Tíminn - 07.01.1994, Blaðsíða 16

Vebrifo í dag
• Suburland, Faxaflói og Faxaflóamió: Vaxandi austanátt og létt-
skýjab. Þyknar upp síbdegis meb allhvassri austanátt.
• Breibafjörbur og Breibafjarbarmib: Allhvöss austanátt og skýjab.
• Vestfirbir og Vestfjarbamib: Norbaustanátt, allhvöss eba hvöss á
mibunum, en heldur hægari til landsins. Él, einkum norban til.
• Strandir og Norburiand v. og norbvesturmib: Na. stinningskaldi
eba allhv. á djúpm., en annars heldur hægari austlæg átt. Úrkomulítib.
• Norburland eystra og norbausturmib: N.austlæg átt, kaldi og él.
• Austurland ab Clettingi og austurmib: Norbaustan kaldi og él.
• Austflrbir og Austfjarbamib: Norbanátt, stinningskaldi eba all-
hvasst og él.
• Subausturland og subausturmib: Norbaustan kaldi eba stinnings-
kaldi og él austan til á mibunum, en annars austan og norbaustan kaldi
og léttskýjab. Fer ab þykkna upp meb vaxandi austanátt síbdegis.
Möguleikar á útflutningi matvœla kannaöir á forsendum hollustu, hreinleika og gceöa:
Felst framtíö bænda
í lífrænni ræktun?
Baldvin Jónsson markabsrábgjafi og Carl Haest á Hótel Sögu í gœr. Þeir halda á lœri af fjallalambi á milli sín, en
Haest telur ab lambakjöt eigi góba möguleika sem lífrcen afurb á markabi erlendis. TTmamynd cs
Einn virtasti sérfræöingur
heims á svibi markaössetning-
ar lífrænna og vistvænna af-
uröa, Carl Haest, ráöleggur ís-
lenskum bændum aö snúa sér
aö lífrænni ræktun. Hann seg-
ir aö íslenska fjallalambiö sé
fyllilega samkeppnishæft viö
þaö allra besta sem gerist í
heiminum í dag.
Haest hefur dvalið hér á landi
undanfama daga til þess að
kanna markaðsmöguleika ís-
lenskra matvæla erlendis á for-
sendum hollustu, hreinleika og
gæða. „Hvað snertir bragð og
gæði er íslenska villilambið
mjög frambærilegt sem Iífræn
afurð," segir hann. „Vissar fisk-
afuröir hafa einnig möguleika á
þessum markaði, hugsanlega
mjólkurafurðir og þá sér í lagi
ostar, og einnig hef ég séð til-
búna rétti sem hægt væri að
selja sem lífrænar afurðir."
Aðdragandi heimsóknar Haests
var sá aö hann kynntist Bald-
vini Jónssyni markaðsráðgjafa á
alþjóðlegri ráöstefnu um vist-
vænan landbúnaö í Baltimore,
þar sem Baldvin kynnti honum
aðstæður í íslenskum landbún-
aði.
„Við vorum sammála um að
mismunurinn á ykkar landbún-
aði og lífrænum landbúnaði
væri ekki svo mikill og að þaö
þyrfti ekki að gera svo ýkja mik-
ið til þess að gera hann lífræn-
an," segir Haest.
Carl Haest hefur dvalið hér
undanfama daga og heimsótt
fyrirtæki og stofnanir, sem
tengjast landbúnaöi og lífrænni
ræktun. Niðurstaða hans er sú
að þaö sé skynsamlegt fyrir ís-
Um 20%
heimil-
ismanna á
Grund dóu á
síöasta árí
Samtals 364 manns vom heim-
ilisfastir á stofnununum Gmnd
og Ási/Ásbyrgi núna um ára-
mótin. Þar af hafði rúmlega
fjórðungur (96 manns) komið á
árinu, í stað 111 sem fóm (56)
og létust (55 manns).
A Elli- og hjúkmnarheimilinu
Gmnd em konur í miklum
meirihluta, eöa 170 af 256
heimilismönnun. Á nýliðnu ári
bættust 70 í hóp heimilis-
manna á Gmnd, í stað 81 sem
hurfu á braut. Þar af létust 55
manns, en 26 fluttu annað.
Á Dvalarheimilinu Ási/Ásbyrgi
em karlar aftur á móti miklu
fleiri, eða 69 af alls 108 heimil-
ismönnum í árslok 1993. Um
fjórðungur þeirra, eða 26, bætt-
ust í hópinn á árinu, á móti 30
sem fluttu brott. - HEI
lendinga að reyna að koma
framleiöslu sinni inn á lífrænan
markaö.
„Þaö er margt sem mælir með
því," segir hann. „íslendingar
þurfa að flytja út framleiðslu-
vömr sínar og vilja markaðs-
setja ísland sem hreint og
ómengað land. Mörg lönd em
að gera nákvæmlega það sama
og jafnvel lönd, sem em alls
ekki hrein og ómenguð, gefa sig
út fyrir að vera þaö. Ef Islend-
ingar hæfu stórfellda lífræna
ræktun, myndi það hjálpa mjög
til viö að gera ímynd landsins
„Baugur áskilur sér rétt til aö
krefja vömsala um 2.000 kr.
vöntunargjald fyrir hverja þá
vöntun sem uppgötvast (I
vömsendingu) sem greiöslu
upp í þann kostnað sem hlýst
af." Þetta em aöeins ein af
mörgum viðurlögum og vöm-
móttökureglum, sem Baugur
hefur ákveöið og tilkynnti
heildsölum og öðrum við-
skiptavinum sínum um nú í
upphafi árs. Markmiðið segir
Baugur vera aö ýta undir ná-
kvæmni í vömsendingum „í
i i
jákvæða sem hreins og ómeng-
aös lands. Þannig gæti lífræn
ræktun hjálpaö mjög til við út-
flutning á framleiösluvörum
ykkar. Landamæri og tollmúrar
á milli ríkja em að opnast og
það er ljóst að ykkar landbúnað-
ur hefur ekki möguleika í sam-
keppninni hvað verö snertir, en
þið eigið möguleika gæðalega
séö.
