Tíminn - 25.04.1992, Blaðsíða 14

14 Tíminn
Laugardagur 25. apríl 1992
MINNING
r
Gestur Guðni Amason
Fæddur 18. júní 1928
Dáinn 13. april 1992
Fallinn er frá löngu fyrir aldur og
mjög svo óvænt náfrændi minn og
sérstaklega kær vinur.
Það hvarflaði ekki að mér þegar
við Gestur hittumst síðast að það
yrðu okkar síðustu samskipti í þessu
lífi, en ef til vill er það einn af kost-
um tilverunnar að geta ekki ráðið of
langt inn í hið ókomna og látið
hverja nótt sem nemur.
Gestur var fæddur á Glettinganesi
við Borgarfjörð eystri og var einka-
sonur móðursystur minnar, Gyðu
Árnadóttur. Hann ólst framan að
mestu leyti hjá móðurbróður okkar,
Jóni Árnasyni, og konu hans, Þór-
veigu Steingrímsdóttur, sem bjuggu
á þessum árum í Bakkagerðisþorpi.
Þar dvaldi Gestur við góða um-
hyggju þeirra hjóna fram yfir ferm-
ingaraldur, en var alltaf í mjög góðu
sambandi við móður sína og dvaldi
hjá henni af og til. Á þessum árum
var Gestur mikið samvistum við
okkur frændsystkini sín á Ósi og má
segja að hann hafi alla tíð verið sem
prentari
einn af fjölskyldu bæði á þessum
æsku- og unglingsárum og svo eftir
að leiðir skildi þar, þá lét hann sér
ætíð mjög annt um okkur öll og
fylgdist með fjölskyldum okkar af
ástríki og góðum hug.
Gestur nam við barnaskólann
heima á Borgarfirði og eftir ferm-
ingu flutti hann svo alfarinn til
móður sinnar í Reykjavík. Þar
stundaði hann nám við Ingimars-
skólann og lauk þaðan gagnfræða-
prófi. Síðan fór hann út í nám í
prentiðn og fékk sinn faglega undir-
búning í lítilli prentsmiðju sem hét
Herbertsprent og lauk svo námi frá
Iðnskólanum og sveinsprófi í prent-
iðninni 1950. Hann vann síðan lengi
hjá Prentsmiðjunni Eddu og nú síð-
ustu mörg ár hjá Gutenberg. Gestur
var ákaflega fær í sinni iðngrein og
kom sér vel við starfsfélaga si'na og
naut trausts og virðingar vinnuveit-
enda sinna.
Gestur var sérstaklega frændræk-
inn og dyggur. Hann var einnig
tengdur sinni íyrstu heimabyggð
ákaflega sterkum böndum. Hann lét
einskis ófreistað til þess að stuðla að
sem bestum samskiptum við íbúa
Borgarfjarðar og var um langt árabil
aðaldriffjöðrin í átthagafélaginu
okkar, Félagi Borgfirðinga eystra,
eða allar götur frá árinu 1949. Störf
hans í því félagi væri allt of Iangt
mál upp að telja, en öll voru þau
unnin í þeim anda að tengja brott-
flutta Borgfirðinga sem nánustum
böndum með samkomuhaldi og
með því að stuðla að því að hægt
væri að sýna heimabyggðinni sem
mestan virðingarvott með gjöfum til
lista og menningarmála og ósjaldan
vakti hann máls á því hvað við gæt-
um best gert fyrir kirkjuna í heima-
byggð okkar.
Gestur hafði mikið yndi af hljóm-
list og söng. Hann hafði fallega og
fágaða rödd; eitt af því fáa, sem hann
gerði fyrir sjálfan sig um dagana, var
að stunda söngnám um tíma. Var
hann því mjög liðtækur við þau ótal
mörgu tækifæri sem frændfólkið
fékk til að syngja saman.
Gestur var einkar háttvís maður í
framkomu og hlýr í viðmóti. Hvar
sem spor hans lágu gat ekki farið hjá
því að ljúfmennska hans og fáguð
framkoma gæddu umhverfið næst
honum sérstökum andblæ, sem
skildi eftir varanlegar minningar
um hlýju og manngæsku hjá sam-
ferðamönnum hans.
