Tíminn - 21.11.1992, Blaðsíða 19

Tíminn 19
Laugardagur 21. nóvember 1992
DÓMARINN OG ÁSTRÍÐUGLÆPURINN:
Æðsti dómari New York-fylkis
kærður vegna fjárkúgunar
„Ef einhver segöi mér að Móöir Teresa væri fjöldamorðingi gæti ég betur trúað því en
þessu,“ sagði þekktur lögfræðingur á Manhattan, þegar hann frétti að Sol Wachtler,
æðsti dómari New York-ríkis hefði verið tekinn höndum og gefin að sök fjárkúgun. Þetta
var samt engu að síður staðreynd og nú er uppi fótur og fit vegna dómarans, sem virð-
ist hafa fetað sama veg og aðalpersóna hinnar frægu skáldsögu Toms Wolfe, Bálköstur
hégómleikans. Hann, „meistari alheimsins", var með ástmey sína í bílnum að kvöldlagi,
þegar hann lenti í að því er virtist lítilfjöríegu óhappi, sem varð til þess að heimur hans
hrundi.
Aðeins 36 stundum fyrr hafði hann
verið æðsti dómari New York-fylkis
og sá sem lögbijótar óttuðust mest.
Nú lá hann á rúmi sfnu á geðsjúkra-
deild, fætur hans hlekkjaðir við rúm-
ið, og starði þegjandi upp í loftið.
Fall hans var svo hrikalegt og farán-
legt að alríkisréttur gaf honum þá
skipun að vera undir eftirliti sólar-
hringinn á enda, svo að hann færi
ekki sjálfúm sér að voða, og vopnaðir
verðir sveimuðu fyrir utan sjúkra-
stofú hans á spítalanum. Þegar hann
var tekinn höndum fyrir að hafa kúg-
að fé af fyrrverandi ástkonu sinni, var
bundinn harkalegur endi á glæsileg-
an feril. Wachtler var neyddur til að
segja af sér sem æðsti áfrýjunarrétt-
ardómari New York og sem yfirmað-
ur 1.075 annarra dómara.
Ástríðuglæpur nvlunda
í New York, borg hagn-
aðarglæpa
Afhjúpunin á meintum ótrúskap
hans og hefnd fyrir að ástkonan
hafnaði honum hefúr gert New York-
búa gapandi af undrun. Dómarinn,
62 ára og fæddur í Brooklyn, giftur
og fjögurra bama faðir, er sagður
hafa hótað þvf að kúga fé af Joy Sil-
verman, auðugri samkvæmiskonu í
flokki repúblikana og 17 árum yngri
en dómarinn. Að sögn lögreglunnar
heimtaði Wachtler 20.000 dollara
fyrir myndir af Joy Silverman í ástar-
atlotum við nýja kærastann og hót-
aði að ræna dóttur hennar á tánings-
aldri, en henni hafði hann líka sent
dónaleg póstkort og var smokkur
sendur með einu þeirra.
Það, sem heillaði New York-búa
hvað mest, er að ákærumar virðast
byggjast á „crime passionnel",
ástríðuglæp, sem er sjaldgæfúr við-
burður í borg þar sem ágimd virðist
stjóma öllum gerðum mannfólksins.
Wachtler hefur lengi verið vel varinn
gegn venjulegum ástæðum til
glæpaverka. Konan hans er eigandi
90 milljón dollara auðæfa og sjálfúr á
hann 1,6 milljón dollara, til viðbótar
árslaununum sem nema 120.000
dollumm. „Það eina, sem hægt er að
segja, er að þetta hlýtur að hafo verið
ótrúleg, sjúkleg þráhyggja. Engin
önnur skýring virðist möguleg," seg-
ir yfirmaður í lögreglunni.
Víðkvæmt mál
á æðstu stöðum
Eins og framkomu Wachtlers er
lýst, var hún orðin svo ógnandi að
Silverman hafði samband við FBI.
Joy Silverman er þekkt fyrir fjár-
söfnun í kosningasjóði repúblikana
oji gaf mörg þúsund dollara í kosn-
ingabaráttu Georges Bush 1988.
Lögreglan gerði sér því vel grein
fyrir að handtaka gæti kippt fótun-
um undan einum af þjóðfélags-
stólpunum í New York og setti því í
gang flókna aðgerð til að góma
dómarann. Hvíta húsið var látið
vita hvað væri um að vera og yfir-
maður FBI setti á svið flókna að-
gerð þar sem 80 leynilögreglumenn
komu við sögu — fleiri en þegar
John Gotti, „capo di tutti capi“ New
York-mafi'unnar, var gómaður.
