Tíminn - 10.09.1993, Blaðsíða 3

Föstudagur 10. september 1993
Tíminn 3
Deilan um innflutning á landbúnaðarvörum veldur alvarlegri togstreitu milli formanna stjómarflokkanna:
Hefur neikvæð áhrif
á stjórnarsamstarfið
Líkur eru taldar á að ágreiningur innan ríkisstjórnarinnar um land-
búnaðarmál geti haft víðtækar pólitískar afleiðingar fyrír stjómina.
Jón Baldvin Hannibalsson utanríkisráðherra er mjög óánægður
með þá ákvörðun Davíðs Oddssonar forsætisráðherra að veita
landbúnaðarráðuneytinu forræði varðandi innflutning á landbún-
aðarvörum og ýmsir telja sig sjá þess merki að samband formanna
stjómarflokkanna sé að verða stirt.
Landbúnaðarmálln eru að veröa erflðasta mál ríkisstjómarinnar.
Deilan um stefnuna í landbúnaðar-
málum hefur verið tifandi tíma-
sprengja allt frá því að ríkisstjómin
var mynduð. Alþýðuflokkurinn ætlaði
sér að knýja fram breytingar á land-
búnaðarstefnunni þegar hann gekk til
samstarfs við Sjálfstæðisflokkinn.
Forystumenn flokksins töldu að það
myndi ganga betur að ná breytingum
fram í samstarfi við Sjálfstæðisflokk-
inn en við Framsóknarflokkinn eða
Alþýðubandalagið. Annað hefur hins
vegar komið á daginn. Segja má að
núverandi ríkisstjóm fylgi sömu
stefnu f landbúnaðarmálum og ríkis-
stjóm Steingríms Hermannssonar.
Mynda einstakir sjálf-
stæðismenn bandalag við
stjórnarandstöðuna?
Harður ágreiningur um frumvarp
um breytingar á búvörulögum olli
brestum í stjómarsamstarfinu síðast-
liðið vor. Fmmvarpið kom sem kunn-
ugt er aldrei til atkvæða þar sem for-
sætisráðherra frestaði fundum Al-
þingis. Þetta deilumál er enn óleyst,
en deilan stendur ekki síst um það
hvort landbúnaðarráðuneytið eða fjár-
málaráðuneytið eigi að fara með for-
ræði varðandi innflutning á búvörum.
Halldór Blöndal landbúnaðarráð-
herra ætlar sér að endurflytja frum-
varpið aftur í haust. Kratar em þessu
alfarið andvígir og fjármálaráðherra
er sama sinnis. Ef samkomulag næst
ekki um málið innan ríkisstjómarinn-
ar ætlar Egill Jónsson, formaður land-
búnaðamefndar, að flytja fmmvarpið
sem þingmannamál. Ef stjómarand-
staðan styður fmmvarpið í haust, líkt
og hún gerði í vor, er talið næsta víst
að það verði samþykkt með stuðningi
nokkurra þingmanna Sjálfstæðis-
flokksins. Það er hins vegar óvíst
hvort ríkisstjómin getur sætt sig við
að hluti stjómarliðsins geri bandalag
við stjómarandstöðuna í þessu við-
kvæma deilumáli. Það var ekki síst
þetta bandalag sem Egill Jónsson og
fleiri sjálfstæðismenn gerðu við
stjómarandstöðuna í vor, sem fór
hvað mest fyrir brjóstið á fjármálaráð-
herra og utanríkisráðherra. Þeir telja
útilokað að ríkisstjómarsamstarf geti
gengið ef svona liðhlaup eigi að fá að
Iíðast
Halldór segir að það
verði að breyta búvöru-
lögum
Jón Baldvin hefur sagt að fmmvarpið
um breytingar á búvömlögum sé allt
eintómur misskilningur. Það þurfi
ekkert að breyta Iögunum. Halldór
Blöndal hafnar algerlega þessu sjónar-
miði.
„Það liggur fyrir að til þess að við get-
um fullnægt þeim samningum sem
ganga í gildi um Evrópska efnahags-
svæðið 1. desember, samningum um
GATT sem vonandi nást fyrr en seinna
og öðmm fríverslunarsamningum
sem við höfum gert og koma inn á
landbúnaðarmál, þá verður auðvitað
að breyta lögunum. Það er óhjá-
kvæmilegt," sagði Halldór Blöndal.
