Tíminn - 26.11.1993, Blaðsíða 3

Föstudagur 26. nóvember 1993
3
Illur grunur staðfestur
VETTVANGUR
Sigur&ur Lórusson
fyrrverandi bóndi
f fyrravetur, þegar umræður um
EES- samningirm stóðu sem hæst,
voru margir sem óttuðust að sam-
þykkt hans boðaði frelsisskerðingu
íslendinga á mörgum sviðum.
Enda yrðu margar mikilvægustu
ákvarðanir okkar teknar í Brussel,
en ekki á Aiþingi íslands.
Síðan hefur komið betur og betur
í ljós að þessi ótti var ekki ástæðu-
laus. Pað verður sjálfsagt reynt að
fara hægt af stað til þess að al-
menningur taki sem minnst eftir
breytingunum, en samt haldið
markaðri stefnu að afsala frelsi og
sjálfstæði þjóðarinnar í hendur er-
lendu valdi smátt og smátt. Allar
auðlindir íslands munu fyrr en
flesta grunar verða afhentar er-
lendu valdi, ef ekki verður sem
allra fyrst snúið af þeirri óheilla-
braut sem núverandi ríkisstjórn
hefur leitt þjóðina inn á. Par hafa
kratamir með Jón Baldvin í farar-
broddi og dyggum stuðningi fijáls-
hyggjuliðsins í Sjálfstæðisflokkn-
um ákveðið að afnema frelsi og
sjálfstæði þjóðarinnar.
Einhvemtíma hefði það þótt saga
til næsta bæjar að Sjálfstæðisflokk-
urinn leiddi þá ríkisstjórn, sem
leynt og ljóst afsalaði því frelsi og
sjálfstæði sem þjóðin hefur notið
frá stofnun lýðveldisins 1944. En
þetta er reynt að afsaka með því
að nú séu nýir og breyttir tímar.
Pað verður gaman eða hitt þó
heldur fyrir formann Sjálfstæðis-
flokksins, núverandi forsætisráð-
herra, að halda upp á 50 ára af-
mæli lýðveldisins íslands 17. júní
1994 á Þingvöllum, á sama tíma
og frelsi og sjálfstæði þjóðarinnar
er að fjara út og búið er að af-
henda erlendum þjóðum allar hel-
stu auðlindir þjóðarinnar.
Þó að EES-samningurinn eigi
ekki að taka gildi fyrr en um ára-
mót í fyrsta lagi, þá var þó sagt frá
því í fréttum ríkisútvarpsins
klukkan 19 í kvöld (26. október)
að senda ætti 6 fslendinga, tvo
lækna og fjóra hjúkrunarfræðinga,
í herþjónustu til fyrrverandi Júgó-
slavíu. Það er ekki svo að skilja að
ég sé á móti því að íslendingar
vinni að björgunar- og hjálpar-
störfum í þessu stríðshrjáða landi,
eins og gert hefur verið á þessu
ári. EQtt er svo annað mál að teng-
ja þessa hjálp við hjálparstarf ann-
arra þjóða, sem búa við herskyldu.
Það finnst mér fráleitt. Mér sýnist
þetta vera fyrsta vísbendingin um
hvað koma skal, það er að segja að
taka upp herskyldu hér á landi. Ég
er sannfærður um að það vilja
flestir íslendingar alls ekki.
Ég á erfitt með að skilja þá al-
þingismenn og aðra íslendinga,
sem studdu þá ákvörðun Alþingis
að ganga í EES-bandalagið. Ekki
kæmi mér á óvart þó að margir
ættu eftir að sjá sárlega eftir því,
þó síðar verði. Allt miðstjórnar-
vald, sem felst í öllum þeim miklu
lagabálkum, og allt það mikla vald,
sem fslendingar afsala sér með
inngöngu í þetta stóra bandalag, á
ehir að koma landsmönnum illa í
koll. Það mun framtíðin leiða í
ljós.
