Tíminn - 26.01.1994, Blaðsíða 6

6

Miðvikudagur 26. janúar 1994
UR HERAÐSFRETTABLÖÐUM
Tilraunabruggun
hafin á birkivíni
Hafin er tilraun á bruggun
víns úr birkisafa, sem safnaö
hefur veriö á Héraöi. Víniö er
bruggaö í Mjólkursamlagi KHB
og hefur Friöjón Jóhannsson
mjólkurfræðingur umsjón
með brugguninni. Til að byrja
með er lagt í 120 lítra af safa
og notaöar 5 mismunandi
uppskriftir, sem ýmist eru
fengnar frá víngerðarmanni
hjá Viking Brugg á Akureyri
eöa úr erlendum blööum.
Reiknað er meö aö alkóhól-
innihald í öllum uppskriftum
verði á bilinu 10-12%.
Nokkuö er síöan fariö var aö
hugleiða framleiðslu birkivíns
og hefur Helgi Gíslason, fram-
kvæmdastjóri Héraösskóga,
veriö aðalhvatamaður þessa
verkefnis. Voriö 1992 var gerð
tilraun meö söfnun birkisafa
Fríbjórt meb eitt fímmburafóstríb.
Safínn verbur síban gerjabur í inn-
siglubum klefa undir eftirliti fulltrúa
ÁTVR.
og gaf hún tilefni til frekari at-
hugunar. Á síöastliönu ári hélt
söfnunin áfram og söfnubust í
allt á bilinu 7-8 hundrub iítrar.
í haust skipabi landbúnaðar-
ráöherra tvær nefndir, sem
ætlað er aö kanna skógnytjar.
Annars vegar aö kanna mögu-
leika á meiri fjölbreytni í nýt-
ingu skógviðar og hins vegar
að gera athuganir á efna- og
matvælanýtingu úr skógi. Hafa
Héraðsskógar faliö þeirri nefnd
að hafa umsjón með birkivíns-
verkefninu. í nefndinni sitja
Helgi Gíslason, sem er formað-
ur, Kristín Ingólfsdóttir dósent
í lyfjafræði viö Háskóla íslands
og Ólafur Reykdal efna- og
matvælafræðingur, fram-
kvæmdastjóri hjá RALA. Þess
má geta ab Þór Þorfinnsson,
skógarvöröur á Hallormsstað,
gegnir formennsku í hinni
nefndinni. Til birkivínsfram-
leiðslunnar hafa verið veittir
styrkir upp á hálfa milljón
króna, 200 þúsund frá Iön-
lánasjóði og 300 þúsund frá
Framleiðnisjóði.
Borgarfjöröur:
Á sjó eftir 6 vikna
hlé
Mjög slæmar gæftir hafa veriö
á Borgarfiröi undanfarið. Ekki
gaf á sjó á nýja árinu fyrr en
17. janúar, en þá hafði ekki
veriö róiö síðan 6. desember.
Von er nú um aö úr rakni, ef
eitthvaö fiskast, en afli var
mjög lélegur síöustu dagana
sem róiö var á jólaföstunni.
Frá Borgarfirði róa 12 bátar,
en aöeins helmingur þeirra er
á sjó, þar sem 6 bátar eru meö
krókaleyfi og mega ekki róa
fyrr en í febrúar.
Fimm hákarlar vom verkaöir
í plássinu á síöastliðnu ári og
koma afurðirnar væntanlega
til meö að kitla bragðlauka
þorrablótsgesta á næstunni.
Hákarlaveiðimenn þurfa aö
hafa tímann fyrir sér. Veiöam-
ar hefjast í janúar eða febrúar
og standa fram eftir sumri.
Einn sjómaður á Borgarfiröi,
Eiríkur Gunnþórsson, hafði
þegar þetta er skrifaö þegar
lagt út hákarlalínu, en hann er
meö krókaleyfi og má því ekki
sem stendur stunda hefö-
bundnar veiöar.
SumiPmka
FRÉTTABLAÐIÐ
SELFOSSI
Þorlákshafnarbúi meö
nýjung:
Fiskálegg á pizzur
Iöntæknistofnun hefur að
undanfömu unniö aö þróun á
fiskáleggi, einskonar fiskpyls-
um, sem t.d. má nota ofan á
pizzur eöa brauð. Hugmyndin
að þessari nýju matvælateg-
und kemur frá Þorlákshafnar-
búanum Gunnari K. Guð-
mundssyni.
