Tíminn - 22.01.1993, Blaðsíða 8

8 Tíminn
Föstudagur 22. janúar 1993
Bjöm Ó. Einarsson
Fæddur 10. maí 1924
Dáinn 8. janúar 1993
Verði mér hugsað
að veðrahami lægðum
í undarlegri kyrrð
um óbuganleikans blóm:
Ljósbera á mel,
lilju á strönd,
bláhvíta í fjörumöl,
eða bumirót á syllu:
þá veit ég ekki fyrr til,
vinur minn góður,
en ég hugsa til þín
og heimti seigluna aftur.
(Ólafur Jóhann Sigurösion)
Kæri frændi.
Þó að þú sért nú ekki lengur á með-
al vor, þykist ég þess fullviss að þú
nemir þessi kveðjuorð mín að leiðar-
lokum.
Alveg frá því ég kynntist þér, ungur
drengur á Stöðvarfirði, dáði ég þig
meira en aðra menn. Ég heillaðist af
glæsileik þínum og glaðværð, bjart-
sýni og ótrúlegri orku og dugnaði til
allra hluta. Ég man þegar þú varst að
leggja rafmagn í húsin á Stöðvarfirði
og komst að mér, litlum strák-
hnokka, volandi út undir húsvegg.
Þú tókst mig í fangið og spurðir
hvað væri að. Ég hafði verið ávítaður
fyrir að týna forláta loðskinnshúfu
lengst uppi í fjalli þar sem ég hafði
verið að flækjast allan daginn með
strákunum. Þú sagðir auðvelt að
bæta úr því. Við skyldum leggja strax
af stað og finna húfuna. Ég taldi öll
tormerki á því. Þetta væri svo stórt
svæði og ég myndi ekkert hvar ég
hafði Iagt hana frá mér. En þú lést
mótbárur mínar sem vind um eyrun
þjóta, tókst um hönd mér og við
lögðum af stað. Ekki veit ég hvort þú
hafðir lokið vinnu þennan dag, en ef-
laust hefðu flestir þóst hafa eitthvað
þarfara að gera en fara í langa og erf-
iða fjallgöngu að afloknum vinnu-
degi. Ekki er að orðlengja það að
ferðalag okkar í leit að húfunni
týndu varð ævintýraleg skemmtun,
sem endaði með því að við fundum
gripinn, mér til mikillar undrunar.
Þetta var upphafið að vináttu okkar,
vináttu sem aldrei bar skugga á. Ég
man líka vel hve mér hlýnaði um
hjartarætur þegar ég, ungur dreng-
ur í litlu sjávarþorpi á Austfjörðum,
fékk bréf frá útíöndum og nafn mitt
var skrautskrifað á umslagið með
þinni fögru rithönd. Ég minnist
hinna mörgu stunda þegar þú varst
hrókur alls fagnaðar og sagðir okkur
krökkunum ótal sögur af ævintýra-
legum atburðum. Þegar þú fórst á
flug í frásögnum þínum, hvort sem
þær voru af bardögum við berserki á
erlendri grund eða veiðiferðum í
stórbrotinni náttúru íslands, vorum
við gagntekin af viðþolslausum
spenningi, héldum krampakenndu
taki um stólbríkurnar, hárin risu á
höfðinu og augun límd við sögu-
manninn. Fáa menn hef ég heyrt
segja skemmtilegri sögur. Þér var
gefin létt lund og þú notaðir hana
óspart til þess að gleðja aðra. Ég vildi
að ég gæti upplifað aftur þær stund-
ir þegar þú sagðir sögur af skrýtnum
köllum og hermdir eftir ýmsu í fari
þeirra. Leikarahæfileikar þínir voru
svo frábærir að allir viðstaddir velt-
ust um af hlátri langtímunum sam-
an og hef ég ekki í annan tíma
skemmt mér betur. Eftir að ég settist
að hér í Reykjavík varð Meltröð 8
einn af þeim stöðum þar sem
skemmtilegast var að koma. Það var
alveg sama hvenær maður kom í
heimsókn, alltaf var manni tekið
opnum örmum og var þar eiginkona
þín og lífsförunautur, Gunnvör,
sannarlega enginn eftirbátur.