Þegar hann er horfinn af sjónar-
sviðinu erum við öll, sem næst hon-
um stóðum, fátækari og söknum
góðs félaga og sérstaks vinar.
Á bak við fátæklegan búning þess-
ara kveðjuorða dyljast hugsanir og
tilfmningar, sem eru tvinnaðar úr
mörgum sterkum þáttum. Sá sterk-
asti er tengdur persónulegum sam-
skiptum okkar og endurminningum
frá bernsku- og æskuárum okkar í
leik og við störf, og síðar fyrir um-
hyggju hans fyrir fjölskyldu minni.
Eins og áður var getið um var
Gestur mjög nátengdur okkur systk-
inunum frá Ósi og var nánast eins
og einn af okkar stóru fjölskyldu og
litum við ávallt á hann sem bróður. I
áranna rás hafa meðlimir þessarár
fjölskyldu dreifst um landið, en
Gestur fylgdist ávallt með okkur öll-
um og vissi jafnvel betur en aðrir
um hagi hvers og eins. Fyrir þessa
umhyggju og vináttu vil ég nú
þakka honum fyrir mína hönd og
systkina minna. Hafi hann að leiðar-
lokum heila þökk fyrir órofa vináttu
og tryggð við okkur öll.
Gestur hélt heimili með Gyðu
móður sinni og lét sér einkar annt
um hana alia tíð, og var umhyggja
hans fyrir henni nú á seinni árum,
þegar aldur færðist yfir hana, alveg
einstök. Hún sér nú háöldruð á eftir
ástkærum syni sínum og bið ég
henni blessunar guðs og megi henni
öðlast friður og styrkur til þess að
sigrast á þeim harmi, sem nú er að
henni kveðinn.
Jón Þór Jóhannsson
Rebekka Þiðriksdóttir
frá Rauðsgili
Fædd 27. október 1890
Dáin 11. apríl 1992
11. apríl síðastliðinn lést Rebekka
Þiðriksdóttir á vistheimilinu Skjóli,
en þar dvaldi hún sfðustu mánuð-
ina. Átti annars heimili síðustu sex
árin hjá Rebekku dóttur sinni og
manni hennar, Guðjóni Ásgríms-
syni, við frábæra umönnun, sem
ekki verður fullþökkuð. Síðustu
misserin var svo sem hún væri að
nokkru tveggja heima, væri að smá-
flytja. Samt slitnaði hún aldrei úr
tengslum við sín áhugamál, fór enn
með löng kvæði hárrétt og svaraði
gjarnan með vísum sem féllu að
umræðuefninu. Þ6 vakti mér það
enn meiri furðu að enn bætti hún í
sjóðinn. Á hundrað ára afmælinu
heimsótti hana góður vinur, Jó-
hannes Benjamínsson, og færði
henni ljóð sem henni voru lesin í
nokkur skipti. Svo lauk að mamma
kunni ljóðið og furðaði okkur stór-
lega. Þá var hún enn fljót að bregða
við og leiðrétta, ef viðstaddir létu sér
um munn fara orð sem hún taldi
ekki vera „rétta" íslensku. Málið stóð
henni alltaf hjarta nær.
Átthagatryggðin var sterkur þátt-
ur. Árin, sem hún dvaldi hér í Borg-
arnesi, fór hún iðulega með okkur í
lengri eða skemmri ökuferðir um
fagran Borgarfjörðinn. Stundum
stefndum við fram til dala, æsku-
stöðva hennar. Önnur skipti vestur
Mýrar. Yrði vesturleiðin fyrir valinu,
spurði hún hvað við vildum þangað.
í átt til Eiríksjökuls var hugurinn.
Naut líka vel lengri ferða og vildi þá
fræðast um allt sem fyrir augu bar.
Þessi ár var hún á níræðis- og tíræð-
isaldri, en starfslöngun enn rík og
var stundum leitun að verkefnum.
Ég hafði beðið hana þess lengstra
orða að ryksuga ekki stigann, því ég
óttaðist að hún dytti við þá sýslan.
Eitt sinn, er ég kom heim úr vinn-
unni og opnaði útidyrnar, mætti ég
mömmu og ryksugunni sem ultu
báðar niður stigann. Mér brá í brún
og hugsaði: Nú hefur hún brotnað.
Ónei, hún stóð hvatlega upp eins og
henni var lagið og sagði: „Heldurðu
að ryksugan hafi skemmst?"
