Tíminn - 03.10.1992, Qupperneq 14

14 Tíminn
Laugardagur 3. október 1992
Grímur Laxdal Lund
Miðvikudaginn 9. september s.l.
lést á Landspítalanum föðurbróðir
minn og nafni, Grímur Laxdal
Lund.
Nafni minn hafði átt við mikil veik-
indi að stríða síðustu árin, svo flest-
ir nákunnir voru viðbúnir því að ævi
hans yrði lokið. Þó er svo að ekki fer
hjá því að hugurinn fyllist söknuði,
þegar hans nýtur ekki lengur við.
Grímur Laxdal Lund var fæddur á
Raufarhöfn 22. nóvember 1914,
annað bam hjónanna Maríusar Jó-
hanns Lund og Rannveigar Guðrún-
ar Laxdal Lund, sem voru síðustu
ábúendur Raufarhafnar.
Foreldrar Maríusar voru Christian
Peter Gottfred Lund, verslunarstjóri
á Raufarhöfh, og Þorbjörg Árnadótt-
ir frá Ásmundarstöðum á Melrakka-
sléttu. Foreldrar Rannveigar voru
Grímur Laxdal, kaupmaður á Akur-
eyri, og Sveinbjörg Torfadóttir.
Grímur flutti til Vesturheims með
allt sitt skyldulið, nema hvað Rann-
veig varð ein eftir, þá 17 ára gömul
og nýtrúlofuð Maríusi. Gengu þau í
hjónaband 8. sept. 1909. Tóku þau
fljótlega við búinu á Raufarhöfn,
sem var hin besta bújörð með
hlunnindi til lands og sjávar. Maríus
stundaði útgerð um tíma ásamt bú-
skapnum, þá var lax- og silungsveiði
í ám og vötnum, æðarvarp og trjá-
reki.
Árið 1909 hófust þau hjón handa
við byggingu íbúðarhúss. Það var
tvílyft timburhús, reisulegt og fal-
legt. Var það ávallt nefnt Lundshús.
Setti það svip á staðinn allt þar til
það var innlimað í eina síldarverk-
unarstöðina. Er sárt til þess að vita
hvernig komið er fyrir Lundshús-
inu, eins þekkt og það var á sinni tíð
og snar þáttur í sögu Raufarhafnar.
Maríus faðir Gríms veiktist á miðj-
um aldri og lést nokkrum árum síð-
ar. Kom það í hlut Rannveigar að
reka búið áfram með bömum sín-
um. Gerði hún það með slíkri reisn í
rúma tvo áratugi að öllum er eftir-
minnilegt, sem til þekktu. Mikill
gestagangur var alla tíð í Lundshús-
inu, m.a. vegna þess að Rannveig
annaðist fæðissölu fyrir kostgang-
ara. Var margt um slíka á þessum ár-
um, þar sem ekki var um neitt hótel
að ræða á staðnum og uppgangstím-
ar þorpsins fóm í hönd. Þetta leiddi
af sér að Rannveig þurfti á mörgu
vinnufólki að halda, einkum starfs-
stúlkum, sem mátu dvöl hjá Rann-
veigu á við skólanám og bjuggu að
því alla tíð. Enn f dag hittir maður
fólk, sem dvaldi lengri eða skemmri
tíma í Lundshúsinu, og er gaman að
heyra einróma vitnisburð þess um
ánægjuleg kynni af Rannveigu,
börnum hennar og heimili.
Á þessu heimili ólst Grímur upp, en
hann var annað elsta barn þeirra
Rannveigar og Maríusar. Elst var
Sveinbjörg Lúðvíka, f. 8.6. 1910, d.
15.8. 1977. Gift Leifi Eiríkssyni,
fyrrverandi kennara. Bjuggu þau á
Raufarhöfn, en síðar í Garðabæ.
Leifur býr nú í Fannborg 2 í Kópa-
vogi. Þá var Grímur, síðan Þorbjörg
Andrea, f. 2.5. 1916. Þorbjörg veikt-
ist ung af berklum og dvaldi mestan
hluta ævi sinnar á heilsustofnunum.
Hún lést 22.10. 1960. Árni Pétur, f.
9.9. 1919, ábúandi á Miðtúni á Mel-
rakkasléttu, kvæntur Helgu Krist-
insdóttur frá Nýhöfn í sömu sveit;
og María Anna, f. 2.9.1927, ljósmóð-
ir, gift Hákoni Magnússyni kennara,
búsett í Reykjavík. Þá ólu þau Mar-
íus og Rannveig upp fósturdóttur,
Halldóru Helgu Óladóttur, f. 5.7.
