Tíminn - 17.09.1992, Síða 4

4 Tíminn
Fimmtudagur 17. september 1992
Tíminn
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Tfminn hf.
Framkvæmdastjóri: Hrólfur Ölvisson
Ritstjóri: Jón Kristjánsson ábm.
Aðstoðarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar Birgir Guðmundsson
Stefán Ásgrlmsson
Auglýsingastjóri: Steingrlmur Glslason
Skrifstofur: Lynghálsi 9, 110 Reykjavlk Sími: 686300.
Auglýsingaslml: 680001. Kvöldslmar: Askrift og dreifing 686300,
ritstjóm, fréttastjórar 686306, Iþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setnlng og umbrot: Tæknideild Tfmans. Prentun: Oddi hf.
Mánaöaráskrift kr. 1200,-, verð I lausasölu kr. 110,-
Grunnverð auglýsinga kr. 725,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Óorði komið á
stj ómmálin
„Við erum ekki eins og þeir. Við erum eini stjómmála-
flokkurinn sem lofar því að hækka ekki skatta.“
Eitthvað á þessa leið hljómuðu yfirlýsingar Davíðs
Oddssonar, formanns Sjáífstæðisflokksins og núver-
andi forsætisráðherra, fýrir síðustu kosningar, þegar
hann var að skapa flokki sínum sérstöðu í hinu pólit-
íska ölduróti sem þá ríkti. Fyrir nokkrum dögum voru
þessi ummæli hans rifjuð upp á Stöð 2 í tilefni þess, að
í tengslum við fjárlagagerðina hafa verið uppi talsverð-
ir tilburðir til að hækka skatta með breytingum á virð-
isaukaskattinum. Niðurstaðan liggur nú fyrir. Tilkynnt
hefur verið um verulegar viðbótarskattaálögur á al-
menning og þó sérstaklega húseigendur. Auk þess hef-
ur innlend menningar- og upplýsingastarfsemi, sem
lengst af hefur verið talin hafa sérstöðu hér á landi
vegna gildis hennar fyrir menningarlegt sjálfstæði
landsins, nú fengið að gjalda þessarar sérstöðu með
sérstökum menningarskatti.
Horfur eru á að þessi starfsemi muni þurfa að draga
verulega saman seglin frá því sem nú er. íslenskir fjöl-
miðlar munu þurfa að hagræða og spara og trúlega
neyðast þeir til að bjóða upp á fábreyttari dagskrá og
dvínandi gæði efnis. Bókaútgefendur hafa bent á að
nær ógerningur verði að gefa út þær bækur, sem eru
„hægar“ í sölu, en það hefur einmitt verið einkenni á
bókum sem hafa sérstaka menningarlega þýðingu.
Trúlega verður það eftirminnilegasta afrek ríkisstjórn-
ar Davíðs Oddssonar á sviði mennta- og menningar-
mála að drepa þá tegund menningar sem finnst í bók-
um sem seljast hægt. Áður hafa ráðherrarnir vaðið eld
og brennistein til að eyðileggja og útrýma Bókaútgáfu
Menningarsjóðs, sem sérhæfði sig einmitt í þessum
útgáfum. Eflaust telja þessir háu herrar að Morgan
Kane, ísfólkið og Rauðu ástarsögurnar dugi sem nesti
í þá Evrópuferð, sem krefst sérstaks vegabréfs inn í 21.
öídina.
„Við erum eini flokkurinn sem ekki ætlar að hækka
skatta,“ sagði formaður Sjálfstæðisflokksins fyrir
kosningar. Þetta eru sannarlega ógeðfelld ummæli í
ljósi efndanna. Enn nöturlegra er til þess að vita, ef
rétt er, að í þingflokki Sjálfstæðisflokksins sitji fólk
sem skiptir enn hraðar um skoðun. Á mánudag sögð-
ust margir þessara þingmanna ekki samþykkja neinar
skattahækkanir í tengslum við virðisaukaskattsbreyt-
ingarnar, enda hafi flokkurinn gefið út kosningaloforð
sem ekki væri hægt að svíkja. Sólarhring síðar virðist
þetta sama fólk tilbúið að svíkja loforðin og hrifsa í rík-
issjóð a.m.k. 7.500 kr. úr vasa launamannsins. Það er
ansi stór hluti af síðustu kauphækkunum vísitölufjöl-
skyldunnar, sem var eins og menn muna upp á heil
1,7%. Útilokað er að taka mark á stjórnmálaflokki,
sem með svo grófum hætti segir eitt fyrir kosningar og
annað eftir að í valdastóla er komið. Þessir stjórnmála-
menn eru að koma óorði á stjórnmálin.