Er það ekki kaldhæðnislegt að
Sjálfstæðisflokkurinn, sem sífellt
talar um nauðsyn á sem allra
mestu frelsi einstaklinganna og
báknið burt, skuli vera í farar-
broddi þeirra manna sem vilja
hneppa þjóðina í meiri fjötra en
nokkurntíma hefur þekkst?
Hvað haldið þið, lesendur góðir,
að langur tími líði þangað til að
við höfum misst ákvörðunarrétt
okkar yfir fiskveiðilögsögunni og
ráðum engu um hvað mikið við
megum veiða af fiski árlega og
hvað aðrar þjóðir megi veiða inn-
an hennar, svo dæmi sé tekið? Og
hvað með aðrar auðlindir okkar,
til dæmis fallvötnin og jarðhitann,
að ég tali nú ekki um önnur gæði
landsins?
Það ber allt að sama brunni. Það
óheillaspor, sem stigið var með
inngöngu í EES, á eftir að hefna
sín grimmilega á þjóðinni. Þess
mun síðar verða minnst í íslands-
sögunni hve sú ríkisstjóm og þeir
alþingismenn, sem studdu þetta
vonda mál, voru grunnhyggnir.
Mönnum var talin trú um að þjóð-
in myndi græða svo mikið á inn-
göngu í þessi samtök, að þá kæmi
betri tíð með blóm í haga.
Ég óttast mjög að innganga ís-
lendinga í þessi samtök verði þjóð-
inni til stórfellds fjárhagstjóns, öf-
ugt við það sem talsmenn málsins
héldu fram þegar umræða um
málið stóð sem hæst.
Óskandi væri að grunur minn
reynist ekki réttur og að aldrei taki
þetta samstarf gildi.
Að lokum nokkur orð um sam-
einingu sveitarfélaga. Þann 20.
nóvember á mikill meirihluti þjóð-
arinnar að greiða atkvæði um
sameiningu sveitarfélaganna. Það
liggur nokkurnveginn fyrir hvaða
verkefni sveitarfélögin eiga að taka
við af ríkinu, en hitt er enn í lausu
lofti hvaða tekjustofna þau koma
til með að fá frá ríkinu til að stan-
da undir þeim kosmaði sem af því
hlýst. Hvernig í ósköpunum eiga
kjósendur þá að greiða atkvæði
um málið? Spyr sá sem ekki veit.
En þetta er eins og flest sem frá
þessari ríkisstjórn kemur. Hefði nú
ekki verið ólíkt skynsamlegra að
undirbúa málið betur, áður en at-
kvæðagreiðsla er látin fara fram?
Með þessu tel ég að miklar líkur
séu á að tillögurnar verði felldar,
ef menn láta ekki blekkjast í áróð-
ursmoldviðrinu.
Mér finnst furðuleg hugmynd að
ætla að stækka langstærsta sveitar-
félag landsins, Reykjavík. Það
finnst mér fráleit heimska.
En mér finnst það í meira lagi
skrítið að í fyrra, þegar 36.000
manns fóru skriflega fram á að fá
að greiða þjóðaratkvæði um EES-
samninginn, þá var því algerlega
hafnað. En nú er hægt að efna til
þjóðaratkvæðagreiðslu án þess að
fólkið viti nokkuð um hvernig
þetta kemur út fjárhagslega fyrir
sveitarfélögin.
Bindindisdagur fjölskyldunnar
Ávarp í tilefni
af Bindindis-
degi fjölskyld-
unnar
Á erfiðum samdráttartímum
leitar sú spuming á hugann hvað
heimili og fjölskyldur geti gert til
að ráða bót á málum. Hvernig
getur fslenska þjóðin með skjót-
um hætti gert líf sitt betra?
Þessu má svara með ýmsum
hætti, því að margs er að gæta
þegar horft er fram á veginn.
Fljótvirkasta úrræði til bóta væri
að minnka neyslu áfengis. Það
hafa menn í hendi sér, ef þeir
vilja, og það þarf ekki neitt að
kosta.
Það mundi þegar í stað bæta
fjárhagsstöðu margra heimila.
