Tíminn - 24.06.1992, Síða 4

4 Tíminn
Miðvikudagur 24. júní 1992
Tíminn
MÁLSVARI FRJÁLSLYNPIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Tlminn hf.
Framkvæmdastjóri: Hrólfur Ölvisson
Ritstjóri: Jón Kristjánsson ábm.
Aöstoðarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar: Birgir Guömundsson
Stefán Asgrimsson
Auglýsingastjóri: Steingrlmur Gislason
Skrifstofur: Lynghálsi 9, 110 Reykjavlk Síml: 686300.
Auglýsingasfml: 680001. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300,
ritstjórn, fréttastjórar 686306, iþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setnlng og umbrot: Tæknideild Timans. Prentun: Oddi hf.
Mánaöaráskrift kr. 1200,- , verö I lausasölu kr. 110,-
Grunnverö auglýsinga kr. 725,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Timburmenn eftir
Ráðhúsið og Perluna
Sjálfstæðismenn, sem skipa meirihluta í borgar-
stjórn Reykjavíkur, hafa löngum hælt sér af því að
fjárhagsstaða borgarinnar væri mjög sterk og
rekstur hennar til fyrirmyndar. Þetta hefur verið
einn af rauðu þráðunum í þeirra málflutningi.
Eignastaða Reykjavíkurborgar er mjög sterk. Þar
hefur borgin notið stærðar sinnar og einnig al-
gjörrar sérstöðu í tekjuöflun, vegna þjónustuhlut-
verks síns, og innheimtu aðstöðugjalda af hvers
konar þjónustu sem fyrirtæki í borginni veita öllu
landinu.
Hitaveita Reykjavíkur er gamalt og gróið fyrir-
tæki, en einmitt vegna höfuðborgarhlutverks
Reykjavíkur, og vaxtar borgarinnar af þeim sökum,
var þar mjög snemma ráðist í hitaveitufram-
kvæmdir sem reyndust mikil gullnáma þegar fram
í sótti.
Þessi sterka staða helst enn sem komið er. Þó eru
blikur á lofti. Það kemur í ljós, þegar ársreikning-
ar Reykjavíkurborgar eru ræddir fyrir árið 1991,
að það er halli á borgarsjóði upp á einn og hálfan
milljarð króna.
Borgin er vissulega svo sterk fjárhagslega að hún
stendur af sér slíkt áfall, en þetta er hættumerki,
sem ætti að vera borgarstjórnarmeirihlutanum
mikið áhyggjuefni.
Sigrún Magnúsdóttir, borgarfulltrúi Framsókn-
arflokksins, hefur bent á þetta m.a. í sérstakri
bókun sem hún lagði fram í borgarstjórn þann 18.
júní síðastliðinn. Þar bendir hún á að peningaleg
staða borgarinnar hafi versnað um einn og hálfan
milljarð á árinu, þrátt fyrir greiðslu ríkissjóðs á
þjóðvegafé með skuldabréfi sem 772 milljónir
króna fengust fyrir. í bókuninni segir m.a. svo:
„Þessi slæma fjárhagsstaða er ekki vegna tapaðs
áhættufjár borgarsjóðs í atvinnurekstri eins og
hjá mörgum sveitarfélögum, heldur fyrst og
fremst vegna bruðls og offjárfestinga í byggingum
og fasteignakaupum. A síðustu þremur árum hafa
fjárfestingar farið um 3 milljarða fram úr áætl-
un.“
Hér eru auðvitað timburmennirnir eftir Ráðhús-
ið og Perluna á ferðinni. Það er líka svo að málið
er viðkvæmt í meirihlutanum, og reynir borgar-
stjóri með öllum ráðum að drepa því á dreif. Vörn-
in er í því fólgin að tala um eignastöðu borgarinn-
ar, og bæta við eignastöðu þeirra fyrirtækja sem
borgin rekur.
