Tíminn - 17.03.1994, Blaðsíða 16

Tíminn - 17.03.1994, Blaðsíða 16
16 WlwWII Fimmtudagur 17. mars 1994 María C. Líndal: Hvers vegna eru bændur í kreppu? ORKU-LÍNA Oröiö „KREPPA" skilgrein- ist ..; þaö aö kreppa aö, vera samanbeygöur, vera aökrepptur, vandi, klípa, öröugleikar í efnahagsmál- um, aövinnuleysi, sölu- tregöa og markaösþrengsli. (íslensk oröabók Máls og menningar 1992). Og eöa...; erfiö aöstaöa fjár- hags- eöa heilsufarslega; snögg umskipti t.d. vegna skyndilegra veikinda; snöggar geösveiflur frá bjartsýni til svartsýni. (Ladeinands Leksikon). Formáli Nú eiga sér staö umræður í þjóðfélaginu um stööu fyrir- tækjarekstrar m.t.t. rekstrar- umhverfis, fjármagnsmark- aðar, samdráttar í fram- leiðslu og minnkandi kaup- máttar almennings. Mörg fyrirtæki hafa orðið gjald- , þrota, jafnvel gömul og gró- in fyrirtæki svo sem Einar Guðfinnsson hf Bolungarvík og niðursuðuverksmiðja K.Jónssonar og Co Akureyri, séu nýjustu dæmi tekin. Þaö kreppir að hjá bænd- um eins og öðrum stéttum þjóðfélagsins. Afurðaverð fer lækkandi til bænda miðað við aðföng sem verða dýrari, neysla hefur dregist saman t.d. á kjöti, greiðslumark í mjólkurframleiðslu og kindakjötsframleiðslu minnka - sumstaðar langt undir lágmarks tekjum, þannig að viðkomandi bóndi getur ekki lifað af þeirri framleiðslu sem hann má hafa o.s.frv. Margir bændur eiga því í kröppum dansi í vítahring fjárhags- legra erfiðleika, sem m.a. er afleiðing þessara þátta. En íslenskir bændur eru ekki einsdæmi hvað þetta varðar. í Danmörku gerði undirrituö í samvinnu við LD-Management Enginee'r Keld Taulbjerg rannsókn á því, hvers vegna bændur lentu í kreppu og hvað væri til ráða. Við gerð þessa verkefnis varð til kenning sem nefnist kenningin um Vítahringinn. Kenning þessi byggir á sex grunnlínum, tuttugu skeið- um og tólf mikilvægum spurningum. Kenningin um VÍTAHRINGINN Eins og áður sagði byggir kenningin um VÍTAHRING- INN á sex grunnlínum. þess- ar grunnlínur tákna nær umhverfi, fjær umhverfi, persónuna sjálfa, vinnuorku, framleiðni og arðsemi. Gert er ráð fyrir við notkun kenn- ingarinnar, að hægt sé að verða gjaldþrota og eða lenda í kreppu á öllum grunnlínum, í yfirfærðri merkingu. Þannig að verði maður gjaldþrota á persónu- línu þýðir það, að missa allt sjálfstraust, andleg líöan er slæm, maöur ræður ekki lengur við daglega stjórn o.s.frv. í verstu tilfellum hugleiðir fólk sjálfsmorð. Innst í gormi Vítahringsins er lokaður hringur sem á að tákna hið blómlega bú og á sá hringur að vera lokaður. Hinar sex grunnlínurnar ganga síðan í stjörnu út frá þessum lokaða hring. Vítahringurinn Gmnnlínur Tákn lína 1. Persónu-lína (persónulegt álit, stjórnun, markmið, áætlanir andleg líðan sjúkdómar) 2. Fjær umhverfi-lína (kunningjar, vinir, nágrann- ar, birgjar, bankar, lána- stofnanir) 3. Nær umhverfi-lína (hjónaband, unnusta/i, for- eldrar, böm, vinir) 4. Orku-lína (vinnugleði, vinnuþrek, vinnugeta, tómstundir) 5. Framleiðni-lína (framleiðslugeta, af- María C. Líndal kastageta, framleiðsluaðferð, gæði, eftirlit, stjómun, fram- kvæmdir, sköpun) 6. Arðsemis-lína (fjárhagur, hagnað- ur, ávinningur, bati, gagn- semi, magn, gaeði) Þessar sex grunnlínur eru þeir mannlegu þættir, sem kreppa eða gjaldðrot hefur oftast áhrif á. Ofan á þessum grunnlínum liggur síðan gormlaga hring- ur. Þessi gormlaga hringur getur opnast við allar grunn- línur persónnunar, allt eftir þeim ástæðum sem verða þess valdandi að viðkom- andi fer út á braut VÍTA- HRINGSINS. Reiknað er með að hver hringur gormsins, frá því hann opnast og þar til hann lendir á sömu línu aftur, taki um eitt ár. Þ a r sem línur gormsins mæta grunnlínunum em svoköll- uð skeið VÍTAHRINGSINS. Þessi skeið eru tuttugu tals- ins. Hvert skeið er ákveðið ferli sem viðkomandi getur lent í. Það inniheldur, bæði jákvæð og neikvæð atriði. Jákvæðu atriðin gætu beint viðkomandi persónu inn á við á ný, þ.e. inn í innsta hring þannig að hún legði aldrei alvarlega út á braut VÍTAHRINGSINS. Á móti gæti viðkomandi átt í erfið- leikum með að snúa við og færi því hringinn á enda, í endaskeið hans sem er algjör uppgjöf eða gjaldþrot. Dæmið hjá bónda gæti litið svona út ef innsti hringur- inn opnast t.d. á Framleiðni- línu: r \ Klippur, kambar og hnífar fyrir sauðfé, nautgripi og hesta. Úrval varahluta ÁRÆÐI HF. Höföabakka 9,112 Reykjavík. Síml: (91)67 00 00. Fax: (91)67 43 00 V____________________/ RULLUBINDING KRONE Mest seldu rúllubindivélar á landinu í meira en áratug. Lítil orkuþörf og einföld bygging auka öryggi og afköst fyrir minni kostn- að. Fáeinar vélar á sérstöku haustverði. KRONE Látið KRONE vinna verkin ¥ & HF Járnhálsi 2 Sfmi 683266 110 Reykjavík

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.