FBI veitti Wachtler eftirför í marg-
ar vikur og hleraði símtölin hans.
Gildrunni var smellt aftur þegar
sagt er að Wachtler hafi lagt drög að
því að sækja 20.000 dollarana til
hárgreiðslukonu, sem hann virðist
hafo fengið til að vera milligöngu-
maður. Wachtler var tekinn hönd-
um þegar hann ók Chevrolet Capr-
ice-bílnum sínum til Manhattan á
laugardegi og heimur hans hrundi í
rúsL
Hann kom fyrir alríkisrétt á Man-
hattan í handjámum og var strax
skipað að verða í haldi á geðdeild,
öryggis hans sjálfs vegna. „Mér þyk-
ir sárt að fá lögfræðing með svo
glæsilegan feril fyrir þennan dóm-
stól,“ sagði Michael Chertoff, sak-
sóknari New Jersey. „Öryggi skiptir
öllu máli. Við viljum tryggja að
enginn meiði sig.“
Þrem dögum síðar tókst Wachtler
að fó vörsluúrskurðinum breytt og
var leyft að fera heim með því skil-
yrði að hann bæri armband, sem
gæfi frá sér rafmerki. Fall hans hef-
ur hlotið geysilega umfjöllun, og
framleiðendur í Hollywood hafa
þegar verið viðstaddir fyrstu yfir-
heyrslur í réttinum til að fylgjast
með þróun málsins og semja sögu-
þráð í sjónvarpsmynd um sjálf-
seyðileggjandi ástríður.
Mctnaður í pólitísku
lífi dró þau saman og
varð dómaranum
að falli
Það var fyrir átta ámm sem elsk-
endumir kynntust, þegar Wachtler
var tilnefndur fjárhaldsmaður 2,8
milljóna dollara, sem stjúpfaðir Joy
Silverman eftirlét henni. Stjúpfað-
irinn var náfrændi konu dómarans.
Vinir elskendanna fyrrverandi
segja þau hafa dregist hvort að öðm
ekki síður vegna m.etnaðar á pólit-
ískum vettvangi en líkamlegs að-
dráttarafls. Þau hafa bæði verið
áberandi innan flokksmaskínu
repúblikana. Auk þess sem Silver-
man var dugleg að safna fé í kosn-
ingasjóði flokksins, stakk Bush
einu sinni upp á að hún yrði jafnvel
gerð að sendiherra á Barbados.
Þrátt fyrir hneykslið segir kona
dómarans að hún ætli að verða
manni sínum trygg áfram, eins og
undanfarin 41 ár. Þegar fréttamenn
flykktust að húsi hennar í fínu
einkahverfi í Nassau County, þar
sem úði og grúði af BMW- og
Mercedes-bílum, sagðist hún elska
hann mjög heitt.
„Gamla strákaklíkan“
reyndi að veija einn
úr hópnum
í þrjá daga eftir að hann var hand-
tekinn neitaði Wachtler að segja
embætti sínu lausu og hratt þar
með af stað almennum mótmæl-
um, sem færðust enn í aukana þeg-
ar sex félagar hans í áffýjunardóm-
stólnum greiddu atkvæði um að
fara ekki fram á það við hann að
hætta. „Þetta er æpandi dæmi um
„gömlu strákaklíkuna" að vemda
einn úr hópnum,“ segir lögfræð-
ingur einn. „Hvemig geta þeir
komist hjá því að reka hann?“ En
eftir þrjá daga var þrýstingurinn
orðinn of mikill og Wachtler sagði
af sér.
Það á eftir að koma í ljós hvemig
Sol Wachtler hagar vörn sinni.
Hvort hann ætlar að skýla sér á bak
við að hann hafi verið í andlegu
ójafnvægi á þessum tíma og þar af
leiðandi ekki ábyrgur gerða sinna.
Þessi aðferð hefur auðvitað óþægi-
legan ókost, þar sem Wachtler var
að leggja fram sannfærandi laga-
lega úrskurði í æðsta dómstól borg-
arinnar á sama tíma og hann á að
hafa stundað tilraun til fjárkúgun-
ar.
Sol Wachtler — æðsti dómari New York-ríkis, giftur og fjögurra barna faðir, sólskins-
barn í Iffinu — viröist hafa tapað skynseminni þegar fyrrum ástkona hans sneri við
honum bakinu.
Joy Silverman gengur um með silfurskeið I munninum og umkringd áhrifamiklum vin-
um úr röðum repúblikana. Hún kæröi dómarann fyrir fjárkúgun.