Tíminn - 17.03.1994, Blaðsíða 24

Eríiö staöa garöyrkjubœnda bitnar á þeim sjálfum, fjölskyldum
þeirra, ráöunautum og þeirra fjölskyldum:
Búist viö gjaldþrotum
og nauðungaruppbobum
Fjárhagsstaba margra gar&-
yrkjubænda er mjög slæm og
má búast vib ab nauöungar-
uppbobum og gjaldþrotum í
greininni eigi eftir ab fjölga á
næstu misserum. Mjög erfitt er
fyrir fagrábunauta ab losa sig
og fjölskyldur þeirra undan
því álagi sem fylgir starfinu á
erfibleikatímum.
Þetta kom fram í erindi Magn-
úsar Ágústssonar, rábunautar
hjá Búnabarfélagi íslands, á
Ráöunautafundi 1994. Magnús
rakti hvemig garöyrkjan hefur
þróast ööruvísi en hinar hefð-
bundnu búgreinar. Sölukerfi
garöyrkjubænda býr viö viö
óheftar markaðsaðstæður og
greinin nýtur ekki niöur-
greiðslna eða styrkja. Dreifing-
arfyrirtæki í blómum em tvö, en
á sviöi grænmetis em skráö fjög-
ur dreifingarfyrirtæki. Sam-
keppni er mjög mikil. Aukning á
framleiöslu blóma, jafnt sumar
Boddíhlutir
— Ijós,gri!l o.fl.
Bílavörubú&in
Skeifunni 2, sími 81 29 44
sem vetur, hefur leitt til offram-
boös og veröfalls til bænda.
í grænmetisframleiöslu er
skráð heildsöluverö helst notað,
aö sögn Magnúsar, þegar selt er
til kaupmannsins á hominu, en
stórir viöskiptavinir njóta af-
sláttar og hagkvæmra greiðslu-
skilmála.
Við nýliöun í stéttinni á síöasta
áratug gengu lélegar stöðvar á
veröi nýrra og endurbygging
sem nýir eigendur hafa þurft aö
ráöast í hefur í mörgum tilfell-
um orðið þeim of dýr. Við þetta
bætist fjárfesting blómabænda í
lýsingu til þess aö framleiöa yfir
vetrartímann. Til að mæta auk-
inni samkeppni vegna EES uröu
nokkrir garðyrkjubændur að
breyta um ræktun.
Bændum í erfiðleikum
skipt í tvo hópa
Offramleiðsla og samkeppni er-
lendjs frá hafa skapaö kreppu
meöal garöyrkjubænda. í erindi
sínu skiptir Magnús garöyrkju-
bændum upp í tvo hópa eftir
viðbrögöum þeirra viö þreng-
Tillaga til þingsályktunar:
Sjóbur fýrir
hágæbabúvörur
Jóhannes Geir Sigurgeirsson,
þingmaöur Noröurlandskjör-
dæmis eystra, lagbi á dögun-
um fram ásamt fleirum til-
lögu til þingsályktunar um
stofnun útflutningssjóbs bú-
vara. Sjóbnum er ætlab þab
hlutverk ab vinna íslcnskum
hágæbabúvörum sess á er-
lendum mörkuöum.
Sjóönum er ætaö að stybja vib
bakið á markaðsrannsóknum,
sölustarfi og rannsóknarstarfi,
sem miöi aö því aö treysta góöa
ímynd íslenskra búvara á er-
iendum mörkuöum.
Lagt er til aö ríkissjóður fjár-
magni sjóðinn á móti framlög-
um er komi frá samtökum
bænda og nýju áhættufé. Fram-
lag ríkisins miöist viö aö vega
upp þá minnkun sem er áætlub
á fjárveitingum til Framleiöni-
sjóös landbúnaöarins. -ÁG
Geymslutjöld
Plettac geymslutjöldin leysa geymsluvandann. Þaö er mjög fljótlegt
að reisa þau og þau eru ódýrari lausn á geymsluvandamálinu en þú
heldur. Sýnlngarljald á staönum.
Fallar hf.