Deilan um skinkuna sem Hagkaup
flutti til landsins er angi af þessu
deilumáli. Líkt og í búvömlagafram-
varpinu er deilt um hvort landbúnað-
arráðuneytið eða fjármálaráðuneytið
eigi að hafa forræði í málinu. Forsæt-
isráðherra hefur nú úrskurðað að
landbúnaðarráðuneytinu eigi að ráða.
Þetta kann að gefa vísbendingu um af-
stöðu Davíðs til málsins þegar Alþingi
kemur saman.
Þeir sem Tíminn hefur rætt við segj-
ast ekki vera hissa á ákvörðun Davíðs.
Meirihluti þingflokks sjálfstæðis-
manna sé andvígur innflutningi á bú-
vömm og það hafi komið glöggt fram
á þingflokksfundi síðastliðinn mánu-
dag þegar þessi mál vom til umfjöll-
unar.
Samband Jóns Baldvins
og Davíðs hefur versnað
Menn em jafnframt sammála um að
skinkumálið geti haft víðtækar pólit-
ískar afleiðingar fyrir stjómarsam-
starfið. Jón Baldvin hefur gengið svo
langt að krefjast þess f fjölmiðlum að
Davíð breyti ákvörðun sinni um að
Iandbúnaðarráðuneytið fari með for-
ræði þessara mála. Engar líkur em á
að það verði. Menn spyrja því hvað Jón
Baldvin geri ef Davíð styður Halldór
þegar kemur að breytingum á búvöm-
lögum í haust.
Ymsir hafa undanfamar vikur talið
sig sjá þess merki að samband Jóns
Baldvins og Davíðs sé ekki jafh gott og
það var. Davíð er Ld. sagður ósáttur
við framkomu Jóns Baldvins við Sim-
on Peres, utanríkisráðherra ísraels,
þegar hann kom hingað í opinbera
heimsókn. Jón Baldvin gaf sér ekki
tíma til að hitta Peres. Davíð sagði í
blaðaviðtali að framkoma stjómar-
andstöðunnar við Peres væri til
skammar. Hann minntist að vísu ekk-
ert á framkomu Jóns Baldvins, en telja
má að Davíð líti svo á að framkoma
Jóns Baldvins hafi ekki síður verið til
skammar. Jón Baldvin er hins vegar
óánægður með hvað Sjálfstæðis-
flokkurinn er lítið viljugur til að skera
niður ríkisútgjöld. Hann og Alþýðu-
flokksmenn em Ld. óánægðir með
fjárlagafmmvarpið.
Reyndir stjómmálamenn segja að
ríkisstjómarsamstarf byggist ekki síst
á trúnaði og trausti milli forystu-
manna stjómarflokkanna. Sé trausti
ekki fyrir að fara milli manna séu
minni líkur á að þeir geti leyst farsæl-
lega þau deilumál sem upp kunni að
koma í samstarfinu. Nú spyrja menn,
er trúnaðartraust milli Jóns Baldvins
og Davíðs að bresta? Geta þeir leyst
jafn alvarlega og viðkvæma deilu og
stefnuna í landbúnaðarmálum? -EÓ
Að velja óhæfa menn trekk í trekk í mikilvæg embætti er þjóðfélagslega mjög dýrt,
segir dr. Pétur Blöndal:
Get hugsanlega sparað
nokkur hundruð milljónir
„Ég sótti líka um síðast þegar forstjórastaða Tryggingastofnunar
varveitt, og þá einnig ásamt Jóni Sæmundi Sigurjónssyni. Þetta er
staða sem freistar mín á margan hátt. Ég hef gaman af að glíma við
verkefni og þama sé ég stórt og mikið verkefni til að takast á við.
Tryggingastofnun er í ýmsum skilningi stærsta fyrírtæki landsins
og það ríður á miklu að það sé vel rekið. Ég hef þá skoðun aö ég
geti rekið það þokkalega, a.m.k. ekki verr en aörír vona ég. Og þá
get ég hugsanlega sparað nokkra tugi milljóna eða hundruð millj-
óna og jafnframt veitt betrí þjónustu," sagði dr. Pétur Blöndal
tryggingastæröfræðingur, aöspuröur um helstu ástæðuna fyrir því
að hann sótti um forstjórastöðu í Tryggingastofnun.