Þessi staða ætti að vera borgarbúum ærið um-
hugsunarefni. Það er ljóst að erfiðir tímar fara í
hönd í Reykjavík eins og hjá öðrum sveitarfélög-
um í landinu, við þær aðstæður sem nú eru. Með-
ferð fjármuna í borginni á síðustu árum hefur
verið með þeim hætti að borgarsjóður er mun
verr í stakk búinn nú en áður til þess að mæta
áföllum eða tekjumissi. Þetta er slæmur minnis-
varði yfir þá fjármálastjórn sem fyrrverandi borg-
arstjóri og núverandi forsætisráðherra bar höfuð-
ábyrgð á, og sýnir það fyrst og fremst að goðsögn-
in um ráðdeild og góða fjármálastjórn sjálfstæðis-
manna í Reykjavík er löngu fallin.
Einhvers staðar verða
vondir að vera
Guðmundur biskup góði var
duglegur að vígja. Hann ferðaðist
um landið þvert og endilangt og
vígði vegi, vötn og hlunnindi
margs konar, og voru allar hans
vígslur til góðs fyrir land og lýð.
Svo magnaðar voru þær að blessun
biskups dugir enn, um tíu öldum
eftir andlát hans. Svo er til að
mynda um Gvendarbrunnana, sem
enn fæst úr besta vatn í heimi.
Vatnsveita Reykjavíkur er rekin
með hagnaði, og er það ekki lítið
lán í hverfulum fjármála-
heimi þegar allar aðrar
stofnanir höfuðborgarinnar
eru reknar með tapi.
Farið er að flytja út vatn
úr vígðum lindum og mikið má
þjóðin þakka Guðmundi biskupi
fyrir að halda öllum sora fjarri
þeim gróðalindum, sem nú eru að
verða hvað gjöfulastar að skaffa út-
flutningstekjur.
Guðmundur Arason sat Hóla-
stól, nema þegar hann átti í hrakn-
ingum og var burtrekinn af ribb-
öldum. Ekki langt frá setri biskups
er Drangey, sem þá þegar var orðin
sögufræg af miklum atburðum.
I Drangey var sigið í björg og
sótt þangað mikið og gott búsílag.
Svo bar til að hver sigmaðurinn af
öðrum hrapaði til bana í eyjunni,
og þótti mönnum sem ekki væri
alít með felldu.
Hættu nú...
Guðmundur biskup var nú feng-
inn til að blessa björgin, ef það
mætti verða til þess að sigmenn
gætu unnið sín störf og haldið lífi.
Biskup varð vel við bóninni,
enda víðfrægur fyrir athafnasemi
við vtgslur. Hann kleif upp á brún
og var látinn síga í bjargið. Þar tók
hann til við vígslur og skvetti vatni
á björgin og fór með gott og bless-
aði.
Hann var kominn nær allan
hringinn, þegar mikil og loðin
loppa, sem hélt á skálm mikilli,
kom út úr berginu fyrir ofan bisk-
up og skar tvo af þrem þáttum tós-
ins sem Guðmundur góði hékk í.
Rám rödd og djúp drundi úr
hamrinum: „Hættu nú að vígja,
Gvendur, einhvers staðar verða
vondir að vera.“
Biskup kallaði upp á brún og
sagði að nóg væri vígt og bað að
hann yrði dreginn upp.
Nú lá Ijóst fyrir að vættur sá,
sem í Drangeyjarbjargi býr, hafði
skorið sigmennina niður. Eftir
þetta var aðeins sigið í þá hluta
bjargsins, sem Guðmundur biskup
góði hafði vígt, og varð þar aldrei
mannskaði framar. En aldrei var
sigið í bjargið þar sem vætturinn
skar þættina, og sat hann einn að
eggjatöku þar og gerir væntanlega
enn.
Heitir þar Heiðnaberg síðan,
hvað sem Þórhallur hefur um það
að segja.