Þessi árin voru hjá mér nokkur
forskólabörn til lestrarnáms. Sinnti
hún nokkrum þeirra með góðum ár-
angri.
Ekki skal því gleymt að minnast
með þakklæti hve rækilega hún
fylgdist með námi okkar systkin-
anna, hlýddi okkur yfir lexíurnar og
veitti tilsögn. Aldrei var þó sleppt
niður verki. Ég man að ég lærði
kvæðið „Fanna skautar faldi háum“
úti í fjósi, eitt erindi á kvöldi á með-
an hún var að mjólka og ég gaf kálf-
inum. Þá var hún hafsjór af sögum
og ævintýrum og nutum við óspart
af því. Held raunar að hún hafi búið
til sumar sögurnar þegar okkur fýsti
nýrra ævintýra. Seinna nutu bama-
böm og barnabarnabörnin ríkulega
þessara fjölbreyttu sagna.
Skömmu eftir að Ríkisútvarp var
sett á stofn hér á landi kom viðtæki
á æskuheimili mitt. Mér er til efs að
útvarpið hafi átt nokkum betri né
þakklátari hlustanda en móðir mín
var, svo fróðleiksfús sem hún var,
enda unnu við stofnunina vel
menntir afburðamenn.
Móðir mín mótaðist á fyrstu dög-
um ungmennafélagshreyfingarinn-
ar og að þeirri mótun bjó hún alla
tíð síðan. Hún var þeirri hugsjón trú
og vann henni eftir því sem um-
hverfi og aðstæður leyfðu.
Nú er langri göngu lokið. Ég vil
leyfa mér að ljúka þessu með fjórum
línum úr afmælisljóði Jóhannesar
Benjamínssonar:
Veit ég, að enn er áttin vís
efst í minningarsjóði.
Eiríksjökull í austri skín,
œskuvinurinn góði.
Ingibjörg Magnúsdóttir
fræðilegs inngangs í tónleika-
skránni, þar sem m.a. textinn allur
er skráður á þýsku og íslensku. Þar
segir um tildrög þessara verka
Bachs, að á hans tímum hafi verið
rík hefð fyrir því að flytja píslarsögu
Frelsarans á föstudaginn langa.
Upphaflega var þetta gert á einfaldan
máta, með lestri fárra flytjenda og
Gregorsku tónlagi, en gerðist brátt
viðameira með tímanum. Bach hóf
þetta form í æðra veldi með Jóhann-
esarpassíunni, sem frumflutt var
1723. Með því að flétta inn í frásögn
guðspjallsins textum sem voru hug-
leiðingar og útlegging á söguþræð-
inum, ásamt því að nota þekkta
sálma, varð til verk sem gerði
mönnum kleift að upplifa píslarsög-
una á áhrifameiri og leikrænni hátt
en áður hafði þekkst.
í Matteusarpassíunni er textinn
fenginn úr ljóði skálds að nafni Pic-
ander, sem út kom 1725 og nefndist
„Uppbyggilegar hugleiðingar um
skírdag og föstudaginn langa". Bach
notar ljóð þetta sem eina af þrem
meginstoðum passíunnar (guð-
spjallstexti, útlegging og sálmar), og
nær þannig að semja verk sem að
formi til er svo heilsteypt, en jafn-
framt auðugt að tónhugmyndum,
að óviðjafnanlegt er. Enda gekk
Matteusarpassían undir nafninu
„Stóra passíarí' í Bach-fjölskyld-
unni. Ekkert var til sparað — tveir
kórar og barnakór að auki, og tvær
hljómsveitir. Tilgangur Bachs með
stórvirki þessu er hins vegar óljós,
segir þar — en líkast til samdi hann
Matteusarpassíuna listinni sjálfri og
guði til dýrðar. Sig.SL
Matteusarpassían
Kór Langholtskirkju flutti Matteus-
arpassíu Bachs þrívegis um pásk-
ana, 16., 17. og 18. apríl, og oftast
fyrír troðfullu húsi. Passía þessi er
gríðarlegt stórvirki, tekur þijá kóra
og tvær hljómsveitir þrjá tíma í
flutningi. Og tókst dæmalaust vel.
