Tíminn - 10.06.1992, Blaðsíða 4

4 Tíminn
Miðvikudagur 10. júní 1992
Tímiim
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Timinn hf.
Framkvæmdastjóri: Hrólfur Ölvisson
Ritstjóri: Jón Kristjánsson ábm.
Aöstoðanitsýóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar Birgir Guömundsson
Stefán Ásgrimsson
Auglýsingastjóri: Steingrímur Gíslason
Skrlfstofur: Lynghálsi 9,110 Reykjavlk Síml: 686300.
Auglýsingasfmi: 680001. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300,
ritstjóm, fréttastjórar 686306, Iþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setning og umbrot: Tæknideild Tlmans. Prentun: Oddi hf.
Mánaöaráskrift kr. 1200,- , verö I lausasölu kr. 110,-
Grunnverö auglýsinga kr. 725,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Óljósar niðurstöður
Skoðanakannanir eru orðnar svo ríkur þáttur í þekkingar-
leit og sjálfsrýni nútímasamfélagsins, að oft er gengið út frá
því sem vísu að þær séu öruggur mælikvarði á afstöðu al-
mennings til ýmissa málefha.
En annað hvort er almenningsálitið fallvalt eða spuming-
ar eru þannig orðaðar að þær gefa ekki rétta mynd af af-
stöðu til þeirra málefna, sem um er spurt. Úrslit bresku
kosninganna s.l. vor urðu á allt annan veg en kannanir
bentu til. Afstaða Dana til Maastrichtsamkomulagins var á
annan veg en spáð var fyrir um samkvæmt mörgum skoð-
anakönnunum, og er nú allt Evrópubandalagið í uppnámi
vegna þess að úrslitin komu á óvart í þeim herbúðum.
Um helgina vom kunngerðar niðurstöður úr tveim skoð-
anakönnunum um afstöðu íslendinga til þátttöku í Evr-
ópska efnahagssvæðinu. Vom báðar gerðar í síðustu viku,
þegar enn stóð yfir mikil umræða um niðurstöðu þjóðarat-
kvæðagreiðslunnar í Danmörku. Niðurstöður íslensku
kannananna em gjörólíkar. í annarri em tveir þriðju
þeirra, sem spurðir vom, á móti þátttöku í EES, en í hinni
var tæpur meirihluti meðmæltur aðildinni. Er þama að-
eins reiknað með þeim, sem sögðu álit sitt á því sem um var
spurt, en kannanimar áttu það sameiginlegt að þriðjungur
þeirra, sem spurðir vom, treystu sér ekki eða vildu ekki
svara.
í DV-könnun, sem birtist á laugardag, var aðeins spurt um
afstöðu fólks til EES, en í könnun sem Félagsvísindastofn-
un gerði fyrir sjónvarpsdeild Ríkisútvarpsins, var spurt
annars vegar til afstöðu til EES og hins vegar hvort við-
komandi kysi að ísland gengi í EB. í þeirri könnun kom
fram að mikill meirihluti var andvígur aðild að Evrópu-
bandalaginu, þótt meirihlutinn styddi áframhaldandi
samningaviðræður um þátttöku í Evrópsku efnahags-
svæði.
Með þessar niðurstöður í huga er bersýnilegt að ekki er
sama hvemig spumingar em lagðar fyrir í skoðanakönn-
un, og eins hitt að almennt virðist fólk vera slaklega upplýst
um Evrópusamvinnu og um hvað er yfirleitt verið að ræða
hverju sinni í því sambandi.
Mikil fjölmiðlaumræða og margvísandi fréttaflutningur
frá degi til dags og áróður með og á móti sýnist ekki vera í
þeim farvegi að auðvelt sé að átta sig á um hvað umræðan
snýst og mynda sér skoðun á jafn mikilvægum málum og
hér em til umræðu.
Mjög mikill meirihluti danskra þingmanna var hlynntur
Maastrichtsamkomulaginu, en þjóðin felldi það. Aðrar EB-
þjóðir munu fylgja í kjölfarið, ef marka má fréttir. Fólkið í
EB-löndunum vill samvinnu en ekki samruna. Það em
skilaboðin til stjómmálamanna og embættismanna, sem
eru orðnir snarmglaðir í fjölþjóðahyggju sinni og komnir
úr tengslum við kjósendur sína og þjóðir.