1931, gift Gunnari Steingrímssyni,
fulltrúa hjá Ó. Johnson & Kaaber
h/f. Búsett í Garðabæ.
Ungur að árum fór Grímur að
vinna í Síldarverksmiðjunni á Rauf-
arhöfn og lagði þannig sitt af mörk-
um til búsins. Síðan lá leið hans í
Vélskóla íslands og þaðan útskrifað-
ist hann 1945. Árið 1946 kvæntist
Grímur Þórhöllu Einarsdóttur, f.
2.7. 1918, frá Fjallsseli á Fljótsdals-
héraði. Foreldrar hennar voru Einar
Eiríksson frá Bót í Hróarstungu og
Kristrún Hallgrímsdóttir frá Ketils-
stöðum á Völlum. Þórhalla lést 11.3.
1974. Grímur og Þórhalla settust að
í Reykjavík. Þau eignuðust þrjú
börn; þau eru: Rúnar, tannlæknir, f.
9.11. 1946. Kona hans var Þórhalla
Benediktsdóttir frá Hvoli í Núpa-
sveit, hún lést 13.4.1976. Sambýlis-
maður er Magnús Pétur Þorgríms-
son frá Kúludalsá í Innri- Akranes-
hreppi; Rannveig Guðrún, kennari,
f. 6.12. 1949, gift Halldóri Gíslasyni
frá Grund í Súðavík og eiga þau þrjú
börn: Þórhall Inga, Steinunni Maríu
og Eyþór; Katrín Anna, f. 18.3.1964,
stundar mannfræðinám í Englandi.
! MINNING 1
v__________ ______________/
Eftir skólanám starfaði Grímur
fyrst á Laxfossi, þar til hann strand-
aði, en Grímur var í landi þann túr.
Árið 1953 réðst Grímur til Land-
helgisgæslunnar þar sem hann
starfaði síðan til ársins 1980, eða í
tæp 30 ár. Hann var á öllum skipum
gæslunnar, en lengst af vélstjóri á
Álbert og Árvakri. Eftir að Grímur
hætti til sjós, hóf hann störf hjá
Múlalundi, en hætti þar fyrir tveim-
ur árum.
Ég vil í fáeinum orðum minnast
Gríms nafna míns fáeinum orðum,
þar sem ég gat ekki verið viðstaddur
útför hans, en hún fór fram frá Foss-
vogskapellu 17. sept. s.I. að við-
stöddu miklu Qölmenni.
Ég minnist hans í gegnum öll mín
bernsku- og uppvaxtarár sem sér-
staks ættingja. Hann var mér ein-
staklega náinn og sýndi mér ætíð
mikla vináttu. Ég minnist þess, þeg-
ar hann kom í heimsókn til foreldra
minna, stundum á léttabát frá varð-
skipinu sem lá úti fyrir ströndinni,
að hann kallaði mig ávallt nafna
sinn. Þetta var ekki lítil upphefð,
ekki síst þar sem stundum bar svo
við að borðalagður maður átti í hlut,
og gerði það að verkum að mér
fannst ég oft yfir aðra jafningja haf-
inn. Auðvitað fylltist ég stolti,
strákpjakkur norður á Melrakka-
sléttu. Það voru ekki margir af mín-
um félögum sem voru kallaðir
„nafni" af fullorðnum ættingjum.
Jafnframt leyndi nafni minn því ekki
að fyrir honum var ég í sérflokki á
meðal hans skyldmenna.
Eftir því sem ég varð eldri þróaðist
þessi bernskuhlýja í aukna tryggð og
vináttu. Nafni minn vildi alltaf allt
gott fyrir mig gera. Sem dæmi um
þetta er mér minnisstæður atburð-
ur, sem átti sér stað á meðan ég bjó
eitt sinn hjá honum og Þórhöllu í
Reykjavík.
Ilann hafði komið seint heim um
nóttina eftir útilegu á varðskipinu
Albert. Þetta var f miðju þorska-
stríðinu, svo nafni minn var mikið
að heiman. Snemma um morgun-
inn vakti hann mig og bauð mér í
bfltúr niður að höfh. Þar sýndi hann
mér öll varðskipin og meðal annars
trollvíraklippurnar, sem unnu sér
frægðarorð á þessum árum. Hann
lagði áherslu á að aðeins útvaldir
menn mættu sjá klippurnar og það
yrði leyndarmál okkar tveggja að ég
hefði fengið að sjá þær.
