Tíminn - 21.04.1993, Qupperneq 4

4 Tíminn
Miðvikudagur 21. apríl 1993
Tíininn
MALSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FELAGSHYGGJU
Útgefandi: Tlminn hf.
Framkvæmdastjóri: Hrólfur Ölvisson
Ritstjóri: Jón Kristjánsson ábm.
Aöstoðarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar Birgir Guömundsson
Stefán Asgrlmsson
Auglýsingastjóri: Steingrimur Glslason
Skrifstofur: Lynghálsi 9,110 Reykjavlk Slml: 686300.
Auglýsingaslml: 680001. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300,
ritstjóm, fréttastjórar 686306, Iþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setnlng og umbrot: Tæknideild Tlmans. Prentun: Oddi hf.
Mánaöaráskrift kr. 1200,-, verð I lausasölu kr. 110,-
Grunnverð auglýsinga kr. 725,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Ofbeldi
Það er að verða nær daglegt brauð að heyra fréttir af of-
beldi í fjölmiðlum. Það sem ískyggilegt er varðandi
þessi mál, er að alvarleg ofbeldisverk má rekja til sífellt
yngri aldurshópa. í gær mátti lesa í DV fréttir þess efnis
að tveir 11 til 12 ára drengir hefðu ráðist á unga móður
á Seltjarnarnesi sem hafði komið börnum sínum til
hjálpar við áreiti þeirra. í viðtali við Tímann á laugardag
segir Arthur Morthens, formaður Barnaheilla, að dæmi
séu þess að unglingar aki um borgina í leit að fórnar-
lömbum, og sífellt yngri einstaklingar beiti alvarlegu
ofbeldi. Við þessar fréttir verður þeirri hugsun ekki var-
ist, hver framtíðin verði þegar þessum sömu börnum og
unglingum, sem hafa vanist hinum harða heimi ofbeld-
is og barnæsku, vex fiskur um hrygg og komast til full-
orðinsára.
Viðtalið við Arthúr Morthens sem birtist í Tímanum
síðasta laugardag var athyglisvert fyrir margra hluta
sakir. Þar nefnir hann nokkrar orsakir sem að hans mati
vega þungt í þeirri óheillaþróun ofbeldis og afbrota sem
nú á sér stað. Atvinnuleysi unglinga fer sívaxandi.
Kuldi, afskiptaleysi og firring í þjóðfélaginu vex sömu-
leiðis. Félagslegt öryggisnet í kringum börnin hefur
gliðnað mjög, skilnaðartíðni foreldra hefur aukist og
samskipti barna og fullorðinna hafa minnkað mjög. Þá
varð honum tíðrætt um ofbeldismyndirnar í sjónvarpi
og á myndböndum og áhrif þeirra á börnin og ungling-
ana.
Það er auðvitað mikil nauðsyn á því að efla meðferðar-
stofnanir fyrir unglinga og finna úrræði fyrir börn sem
lenda í alvarlegum afbrota- og ofbeldismálum. Ekki er
síður þörf á því að greina rætur þessa vanda og orsakirn-
ar. Gengdarlaust lífsgæðakapphlaup og firring af þeim
sökum í samfélaginu á áreiðanlega drjúgan hlut í minni
samveru og samskiptum barna og fullorðinna. Nú er
kominn nýr þáttur, sívaxandi atvinnuleysi með öllum
þeim félagslegu vandamálum og fjárhagsvandræðum
sem því fylgja. Arthúr Morthens telur að atvinnuleysi
unglinga nálgist nú 15% sem er geigvænleg tala.
Stjórnmálamenn eiga mjög bágt með það að nálgast
efnahagsmál út frá sjónarhóli fjölskyldunnar og velferð-
ar venjulegs fólks. Efnahagsmálin eru yfirleitt rædd út
frá allt öðrum forsendum. Það verður að taka þessi áhrif
með í reikninginn þegar efnahagsaðgerðir eru ákveðnar.