Einu sinni á erflðri stundu í lífi
mínu velti ég því fyrir mér hvert ég
gæti leitað eftir andlegum stuðningi
og uppörvun. Vissi ég þá ekki annan
betri en þig, sem tókst mér auðvitað
sem fyrrum, vafðir mig örmum og
fylltir mig bjartsýni og trú á lífið á
nýjan leik.
Sumarið 1986 var haldið ættarmót
á Stöðvarfirði til að heiðra minningu
foreldra þinna, Einars og Guðbjargar
frá Ekru. Ég var þá sem oftar að
sumarlagi með fjölskyldu minni í
sumarbústað okkar að Steinahlíð,
sem þú og systkini þín leyfðu mér að
byggja í Ekrulandi. Þú komst
nokkru fyrir ættarmótið og við átt-
um dýrmæta daga saman. Þetta var í
byrjun ágúst, brekkurnar skörtuðu
sínu fegursta og stutt var á milli
Steinahlíðar og Ekru. Við gengum
oft saman um Ekrulandið þessa
daga, tylltum okkur af og til niður í
laut eða á barð með ilm jarðarinnar í
vitunum og horfðum á fegurð him-
insins, fjallanna og hafsins. Eitt
þessara fögru kvölda ákváðum við að
vakna snemma næsta morgun og
fara saman í sund. Þegar ég kem út
um morguninn sé ég þig standa í
túninu rétt fyrir ofan Ekru eitthvað
að bjástra. Ég hleyp til þín, vil ekki
láta þig bíða. Sé ég þá hvers kyns er:
þú ert að losa þrastarunga úr neti
sem hann hafði fest sig þrælslega í.
Einhvem veginn finnst mér það vel
við hæfi, frændi minn góður, að
skiljast við þig í minningunni þar
sem þú stendur í túninu fyrir ofan
Ekru og horflr brosandi hlýjum aug-
um á eftir þrastarunganum þar sem
hann flýgur á vit lífsins og víðikjarrs-
ins í brekkunum dásamlegu, leystur
úr dauðans háska og kvöl af mjúkum
höndum þínum.
Eysteinn Bjömsson
í dag er til moldar borinn Björn
Óskar Einarsson rafmagnstækni-
fræðingur, lengst af til heimilis að
Meltröð 8 í Kópavogi, en hann lést á
Landspítalanum þann 8. janúar s.l.
eftir stutta sjúkdómslegu en nokkuð
langvarandi veikindi.
Björn Einarsson var Austfirðingur
að ætt og uppruna, fæddur á Stöðv-
arfirði þann 10. maí 1924 og sleit þar
barnsskónum. Foreldrar hans voru
hjónin Guðbjörg Erlendsdóttir og
Einar Benediktsson, er bjuggu að
Ekru í Stöðvarfirði, en Björn var
yngstur átta barna þeirra hjóna.
Námsferil sinn eftir barnaskóla hóf
Björn Einarsson við Héraðsskólann í
Reykholti og eftir útskrift þaðan árið
1943 settist hann í Iðnskólann í
Reykjavík og útskrifaðist sem raf-
virki 1947. Að því námi loknu hélt
Björn svo til Svíþjóðar til frekara
náms í fagi sfnu og lauk prófi sem
rafmagnstæknifræðingur frá
Svenska Institutet 1950.
Eftir heimkomuna hóf Björn vinnu
á Teiknistofu SÍS 1951 og vann þar
til ársins 1962. Þá vann hann hjá
Rönning 1962 til 1968 og síðan í eitt
ár hjá Kópavogsbæ. Þá rak Björn um
tíma Tækniþjónustu Kópavogs, sem
hann stofnaði með mági sínum,
Baldri Helgasyni. Þetta fyrirtæki
þeirra vann að teikningu raflagna í
íbúðarhús og veitti ýmsa ráðgjöf á
því sviði.