Eins og fyrr hefur komið fram, féll
Þórhalla, fyrri kona Gríms, frá á
miðjum aldri fyrir skæðum sjúk-
dómi.
Þann 22. júlí 1975 kvæntist Grím-
ur í seinna sinn, Maríu Ingiríði Jó-
hannsdóttur, dóttur hjónanna Jó-
hanns Magnússonar, skipstjóra og
útgerðarmanns á Neskaupstað, og
Ingibjargar Sveinsdóttur frá Við-
firði. Bjuggu þau fyrst á Kleppsvegi,
en síðan á Háaleitisbraut 42.
Ég veit að það var mikið lán fyrir
nafna minn að kynnast Maríu. Hún
var honum einstök kona og veitti
honum allan þann styrk og stuðning
sem hann hafði þörf fyrir, ekki síst
undir það síðasta.
Árið 1978 fór ég til Reykjavíkur til
náms og leigði þá í tvö ár herbergi í
sama húsnæði og nafni og María á
Kleppsveginum þar sem þau
bjuggu. Heimili þeirra stóð mér
þarmeð opið og ég hafði dagleg sam-
skipti við þau hjónin. Þau voru mér
bæði einstök og stundum fannst
mér nánast að ég væri þeirra fóstur-
sonur. Eftir þennan tíma í Reykjavík
flutti ég til Danmerkur og settist þar
að. Þau ár hefur samband okkar
nafna haldist við, þó eðlilega hafi
það ekki verið eins mikið og áður
var.
Þegar ég heimsótti nafna minn í
sumar, fór ekki framhjá mér að
heilsu hans hafði hrakað mikið. Þó
svo væri komið, átti ég von á að hitta
hann aftur í haust, þar sem ég vissi
að ég myndi koma til landsins. Ekk-
ert verður af því að við hittumst þá,
— hans nýtur ekki lengur við.
Ég vil þakka nafna mínum af heil-
um hug allt það sem hann gaf mér
og veitti. Hann var mér einstakur
frændi og vinur og enginn kemur
þar í hans stað.
Kæra María. Ég sendi þér mínar
bestu samúðarkveðjur. Við eigum
eftir að hittast oft og þá veit ég að
nafni verður okkur nærri. Börnum
Gríms og fjölskyldum þeirra flyt ég
einnig mínar samúðarkveðjur.
Megi nafni minn Grímur Lund
hvfla í friði Drottins.
Grímur Þór Lund,
Álaborg
------------------------------------------------\
í
Ástkær eiginmaöur minn
Garöar Hvítfeld Jóhannesson
lést á Fjóröungssjúkrahúsinu á Akureyri aöfaranótt föstudagsins 2. októ-
ber.
Jóhanna Guönadóttir
________________________________________________/
-------------------------------------------------N
Útboð
Vesturlandsvegur um
Hellistungur
Vegagerö ríkísins óskar eftir tilboöum i lagningu
5.0 km kafla á Vesturlandsvegi um Hellistungur.
Helstu magntölur: Fyllingar og buröarlag
115.000 m3, rofvarnir 5.000 m3, skeringar
45.000 m3, þar af farvegsskuröir 38.000 m3.
Gerö farvegsskuröa og varnargaröa skal lokiö
1. júní 1993, en verki í heild skal lokiö
15. október 1993.
Útboösgögn veröa afhent hjá Vegagerö ríkisins í
Borgarnesi og Borgartúni 5, Reykjavik (aöal-
gjaldkera), frá og meö miövikudeginum 7. októ-
ber 1992.
Skila skal tilboöum á sömu stööum fyrir kl. 14:00
þann 19. október 1992.
Vegamálastjóri
________________________________________________/
Afmælis- og minningargreinar
Þeim, sem óska birtingar á afmælis- og/eða minningargreinum
í blaðinu, er bent á, að þær þurfa að berast a.m.k. tveimur
dögum fyrir birtingardag. Þœr þurfa að vera vélrítaðar.
Búvörur í NAFTA-samningnum
í viðræðunum um Fríverslunar-
svæði Norður-Ameríku gekk
samningsaðilum verst að ná sam-
an um búvörur, en í samningnum
hljóta þær allt að 15 ára aðlögun-
artíma.
Eftir gildistöku samningsins
lækka Bandaríkin ekki skjótlega
tolla á nokkrum þeirra, svo sem
sykri, sítrónum, ýmsum öðrum
ávöxtum og grænmeti. í ár leyfa
Bandaríkin innflutning á 7.258
tonnum af sykri frá Mexíkó, en
fyrstu 6 árin, sem samningurinn
gildir, heimila þau innflutning á
mismun á sykuruppskeru Mexíkó
og neyslu, svo fremi að ekki verði
umfram 25.000 tonn, en 15 árum
eftir gildistöku hans fella Banda-
ríkin niður allar hömlur á inn-
flutningi sykurs frá Mexíkó.