Um þátt Alþýðuflokksins tekur varla að tala. Sá flokk-
ur er hættur að fylgja sjálfstæðri stefnu og hans pólit-
íska tilvist felst í því að þeytast sem fylgihnöttur í
kringum Sjálfstæðisflokkinn.
/ gær var hafist handa viö aö slétta yfir jaröraskiö á Vlghóli og flytja vinnuvélar á brott.
Tímamynd Árni Bjarna
Kirkj uby ggingarkróníka
Stundum þvælist fyrir mönnum
á hvað íslendingar trúa. Fýrir
þúsund árum voru þeir kristnaðir
með lagaboði, sem ekki var
strangara en svo að leyft var að
blóta á laun. Þann rétt hafa ey-
byggjar nýtt sér æ síðan og trúa á
stokka og steina, álfa og huldu-
fólk, afturgöngur og galdramenn
og yfirleitt flesta þá vætti, sem
forfeðumir blótuðu jafnt fyrir og
eftir kynni sín af Hvíta-Kristi.
f kaþólskum sið höfðu íslend-
ingar boð erkibiskupa að engu og
prestar jafnt sem biskupar áttu
sér sambýliskonur og em miklir
ættleggir frá öllu því frillulífi
komnir. Páfabullur, sem gmnur
lék á að innihéldu boð um að
vígðir menn iðkuðu einlífi, vom
aldrei brotnar upp og hvergi farið
að siðvenjum kristinna kenni-
manna.
Eftir siðaskipti var farið með
Maríubænir og róður til-
beðnar þvert ofan í boð og
bönn allra kirkjulegra yfir-
valda og pápíska iðkuð af enn
meiri sannfæringu en nokkm
sinni í kaþólskri tíð.
Á síðari tímum spretta upp söfn-
uðir utan þjóðkirkju þar sem orð-
ið er boðað með froðufellandi
sannfæringarkrafti og heilags-
andahopparar dansa og syngja
guðum sínum til dýrðar og sjálf-
um sér til sáluhjálpar. Musteri
þeirra em gjaman í verksmiðju-
húsum og byggingum, sem reist-
ar em sem verslunar- og skrif-
stofuhúsnæði.
Musterabærinn
Margir guðir, fomir og nýir, em
tilbeðnir og tákn þeirra og must-
eri rísa um öll foldarból.
í Kópavogi er trúarlíf íjömgra en
í flestum plássum öðrum. Þar em
athvörf margs kyns heilagsanda-
hoppara. Þangað leggja meistarar
úr Himalajafjöllum leið sína og
færa Búdda, Vishnú og öllu því
liði hrísgrjónafómir og ætla að
byggja stúpu sem vísar leiðina til
himins þeirra Asíumanna. Ein-
hvers staðar á teikniborðum er
líka til teikning að Bahaítamust-
eri, þar sem sullað er saman
kokkteil úr Allah, Jahve og heil-
agri þrenningu og allt það tilbeð-
ið í sameiningu sér til hægri
verka. Á sínum tíma átti auðvitað
að reisa musterið í Kópavogi, gott
ef ekki á Nónhæð.
Gamla góða vættatrúin lifir líka
góðu lífi í Kópavogi. Bæjarstjóm
og bæjarverkfræðingur töldu
ekkert eðlilegra en að leggja sveig
á götu og allar lagnir umhverfis
Álfhól til að eyðileggja ekki híbýli
íbúanna þar og styggja þá þar
með til hermdarverka.
Draumamenn og -konur sögðu
fyrir um hvemig verklegum
framkvæmdum skyldi hagað, til
að koma í veg fyrir hefndir álfa og
huldufólks, sem hólinn byggja, ef
við honum yrði hróflað. Engum
getum skal að því leitt hvort for-
ráðamenn Kópavogskaupstaðar
em blendnir í trúnni, en hitt er
víst að staðfastlega trúa þeir á
sömu regin og smalamir sem
vöfruðu um Digranesið fyrir ell-
efu hundmð ámm eða svo.
Örskammt ffá Álfhóli er svo Víg-
hóll.