En 1971 gerðist Björn fram-
kvæmdastjóri Olíumalar h.f., sem
var samstarfsfyrirtæki nokkurra
TT frarnjei m sn
Royale flygill til sölu.
Lítið notaður, glæsilegur flygill er til sölu af sérstökum
ástæðum. Góður hljómur, gott útlit og mjög hagstætt verð.
Kæmi vel til greina fyrir skemmtistað eða félagssamtaka-
húsnæði.
Upplýsingar gefur Bjöm í síma 91-10517 yfir helgina.
sveitarfélaga í Reykjaneskjördæmi
og fékkst við gatnagerð með olíu-
malarslitlagi. En sú aðferð breytti
mjög til þess betra umhverfi margra
sveitarfélaga í gatnagerð á áttunda
áratugnum, þar sem olíumölin var
mun ódýrari en malbikið og því við-
ráðanlegri fjárhag minni sveitarfé-
laga.
Árið 1979 stofnaði Björn svo með
öðrum verktakafélagið Hegranes h.f.
til að annast vegaframkvæmdir, sem
hann rak um tveggja ára skeið.
Ókunnugir, sem líta yfir þennan
starfsferil Björns Einarssonar, gætu
haldið að hér væri á ferðinni at-
hafnasamur fjáraflamaður og því
nokkuð loðinn um lófana. Vissulega
sá Björn vel fyrir stóru heimili, en
auðsöfnun var ekki hans áhugasvið.
Þeir, sem kynntust Birni náið, vissu
að þar fór fyrst og fremst hugsjóna-
maður, uppfullur af nýjum hug-
myndum og áhuga fyrir velferð þjóð-
ar sinnar á öllum sviðum. Og hans
síðasta fyrirtæki var einmitt gleggsti
votturinn um þá hluti.
En Björn hafði lengi velt fyrir sér
möguleikum þess að nýta íslenska
vikurinn sem byggingarefni með
íblöndun annarra efna, t.d. gifsi. Ár-
ið 1985 var þessi hugmynd komin
það langt að hann ásamt fleirum
stofnaði fyrirtækið Vikó h.f., sem
ætlað var að þróa framleiðslu á þil-
plötum úr framangreindum efnum.
Þarna fór nú eins og oft vill verða hjá
okkur íslendingum, að við erum til-
búnir að leggja fram fjármuni og
byrja strax í dag á hlutunum, ef við
höfum vissu fyrir því að vera farnir
að raka saman peningum á morgun
og þá helst fyrir hádegi. En svona
vinnsla þarf Iangan þróunarferil áð-
ur en regluleg framleiðsla getur haf-
ist. Það fór því svo að þessi hugmynd
Björns var seld bresku stórfyrirtæki,
sem vinnur áfram að þróun hug-
myndarinnar og á vonandi, og mjög
sennilega, eftir að sjá dagsins Ijós
sem veruleiki í líkingu við það sem
hugsjón Björns benti til. En hér fór
eins og svo oft áður að þeir verma
sér sjaldnast við eldana, sem fyrstir
kveikja þá.
En hugsjónin lifir og heldur uppi
nafni hugvitsmannsins.
Bjöm Einarsson var mikill félags-
málamaður. Einn þáttur þess áhuga
var á sviði leiklistar og kvikmynda-
gerðar, sem hann tók virkan þátt í.
Hann var m.a. formaður Leikfélags
Kópavogs um tíma og kom oft fram
á leiksviði í ýmsum hlutverkum.
Hann Iék einnig í kvikmyndum, s.s.
Útlaganum og Gullsandi. Söngrödd
hafði Björn ágæta og hafði gaman af
söng.
