Tíminn - 15.07.1993, Qupperneq 4

4 Tíminn
Fimmtudagur 15. júlí 1993
Tíminn
MALSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FELAGSHYGGJU
Útgefandi: Tfminn hf.
Framkvæmdastjóri: Hrólfur Ölvisson
Ritstjóri: Jón Kristjánsson ábm.
Aöstoðamtstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjóran Birgir Guðmundsson
Stefán Ásgrlmsson
Skrifstofur. Lynghálsi 9,110 Reykjavfk Sími: 686300.
Auglýslngasfml: 680001. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300,
ritstjóm, fréttastjórar 686306, fþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setnlng og umbrot: Tæknideild Tfmans. Prentun: Oddi hf.
Mánaðaráskrift kr. 1368,- , verð f lausasölu kr. 125,-
Grunnverö auglýsinga kr. 765,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Vantraust vegna þess
sem ekki er gert
Davíð Oddsson forsætisráðherra var spurður um
álit á gengi ríkisstjórnar hans í skoðanakönnunum
í útvarpsþætti síðastliðinn miðvikudag. Forsætis-
ráðherra lagði áherslu á að óvinsældir hennar
væru vegna þess að verið væri að taka á málum og
framkvæma hluti sem ekki væru vinsælir í augna-
blikinu. Hann gagnrýndi jafnframt þá ríkisstjórn
sem á undan sat og fór reyndar áratug aftur í tím-
ann til þess að gagnrýna erlendar lántökur.
Forsætisráðherra hættir til þess í málsvörn fyrir
ríkisstjórn sína að einfalda raunveruleikann mjög
mikið. Slíkt er háttur áróðursmanna og enginn
skyldi vanmeta Davíð Oddsson á því sviði.
Hann hefur lagt á það áherslu að ríkisstjórn hans
hafi tekið við mjög slæmu búi. Slíkt er mjög orð-
um aukið. Ríkisstjórnin tók við þjóðarsátt á vinnu-
markaði, lágri verðbólgu og stórum betri stöðu
sjávarútvegsfyrirtækja en nú, eftir víðtækar skuld-
breytingar sem enn duga fjölmörgum fyrirtækjum
í greininni. Hins vegar var við vanda að etja í ríkis-
fjármálum sem hefur vaxið á síðustu tveimur ár-
um, þrátt fyrir stórauknar skattaálögur á almenn-
ing í landinu í formi hvers konar þjónustugjalda.
Hins vegar tók núverandi ríkisstjórn við bærilegu
atvinnustigi.
Ríkisstjórn Davíðs Oddssonar var mynduð með
samtölum formanna Alþýðuflokks og Sjálfstæðis-
flokks. Það var farið af stað í stjórnarsamstarfið án
þess að ganga frá ágreiningsmálum flokkanna um
hin veigamestu mál.
Vantraust almennings á ríkisstjórn Davíðs Odds-
sonar er ekki síður fyrir það sem hún hefur ekki
gert en það sem framkvæmt hefur verið. Seint hef-
ur verið brugðist við atvinnuleysisvandanum og
enn er ekki séð hvernig ákvæði kjarasamninga
verða uppfyllt að þessu leyti.
Hins vegar er sá vandi, sem við er að etja í sjávar-
útveginum, óleystur og er meginástæðan ágrein-
ingur stjórnarflokkanna um málið. Alþýðuflokks-
menn vilja stýra málefnum þróunarsjóðs sjávarút-
vegsins á þann veg að hann sé fyrsta skrefið til auð-
lindaskatts. Útvegsmenn innan Sjálfstæðisflokksins
vilja þennan sjóð út í hafsauga.
Forustumenn stjórnarflokkanna heyktust á því að
leiða þessi mál til lykta á Alþingi í vor og bollalegg-
ingar Jóns Baldvins um bráðabirgðalög um sjóðinn
eru auðvitað hrópandi virðingarleysi fyrir þing-
ræðinu í landinu. Málið veltist því áfram óafgreitt
og sýnir vanmátt ríkisstjórnarinnar til þess að fást
við stærstu málin. Þetta er aðeins eitt dæmi af
mörgum.