Rannsóknarráb ríkisins er
einnig meö máliö til meðferð-
ar, en Gunnar hefur sótt um
styrk til verksins og vonast
hann til að fá jákvætt svar
innan tíöar. Atvinnuþróunar-
sjóður Suðurlands hefur sam-
þykkt að veita Gunnari
200.000 króna styrk, aö því til-
skildu aö Rannsóknarráö veiti
einnig styrk, en Oddur Már
Gunnarsson hjá Atvinnuþró-
unarsjóöi sagði aö hér væri
mjög spennandi hugmynd á
ferðinni.
Gunnar Guðmundsson sagði
aö unniö yröi að vöruþróun
næstu þrjá til fjóra mánuöi, en
síðan væri hugmyndin aö fá
samstarfsaöila í fiskiönaöi og
helst fyrir austan fjall.
„Þaö er nauðsynlegt aö auka
fjölbreytni í atvinnulífinu,
auka fullvinnslu á fiski og nýta
hráefniö betur," sagði Gunnar.
Meginvandamálib viö mat-
væli af þessu tagi hefur verið
lítið geymsluþol og það aö
fiskur þolir lítinn hita. Takist
að leysa þann vanda, em mikl-
ir möguleikar fyrir hendi. Mál-
iö er enn á frumstigi, en ljóst
er að verulegur markaður er
fyrir matvæli af þessu tagi.
Jarövisindamenn funda:
Yfirgnæfandi lík-
ur á stórskjálfta
innan 20 ára
„Það em yfirgnæfandi líkur á
að innan næstu 20 ára verði
jaröskjálfti á Suöurlandi í
kringum 6,0 stig á Richter-
kvaröa. Áhrifin af slíkum
skjálfta yröu skemmdir á hús-
um, þó ekki alger eyöilegging.
Lausir munir í hillum féllu
niður á gólf, hlutir myndu
skekkjast og færast úr staö og
ljósakrónur falla úr lofti,"
sagöi Ragnar Stefánsson
skjálftafræöingur í samtali viö
Sunnlenska.
Nýlega fór fram á Hótel Örk í
Hveragerði ráöstefna vísinda-
manna, sem unnið hafa að
jarðskjálftahættu á Suðurlandi.
Segir Ragnar slíkar rannsóknir
og nútíma mælitækni geta gef-
ið góðar vísbendingar um
stærri jarðskjálfta, sem rétt sé
að vara fólk við.
Ragnar Stefánsson jarbskjálfta-
frcebingur.
„Innan fárra ára getum vib
sagt til um ef stórskjálftar
nálgast og varað við þeim.
Þetta fer þó eftir því hvernig
rannsóknum okkar miöar og
hvemig tækninni fleygir fram.
Á þessari ráðstefnu emm viö
vísindamenn að bera saman
bækur okkar og samræma niö-
urstöður úr þeim rannsóknum,
sem hver og einn okkar hefur
unnið að," sagði Ragnar.
Eins og áöur sagði er búist
viö kröftugum jaröskjálfta,
nærri 6 stigum á Richter, inn-
an næstu 20 ára. Það er heldur
minni styrkleiki en var í jarö-
skjálftunum áriö 1896 og
1912. Öflugustu jarðskjálftar,
sem oröið hafa á Suöurlandi,
uröu hins vegar árið 1784.
Vitaskuld voru mælingar þá
ekki komnar til sögunnar, en
áætlað er að þeir hafi veriö 7,1
stig á Richter.
Á afmörkuðu svæði á Subur-
landi er meiri jaröskjálftahætta
en annars staöar. Þar er, aö
sögn Ragnars, um 10 kíló-
metra breitt belti, sem er í
sjónhendingu frá Selfossi og
austur að Heklu.
Risaebla vib
Spítalaveg
Fornaldarófreskjur, eða risa-
eðlur, eru sívinsælt viöfangs-
efni, ekki bara í kvikmyndum,
eins og viötökur kvikmyndar-
innar Jurassic Park bera með
sér, heldur hafa listamenn
einnig gaman af því að móta
þær, jafnvel í óvaranlegt efni
eins og snjó.
Risaeöla sú, sem sjá má á
meöfylgjandi mynd, var mót-
uö 13. janúar sl. af myndlistar-
manninum Aöalsteini Svani
Sigfússyni í garðinum viö Spít-
alaveg 15 og naut hann dyggr-
ar aöstoðar eiginkonu og dótt-
ur við listsköpunina. Það var
nágranni Aöalsteins, Haraldur
Sigurgeirsson, sem festi risaeöl-
una á filmu.
Frá Grundarfírbi. Kirkjufell.