Ef þið ætlið að vera samkeppn-
ishæfir í verði, munið jþið í
fyrsta lagi tapa því stríði. I ööm
lagi væmð þið neydd til að nota
ónáttúmleg efni til þess aö auka
ljósi þeirrar staðreyndar aö
verulega hefur borið á vöntim í
vömsendingar til Baugs að
undanfömu".
Vömmóttökureglur Baugs em
í 5 greinum. í fyrsta lagi mun
Baugur undantekningalaust
gefa út svokallaða „úthleypu-
nótu", sem send verður á faxi
með beiðni um kreditnótu í
hvert sinn sem vantar á verð-
mæti í sendingu. Berist kredit-
nóta ekki í tíma, áskilur Baugur
sér rétt til að draga viðkomandi
upphæö frá næstu greiðslu til
i , 1
magn og afköst og það myndi
eyðileggja náttúmna."
Þetta er í annað skiptið sem
Carl Haest kemur til íslands, en
hann kom hingað í stutta heim-
sókn sem ferðamaður árið 1974.
Haest er hér í boði starfshóps
Bændasamtakanna, sem hefur
verið falið að kanna möguleika
á að markaössetja íslensk mat-
væli sem lífrænar afurðir. Hann
mun kynna niðurstöður athug-
ana sinna á opnum fundi á Hót-
el Sögu á morgun.
-ÁG
vömsala. Jafnframt áskilur
Baugur sér rétt til að krefja
vömsala um áðurnefnt 2.0CÍ0
kr. „vöntunargjald" fyrir hverja
vöntun sem uppgötvast.
Komi í ljós að vömr vantar ít-
rekað frá sömu vömsölum,
með þeim hætti aö ætla megi
að ekki sé um mistök að ræða,
„mun Baugur endurskoða öll
viðskipti sín viö viðkomandi".
Um umframmagn gildir hins
vegar sú regla aö Baugur mun
endursenda það magn sam-
dægurs, á kostnaö vömsala og
Enn
óákveðiö
hvað gert
verður við
þrefaldar
útsvars-
tekjur
„Ég tel þab afskaplega miöur aö
alþingismenn skuli samþykkja
svona lágmarksálagningu (út-
svar 8,4% aö lágmarki) á sama
tíma og þeir era aö boöa aukiö
frelsi sveitarfélögum til handa,"
sagöi Marinó Tryggvason, odd-
viti í Skilmannahreppi, sem Al-
þingi hefur nú skyldaö til ab
þrefalda næstum því útsvars-
álagningu í hreppnum. En út-
svar þar hefur aöeins veriö 3% á
undanfömum áram.
Marinó var því spurður hvemig
sveitarstjórnin hyggist verja öll-
um þessum viðbótartekjum. „Þaö
hefur enn engin ákvörðun verið
tekin um þaö mál. En peningar
era vitanlega ekker vandamál."
Þess má geta að Skilmanna-
hreppur hefur verið í algerum sér-
flokki, þar sem útsvar hefur verib
tvöfalt hærra og þaöan af meira í
öllum öðmm sveitarfélögum
landsins, eða frá 6% og upp í
7,5%, sem hefur verið hámark til
þessa. Með breytingu á tekju-
stofnalögum sveitarfélaga var
heimilað ab hækka álagningar-
prósentuna um 1,7% og jafn-
framt samþykkt að 8,4% skuli
vera lágmarksálagning.
Framkvæmdastjóri Sambands
ísl. sveitarfélaga, Þórður Skúla-
son, sagöist búast við að mörg
sveitarfélög muni nýta sér heim-
ildina til aö hækka útsvar um
1,7% og raunar ab menn verði ab
gera svo í flestum bæjum og þétt-
býlissveitarfélögum úti um land,
til þess að tapa ekki tekjum miðað
viö fyrri tekjur, sem þau höfðu af
aðstöðugjaldinu.
Á hinn bóginn kvaðst hann hafa
á tilfinningunni að minni hrepp-
ar í dreifbýli muni kannski ekki
hækka 'nema í 9% útsvar, þar eð
félagsmálaráöherra hafi lýst því
yfir aö 9% álagning nægi til að
öölast abgengi að Jöfnunarsjóbi.
En áður þurftu sveitarfélögin ab
leggja á fullt útsvar, 7,5%, til að fá
úr Jöfnunarsjóði. -HEI
nótulaust.
Baugur mun sömuleiðis beita
2.000 kr. „sektinni" verði
breyting á strikamerki án þess
aö Baugur fái um það sérstaka
tilkynningu.
Og í fimmtu greininni segir
m.a. að ekki verði tekiö vib
nótum þar sem vömm hefur
verið blandað saman án tillits
til skattþreps í vsk. Annað
hvort verði ab koma til tvær
nótur, hvor með sínu skatt-
þrepi, ellegar tvískiptar nótur.
- HEI
Baugur, innkaupafyrirtœki Hagkaupa og Bónus, ákveöur eigin viöurlög og sektir á heildsala:
Verulega borib á vöntunum í
vörusendingar að undanfömu