í sumar mun Alþingi koma saman til að fjalla um sam-
komulagið um Evrópska efhahagssvæðið, og brátt kemur
að því að taka verður afstöðu til þess hvort ísland verður
þátttakandi í því eða ekki.
Þá er eins gott að ekki sé uppi mglandi um hvað er EES og
hvað EB, og hvaða sammnahugmyndir em það sem dansk-
ir vom að fella og kenndir em við Maastricht.
Tilfellið er að ekkert af þessu er alveg á hreinu. Evrópa er
öll í mótun og stefhumörkun óljós á mörgum sviðum.
Framkvæmdastjómir, ráðherranefndir, ríkisstjómir og
þjóðþing ráða ekki alltaf ferðinni, þótt ráðskast sé með mál-
efnin og niðurstöður geta orðið aðrar en að er stefnt.
Misvísun íslenskra skoðanakannanna er ef til vill ekkert
óeðlilegri en sá mikli trúnaðarbrestur, sem kominn er upp
milli danskra stjómmálamanna og kjósenda þeirra.
Spumingar og upplýsingar em ekki alltaf rétt fram settar
og því verða niðurstöður óljósar.
Heilagsandahopparar
guðs og goða
Umfjöllun Stöðvar 2 um safnað-
arstarf Krossins og Vegarins hef-
ur valdið dálitlum taugatitringi
hér og hvar í samfélaginu. Bisk-
upi þjóðkirkjunnar þykir guðs-
dýrkun safnaðanna heldur galsa-
fengin og boðar eins og skyldan
býður að kristnir menn eigi at-
hvarf í okkar evangelísk-lút-
hersku kirkju og hlusti þar á guð-
fræðinga með próf og vígða
presta útlista Orðið. Sálmasöng-
ur á að vera settilegur með orgel-
undirleik tónlistarmanna með
prófgráður.
Eðlilegt er að biskup verji kirkju
sína og þjóðarinnar og vilji beina
leitandi sálum og trúuðum inn í
söfnuði hennar og vígslustig.
Hólabiskup hefur ekkert látið
heyra frá sér um málið
enda ekki vanur að kássast
upp á aðra söfnuði í um-
boði Heilagrar kirkju.
Sveinbjörn allsherjargoði
Beinteinsson hefur ekki
heldur verið spurður álits á helgi-
siðum Krossins og Vegarins og
guðfaðir borgaralegrar ferming-
ar, Svavar Gestsson þáverandi
menntamálaráðherra, hefur enn
sem komið er ekkert látið frá sér
fara opinberlega um messuform
uppreisnarsafnaðanna.
Farí það í hoppandi
Yfirborðsleg úttekt Stöðvar 2 á
starfsemi Kross og Vegar virðist
hafa valdið þó nokkru róti í hug-
arfylgsnum landsmanna, sem
margir hverjir eru furðu lostnir
vegna þess að þeir fengu að sjá
fólk ákalla guð sinn og frelsara
með tilburðum sem að öllu jöfnu
eru ekki tíðkaðir í kirkjum.
Fólk lyftir höndum og ávarpar
Jesúsa sína tárvotum augum,
syngur glaðlega fagnaðarsöngva,
hoppar dálítið og hleypur syngj-
andi kringum ræðupúlt, eins og
allir gera á árshátíðum þegar
Kokkurinn er spilaður og allir
skemmta sér svo vel.
Heilagsandahoppararnir, sem
mynda hina svokölluðu sértrúar-
söfnuði, segjast játa lifandi trú og
að þeir séu þátttakendur í til-
beiðslu og boðun fagnaðarerind-
isins, en ekki hlutlausir áheyr-
endur eins og söfnuðum þjóð-
kirkjunnar er ætlað að vera.
Flestir kannast sjálfsagt við þau
viðbrögð að fólk er aldeilis hlessa
á því sem það sá í sjónvarpinu, að
trúaðir ákalla guð sinn með
dansi, söng og handaupprétting-
um og mega jafnvel ekki vatni
halda. Þetta þykir mörgum frem-
ur boða veika lund en trúarstyrk
og telja aðferðina ekki kurteisi
gagnvart guði og Jesúm, sem
hljóta að taka tilbeiðslu presta í
gullsaumuðu pelli og purpura
fram yfir trallandi játningar
hlaupastráka á hraðferð kringum
heldur snautlegt ræðupúlt í iðn-
aðarhúsnæði suður í Kópavogi.