Það myndi þegar í stað draga
mjög úr slysum og óhöppum í
umferð og samkvæmum.
Það myndi fljótlega bæta
heilsufar og mjög verulega þegar
fram í sækti. Gætum þess líka að
áfengi er undanfari neyslu ann-
arra vímuefna.
Það eru alltaf og alls staðar til-
tæk mörg rök fyrir hófsemi og
aðgæslu, en í árferði eins og nú
verður ennþá brýnni ástæða til
að þau rök séu viðurkennd og í
heiðri höfð.
Alþýðusamband íslands
Bandalag íslenskra skáta
Bandalag starfsmanna ríkis og bæja
BHMR
Heimili og skóli, landssamtök for-
eldra nemenda ígrunnskólum
Hjálparstofnun kirkjunnar
íslenskir ungtemplarar
íþróttasamband íslands
Kennarasamband íslands
Rauði kross íslands
Slysavamafélag íslands
Stórstúka íslands IOGT
Ungmennafélag íslands
Vinnuveitendasamband íslands
„Bakkus
konungur"
Á bindindisdegi fjölskyldunnar
er öllum hollt að hugleiða bind-
indismál. Það eru trúlega fáar
fjölskyldur sem ekki hafa með
einum eða öðrum hætti mátt sjá
á eftir náskyldum eða nánum
vini verða undir í samskiptum
sínum við „Bakkus konung'.
Áfengi er oft upphaf að miskh'ð
innan hjónabands, en slíkt leiðir
oft til óbætanlegs tjóns á bömum
og unglingum. Þeim líður ekki
vel heima hjá fjölskyldu sinni og
fara að veija frítíma sínum á göt-
unni, eins og sagt er, sem að lok-
um endar með miður góðum fé-
lagsskap. Um flestar helgar les-
um við eða heyrum í fjölmiðlum
frásagnir af árásum eða öðrum
ofbeldisverkum sem unnin em á
okkar indæla landi, og oftar en
ekki eiga áfengi eða önnur
vímuefni þar hlut að máli.
Ágæti lesandi! Hvað er til ráða?
Við uppskerum eins og við sáum
til. Bindindismál hafa alla tíð
verið eitt af markmiðum Ung-
mennafélags íslands og mikið
rædd á þingum og fundum þess.
Við hjá Ungmennafélagi íslands
leggjum áherslu á forvamarstarf-
ið, en rannsóknir hafa sýnt að
unglingar sem leggja stund á
íþróttir neyta síður áfengis og
annarra vímuefna. Þá má einnig
benda á að þátttaka í heilbrigðu
félagsstarfi leiðir unglinginn frá
notkun vímuefna og hann lendir
síður í félagslegum vandamálum.
Unglingavandamál er varla til,
því ef unglingurinn veldur
vanda, þá má oftast rekja það til
uppeldis- og foreldravandamáls.
Það emm við foreldramir sem
eigum að tryggja eins og kostur
er áfallalausan uppvöxt barna
okkar. Það gemm við með því að
ræða við bömin okkar, eiga þau
að vini og félaga og uppfræða
þau um hættumar sem á lífsleið-
inni em. Þar er m.a. áfengið og
önnur vímuefni.
Við skulum samt ávallt taka vel
á móti börnum okkar þó þau
komi heim undir áhrifum áfeng-
is eða annarra vímuefna, því
slæmar móttökur heima leiða
ávallt til hins verra.
Styðjum æskuna í öllu heil-
brigðu félagsstarfi og tökum þátt
í tómstundastarfinu með þeim.
íslandi allt.
Þórir Jótisson, formaður
Ungmennafélags íslands
Ábyrgð á lífi,
hugsun og
gjörðum
Varðar þig nokkuð hver vegur minn
er
og við hvað égfæst?
Varðar mig nokkuð hver vegur þinn
er og við hvað þúfæst?
Kemur okkur hvert annað við?
Þú og ég og þessi öll
sem þiggjum lífið á jörðinni hér
og höfum það nú í hendi okkar
hver heimsins framtíð er.