Hvað vannst
Að kvöldi 19. júní s.l. var lands-
lýð kynnt ný helgisögn um sig í
Drangey. Þá féll enn eitt karlavígið,
eins og fréttamaður ríkissjón-
varpsins orðaði það. Sýnt var á
skermi þegar frískleg dugaðar-
stúlka, dóttir jarls af Drangey, seig
af brún niður í bjarg að sækja egg.
Gekk allt þetta fyrir sig með mikl-
um ágætum og var stúlkan hin
liprasta og kunni hið besta við sig
á gömlum slóðum Guðmundar
góða. Skilaði hún feng sínum með
prýði upp á brún.
Það þarf talsverða glöggskyggni,
eða kannski innrætingu, til að sjá
og kynna að Drangeyjarbjarg sé
eitthvert sérstakt vígi karlmanna.
Sigmenn hafa barist þarna við for-
ynjur og háskalegar náttúruaö-
stæður, en þakka ber Guðmundi
biskupi Arasyni og þeim, sem hann
ákallaði við vígslur, að þeir hafa
sloppið heilir á húfi síðustu þús-
und árin.
Þessi karlavígi femínistanna,
sem eru að falla hvert af öðru, eru
einhver margtugginn orðaleppur
sem hver tyggur eftir öðrum og
kemur jöfnuði kynjanna ekkert
við.
Hinir útvöldu
Það er ofureðlilegt að stælta
stúlku, sem hefur haft kynni af
Drangey frá barnæsku, langi til að
síga í bjarg, hafi hún til þess burði.
Og hún býður bjarginu birginn, en
ekki einhverju ímynduðu karla-
vígi, sem þarf að vinna með bravör
og sigurhrópum.
Yfirgnæfandi meirihluti karla
hefur hvorki þor né burði til að
síga í bjarg og enga löngun heldur,
hvað þá tækifæri. Það eru heldur
ekki margir karlar, sem brúna-
menn treysta til að láta síga. Hér er
því ekki um neina baráttu milli
kynja að ræða, eins og þráhyggjus-
taglið um karlavígin er að
gefa til kynna og ríkisfjöl-
miðlarnir eru afskaplega
hallir undir.
Drangey hefur nú verið
vígð í annað sinn. Með sigi jarls-
dóttur er vígi karla á Skagafirði
fallið og sigur unninn á yfirráðum
þeirra þar. Eða sú er túlkun þeirrar
þjóðsögu, sem nú er sögð og sýnd
um sigur yfir vondum öflum og
óæskilegum yfirráðum.
Hins vegar er hvergi getið um
hvernig bjargbúa reiðir af, eða
hvort hann er enn í sínu Heiðna-
bergi með skálm sína, reiðubúinn
að verja vígi sitt ef á það er ráðist,
hvort sem það er gert af kvenlegu
eðli eða karllegu.
Vígið
Drangey er mikið vígi. Þar var
vígi Grettis Ásmundssonar og það
varði hann þar til hann var ofurliði
borinn ásamt bróður sínum Illuga,
sem átti sér söguna stutta en göf-
uga.
Þar var einnig vígi vættarins,
sem Guðmundur góði samdi við að
gefa grið og þáði sjálfur líf sitt að
launum fyrir.
En síðasta uppfinningin er held-
ur hláleg, miðað við mikla og
dramatíska sögu virkisins Drang-
eyjar. Það að gera þverhnípt bjarg-
ið að einhverju sérstöku karlavígi
er úr takt við ágæta og rismikla
sögu hins mikla náttúruundurs,
sem rís svo glæsilega úr Skaga-
firði.
En eigi að halda því til streitu að
þarna hafi vígi verið unnið og veldi
hnekkt, geta yfirunnin karlagrey
kannski beðist vægðar og tekið
undir með vættinum í bjarginu, að
„einhvers staðar verða vondir að
vera“. OÓ