Atvinnuleysi, háir vextir, skortur á öryggi, stórfelld fjár-
hagsvandræði heimilanna. Allt er þetta vítahringur sem
leiðir til mikilla vandamála og hrindir þeim einstakling-
um sem veikastir eru fyrir út úr samfélaginu og getur að
lokum leitt til gífurlega kostnaðarsamra úrræða þegar
þeir eru orðnir niðurbrotnir og það þarf að taka þá end-
anlega úr umferð.
Þær spurningar vakna auðvitað hvers virði það helga
tjáningarfrelsi, sem við teljum okkur til þróaðra lýðræð-
isþjóða hælum okkur af, sé þegar það er notað til þess að
sýna linnulaust ofbeldi og afbrigðilegan óþverraskap
bæði í sjónvarpi og á myndböndum. Fréttir berast af því
að í Bretlandi og Bandaríkjunum kalli þessi faraldur nú
á viðbrögð og vonandi verður framhald þar á.
Æ fleiri eru nú að vakna til umræðu um þessi mál og
má í því sambandi benda á samnorræna ráðstefnu ungs
miðflokkafólks á Hallveigarstöðum um síðustu helgi.
Það er góðs viti ef viðtakandi stjórnmálamenn láta þessi
mál til sín taka, með meira sannfærandi hætti en þeir
sem valdið hafa nú.
,Jíann misminnir þar sennilcga.
í>að er oft sem ráðherra fær svona
brcf, ks þau ekki nákvæmlega og
sendír þa« síftan út í ráðuneyti til
ert óeðHlegt þótt hann muni þctta
ekki. Bréfið er stðað t3 hans og
iagt iiut tO hans,‘f Pannig farast
Knútí Hallssyni, fyrrverandi rúðu-
neytísstjóra, oið í viðtali við 1'ím-
ann í gær. Þessar y&týsingar
Knúts em iwjasta innleggið í fars-
ann sem gengur undir nafninu
ifaafhsmáiiö. Því er Knútur dreg-
maöur sent r&ðherra hefur sagt
ábyrgan fyrir hrefaskriftum ráðu-
neytislns við Hrafn Gunniaugssoo
annars vegar og fyrir hagsmuna-
gæshr fyrir Hrafh gagnvart Nor-
ræna Qárfestingarsjóðnum hins
vegar. Káðherrann hefur gefið út
ýmsar útgáfur af vitneskju sinni
úm þessi ntál, en samkvæmt end-
er að
fullyrðaað
þetta tnál er
einstakl í ís-
knskri stjóm-
mála- og
stjórnsýsíu-
sögu og eni
—r------------ síðustu við-
ólafúr G. brögð ráðu-
Einarsson neytisstjórans
til marks um það. Velþekkt fyrir-
bæri í vestraenni lýðiæðisstjóm-
sýshi er það sem gengið hefur
undir nafninu ,Já, ráðherrar ' *
vísar tfl þess að embættísmcnn og
ráðuneytisstjórar raða þvf sem þeir
vflja ráóa, en láta flta svo út sem
ráðhmann haf! haft eitthvað um
mátíð að segja- Satt að segja var
Garri farinn að halda að þessar
bréfaskriftir allar vacru einmitt
daemi um „Já, ráðherra“- af-
greiðslu, þar sem Ólafi garminum
eingöngu cmhættismaður að ævi-
starfi, heldur lika að upplagi og
ættismenn, sem alla tíð hafa sam-
sinnt ráðherrum sútum, eru famir
að rífa kjaft þá er eitthvað meira en
Hitt, sem sannfærði Garra tim að
hcr væri ekki um einfaidan emb-
ættismannahroka að raeða, er að
stjómarmeirihlutinn á
að sik&ftinn var skcður. Ef ráðherr-
ann hefití vitað af bréfaskriftum
ráðuneytísstjóra síos, kveðst hann
ekld mundu hafa heimilað þær,
frekar en hann hafi orðiðviö öllög-
um þessa sama ráðuneytísstjóra
og hann hafi því veriö pólitískt

fómariamb nómenktatúrunnar
sem kaflar sig embættísmenn.