Það má næstum því segja að Birni
Einarssyni var ekkert óviðkomandi,
sem laut að fegurra og betra mann-
lífi. Og allt, sem hann tók sér fyrir
hendur, stundaði hann af lífi og sál
meðan svo stóð. Æskulýðsmálin áttu
þar mikið rými. Hann var um árabil
virkur í forustusveit Ungmennafé-
lagsins Breiðablik og studdi mjög
allt æskulýðsstarf.
Stjórnmálin fóru heldur ekki fram-
hjá Bimi. Hann var mikill sam-
vinnumaður og studdi Framsóknar-
flokkinn. Bæjarfulltrúi í Kópavogi
var Björn í þrjú kjörtímabil frá 1962
til 1974 og forseti bæjarstjómar
1972 til 1973. Hann átti sæti í báð-
um þeim nefndum, sem sáu um eft-
irlit með byggingu Hafnarfjarðar-
vegar í gegnum Kópavog og undir-
búning að skipulagi miðbæjar Kópa-
vogs, og starfsmaður þessara nefnda
um tíma. Þannig var Bjöm einn í
hópi mestu áhugamanna um upp-
byggingu miðbæjar Kópavogs og
honum því mikil vonbrigði hvemig
bæjarstjómir í Kópavogi lyppuðust
niður í því máli.
Bjöm Einarsson átti stóra fjöl-
skyldu. Þann 15. júlí 1951 gekk hann
að eiga Gunnvöm Braga Sigurðar-
dóttur prests í Holti, en hún lést
þann 1. júlí á síðasta ári. Börnin á
heimilinu urðu 11 talsins: Hildur,
Guðný, Amdís, Sigríður Bima,
Gunnvör Braga, Einar Valgarð, Guð-
björg Halla, Kolbrún Þóra, Halldóra
Kristín (látin), Hjalti og Sigurður
Benedikt, öll mikil efnis- og myndar-
böm.
Síðustu ár ævi sinnar átti Bjöm við
mikla vanheilsu að stríða og var
bundinn við hjólastól, sem átti illa
við skapferli slíks athafna- og elju-
manns.
Það var gaman að kynnast Bimi og
vinna með honum. Ef allt hans hug-
arflug hefði verið virkjað, þá hefði
mikil orka getað leyst úr læðingi.
En nú er hann væntanlega laus við
hjólastólinn og getur aftur notið
þess frelsis sem hann þráði framar
öðm.
Ég votta börnum hans, tengdaböm-
um, systkinum og öllum ættingjum
mína dýpstu samúð og bið góðan
Guð að fylgja honum og styðja á
helgum brautum.
Guttormur Sigurbjömsson
60 ára:
Halldór Hafliðason
bóndi og hreppstjóri í Ögri
Sjá, tíminn, það er fugl, sem flýgur
hratt,
hann flýgur máske úr augsýn þér í
kveld.
Þessi orð hins persneska skálds
komu mér í hug er mér barst til
eyrna á jólaföstunni, að Halldór
bóndi og hreppstjóri í Ögri fyllti
sjötta áratuginn þann 22. janúar á
hinu næsta ári, því sem nú er upp
runnið fyrir nokkm með erfiðri tíð,
leiðindum til veðurs.
Fleirum en mér urðu undmnarorð
á vömm er spurðist hvern aldur
Halldór bæri nú, með því eigi verð-
ur það svo glöggt ráðið af útliti og
fasi. En þannig læðist tíminn að oss,
hljóðlega og sífellt, lýtur engum
lögmálum utan sínum eigin.
Á nokkmm jörðum landsins hefur
sami ættleggur búið langar stundir,
en eigi er mér kunnugt um aðra
jörð eða höfuðból um Vestfirði, er
lengur hefur af sömu ætt setið ver-
ið, en Ögur, en Halldór Hafliðason
er afkomandi þeirra Ögurbænda er
oftast er til vitnað um rausn og
myndarbúskap á staðnum, Þuríðar
og Jakobs.