(Úr norsku — H.Kr.)
Varðar þig nokkuð um veg
samferðamanna þinna? Skiptir
það mig nokkm máh hvemig þú
ferð með líf þitt og heilsu? Er
það ekki alfarið einkamál þess er
í hlut á? Á ég að gæta bróður
míns? spurði Kain forðum. Þess-
arar spurningar spyrjum við
okkur einnig í dag, þegar við
viljum ekki kannast við verkefni
okkar og höfum ef til vill bmgð-
ist meðbræðmm okkar.
Öll berum við ábyrgð á eigin
lífi, hugsunum okkar og gjörð-
um. Þetta þýðir að við verðum
að velja og hafna fyrir okkur
sjálf, því enginn gerir það fyrir
okkur. En við verðum að hafa
það hugfast að val okkar hefur
áhrif á líf og vellíðan annarra.
Hvemig getur það nú verið?
Það er gömul saga og ný að
Bakkus konungur er iðinn við
kolann og lætur einskis ófreistað
til að laða fleiri til fylgilags við
sig. Allt byijar þetta „sakleysis-
lega', en getur haft mjög afdrifa-
ríkar afleiðingar fyrir fjölda fólks.
Margir virðast telja það heilaga
skyldu sína að blóta Bakkus á
hátíðastundum og sá afguð er
svo ráðandi í lífi margra að þrátt
fyrir að fólk viti af biturri reynslu
að áhrif áfengisins ná langt út yf-
ir þann tíma sem tekur að tæma
eitt glas.
Áfengið hefur sljóvgandi áhrif á
starfsemi líkamans. Það gerir
bremsukerfið óvirkt. Undir þeim
kringumstæðum er margt sagt
og gert sem ella hefði ekki orðið.
Tilefnislausar árásir á fólk og
fólskuverk em oftar en ekki gerð
undir áhrifum vímuefna. Þeir,
sem dragast út í neyslu annarra
og sterkari fíkniefna, hafa nær
undantekningalaust byrjað á
áfenginu.
AUir em sammála um að útúr-
drukkið fólk er ekki fögur sjón
þar sem það flækist á öldurhús-
um og götum bæjarins.
Hefur val þitt áhrif á h'f og vel-
ferð samborgaranna? Já, þitt val
hefur mikið að segja í samfélag-
inu. Hvort það leiðir til góðs eð-
ur ei er á valdi þínu.
Góðtemplarareglan vinnur að
bættu samfélagi manna. Eitt af
aðalbaráttumálum okkar er að
hefta útbreiðslu áfengis og ann-
arra fíkniefna. Skapa fólki áfeng-
islaust umhverfi, sem er nauð-
synlegt hverjum manni og þá
ekki síst þeim sem lent hafa í
klóm Bakkusar. Það er bjargföst
trú okkar Góðtemplara að betra
sé heilt en vel gróið og því leggj-
um við megináherslu á forvam-
arstarf. Besta vömin gegn áfeng-
isbölinu er að drekka aldrei
fyrsta sopann.
í Templarahöll Reykjavíkur fer
félagsstarf reykvískra templara
fram. Haldnir eru fundir reglu-
lega. Stúkan Einingin hefur í
vetur staðið fyrir opnu húsi ann-
an hvem miðvikudag og þar eru
allir velkomnir, sem fýsir að
kynna sér starf reglunnar og
blanda geði við annað fólk. Að
lokum:
Áttu vilja og skap til að vinna því
gegn
sem í veraldarsögunni er hörmuleg
fregn
og norðri og suðri, um fiöll og við
fiörð
hefur fyllta af þjáningu jörð?
Geðjast stefnuhvörf þér?
Þá er staður þinn hér
til að styrkja þann her
sem til vemdunar er.
Meðan frelsið er þráð
skal þess fullkomnun náð
gegnumfélags vors hugsjón og dáð.
(Úr saensku — H.Kr.)
Ragnheiður Jóna Ármannsdóttir