Það er þetta sem veldur vantrú almennings og
verður til þess að nú er aðeins einn af hverjum
þremur sem styður þessa stjórn. Það er borin von
að það breytist, nema brugðist verði við vandamál-
um atvinnuveganna og atvinnuleysisvandanum
með myndarlegri hætti en raun hefur verið á til
þessa.
Tvær bruggverksmiðjur hafe verið
eyðilagðar með skömmu milfibili í
vikunni og tylftir annarra á fáum
undangengnum vikum. Hér er ab
varlegt máJ á ferðinni og Garri hefur
ýmisiegt að athuga við framgöngu
löggæslunnar t Íandinu, sérstaklega
Breiðholtsiöggunnar, í þessum mái-
um. Garri veit þð að það er ekki
beint við lögguna að saiost, þvf að
hún er jú verkiaeri og vamartæki
samféiagsins alls og undir lagasetn-
ingu og yfirvöldum komið hvemig
henni er beitt Garra finnst það
sigóla mjög skökku við hvemigyfir-.
völd iiafa leikið bruggara, í Ijósi þess
að í rikisstjóm sitja fóálshyggju-
menn. Garri þykist líka vita að heisti
hugmyndafræöingur og vinur for-
sætisráðherra, Hannes Hólmsteinn
Gtssurarson, sé sér sammála.
Hvaða hemja er eíginlega á því
hvemig lögreglan hefur verið Íátin
komast upp með að ganga fram gegn
bruggumm að undanfömu? Garri
veit ekki betur en að ríkisstjómin
frekar að versla við bruggarann og
sölumenn hans en ríkið og fera á
frjálshyggjufyllirí.
Höskuldur Jónsson, forstjóri ríkis-
einokunarverslunarinnar á brenni-
víninu, taldi í fréttum í gær að
bruggarar hefðu vægt reiknað náð
um 10% markaóshiutdeild í áfengis-
aðiögunarhæfni hins frjáishyggna
manns. Nú hefúr Breiðholtstögreg!-
an djöflast í bmggurum á Reykjavtk-
ursvæðinu og flæmt þá flölmarga f
burl Bruggarar hins vegar bregðast
við harðræöinu á þann hátt að þeir
reisa nýjar verksmiðjur utan Reykja-
sðlu héríendis, Garri vill í framhaldi
af þessu bara benda Höskuldi á að
allur rddsrekstur, svo ekki sé minnst
á ríkiscinokun, á ekki upp á pallborð-
ið f fa'ðarandanum og þetta sýnir það
enn einu sinni að ríkisrekstur er
stirður og þitngur í VöJum og áttar
sig aldrei á markaðinum og hvað
r"”""".".............."’v
|
-...............-...
vfkursvæðisirts og ástunda þvf raun-
verulega byggðastefnu. Þeir sefjast
að í deyjandi sjávarþorpum og á upp-
dráttarbýlum í harðbýlum svertum
og hefja arðvænlega atvinnustarf-
Þetta sýnir framtak og dugnaö, sem
er nú eitthvað annað en eymdin í öll-
um þessum ríkisforsjár- og byggða-
stefaukverúlöntum, sem sBellt eru
að púkka undir fyrirtæki sem ekki
geta skilað arðl og að menn eigi að
hafa fallt frelsi tfl athafha og til þess
grundvöll. Hefúr ekki sjálfar Hannes
Hólmsteinn sagt að hver og einn eigi
að vera sjálfráður gerða sinna, líka að
því hvað hann lætur ofan í sig? Ef
maður hefar ákveðið að drekka
brermivín, hlýtur Itann að mega ráða
því hvar hann kaupir brennivínið. Ef
fyllibyttan aðhyiiist frjálshyggju-
kenrúngar Hannesar og vinar hans í
farsætistóðuneytinu, þá hlýtur hún
markaðurinn vill. Einkarekstur hef-
uralgerayftrburði.
