Tíminn - 21.12.1993, Blaðsíða 11

Þriðjudagur 21. desember 1993
límlnn
11
BÓKMENNTIR
ÁRNI GUNNARSSON
Pólitískar stUœfingar
s
tvarpsmaðurinn Stefán Jón
Hafstein sendi í byijun
vetrar frá sér sanna sögu
um íslenskan utangarðsmann í
New York. Titillinn „New York,
New York' er tilvísun í gleðisöng-
inn sem Sinatra gerði frægan og
vinsælan, en er í þessu samhengi
háðsk ádeila á eymdarlegar
skuggahliðar stórborgarinnar.
Einn helsti Akkillesarhæll bókar-
innar er nálægð skrásetjarans sjálfs
í sögunni. New York, New York
fjallar um ungan íslenskan mann,
sem fer féh'till til stórborgarinnar
New York í leit að ævintýrum.
Þessi saga er ekki jafn merkilegt
viðfangsefni og hún hefði verið
fyrir 100 árum síðan, á meðan
landinn vair enn lítt sigldur og hér
um bil hver sem er gat sent frá sér
ferðasögu.
Söguhetja bókarinnar, Kristinn
Jón Guðmundsson, ræðst í þessa
ferð á eigin forsendum. Hann
hafnar algerlega hefðbundnu lífi
smáborgarans og kýs að lifa innan
um mellur, betlara, glæpamenn og
eiturlyfjaneytendur. Kristinn
gengur undir nafninu bankinn,
vegna þess að mest allt, sem hami
vinnur sér inn, lætur hann af
hendi rakna til vina og kunningja
meðal eiturlyfjaneytenda og róna,
sem betla af honum stanslaust.
Stefán Jón reynir að snúa sögu
Kristins upp í rómantíska ádeilu á
firringu stórborgarlífs og nútíma
kapítalisma. Efnið er í sjálfu sér
ágætt, en því miður týnist söguper-
sónan oft á tíðum í tílþrifamiklum
stílæfingum Stefáns Jóns. Stund-
um fer jafnvel á milli mála hvor
þeirra er aðalpersónan, Kristinn
eða Stefán Jón, frá sjónarhóli hvors
sé verið að lýsa stórborginni, mis-
skiptingu auðsins og eymd mann-
legs lífs í New York.
Lýsingamar á Kristni Jóni Guð-
mundssyni verka hvorki heil-
steyptar né sannfærandi. Hann er
nánst hafinn yfir gagnrýni. Bókin
svarar alls ekki öllum spumingum
sem hún vekur. Hvers vegna í
ósköpunum kýs Kristinn að lifa
lúsugur meðal róna og dópista í
New York, halda við krakkmellur,
láta betla af sér allt sem hann vinn-
ur sér inn? Pólitísk lífsviðhorf og
stflbrögð Stefáns Jóns Hafstein
komast hins vegar ágætlega til
skila.
JÓN Þ. ÞÓR
Tímabœr endurútgáfa
Lúðvík Kristjánsson:
Vestlendingar. Fyrsta bindi.
Önnur útgáfa.
Skuggsjá 1993.
292 bls.
Fyrsta bindi Vestlendinga
kom út í 1. útgáfu fyrir réttum
fjórum áratugum og var á marg-
an hátt tímamótaverk. Fram til
þess tíma höfðu rannsóknir á
sjálfstæðisbaráttu íslendinga á
19. öld einkum beinst að sögu
einstakra manna og atburða.
Mikið hafði til að mynda verið
fjallað um Jón Siginðsson og ævi
hans, margir höfðu ritað um
Fjölnismenn og ævi íslenskra
stúdenta í Kaupmannahöfn, sitt-
hvað var til um Þjóðfundinn
1851, þjóðhátíðina 1874 og
þannig mætti áfram telja.