Þúsund ára rifrildi
Kannski má liggja milli hluta á
hvað íslendingar trúa í hjarta
sínu eða í fellingum heilabarkar-
ins eftir atvikum. En eitt er þó víst
og rétt, að þeir em ekki tómlátir
um kirkjubyggingar.
Allt frá því að Staða-Ámi átti í
útistöðum við bændur um hvort
þeir eða kirkjan ætti jarðimar,
sem guðshúsin vom reist á, hefur
verið rifist um eignarhald á
kirkjugrunnum og umhverfi
þeirra og hvort rífa eigi kirkju hér
og reisa þar á nýjum gmnni eða
gömlum, á öðmm stað í sókninni
eða í þeim garði þar sem sungnar
hafa verið tíðir og helvíti og
himnaríki boðað á víxl, eða sam-
tímis, allt frá árdögum kristni-
halds í landinu.
Kaþólíkinn í Laxnesi gerir þess-
um þætti andlegs lífs í landinu
góð skil í Innansveitarkróníku
sinni, en í öllum eða allflestum
prófastsdæmum landsins em
dæmi um heiftúðlegar deilur um
kirkjur, ekki síður á vorum dög-
um en áður fyrr og í gegnum tíð-
ina.
Að sjálfsögðu kemur kristin trú
eða upphafning andans til hæða
ofar Alfhólum og Víghólum Ver-
aldarvafstursins svona deilum
ekkert við, hefur aldrei gert það
og mun aldrei gera.
Að engu gert
Hundmð milljóna króna kirkju-
skrokki á Víghóli var slátrað á
safnaðarfundi Digranesssóknar í
fýrrakvöld. Samkvæmt hefð var
sóknamefndin búin að stika út
kirkjustæðið, útmetinn arkitekt
hafði lokið teikningum að mó-
deme skúlptúr, sem vitnar um
flest annað en tilbeiðslu á Jesú
Kristi og föður hans á himnum.
Biskup var búinn að taka afstöðu
og stinga upp hnaus og búið var
að fara með bænir og syngja
sálma yfir kirkjugrunninum áður
en stórvirkar vinnuvélar og dýn-
amit hófú að umtuma Víghóli.
Á safnaðarfundi var allt þetta að
engu gert, þar sem meirihlutinn
kærði sig ekkert um kirkju.
Deilumar um kirkjubyggingu á
Víghóli stóðu um smekk. Samt
minntist aldrei nokkur sála, sem
lét sig málið varða, á hvort kirkju-
skrokkurinn, sem sýndur var á
teikningum og líkani, væri ljótur
eða fallegur. Það var.aðeins tekið
fram hve hátt upp í loftið kirkjan
ætti að ná. Þótti sumum hún vera
full rismikil, en aðrir
sögðu að ekki mætti
skorta þumlung upp á til-
tekna hæð.
Umhverfisvemdarsinnar
fóm með sín boðorð og
samkvæmt þeim er Víghólakirkja
greinilega mengun. Safnaðar-
stjómin, prestar og biskupar
töldu kirkjuna gera Víghól að un-
aðsreit og töluðu og skrifúðu
fjálglega þar um.
Hún skyggir á útsýnið, sögðu
umhverfissinnar. Iss! sögðu þeir
sem vildu kirkju, hingað kemur
aldrei nokkur maður að líta í
kringum sig. Hún eyðileggur fót-
boltavöllinn, sögðu umhverfis-
sinnar. Safnaðarheimili er hollara
en fótbolti, var niðurstaða kirkju-
sinna.
Nú em vinnuvélar á brott af Víg-
hóli og vonandi dýnamitið, sem
sprengja átti upp hólinn til að
koma húsi drottins fyrir á hon-
um.
Meirihluti safnaðarfúndar sam-
þykkti að færa Hjallasókn vestur
fyrir Víghól, en þegar er hafin
kirkjubygging í kallfæri frá Víg-
hóli og þar er Hjallakirkja nokkuð
ávegkomin.
Hér er búið að efna til vænlegrar
deilu um flutning sóknarmarka
og geta íbúar tveggja kirkjusókna
tekið þátt í henni með góðri sam-
visku.
En í guðs bænum gætið þess vel,
góðu Kópavogsbúar, að blanda
kristinni trú ekki inn í ágrein-
ingsefnin, enda engin hefð fyrir
slfiai. Hins vegar em biskupar,
prófastar og prestar velkomnir í
slaginn, enda þúsund ára reynsla
fyrir góðri liðveislu þeirra í bar-
daganum við hégómann.
O.Ó