Þetta skjtja bruggaramir, enda eru
þeir sannir fijálshyggjusynir. Þeir
hafa komið sér upp góðu og vírku
sölukerfi og stjómendur þess vita
nákvæmlega hver markhópurinn er
og hvemig á að nálgast hann. Brugg-
arar og sölumenn eru snöggir að
finna út hvað viðskiptavinimir vilja.
Sé það spfri, þá fá þeir spfra. Sé það
viskí þá er bara gumsað bragð-og lit-
arefhum útf landann og kúnninn
munur í kreppunni að fa lítrann af
landanum á 1500 kall, meðan sama
magn af jafavirku efai kostar í ríkinu
hans Höskuldar ftó fimm þúsund
krónum.
Þá er annað, sem vert er að gefa
gaum f þessu sambandi, og það er
gera aldrei neitt f málunum. Garra
finnst að ríkisstjómin ætti f nafhi
fijálshyggjunnar að sjá til þess að
ekki sé beinlínis verið að leggja
steina í götu vaxtarbrodds einka-
framtaksins og Þorsteinn Páls. verði
látinn skipa löggunni að láta brugg-
atóna i friði.
Nær væri að senda Höskuld í
brennivfainu tfl þeirra á kúrsus í
hagnýtum markaðsftóeðum, ef rfldð
á áftóm að púkka undir stofaun
hans. En auðvitað ætti rfldsstjómin
rikishjakki öllu og afhenda ÁTVR
einkaframtakinu, eins og Efldd
Sóph. hefur verið að fara ftóm 1
Garri telur sjálfsagt að láta bruggar-
ana hafa allt draslið. Þeir hafa sýnt
hvers þeir erumegnugirognáð 10%
markaðshlutdeild við erfiðustu að-
stæður sem hugsast getur.
Loflegur atgervisflótti
Alltaf þykir nokkuð til þess koma
þegar Islendingar hasla sér völl er-
lendis og gera garðinn frægan.
Upphefðin sem menn hljóta í út-
löndum dugir þeim til ævarandi
aðdáunar hér heima og er hin
besta landkynning að, sem kvað
vera ákaflega mikilvægt, að
minnsta kosti að mati Ferðamála-
ráðs.
í seinni tíð hafa íslenskir athafna-
menn verið að færa sig upp á skaft-
ið í atvinnu- og viðskiptalífi ann-
arra þjóða. Þykir það mjög til fyrir-
myndar og eru framsæknir menn
og konur hvattar ákaft til að sækja
á erlend atvinnumið. Þar eru tæki-
færin.
Alþjóðahyggja auðmagnsins ýtir
undir þjóðflutninga atvinnuvega
og á íslandi er rekinn ákafur áróð-
ur fyrir að menntað fólk selji þekk-
ingu sína og hæfni í öðrum lönd-
um. Best af öllu er að stofaa þar
fyrirtæki og reka.
Úr öllum tengslum
Einar nýjustu fréttir af landvinn-
ingum af þessu tagi er að nokkir
fslendingar, sem búsettir eru í
Englandi og reka þar fyrirtæki, eru
fluttir til Kamtsjatka, sem skagar
suður í Kyrrahaf frá Síberiu. Þar
kaupir fyrirtækið fisk af rússnesk-
um veiðiskipum, vinnur hann í
samstarfi við rússneska Síberíu-
menn og selur úr Iandi, aðallega
til Bandaríkjanna.
Allt er þetta gott og blessað og
vonandi vegnar hinum brottfluttu
löndum okkar vel í sínum nýju
heimkynnum, hvort sem þau eru
við Kyrrahaf eða í Englandi. En
hvað kemur íslenska þjóðarbúinu
eða þeim íslendingum, sem heima
sitja, svona tilfæringar við?
Hvað er það okkur svo mikilvægt
að íslensk verkmenntun og atorka
nýtist til fiskverkunar og verslunar
milli Kamtsjatka og Bandaríkj-
anna?