ur frekari umræður um máiið,
með því að vísa frá tíiiögu um
Hrafnsmálið aitt f sínu rétta þjóð-
Ef málið snerist einfaldlega um
hvort
séu miili aðila, hefbi ekkert mæfl á
móti því að setia þingncfnd i mái-
ið. £n það gætí hins vegar verié
verra að hafe þiugnefhd í málinu,
ef hún ætlaði að skoða eJnkavina-
væðinguna í aflri sinni dýrð. Og
vegna þess að einkavinavæðingin
er Ijósfæfln vfldn menn *
svo einfalt virðist
vera.:
Hrafn á fundi norrænna
menntamálaráðherra f desember.
Einstakt mál
Nú hefur ráöuneytisstjórinn upp-
lýst að ráðherra fékk bréfíð frá
Hrafni inn á sitt borð og að það
hafi verið fjöldi manns í raðuneyt-
inu sem vissi af bréfinu sem sent
var Nonræna kvikmyndasjóðnum.
Jafnframt neitar ráðuneytísstjór-
tttn því alferið að hafe lagt til að
ráðhetrann legðist f hagsmuna-
gæslu fyrir Hraftt á norræna ráö-
herrafundinum.
sem sannfærði Garra um að svo
einfait gat mátíð ekki veríð.
Ljósfæíni einkavina-
eru það óveiflulega
hvöss viðbrögö ráðuneytisstjór-
ans, sem veröa að teljast hörð þratt
fyrir að hann sé fyrrverandi emb-
ættísmaður. Þar var ekkert „Já,
raðherra“. Þvert á móti hijómar
hátt og skýrt ,JVei, ráðberra“ frá
manni sem er ekki síður embætt-
ismaður en sjálfur Heimir Steins-
haldiö er á málum í menntamála-
raðuneytínu gagnvart kvikmynd-
um og kvikmyndageröarmönnum
f landinu, þá magnast enn sú al-
menna í
séu ráðherra og ráðuneytinu pótít-
ískt þóknanlegir og aðrir ektri
Lausafregnir ftá aðstandendum
eriendra kvflonyndahátfða um að
menntamálaráðuneytió á ísiandi
vflfl stjóma því hvaða myndir ts-
lenskar útiendingarnir eigi aö velja
til keppni, auka enn á tortryggni
gagnvart kvikmvndastefnu ráðtt-
neytisins, hinni opinberu kvik-
Gani
Á bandi friðarins
Allt síðan Ólafur Ragnar Grímsson
lýsti því yfir að NATO væri orðið
friðarbandalag og gæti allt eins átt
eftir að gegna þýðingarmiklu hlut-
verki í öryggisgæslu alls heimsins,
hafa sumir flokksmenn hans
keppst við að afneita svona villu-
ráfandi skoðunum.
Þingflokkur Alþýðubandalagsins
hélt sérstakan fund til að friða frið-
arsinnana, sem ávallt leggja holl-
ustu við kommúnismann og frið-
arvilja að jöfnu. Opinber niður-
staða þess fundar er Salómons-
dómur, sem formaður
þingflokksins flytur þjóðinni af
miklu hugrekki í gegnum fjöl-
miðla.
Sú niðurstaða er sáraeinföld. Ól-
afur Ragnar meinti ekki það sem
hann sagði, og ekki ber að skilja
það sem hann sagði eftir orðanna
hljóðan, vegna þess að í munni
hans þýða orðin eitthvað allt ann-
að en það sem almennt er talið að
þau merki.
Því segir Ragnar Arnalds að það sé
óskhyggja fjölmiðlamanna að
skilja orð og boðskap formanns Al-
þýðubandalagsins um NATO á
þann veg sem hann kaus sjálfur að
koma honum á framfæri.
Hafa ber í huga að þetta er opin-
ber túlkun þingflokksins á orðum
formanns flokksins og er ekki á
færi annarra en innvígðra allaballa
og þjálfaðra kremlólóga að skilja
hana.