Hliðstæð samningsákvæði eru
um innflutning Mexíkó á maís frá
Bandaríkjunum. Á fyrsta ári eftir
gildistöku samningsins verður
innflutningur 2,5 milljónir tonna
af maís án tolla, en næstu 15 ár
verða þau tollfrelsismörk árlega
hækkuð um 3%. Innflutningur
umfram hin settu mörk mun á
fyrsta gildisári samningsins bera
200% toll, en sá tollur verður síð-
an lækkaður stig af stigi næstu 15
ár. Áþekk ákvæði eru um innflutn-
ing Mexíkó á mjólkurdufti og
baunum frá Bandaríkjunum.
Kanada er í samningum heimilað
að viðhalda höftum (en ekki toll-
um) til verndar kúabúum og ali-
fuglarækt. Þau höft felast í fram-
leiðslukvótum, styrkjum og tak-
mörkun innflutnings.
Peningamál í
NAFTA-samningnum
í viðræðunum um Fríverslunar-
svæði Norður-Ameríku gekk Mexí-
kó allmjög til móts við viðmæl-
endur sína, þegar staða peninga-
stofnana var annars vegar. í Fin-
ancial Times 13. ágúst 1992 sagði:
„Það var Mexíkó fremur en Banda-
ríkin og Kanada, sem eftir gaf,
þegar fjallað var um peningamál,
aðallega sakir þess að bankar njóta
þar í landi meiri verndar en í hin-
um tveimur og hins, að (mexí-
kanska) ríkisstjórnin vill efla sam-
keppni (milli peningastofnana).“
„Fyrstu sjö árin eftir gildistöku
samningsins skal hámark hlut-
deildar bandarískra og kanadískra
fjárfesta fara úr 8 upp í 15% og í
fjársýslufyrirtækjum úr 10 upp í
20%. — Þegar liðið er fram til
2000, skulu bandarískir og kanad-
ískir bankar hafa hlotið sömu
starfsaðstöðu í Mexíkó sem inn-
lendir. — Framan af verður hlutur
eins bandarísks eða kanadísks
banka í mexíkönskum banka
bundinn við 1,5% hlutafjár. — Nú
er eignarhlutur útlendra aðila í
mexíkönskum banka takmarkaður
við 3% og í vátryggingarfélögum
við 49%.“
Syrtir að Afríku sunnan Sahara
Frá nýlegri skýrslu Alþjóðabank-
ans, Global Economic Progress and
the Developing Countries sagði
Financial Times 21. september
1992: „Ekki er að vænta umtals-
verðrar aðstoðar (til landa sunnan
Sahara) í formi aðstreymis útlends
fjár. Einn gleggsti mælikvarðinn á
minnkandi tiltrú á Afríku sunnan
Sahara er þverrandi bein útlend
fjárfesting (foreign direct invest-
ment, FDI). Opinberar tölur sýna,
að löndum þar, sem ekki flytja út
olíu, bárust að meðaltali 0,5 millj-
arðar $ á ári á síðari hluta níunda
áratugarins, álfka mikið og Papúa
Nýju-Gíneu barst á þeim árum.“
„Þá grúfir alnæmi yfir meginland-
inu, sem malaría, bilharzia, Gíneu-
ormar og aðrar sýklapestir þjá.
Áætlunartölum um útbreiðslu al-
næmis ber ekki saman. En ráð-
stefna í Dakar, höfuðborg Senegal, í
desember (1991) taldi, að jafnvel að
hinum varfærnislegustu opinberu
áætlunartölum muni að minnsta
kosti 25% vinnuafla Afríku (ath.
sunnan Sahara) hafa tekið (alnæm-
isveiruna)."
,Áf fulltíða Afríkubúum gengur
þegar einn af hverjum 40 með al-
næmisveiruna... Á ráðstefnunni
um alnæmi í Afríku var skýrt frá at-
hugunum, sem benda til, að ásókn-
ar hennar gæti þegar í tveimur at-
vinnuvegum, landbúnaði og náma-
greftri, atvinnulegum meginstoð-
um Afríku. — Sumir hagfræðingar
vara við því, að af völdum alnæmis-
faraldursins sé hætta á efnahags-
legum vandræðum (disruption) án
fordæmis."