstyggileg
við yrðlingana sína, svo við tók-
um þá frá henni og hlynntum að
þeim sjálf. Við böðuðum þá og
gáfum þeim súkkulaði, eins og
þetta væm dekurkrakkar. Af
þeim lifa enn tvær læður og aðra
þeirra tala ég við daglega, tek
hana upp og strýk henni. Það er
ekki til í dæminu að hún reyni
að bíta mig og það þótt ég setji
fingurinn upp í hana. Hún heitir
Maja.
Það er satt að segja manni sjálf-
um að kenna ef tófa bítur mann.
Ég segi alltaf að ekki séu tófum-
ar grimmari en maðurinn, en
þær hafa ekkert nema kjaftinn að
verja sig með. En það er annað
með minkinn. Menn komast
aldrei í samband við hann og
hans vörn er sókn.
Skemmtilegt starf
Já, þetta er skemmtilegt starf og
ég held að það eigi mikinn þátt í
því að loðdýrabændur gefast ekki
upp þrátt fyrir allan mótbyrinn.
Ég er sannfærður um að loð-
dýraræktin á eftir að ná sér á
strik aftur, þótt ég viti ekki hve
langan tíma það tekur. Það fóm
að vísu margir út í þessa grein
hér á landi, en það átti engan
þátt í verðfallinu, því við emm
svo örlítið brot af heimsmarkað-
inum, svona um hálft prósent
Það em Danir og Skandinavar
sem ráða framboðinu með sinni
geysilegu framleiðslugetu. Það er
í þeirra höndum að halda jafn-
væginu mili markaðs og fram-
boðs.
Mörgum mun líklega þykja
kveða við undarlegan tón þegar
ég segi að ég er fyrrverandi ríkis-
stjórn mjög þakklátur fyrir
stuðning hennar við þessa bú-
grein. Núverandi landbúnaðar-
ráðherra á líka þakkir skilið fyrir
það að hann vill halda þeim bú-
um við sem enn starfa. Nýja loð-
dýraræktin má ekki leggjast af og
tíminn mun leiða í ljós að þekk-
ingin og reynslan sem fengist
hefur mun skila sér til heilla fyrir
þjóðarbú okkar.“ AM