Halldór hóf búskap í Ögri árið 1969
er faðir hans, Hafliði Ólafsson frá
Strandseljum, lést, en hann hafði
lengi í Ögri búið ásamt konu sinni,
Líneik Árnadóttur. Mörg árin þar
áður hafði Halldór vitanlega verið
mikil driffjöður í Ögurbúskap, en
tók nú við búsforráðum með konu
sinni; gekk að eiga Maríu Guðröðar-
dóttur frá Kálfavík í Ögursókn 1967.
Hafa þau hjón búið þar síðan góðu
búi.
Kirkjan í Ögri er bændakirkja, en
þær vom margar í aldanna rás,
„eign ákveðins bónda eða höfðingja,
sem reisti kirkju á jörð sinni", og er
arnad heilla
slík skipan á í Ögri enn í dag. Sem
kirkjuhaldari hefur Halldór lagt
metnað sinn í að halda við kirkju og
garði og þau hjón bæði séð um að
allir hlutir séu til staðar og í góðu
ásigkomulagi þá embættað er. Hefur
það áreiðanlega verið þannig um
tímann og gengur Halldór hér í slóð
forfeðra, þótt annað sé á teningi
uppi en áður var, er mátt hefði sjá
tugi manna drífa í hlað í Ögri á helg-
um tíðum. Heimili þeirra hjóna tel-
ur eigi margt manna á hinum
venjulega degi vetrarins, og er það
sem annarsstaðar í héraði', en á há-
tíðum og við sérstök tækifæri verð-
ur heldur betur breyting á. Vom
þannig 16 manns á Ögurheimili
hinn fyrsta dag ársins er messað var
að venju þar í ytra, börn Ögurhjóna
6 að tölu, makar sumra þeirra og
börn.
Halldór er maður hispurslaus í hví-
vetna og vegur hans til verksins er
beinn og hiklaus. Eigi þókti heppi-
legt að fara í kirkju þann 1. ársins
með svo mörg ung böm er vom að
leik á skíðum eða sleðum á breða-
fönninni fyrir ofan bæinn, en for-
eldrarnir bundnir við gæslu þeirra.
Var þá á það ráð brugðið að bera út
öflug stormljós, en fólk og börn röð-
uðu sér þar í kring, flutt þar guðsorð
og sungnir sálmar. Snæóallaströnd-
in blasti við í ljósaskiptunum.
Trúnaðarstörf ýmis hafa hlaðist á
Halldór og mun hann þó ekki í þeim
hópi manna, er fyrst og fremst sækj-
ast eftir slíku til gyllingar sjálfum
sér eða fyllingar andlegs tómarúms.
Þrátt fyrir harðfylgi í búskap og að
Halldór sé fyrst og fremst hinn önn-
um kafni bóndi, les hann á vetmm
mikið góðbókmennta og munu ævi-
sögur íslensks fólks vera honum
kærast lesefni. Spegla slíkar sögur
oftar en ekki hugarheim eldri kyn-
slóðar, auka skilning á því þjóðfélagi
er við lifum í, og gera menn hæfari
að meta stöðuna í nútímanum. Hef-
ur Halldór því ekki hneigst að yfir-
borðslegum skyndilausnum á vanda
byggðarlaga eða þjóðfélags, en hall-
ast að þeim hlutum sem herst hafa
og prófast í eldi reynslu.
Ég þakka þeim hjónum góð kynni
og gott samstarf, svo og móttökur
allar á ferðum mínum á annexíu í
Ögri og aðra viðstöðu þar. Bestu
kveðjur héðan frá okkur í Vatnsfirði
til ykkar beggja og hamingjuóskir á
afmælisdegi. Einnig til hamingju
með hinn 15. nóvember síðastlið-
inn, sem fimmtugasta afmælisdag
frú Maríu.
Vatnsfirði, á 2. sd. eftir þrettánda,
Baldur VUhelmsson
prófastur