Rit Lúðvflcs Kristjánssonar um
Vestlendinga markaði þáttaskil
að því leyti, að þar var í fyrsta
sinni gerð alvarleg rannsókn á
sjálfstæðisbaráttu fólksins í land-
inu sjálfu og ljósi varpað á þá
staðreynd að baráttan fyrir sjálf-
stæði þjóðarinnar var háð víðar
en í Kaupmannahöfn og á Al-
þingi. Hér heima átti t.d. Jón Sig-
urðsson stóran hóp dyggra
stuðningsmanna, sem hann hélt
stöðugu sambandi við og hvatti
til dáða. Margir traustustu bréfa-
vinir hans skipuðu forystusveit-
ina innanlands til að vekja þjóð-
ina og búa hana svo í stakk að
hún gæti tekið þátt í baráttunni.
Þetta starf bar ótrúlega mikinn og
skjótan árangur og má víða sjá
þess merki að allur almenningur
fylgdist þegar um 1850 vel með
því sem var að gerast. Er óvíst að
skipuleg stjómmálabarátta hafi í
annan tíma skilað jafn miklum
og skjótum árangri.
Vestlendingar bmgðust skjótt
við er hræringa varð vart og í
Vestfirðingafjórðungi átti sér stað
stórmerkileg stjójrnmála- og
menningarleg vakning, sem birt-
ist m.a. í stofnun lestrarfélaga,
„Bréflega félaginu' í Flatey, út-
gáfu ársrita og síðar í pólitískum
fundum. Það er þessi starfsemi og
áhrif hennar sem er viðfangsefni
Lúðvíks Kristjánssonar í ritverk-
inu um Vestlendinga. í þessu
fyrsta bindi segir hann forsöguna,
kynnir til sögu flesta helstu for-
Lúðvik Kristjánsson.
LÚÐVÍK KRISTJÁNSSON
ystumenn þeirrar framfarahreyf-
ingar, sem myndaðist á Vestur-
landi um miðbik 19. aldar, og
fjallar jafnframt um helstu
menningar- og menntastofnanir
og um útgáfustarfsemi. Öll er frá-
sögnin byggð á traustri og ítar-
legri rannsókn fmmheimilda og
munu fæstar þeirra hafa verið
kunnar fræðimönnum áður en
Lúðvflc hóf að kanna þær.
Þess var áður getið að ritverk-
ið um Vestlendinga hafi markað
tímamót í rannsókn á sögu sjálf-
stæðisbaráttu íslendinga. í raun
er hér einnig um að ræða tíma-
mótaverk í íslenskum sagnfræði-
rannsóknum almennt. Eftir því
sem ég veit best hafði enginn ís-
lenskur fræðimaður áður reynt
að kanna viðhorf og þátttöku al-
mennings í landinu í samfélags-
þróuninni og má því með mikl-
um rétti h'ta á Vestlendinga sem
eins konar undanfara „grasrótar-
sagnfræðinnar', sem svo mjög
hefur rutt sér til rúms á síðari ár-
um.
Fyrsta bindi Vestlendinga
hefur lengi verið ófáanlegt með
öllu og síðari bindin illfáanleg. Af
þeim sökum hljóta áhugamenn
um íslenska sögu 19. aldar að
fagna þessari endurútgáfu. Rétt
er þó að taka fram, að hér er ekki
um endurprentun að ræða. Meg-
inmál er að vísu óbreytt, ef und-
an eru skildar örfáar leiðrétting-
ar, en tilvitnunum hefur fjölgað
að mun, auk þess sem þær eru ít-
arlegri, myndefni hefur verið
aukið og skrám fjölgað.
Þessi endurútgáfa var löngu
orðin tímabær, að henni er milcill
fengur og enginn, sem lesa vill
hreina og tæra íslensku, getur
orðið fyrir vonbrigðum.
Jólaalmanak SUF
Eftirfarandi viningsnúmer hafa veriö dregin út:
Vinninga ber aö vitja innan árs.
1. des. 4964 3563
2. des. 4743 1467
3. des. 1464 5509
4. des. 1217 3597
5. des. 13671363
6. des. 3983 1739
7. des. 3680 1064
8. des. 1225 5819
9. des. 2724 2019
10. des.
11. des.
12. des.
13. des.
14. des.
15. des.
16. des.
