Tíminn - 03.11.1993, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 3. nóvember 1993
Tíminn 3
Virðisauki gerir rekstur innanlandsflugs ómögulegan:
Forsvarsmenn íslensku flugfélaganna segja að fyrírhugaður virð-
isaukaskattur á ínnanlandsflug komi fyrst og fremst niður á lands-
byggöinni og dragi úr samkeppnismöguleikum hennar gagnvart
höfuðborgarsvæðinu. Upptaka virðisaukaskatts eykur álagningu á
innanlandsflugið um 109 milljónir áríega, en greinin er rekin fyrir
með 200 milljóna króna halla.
Samkvæmt fjárlagafrumvarpi sem
liggur fyrir Alþingi er ráðgert að
leggja virðisaukaskatt á innan-
landsflug um áramót. Flugleiðir,
Flugfélag Norðurlands, íslandsflug,
Flugfélag Austurlands og Ernir
héldu sameiginlegan blaðamanna-
fund í fyrradag, þar sem kynnt var
sameiginleg krafa þeirra um endur-
skoðun skattlagningar á innan-
landsflug.
Helsti keppinautur innanlands-
flugsins er einkabfllinn. Að sögn
Ómars Benediktssonar, fram-
kvæmdastjóra íslandsflugs, er lík-
legt að ferðum fækki og leggist
jafnvel sums staðar af, nái skatt-
heimtuhugmyndimar fram að
ganga. Almennt má gera ráð fyrir
um 10% hækkun fargjalda. Áhrif
fyrirhugaðs virðisauka em mis-
munandi eftir áfangastöðum inn-
anlands. Lengstu og dýmstu leið-
irnar hækka mest. Þannig hækkar
fargjaldið milli Reykjavíkur og
Vestmannaeyja um 43%, verði virð-
isaukaskatturinn lagður á, en Vopn-
firðingar þurfa að greiða 64%
hærra fargjald til og frá Reykjavík.
Táprekstur innanlandsflugsins er
greiddur niður með annarri starf-
semi flugfélaganna.
„Innanlandsflugið eitt og sér
stendur ekki undir sér í dag og ger-
ir það enn síður, nái þessi skatt-
lagning fram að ganga,“ segir Ómar
Benediktsson. „Þetta snýst um
hversu duglegir við emm að reka
þessa starfsemi. Hvað geta Flug-
leiðir greitt innanlandsflugið mikið
niður með utanlandsfluginu? hvað
getur Flugfélag Norðurlands greitt
það mikið niður með Grænlands-
fluginu eða annarri starfsemi er-
lendis og hvað getum við greitt
okkar þátt mikið niður á kostnað
Frá undirskrift samstarfssamningsins. Á myndinni em f.v. Friðrik Pálsson
forstjórí SH, Ravi Tikko eigandi Tikkoo Corporation, Jón Ingvarsson stjóm-
arform. SH og Ólafur B. Ólafsson varaformaður samtakanna.
Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna stofnar fyrirtæki með ind-
verskum kaupsýslumanni um veiðar og vinnsiu á túnfiski:
SH í víking
til Indlands
Nýlega var undirrítaður samningur á milli Sölumiðstöðvar hrað-
frystihúsanna og Tikkoo Corporation um stofnun samstarfsfyrír-
tækis á Indlandi. Fyrírtækið mun hafa með höndum veiðar og
vinnslu á allt að 50 þúsund tonnum af túnfiski á árí, sem er fjórö-
ungur þess sem talið er óhætt að veiöa af túnfiski innan indverskr-
ar landhelgi. Gert er ráð fyrír að hlutafé hins nýja fyrírtækis verði 4
milljónir dollara þar sem hvor aðili mun eiga 50%.
Friðrik Pálsson, forstjóri SH, leggur
áherslu á að þetta sé ekki enn fast í
hendi því enn vanti tilskilin leyfi frá
indverskum yfirvöldum, enda sé
samningurinn háður samþykki þeirra.
Hann segir að væntanlega muni þetta
skapa einhverjum íslenskum tækni-
mönnum vinnu þar ytra við útgerð og
ráðgjöf, auk þess sem þetta muni
styrkja SH og auka umfang þess og
tekjur. Hins vegar séu veiðiskipin
mjög sérútbúin og því muni ekki
verða notast við íslensk skip til veið-
anna. Jafnframt útgerðinni er ætlunin
að fyrirtækið vinni að undirbúningi að
reisa verksmiðju er sjóði niður tún-
fisk, en staðsetning hennar hefúr ekki
verið ákveðin.
Forstjóri SH segir að túnfiskmarkað-
urinn sé í þokkalegu jafnvægi en legg-
ur jafnframt áherslu á að þessu fylgi
nokkur áhætta þótt túnfiskurinn sé
einn vinsælasti neyslufiskur heims og
neysla hans hafi stöðugt farið vaxandi.