Jón Stefánsson, organisti og kór-
stjóri Langholtskirkju, hefur komið
upp helsta Bach-kór landsins, með
mikilli reynslu og alllangri hefð í
flutningi verka sem þessa. Sú var
tíð, og ekki fyrir löngu, að flutning-
ur á Matteusarpassíunni hér á landi
taldist til stórviðburða — ávöxtur
vetrarlangra þrotlausra æfinga
áhugafólks, sem yfirleitt var ólæst á
nótur. En nú er svo komið, að Kór
Langholtskirkju virðist geta flutt
hvert stórvirkja Bachs sem er nánast
eftir hendinni, rétt eins og meiri
háttar kirkjukórar í Þýskalandi.
Þetta heitir tónlistarþroski og hátt
menningarstig í tónlist á voru máli.
Eins og stundum áður, söng Mi-
chael Goldthorpe guðspjallamann-
inn, auk þess sem hann söng nokkr-
ar tenór-aríur. Goldthorpe er prýði-
legur söngvari, og sérstaklega fór
honum hlutverk guðspjallamanns-
ins vel úr hendi (ef svo má að orði
komast). Kristinn Sigmundsson
söng Jesúm fimavel. Auk glæsilegr-
ar söngraddar fer Kristinn sérlega
vel með texta og, eins og fyrr hefur
verið neftit í pistlum þessum, er
hann einn fárra söngvara sem
virðist skilja til hlítar textann
sem hann er að syngja. Björk
Jónsdóttir söng althlutverkið.
Björk er raunar mezzósópran,
þannig að aríur hennar, sem
eru meðal hinna fegurstu í
verkinu, liggja full-lágt fyrir
hana, sem var auðvitað skaði.
Bergþór Pálsson var góður í
hlutverki Pílatusar, og rödd úr
kórnum, Eiríkur Hreinn
Helgason, söng Júdas og Pontí-
fex afbragðs fallega — efnileg-
ur söngvari þar. Þá sungu tvær
stúlkur úr kórnum, Harpa
Harðardóttir og Stefanía Val-
geirsdóttir, dúett ágæta vel. Og
fleiri kórlimir komu við sögu.
Ólöf Kolbrún Harðardóttir
söng þarna nokkrar aríur og
tónles. Því miður, og það er
leiðinlegt að þurfa að segja
þetta, er rödd Ólafar fjarri því
að henta fyrir Bach og órator-
íusöng, öll í yfirtónum og ví-
bratói.
Kór Langholtskirkju telur
um 80 söngvara og var þarna
skipt í tvennt, kór 1 og 2, sem
stundum syngja hvor í sínu
lagi, og þá ferraddað, eða sam-
an, og þá áttraddað, auk þess
sem Bach lætur sig ekki muna
um það að bæta við níundu
röddinni, barnakór, í tveimur
Johann Sebastian Bach.
atriðum fyrri hluta. Þessum
kúnstum hefur verið líkt við af-
rek af því tagi að tefla 20 blind-
skákir samtímis. Ef ég má
finna að einhverju í flutningi
þessa annars óaðfinnanlega
kórs, þá þykja mér sópranradd-
irnar vera ofsterkar á köflum
og yfirgnæfa um of hinar nátt-
úrlega-veikari raddir alts og
tenórs. Því það er til lítils að
vera með 9 sjálfstæðar raddir,
ef aðeins ein eða tvær heyrast
öðruvísi en sem gnýr.
Á sama hátt og kórnum, var
36 manna Kammersveit Lang-
holtskirkju (flest er þetta nú
fólk úr Sinfóníuhljómsveit ís-
lands, sem tekur á sig ýmis
hljómsveitarnöfn eftir því hvar
það er að spila) skipt í tvær 18
manna hljómsveitir, auk org-
elsins. Bach skrifaði verkið
raunar fyrir tvö orgel líka, en
Gústaf Jóhannesson lét sig
ekki muna um að spila báðar
raddirnar, og var því að stans-
laust í 3 tíma — margar nótur
það. Af einleiksspili vil ég sér-
staklega nefna gullfallegan leik
Kristjáns Þ. Stephensen á óbó,
Júlíönu Elínar Kjartansdóttur
(konsertmeistara) á fiðlu, og
Bryndísar Höllu Gylfadóttur á
knéfiðlu.
í lokin er rétt að vitna til