17. des
18. des
. 2018 372
650 5508
. 5808 104
.2726 4705
.5087 3702
719 1937
2710 612
3262 4965
1109 649
19. des. 1527 5658
20. des. 887 730
Upplýsingar á skrifstofu Framsóknarflokksins I sima 91-624480
FÉLAGSMÁLARÁÐUNEYTIÐ
auglýsir lausar til umsóknar eftirgreindar
stöður í vinnumáladeild ráðuneytisins:
Stöðu deildarstjóra sem annast ýmis vinnumarkaösmál á
vegum ráðuneytisins, sér um atvinnuleysisskráningu,
vinnumiðlun og tengda starfsþætti.
Stöðu deildarsérfræðings sem hefur umsjón með vinnu-
miðlunarskyldum ráðuneytisins innan hins evrópska
efnahagssvæðis og með þróun og rekstri tölvukerfa
vegna vinnumálastarfs á vegum ráðuneytisins.
Umsækjendur skulu hafa lokið háskólaprófi í hagfræði,
viðskiptafræði eða öðrum skyldum greinum.
Laun samkvæmt launakerfi opinberra starfsmanna.
Umsóknir ásamt upplýsingum um aldur, menntun og fýrri
störf sendist félagsmálaráðuneytinu fyrir 7. janúar n.k.
Félagsmálaráðuneytið,
20. desember 1993.
LANDSPÍTALINN
REYKLAUS VINNUSTAÐUR
BÆKLUNARLÆKNINGADEILD
Skrifstofustjóri
Laus er til umsóknar á bæklunarlækningadeild Landspít-
alans staða skrifstofustjóra (læknaritara). Starfið felst
m.a. í starfsmannahaldi á skrifstofu, skjalavörslu, ýmiss
konar gagnavinnslu auk almennra læknaritarastarfa.
Jafnframt annast skrifstofustjóri vinnuskipulag og kennslu
verðandi læknaritara. Öll gagnavinnsla fer fram í
Windowsumhverfi og á netkerfi.
Starfið er laust frá 1. febrúar 1994 og umsóknarfrestur er
til 27. desember 1993.
Umsóknir sendist Halldóri Jónssyni Jr., forstöðulækni,
sem veitir einnig frekari upplýsingar.
LYFLÆKNINGADEILD
Hjúkrunarfræðingar
óskast nú þegar eða eftir samkomulagi á hjartadeild
Landspítalans, 14-E, sem er21 rúms deild. Starfsaðstaða
er góð, svo og tækjakostur. Hjartadeild Landspítalans
hefur um áraraðir verið leiðandi í hjúkrun hjartasjúklinga
og er deildin þekkt fyrir styrka stjórn, gott skipulag og fag-
leg vinnubrögð.
{ boði er einstaklingsbundin aðlögun í umsjá reynds
hjúkrunarfræðings. Vinnutími eftir samkomulagi.
Upplýsingar gefur Unnur Sigtryggsdóttir, hjúkrunardeildar-
stjóri, sími 601250 og Bergdís Kristjánsdóttir, hjúkrunar-
framkvæmdastjóri, sími 601000/601300.
RÍKISSPÍTALAR
Ríkisspitalar eru einn fjölmennasti vinnustaður á Islandi með starfsemi um land allt.
Sem háskölasjúkrahús beitir stofnunin sér fyrir markvissri meöferö sjúkra, fræöslu
heilbrigöisstétta og fjölbreyttri rannsóknarstarfsemi. Okkur er annt um velferö allra
þeirra, sem viö störfum fyrir og meö, og leggjum megin áherslu á þekkingu og virö-
ingu fyrir einstaklingnum. Starfsemi rlkisspltala er helguö þjónustu viö almenning og
við höfum ávallt gæöi þjónustunnar, gagn hennar og hagkvæmni aö leiöarijósi.
FLUGMÁLASTJÓRN
Bóklegt námskeið fyrir verðandi flugkennara
hefst í byrjun febrúar 1994, ef næg þátttaka
verður. Kennt verður í kennsluhúsnæði Flug-
málastjórnar á Reykjavíkurflugvelli.
Rétt til þátttöku eiga handhafar atvinnuflug-
mannsskírteinis og blindflugsáritunar.
Væntanlegir nemendur innriti sig í loftferðaeftir-
liti Flugmálastjórnar á Reykjavíkurflugvelli fyrir
20. janúar 1994.
Flugmálastjórn.