Alþekktir tilburðir
Sé betur að gáð eru tilburðir
þeirra kristnu heilagsandahopp-
ara gamalkunnir og eru á sjón-
varpsskjám ríkisins og útvarpsfé-
lagsins dögum oftar og fylgir oft
miklu magnaðari trúarsannfær-
ing og undirlægjuleg tilbeiðsla
annarra goða en þegar kristnir
ólátabelgir ákalla sína þrenningu,
eina sér eða þríeina.
Dýrkun starfsmanna séra Heim-
is Steinssonar á aðskiljanlegum
eiturætum og pervertum popp-
heimsins er miklum mun magn-
aðri en sú ofurlitla innsýn sem
Stöð 2 hefur gefið í guðsdýrkun
lítilla safnaða sem ekki játa trú
sína aðeins með vörunum heldur
öllum líkamanum.
Enginn hefur orð á því að það sé
blöskranlegt hvernig fólk lætur á
hljómleikum sem magnaðir eru
langt upp yfir móttökuskilyrði
mannlegra skilningarvita. Börn,
unglingar og ungmenni plús
skalla- og hengibrjóstapoppfólk
lyftir höndum, öskrar, froðufellir,
hoppar og snarsnýst þegar það
tilbiður sín goð á senunum.
Svona uppákomur er sífellt ver-
ið að sýna í sjónvörpunum og
þykir engum orðið umtalsvert.
Heilagsandahopparar Krossins
eru eins og stillt og þæg sunnu-
dagsskólabörn við sínar trúariðk-
anir miðað við áhangendur raf-
magnsöskranna sem trúa á mega-
vött.
Goðgá
Trúboðar þeirra lífsgilda sem
poppið býður upp á eru iegíó.
Meðal annars starfar fjöldi þeirra
hjá séra Heimi og eru þar í öllum
deildum. Fréttastofur kynna goð
og kyntröll og lekur af þeim
helgislepjan þegar dáðst er að
tugum tonna rafmagnsmagnara
sem opinberar listahátíðir eða
einhver önnur fenómen borga
fragtina fyrir.
Svo taka dagskrár- og tónlistar-
deildir og sérhannaðar rásir við
og útbreiða fagnaðarboðskapinn
og áheyrendur klappa yfir höfð-
um sér og froðufella.
Það þykir hin mesta goðgá að
fetta fingur út í boðun þess fagn-
aðarerindis sem fíklar öskra út í
ljósvakann með undirstrikun 40
tonna gítarbarnings. Enda er það
ekki gert því þeirra er ríkið, mátt-
urinn og dýrðin.
Hins vegar sýnist heldur hjá-
rænulegt að láta kristna
heilagsandahoppara hinna
rangnefndu sértrúarsafnaða
fara í taugarnar á sér þótt
þeir hoppi svolítið og syngi
glaðlega söngva til að ná
betra sambandi við sína guði.
Þeir biðja fyrir sjálfum sér og öðr-
um á opinskáan og tjáningarfull-
an hátt og hlaupa í pontu utan
dagskrár, eins og víðar þekkist
þegar sá gállinn er á mönnum og
allt í lagi með það.
Fírug tjáningarþörf
Margir eru það fleiri en poppar-
ar og krossmenn sem láta flestum
látum nema góðum þegar tján-
ingarþörfin er annars vegar. Mik-
ið geta fylgismenn boltaleikjaliða
látið illa þegar vel eða illa gengur
í keppni. Þá er klappað, stappað
og öskrað og þykir fjörlegt og fír-
ugt athæfi. Áhorfendur í leikhúsi
og þeir sem sækja alvörutónleika
klappa oft og hrópa upp yfir sig
líka þegar vel tekst til og láta allir
sér vel líka.
Hlaupagikkir og heilagsanda-
hopparar Krossins og Vegarins
eru langt frá því að vera þeir einu
sem leggja til bæði líkama og sál í
tilbeiðslu eða fagnaðarlæti á
góðri stund. Því er engin ástæða
til að hneykslast á þeim eða óttast
að þeir afvegaleiði villuráfandi
sálir öðrum fremur.
Og tíundin sem þeir taka af
áhangendunum er ekkert meiri
en nefskattur séra Heimis og
kappa hans fyrir að skaffa goð
popps og íþrótta og allt það hopp-
andi öskurlið sem þeim fylgir.