Tíminn - 25.04.1992, Blaðsíða 2

2 Tíminn
Laugardagur 25. apríl 1992
Jóhannes Nordal seðlabankastjóri segir enga ástæðu fyrir ríkið að reka húsbréfakerfi:
Húsbréfakerfinu verði
breytt í veðlánakerfi
Jóhannes Nordal, bankastjóri Seðlabanka íslands, sagði á árs-
fundi bankans í gær að hann sæi enga þörf á því að almenn íbúða-
lánastarfsemi til einstaklinga hér á Iandi sé rekin undir forsjá rík-
isvaldsins og lánsfjárins aflað með ríkisábyrgð. Jóhannes lagði til
að húsbréfum verði breytt í veðdeildarlán, sem verði í umsjón
banka og annarra lánastofnana. Húsbréfakerfinu verði þannig
breytt í veðlánakerfi líkt og er í Danmörku og fleiri löndum.
Jóhannes sagði að áhrif af þessari
breytingu yrðu vafalaust þau að
vaxtakostnaður myndi hækka eitt-
hvað, en lánskjör yrðu mun sveigjan-
legri, t.d. varðandi lánstíma og
greiðslufyrirkomulag.
Jóhannes hefur oft gagnrýnt hús-
bréfakerfið. í skýrslu, sem unnin var í
Seðlabankanum í fyrra, var því hald-
ið fram að stór hluti af lánum, sem
lánað er gegnum húsbréfakerfið,
færu til almennrar neyslu heimil-
anna í landinu. í ræðu á ársfundi
Seðlabankans kom Jóhannes að
þessu sama atriði. Hann benti á stór-
aukna lánsfjámotkun heimilanna
undanfarin tvö ár. Hann sagöi eina af
ástæðunum fyrir henni vera aukn-
ingu á lánum til íbúðaviöskipta, sér-
staklega eftir tilkomu húsbréfakerfis-
ins. Aðra ástæðu sagði hann vera
aukna bjartsýni manna á gang mála í
efnahagsmálum á síðari hluta árs
1990.
„Þegar litið er á tölur um stóraukna
neyslu og innflutning á tímabilinu
frá hausti 1990 til vors 1991 annars
vegar og hina gífurlegu hækkun
íbúðarlána og annarra lána til heim-
ilanna á sama tímabili, fer varla á
milli mála, að þessi þróun ásamt
hallarekstri ríkissjóðs átti meginþátt
í auknum þjóðarútgjöldum og við-
skiptahalla á síðasta ári,“ sagði Jó-
hannes.
Jóhannes sagði að lán til húsnæðis-
kerfisins hefðu numið 22 milljörðum
á síðasta ári, samanborið við 14 millj-
arða árið á undan. Heildarlánsfjár-
þörf hins opinbera á síðasta ári nam
40 milljöröum, sem var um 3 millj-
örðum meiri en allur peningalegur
spamaður á síðasta ári.
En þó að ríkissjóður sé frekur á
lánamarkaði, en lántökur hans juk-
ust um 21% á síðasta ári samanborið
við 15% árið á undan, þá kemst hann
ekki upp íyrir heimilin. Lántökur
heimilanna jukust um 26% á síðasta
ári, sem er svipað hlutfall og árið áð-
Jóhannes Nordal.
ur. Atvinnuvegimir juku lántökur
sínar hins vegar aðeins um 7% á síð-
asta ári, líkt og þeir gerðu árið á und-
an.
Jóhannes lýsti ánægju sinni með að
stjómvöld skuli hafa dregið úr útgáfu
húsbréfa. Hann sagði raunar að eng-
ar yfirvofandi hættur séu sjáanlegar
vegna útgáfu húsbréfa á næstunni.
I ræðunni varaði hann stjómvöld
við því að þvinga vexti niður með
beinum aðgerðum, þ.e. handafli.
Hann sagði að ef aðstæður á fjár-
magnsmarkaði væru ekki fyrir hendi,
myndi þvinguð vaxtalækkun einung-
is leiða til peningaþenslu, verðbólgu
og hærri vaxta síðar. Eina raunhæfa
leiðin til að lækka raunvexti væri að
draga úr lánsfjáreftirspum ríkisins
og annarra opinberra aðila og treysta
gmndvöll stöðugleikans íverðlagi og
gengi. -EO
Samband sveitarfélaga á Suðurnesjum vill bæta atvinnumál:
Heimamenn gangi
fyrir um vinnu
Samband sveitarfélaga á Suður-
nesjum er uggandi um atvinnumál
á svæðinu, og hefur sent m.a. for-
sætisráðherra og utanríkisráð-
herra kröfu um úrbætur. Þar
krefst sambandið þess að íbúar á
Suðurnesjum gangi fyrir um
vinnu hjá vinnuveitendum, sem
tengjast þjónustu á svæðinu við
Banaslys sl.
þriðjudags
Maðurinn, sem lést eftir bílslysið á
Vesturlandsvegi sl. þriðjudag, hét
Pálmi Sigurðsson, til heimiíis að
Grettisgötu 77 í Reykjavík. Hann var
79 ára að aldri.
77 ára gömul kona Iést rúmum
tveimur tímum síðar, þegar hún
gekk fyrir bíl á Hafnarfjarðarvegi
norðan Hamraborgarbrúarinnar í
Kópavogi. Hún hét Elín Auðuns-
dóttir, til heimilis að Ásbraut 3 í
Kópavogi. —GKG.