Staðan var síðast (1979) veitt öðr-
um, eins og kunnugt er. Þess í stað
hélt Pétur áfram störfum hjá Lífeyr-
issjóði verslunarmanna, sem af
mörgum er talinn traustasti lífeyris-
sjóður landsins, og stýrði síðan
Kaupþingi upp í stórveldi á fjármála-
markaðinum. Sjálfur komst hann í
svo góð efni að hann þyrfti ekki þess
vegna að sinna öðm en umsýslu eig-
in eigna, eða hveiju öðm sem hugur
hans stefnir til.
Enn virðist Pétur þó hafa fullan hug
á að takast á hendur að „breyta, bæta
og laga“ kerfi TYyggingastofnunar?
„Já, það er það sem ég ætla að gera
— til þess sæki ég um. Kannski er
það þessi árátta í mér að vera alltaf að
skipuleggja og breyta. Ég hef gaman
af að taka þátt í mótun — gaman af
að sjá gott verk liggja eftir mig. Ég
veit að verði ég ráðinn þá fæ ég þama
heilmikil áhrif og möguleika til
skipulagningar og breytinga. Ég geri
mér líka grein fyrir að það getur fylgt
þessu stress. Forstjóri TYygginga-
stofnunar þarf að taka margar
ákvarðanir — líka leiðinlegar
ákvarðanir.
Önnur ástæða umsóknar minnar er
kannski sú, að mér finnst þessar pól-
itísku stöðuveitingar, sem eiga sér
stað hjá öllum flokkum, alveg svaka-
legar. Að setja trekk í trekk óhæfa
menn í mikilvæg embætti, það er
þjóðfélagslega mjög dýrt. Ég er því í
og með að mótmæla þessari áráttu
manna til pólitískra stöðuveitinga,
þótt það sé engan vegin aðalástæðan
fyrir umsókninni."
Hvað finnst Pétri þá um þá afdrátt-
arlausu stuðningsyfirlýsingu sem
formaður Alþýðubandalagsins, Ólaf-
ur Ragnar Grímsson, hefur gefið
honum bæði í Morgunblaðinu og
Ríkisútvarpinu. „.... dr. Pétur H.
Blöndal tryggingastærðfræðingur
hefur langmesta hæfileika til að bera
(af umsækjendum). Það er því í raun
og vem einstakt happ að slíkur hæfi-
leikamaður skuli hafa kosið að sækja
um þetta starf ‘ “Það er viðburður
að slíkur maður skuli gefa kost á því
að gegna starfi forstjóra TYygginga-
stofnunar, vilji takast á hendur
ábyrgð á þeirri miklu uppstokkun
sem þar þarf að eiga sér stað í al-
mennri stjórnun og endurskipulagn-
ingu,“
segir Ólafur Ragnar m.a. í Morgun-
blaðinu.
„Ég átti ekki von á þessu. En met
þennan stuðning mjög mikils. Ólafur
er þarna í rauninni að koma með
sömu sjónarmið og ég var að lýsa,
þ.e. að ég bjóðist til að takast á við
þessa stöðu, sé hæfur til þess og geti
breytt einhverju. Hann lítur á þetta
eins og að ég sé að leggja eitthvað af
mörkum, en ekki öfugt, þ.e. að þetta
sé einhver bitlingur fyrir mig.“ Og
Pétur segist undir það búinn að tak-
Dr. Pétur Blöndal stærðfræðingur.
ast á við þetta mikla verkefni. Hljóti
hann stöðuna hyggst hann þó ekki
hafa þar mjög langa viðdvöl.
„Þegar ég fór til Lífeyrissjóðs versl-
unarmanna ákvað ég að vera þar í
fimm ár, þar sem ég stefndi síðan á
háskólakennslu. Ég yfirdró það í 2 ár
og fór síðan yfir í Kaupþing. Þar ætl-
aði ég líka að vera í fimm ár, en yfir-
dró aftur um tvö. Líkleg mundi ég
því einnig fara inn í Tryggingastofn-
un með því fororði að vera þar í fimm
til sjö ár. Enda hef ég þá trú að
stjómendur geri það á fimm árum
sem þeir gera yfir höfuð. Því sem þeir
hafa ekki komið í verk eftir fimm ár,
koma þeir yfirleitt ekki í verk,“ sagði
Pétur Blöndal.
TYyggingaráð mun gefa heilbrigðis-
ráðherra umsögn um umsækjendur
eftir helgina og er reiknað með að
ráðherra taki ákvörðun fljótlega f
framhaldi af því. - HEI