Ólafur Ragnar ítrekaði aftur á
móti skilning fjölmiðlamanna á
orðum sínum í ágætum sjónvarps-
þætti, þar sem ekki gekk hnífurinn
á milli hans og Bjöms Bjamason-
ar, formanns utanríkismálanefnd-
ar, þegar þeir röbbuðu um öryggis-
mál íslands, Evrópu og alls heims-
ins, en þar ætla þeir Atlantshafs-
bandalaginu mikið hlutverk í
framtíðinni.
Jón Baldvln Ólafur Ragnar
Skípt um hlutverk
Þrátt fyrir þá niðurstöðu þing-
flokks allaballa, að ekkert mark sé
takandi á orðum Ólafs Ragnars,
þar sem hann meinar allt annað en
hann segir, komast skilaboðin
greinilega til réttra aðila.
C á
V j « tog bieitt
Jón Baldvin Hannibalsson skrifar
leiðara Alþýðublaðsins í gær undir
fyrirsögninni „Sinnaskipti Ólafs
Ragnars". Þar segir að með því að
formaður Alþýðubandalagsins hafi
lýst því yfir að með breyttri skipan
heimsmála hafi eðli NATO breyst
og bandalagið fái nýtt hlutverk í
öryggiskerfi þjóðanna og að NATO
sé friðarbandalag breyti viðhorfum
á vinstri væng íslenskra stjóm-
mála.
Þá minnir Jón Baldvin á að alla-
ballar séu að breyta afstöðu sinni
til efnahgsmála og séu að komast á
slóð Alþýðuflokksins í því frjáls-
lyndi öllu.
Og formaður Alþýðuflokksins er
reiðubúinn að treysta bræðra-
böndin. Hann segir að hljóti hin
nýju viðhorf brautargengi í flokki
Ólafs Ragnars, verði mtt á brott
síðustu leifum djúpstæðs hug-
myndafræðilegs ágreinings á milli
flokkanna tveggja.
„Breyttar aðstæður á vettvangi al-
þjóðamála hafa þannig skapað
jarðveg fyrir nýja samræðu milli
jafnaðarmanna og sósíalista á ís-
landi, sem um síðir gæti leitt til
breytinga á flokkaskipan á íslandi."
Á rauðu ljósi
Nú á greinilega að taka upp þráð-
inn þar sem frá var horfið, þegar
Ólafur Ragnar og Jón Baldvin
þeystu um landið á rauðu ljósi og
héldu sameiginlega fundi um sam-
eiginleg áhugamál. Vonandi er
púðrið í flugeldum Ámunda ennþá
ódeigt, því fundahöldin á rauðu
ljósi hófust með því að Ámundi
flokksrótari skaut upp rakettum
og var boðskapur fóstbræðranna,
sem þá vom, fluttur undir skini
eldglæringa af himni.
Síðan hafa ríkisstjómir komið og
farið og þeir fóstbræður ekki alltaf
verið samstíga á ljósunum, en nú
hafa þeir báðir séð hvflíkri friðar-
birtu stafar af Atlantshafsbanda-
laginu og þar með tileinka þeir sér
sameiginlega hugmyndafræði í ör-
yggis- og vamarmálum. Miðstýrt
efnahagskerfi á ekki lengur upp á
pallborðið hjá staffímgustu sósíal-
istum, hvað þá mönnum með eins
liprar skoðanir og þeir formenn
sósíalistaflokkanna á íslandi hafa.
Jón Baldvin spáir breytingu á
flokkaskipan á íslandi eftir að Ólaf-
ur Ragnar sá friðarpúðrið í NATO.
Ekki fer á milli mála hverjum
hann ætlar stóra hluti í því fram-
tíðarríki og verður gaman að fylgj-
ast með hvor reynist kjaftstærri,
þegar Alþýðuflokkurinn ber sig til
að gleypa Alþýðubandalagið og öf-
ugt.
Þá verður friðarsinnum hollast að
halda sig fjarri vettvangi.
OÓ