Elugstöð Leifs Eiríkssonar og
verktökum og varnarliði á Kefla-
víkurflugvelli. Losni störf þar, á að
auglýsa þau fyrst innan svæöis.
Einnig vill sambandið að fyrir-
tæki, einstaklingar og verktakar á
Suðurnesjum gangi fýrir varöandi
útboð og/eða ákvörðun um verk-
taka til stærri verka á vegum sveit-
arfélaganna og annarra fram-
kvæmdaaðila.
Sambandið vill að skipulega verði
unnið að markaðssetningu Suöur-
nesja með tilliti til nýrra atvinnu-
tækifæra, og ríkisstjórn íslands
veiti til þess fjármagn. Sambandið
mælist líka til þess að allur sá afla-
kvóti, sem til sölu kann að verða á
svæöinu, verði boðinn innan Suð-
urnesja.
Að lokum vill Samband sveitarfé-
laga á Suðurnesjum að einn aðili
komi fram við samninga gagnvart
varnarliði og stjórnvöldum Banda-
ríkjanna, hvernig sem verktöku á
varnarsvæðum verður háttað.
—GKG.
Halla Linker og David sonur hennar færa Þorsteini Jónssyni (t.v.), framkvæmdastjóra Kvikmynda-
safns íslands, skjal sem veitir safninu allan höfundar- og sýningarrétt.
Kvikmyndasjóði íslands færð gjöf:
íslandsmyndir Linkerhjónanna
Halla Linker og David sonur hennar færðu í gær Kvikmyndasafni íslands kvikmyndir þær, sem Hal Linker tók hér á
landi á árunum 1950-1979. Þær hafa sterkt sögulegt gildi og er því mikill fengur í gjöfinni. —GKG.
Seyðisfjörður og Norðfjörður fjárfesta saman í skipi:
Vinnsla fer fram
á báðum stöðunum
Seyðfirðingar og Norðfirðingar
hafa stofnað sameiginlegt félag um
rekstur togaraútgerðar.
Þeir ætla að festa kaup á skipinu
Birtingur, sem er í eigu Síldar-
vinnslunnar h/f, með hálfum kvóta
skipsins. Kaupverð er um 250
milljónir króna og fylgir um 1000
tonna bolfiskkvóti eða um 830
þorskígildi. Heildarveiðiheimild
Birtings verður um 1800 þorsk-
ígildi.
Hlutafé félagsins verður 250 millj-
ónir króna og á Síldarvinnslan 50%,
Seyðisfjarðarkaupstaður 26%.,
Fiskiðjan Dvergasteinn h/f 20%, og
4% eiga aðrir aðilar á Seyðisfirði.
Birtingur verður gerður út frá
Neskaupstað, helmingi aflans land-
að til vinnslu á Seyðisfirði og hin-
um helmingnum landað til vinnslu
á Neskaupstað. Síðar er gert ráð fyr-
ir að annar helmingur áhafnar veröi
frá Seyðisfirði og hinn frá Neskaup-
stað.
Sveitarstjórnir kaupstaðanna hafa
gert með sér samkomulag um að
aðstöðugjöld og útsvarstekjur
vegna áhafnar skiptist jafnt á milli
kaupstaðanna.
Síldarvinnslan h/f mun annast
rekstur skipsins, en framkvæmda-
stjóri hennar er Finnbogi Jónsson.
Formaður stjórnar Birtings er Þor-
valdur Jóhannsson frá Seyðisfirði.
—GKG.
Sparisjóður Svarfdæla:
7 milljóna króna hagn-
aður á síðasta ári
Hagnaður af rekstri Sparisjóðs
Svarfdæla á Dalvík að fradregnum
sköttum nam tæpum 7 milljónum
króna á siðasta ári. Er það lítið eltt
verri útkoma en árið á undan, en þá
nam hagnaðurinn 7,6 milljónum
króna.
Þetta kom fram á aðalfundi Spari-
sjóðsins. Einnig kom fram að inn-
lán sjóðsins á síðasta ári voru um
567 mliljómr króna á móti 519 ár-
ið á undan, og nam innlánsaukn-
ingin 9,1%. Útlán Sparisjóðsins
voru ríflega 636 milljónir króna,
jukust um 5,8% milli ára. Eigið fé
Sparisjóðsins í árslok nam tæpum
110 milljónum króna, eða 13,8%
af niðurstöðutölum efnahags-
reiknings. Heildariaunagreiðslur á
síðasta ári námu um 16,5 miljjón-
um króna, en 8 starfsmenn störf-
uðu að meðaltali hjá Sparisjóði
Svarfdæla.
Á fundinum var að venju tHkynnt
um úthlutun úr Menningarsjóði
Sparisjóðs Svarfdæla, og var rff-
lega 1,1 miQjón króna til úthlutun-
ar. Lene Zachariassen í Dæli fékk
úthlutað um 500 þúsund krónum
til að vinna áfram að gerð Hstmuna
úr íslenskum dýrahárum og ulL Þá
var veitt fé til viðhalds á Tjamar-
ldrkju, og Listvinafélag Eyjaflarðar,
Rósa Kristín Baldursdóttir og
Tjamarkvartettinn fengu sinn
skerf. hiá-akureyri.