Helstu markaðssvæðin fyrir túnfisk
eru m.a. í Bandaríkjunum, Japan og í
Evrópu og því mun þessi starfsemi
falla vel að starfi SH hérlendis og
markaðsneti þess erlendis.
Samkvæmt samstarfssamningnum
mun Sölumiðstöðin leggja fram ýmis
konar tækniþekkingu og stjóma út-
gerðarþætti fyrirtækisins. Jafnframt
mun SH hafa með höndum gæða-
stjómun og sjá um alla markaðssetn-
ingu. Fyrirtækið verður byggt upp í
áföngum og verður hlutafé greitt inn í
hlutfalli við þær fjárfestingar sem
samþykktar verða hverju sinni.
Samstarfsaðili SH í þessu verkefni og
eigandi Tikkoo Corporation heitir Ravi
Tikkoo og er indverskur kaupsýslu-
maður. Það var fyrir ári sem Hambros
bankinn í London hafði samband við
SH og spurði um möguleika þess að
það aðstoðaði einn viðskiptavina
bankans við að byggja upp fyrirtæki á
sviði túnfisks. En áður höfðu indversk
stjómvöld óskað eftir því við Ravi
Tikko að hann setti á laggimar fyrir-
tæki í samstarfi við erlendan aðila til
ofangreindra verkefna með loforði um
50 þúsunda tonna túnfiskkvóta.
Ravi Tikkoo hefur búið síðastliðin 30
ár á Vesturlöndum en hann er einna
þekktastur fyrir að hafa á sínum tíma
byggt og rekið 2 stærstu olíuflutn-
ingaskip heimsins, sem hvort um sig
eru 483.500 tonn að stærð.
-GRH
Ragnar Arnalds um grænmetissamninginn við EB:
Ostaöfest samkomu-
lag embættismanna
Forsvarsmenn flugfélaganna vilja heildarendurskoðun á sköttum á innan-
landsflugi. Frá vinstri: Kolbeinn Arinbjamarson frá Flugleiðum, Hörður
Guðmundsson framkvæmdastjóri Flugfélagsins Emis, Sigurður Aðal-
steinsson framkvæmdastjóri Flugfélags Norðuríands og Ómar Benedikts-
son framkvæmdastjóri Islandsflugs. Timamynd Áml Bjama
annarra umsvifa? Okkur er ætlað að að standa straum af innanlands-
afla okkur annarra verkefna til þess flugi í íslandi."
f sameiginlegri greinargerð flugfé-
laganna er fullyrt að virðisauka-
skatturinn geri erfiðan rekstur
ómögulegan. Sigurður Aðalsteins-
son, ffamkvæmdastjóri Flugfélags
Norðurlands, segir að ekki sé verið
að fara fram á ríkisstyrki heldur
eðlilegt rekstrarumhverfi. Sigurður
segir að með álagningu virðisauka-
skatts sé verið að auka skattbyrði á
greinina um 50%.
Greinin veltir í dag um tveimur
milljörðum króna. Samkvæmt út-
reikningum flugfélaganna nemur
virðisaukaskattur á fargjöld 191
milljón króna. Frádreginn innskatt-
ur er ekki nema tæpar 50 milljónir
af þeirri upphæð og gjöld, sem fyrir-
hugað er að lækka eða fella niður á
móti aukinni skattheimtu, nema
rúmum 30 milljónum króna. Niður-
staðan er 109 milljóna króna aukin
skattheimta. -ÁG
Ragnar Arnalds, þingmaður Alþýðubandalags og fulltrúi i land-
búnaðarnefnd, segir tvíhliða samning fslands og EB um innflutn-
ing á grænmeti og blómum, óstaðfest embættismannasamkomu-
lag. Viöbrögð við þessari fullyrðingu fengust ekki frá utanríkis-
ráðuneytinu í gær.
„Þessi samningur hefur vissulega
þjóðréttargildi sem milliríkjasamn-
ingur, en hann kemur ekki til fram-
kvæmda á íslandi fyrr en Alþingi hefur
fjarlægt hindranir sem í vegi kunna að
vera. Sem í þessu tilfelli eru að önnur
lög segja annað."
Ragnar Amalds segir að á fundi land-
búnaðamefndar í vor hafi komið fram
að embættismenn utanríkisráðuneyt-
isins hafi gengið frá grænmetissamn-
ingnum og að fulltrúar landbúnaðar-
ráðuneytisins hefðu þar verið hafðir
með í ráðum. „í EES-samningnum
gættu Svíar og Norðmenn sinna hags-
muna betur og náðu hagstæðari
samningi til þess að vernda sína land-
búnaðarframleiðslu en íslendingar.