íbúafjöldi Grund-
arfjarðar yfir 900
í fyrsta skipti
Samkvæmt bráðabirgöatölum
Hagstofu íslands þann 1. des-
ember 1993 er íbúafjöldi Eyrar-
sveitar (Grundarfjaröar) í fýTsta
skipti í sögunni kominn yfir
900 manns, en Hagstofan taldi
901 íbúa í sveitarfélaginu þann
1. des. sl. Þar meö haföi íbúum
sveitarfélagsins fjölgað um
4,8% frá 1992, eöa um 41
mann, og er það næst mesta
fjölgun ef tekið er mið af þétt-
býlissveitarfélögum í Iandinu
milli áranna 1992-'93. Á sl. 10
árum hefur íbúum Eyrarsveitar
fjölgað úr 794 árið 1983 í 901
áriö 1993, um 107 íbúa eða
13,5%. Ef tekið er mið af íbúa-
þróun á Vesturlandi, þá fækk-
aði íbúum í kjördæminu í heild
á tímabilinu 1983-'93 um 4%,
en fjölgaöi milli áranna 1992-
'93 um 0,2% og var þaö í fyrsta
skipti í 10 ár sem íbúum Vest-
urlands fjölgaði milli ára.
Þessi mikla íbúafjölgun í Eyr-
arsveit skýrist fyrst og fremst af
góöri stööu atvinnumála í
Grundarfiröi. Nú eru geröir út 3
togarar, auk 6 vertíöarbáta og á
annars tugs smábáta. Stærstur
hluti afla skipaflota Grundfirö-
inga er unninn á staðnum, en
þar skiptir miklu máli hinn
mikli hörpuskeljar- og rækjuafli
sem unninn er á staönum. Þá
hefur afli Grundarfjaröarbáta
aukist vemlega á liðnum árum,
meöan afli annarra útgeröar-
staöa á landsbyggðinni hefur
dregist vemlega saman. Þannig
hefur botnfiskaflamark Gmnd-
arfjaröarbáta aukist úr 4.143
þorskígildistonnum áriö 1985 í
6.439 þíg. á síöasta fiskveiöiári
(1992-'93). Aukningin nemur
55,4%, en á sama tíma hefur
aflamarkib á landsvísu minnk-
aö um 19,1%. Á þessu sést aö í
sjávarþorpi þar sem allt snýst
um veiðar og vinnslu sjávarafla
skiptir öllu máli hve mikill afl-
inn er og nú á tímum skiptir
aflamark heimabáta höfuðmáli,
hvaö varðar þróun búsetu og
íbúafjölda.
Samhliöa íbúafjölguninni í
Gmndarfirbi hefur uppbygging
íbúðarhúsnæöis á staðnum tek-
iö mikinn kipp. Á sl*. ári vom
byggö 3 einbýlishús og hafnar
byggingarframkvæmdir vib 10
raðhúsaíbúöir, en allar þessar
framkvæmdir eru á vegum
einkaaöila og hefur sveitarfélag-
iö ekki þurft að koma að þeim.
Þá kallar slík fjölgun íbúanna á
aukna uppbyggingu sveitarfé-
lagsins á alls kyns þjónustu.
Nefna má að fyrir rúmum
tveimur árum var leikskóli
stækkaöur um helming; áöur
var rými fyrir 40 böm samtím-
is, en nú er rými fyrir 80 böm
og töldu menn að þetta myndi
duga a.m.k. fram aö næstu
aldamótum. Nú standa sveitar-
stjómarmenn frammi fyrir því í
fyrsta skipti að biðlisti er eftir
leikskólaplássum og þar meö er
leikskólinn að verða of lítill, aö-
eins innan viö 3 árum eftir
helmings stækkun hans. Nú
stendur yfir bygging nýrrar
heilsugæslustöðvar, sem fyrir-
hugað er aö taka í notkun á síö-
ari hluta þessa árs. Fram-
kvæmdir við nýjan íþróttavöll
munu hefjast fyrir voriö og er
ráögert aö ljúka þeim á næsta
ári. Hér er um að ræða sam-
starfsverkefni sveitarfélagsins
og UMFG. Þá stendur yfir und-
irbúningsvinna fyrir fram-
kvæmdir við stækkun grunn-
skólans, en núverandi gmnn-
skólahúsnæði er allt of þröngt
og ófullnægjandi, enda hannaö
fyrir mun færri nemendur en
nú em í skólanum og þar fyrir
utan mun nemendum fjölga
verulega á allra næstu ámm.
Á þessu sést aö mikil upp-
sveifla er í Grundarfiröi og er
þaö mjög athyglisvert, ekki síst
nú á tímum niöurskuröar og
samdráttar á öllum sviöum.
yUMFEBOAR