Hið eina, sem sýnist hafast út úr
svona viðskiptum, er að dugnaðar-
mennimir em ekki að ryðjast um
á yfirfallum vinnumarkaði á
heimaslóðum.
Mjög er brýnt fyrir íslensku
menntafólki og þeim, sem eitt-
hvað kunna að efla atvinnulíf úti í
stóra útlandinu þar sem öll tæki-
ferin bíða. Það er meðal annars
einn stærsti ávinningurinn af nán-
um samskiptum við stór markaðs-
svæði að íslenskt fólk getur flutt
hömlulaust til landa tækifæranna
og nýtt þar menntun sína og
starfshæfni, í stað þess að paufast
hér í eilífam vandræðagangi of-
fjárfestinga og peningaleysis.
' ¥ilt og bieltt
Stundum er talað Ijálglega um að
við eigum að selja þekkingu til
annarra þjóða og á það að vera
seljendum einkar hagkvæmt. Hitt
sýnist þó nær sanni að við femm
öðrum þjóðum þekkingu og
starfshæfni án þess að íslensku
þjóðarbúi komi það til góða eða yf-
irhöfað nokkuð við.
Eða hvar lenda skattar og ágóði
fyrirtækis íslenskra manna á
Kamtsjatka? Eða yfirleitt skattar
eða ágóðahlutur af störfam íslend-
inga sem búsettir em erlendis?
Gömul saga
Eitt af því, sem á að bjarga ís-
lenskri útgerð, er að senda skip og
mannskap til annarra heimsálfa,
stofna útgerðarfyrirtæki með inn-
feddum eða einhverjum öðmm
og vinna og selja fisk langt utan
allra þeirra markaða sem þekktir
em hérlendis.
Skipin og áhafnirnar munu vænt-
anlega flytja í aðrar heimsálfar og
gera það gott.
Enn er spurt: Hvað kemur það ís-
lensku efaahagslífi við, að öðm
leyti en því að létta á vinnumark-
aði og offjárfestingu? Skattar og
skyldur greiðast ekki til íslands og
brottfluttir auka hvorki inn- né út-
flutning.
Sé betur að gætt, er það langt frá
að vera nokkuð nýtt að íslenskir
menn og íslenskar konur ekki síð-
ur, flytji í stómm stfl til útlanda og
setjist þar að, stundi alls kyns störf
og komi jafnvel á fót fyrirtækjum
og er ekkert nema gott eitt um það
að segja. Sé það fólk uppbyggilegt í
samfélaginu, kemur það fyrst og
síðast þeim þjóðum til góða sem
það samlagast, en ekki því ríki sem
flutt er frá, nema auðvitað þegar
um er að ræða einstaklinga sem
landhreinsun er að og em hvergi
aufúsugestir.
Þegar verið er að ræða útflutning
á hugviti og atgervi, verður að
gera nokkum greinarmun á því
hvort íslensku efaahagslífi eða
samfélagi kemur það til góða á
einhvem hátt, eða hvort um
hreinan atgervisflótta er að ræða.
En það er eitt hið versta, sem fyrir
nokkurt þjóðfélag kemur, að missa
sitt ferasta fólk til annarra landa.
í allri umræðu um að íslenskir
menn eigi að hasla sér völl erlend-
is, grípa gullgæsimar sem þar
fljúga um loftin blá og samsamast
útlendu efnahagslífi er nær aldrei
gerður greinarmunur á því hvort
um er að ræða útvíkkun íslensks
atvinnulífs eða hreinlega þjóð-
hættulegan atgervisflótta.
En þar sem ísland er of lítið og of
fjölmennt og auðlindimar of fá-
tæklegar til að dugnaðarfólk geti
amlað ofan af fyrir sér með þekk-
ingu sinni og atgervi, verður það
að leita á önnur mið til að leita sér
lífsviðurværis og þykir til fyrir-
myndar.