Þegar spurt var hverju þetta sætti var
svarið að utanríkisráðuneytið hefði
tekið þá einhliða ákvörðun að svona
skyldi þetta vera.
Ég get eiginlega ekki hugsað mér
neina hugmýnd fjarstæðukenndari en
þá sem kemur fram í leiðara Tímans í
gær, að Halldór Blöndal hefði átt að
standa fyrir setningu bráðabirgðalaga
um mál sem Alþingi gafst upp á að af-
greiða í vor. Það væri ákaflega ólýð-
ræðislegt og óþingræðislegt og reynd-
ar alveg óþekkt með öllu að slíkt sé
gert.“
„í þessum sama leiðara er talað um
að aðrar þjóðir geti beitt okkur refs-
ingum vegna þess að við framfylgjum
ekki þessum milliríkjasamningi. Auð-
vitað er það alþekkt fyrirbrigði að rík-
isstjómir geri samninga og síðan taki
oft á tíðum langan tíma að koma þeim
í framkvæmd í viðkomandi landi.
Með sama rétti má segja: Franska rík-
isstjómin hefur undirritað EES-
samninginn, en franska þingið hefur
ekki samþykkt hann. Hvað ætli menn
segðu ef íslenskir fiskútflytjendur
kæmu á hafnarbakkann í París og
krefðust lægri tolla, krefðust þess að
samningurinn væri æðri lögum í
Frakklandi?"
- Innflytjendur grænmetis túlka tví-
hliða samninginn sem huta EES-
samningsins og segja að þess vegna
þurfi ekki að samþykkja hann sérstak-
lega?
„EES-samningurinn er ekki kominn
til framkvæmda og gerir það í fyrsta
lagi eftir næstu áramót," segir Ragnar.
„Jafnvel þótt svo væri, er ljóst að fs-
lendingar þurfa að breyta lögum áður
en hann kemur til framkvæmda."
Aðstoðarmaður Jóns Baldvins Hanni-
balssonar vísaði á utanríkisráðherra
vegna málsins, en ekki náðist í hann í
gær.
„Þetta er alveg nýtt sjónarmið, sem
ég heyri haft eftir Ragnari Amalds, um
að þetta eigi eftir að fá þinglega með-
ferð. Ég hef ekki skoðað málið í því
„Myndi þýöa fyrir okkur að koma
meö fisk til Parísar meö sama hætti
og gúrkurnar em hingað komnar?"
sambandi, þannig að ég treysti mér
ekki til að taka afstöðu til þess,“ sagði
Þröstur Ólafsson.
Þröstur segist ekki hafa látið skoða
sérstaklega hvort tvíhliða samningur-
inn um grænmetið þurfi sérstaka
þinglega meðferð. En hvað þýðir emb-
ættismannasamkomulag um inn-
flutning grænmetis? „Ég veit ekki
hvemig menn skilgreina það. Ég verð
að segja það eins og er. Ég hélt að
þetta væri hluti af sama samkomulag-
inu og hef staðið í þeirri meiningu að
fylgiskjöl og annað sem samkomulag-
inu fylgi sé hluti af þessu.“ -ÁG
Kvennalistinn með þingsályktunartillögu:
Lög um fjárframlög
til stjórnmálaflokka
Þingmenn Kvennalistans hafa iagt fram þingsályktunartillögu um að
ríkisstjórninni verði faliö að skipa niu manna nefnd til aö undirbúa lög-
gjöf um fjárframlög til stjórnmálaflokka og stjórnmálasamtaka. Jafn-
framt yrði nefndinni falið að leggja mat á það hvort nauösyn beri til að
setja lög um starfsemi stjómmálaflokka að ööru leyti.
Tillagan gerir ráð fyrir að nefndin
verði skipuð fulltrúa þeirra stjórn-
málaflokka sem nú eiga sæti á Al-
þingi, fulltrúa félagsvísindadeildar
Háskóla íslands, fulltrúa Rann-
sóknastofnunar í siðfræði og fulltrúa
Lögfræðingafélags íslands auk full-
trúa fjármálaráðuneytis sem jafn-
framt verði formaður nefndarinnar.
Nokkur umræða hefur verið um
fjármál stjórnmálaflokkanna upp á
síðkastið, ekki síst eftir að kennarar
við félagsvísindadeild Háskóla ís-
lands skoruðu á formenn stjóm-
málaflokkanna að opna bókhald
flokka sinna.
Engin lög eru til um starfsemi
stjórnmálaflokka á íslandi. Árið
1975-76 var lagt fram frumvarp
þessa efnis, en það varð ekki sam-
þykkt. -EÓ