VINNUPALLAR - STIGAR - VÉLAR - VERKFÆRI
VESTURVÖR 6, KÓPAVOGI, SÍMI 641020
ingunum og byggir þar á
reynslu sinni I starfi.
Annars vegar em þeir bændur
sem sigla fullum seglum alla leiö
þar til allt sem varðar fjármál er
frosið fast. Hins vegar þeir sem
byrja aö tala um erfiöa stöðu um
leiö og rekstrarfé skortir. Hjá
þeim fyrmefndu er ræktun og
uppskera yfirleitt í mjög góöu
lagi, en skortir oft sýn yfir rekst-
urinn. Magnús segir aö þegar
ráöunauturinn komi inn í mál
þessa hóps sé oröið of seint aö
gera nokkuö nema aöstoöa þá í
gegnum nauöungamppboð eöa
jafnvel gjaldþrot.
„Jafnvel á þessu stigi grípa
menn til vemleikaflótta og telja
alla aöila hafa bmgöist sér," seg-
ir Magnús. „Einnig geta komiö
inn ásakanir maka um aö við-
komandi sé einum um aö
kenna. Hvernig slíkir aöilar fara
út úr álagi nauöungamppboös
og gjaldþrots hlýtur aö vera
komiö undir manngeröinni og
því hvort þeir hafi aögang aö
traustum vinum og/eða ráögjöf.
Ef samband viö maka er hins
vegar traust sýnist mér aö viö-
komandi aöilar geti frekar
sloppið heilir frá hildarleikn-
um."
Magnús flokkar hin hóp garö-
yrkjubænda - þá sem byrja aö
tala um erfiöa stööu um leið og
rekstrarfé skortir - sem opnari
Spurningin er hvort rábunauturínn á oð vísa garöyrkjubóndanum til sál-
frœbings eba sinna honum og leita sjálfur abstobar.
persónuleika. Þessi hópur eigi
oft erfitt með ákvaröanatöku í
sambandi viö ræktun og reyni
að fara ódýrustu leiöina. Hér
kemur ráöunauturinn snemma
inn, því oft er hann fenginn til
þess aö afla uplýsinga um rækt-
unina og gefa leiöbeiningar.
Þessir aöilar hafa mikla þörf fyr-
ir aö tala við einhverja um
vandamálin. Ef þrýstingur lána-
drottna er oröinn vemlegur,
verð fallin, sala treg og allar dyr
viröast lokaöar, kemur ýmist
fram sjálfsásökun eöa öðmm er
kennt um. Samningar viö
skuldunauta geta veriö mikið
mál og þeir stundum trassaöir
þar til í algert óefni er komiö. Á
þessu stigi getur komiö upp sú
afstaða aö lífið sé meö öllu
óbærilegt, þeir hafi bmgöist sér
og sínum og því sé eins gott aö
kveðja.
í framhaldinu rekur Magnús
hvemig ráöunaumrinn bendir á
leiöir til úrbóta í rækmninni og
aöferöir til hagkvæmari búr-
ekstrar. Jafnframt getur hann
þurft að bregöa sér í gervi félags-
ráögjafa eöa sálfræöings og þar
meö er hann í raun kominn út
fyrir sitt sviö.
Á ráðunauturinn ab
fara til sálfræðings?
Magnús segir aö eigi ráöunaut-
ur aö vinna traust bóndans sé
nauösynlegt að geta hlustað og
aöstoðaö þegar þess er þörf.
Gegni ráðunautur starfi sínu til
hins ýtrasta sé ljóst aö hann
lendi í svipuöum vandræöum
og umbjóöendur hans. Til aö
ræöa vandamál skjólstæðinga
hafi ráöunautar í raun ekki aðra
aöila heldur en maka eöa sam-
starfsmenn og mjög erfitt sé fyr-
ir ráöunautinn aö losa fjöl-
skyldu sína undan því álagi sem
fylgi starfinu á erfiöleikatímum.
Hann endar þessar vangaveltur
um stööu ráöunautarins meö
þessum oröum:
„Ef hann bregst ekki við um-
leitunum skjólstæöings er hann
um leið aö bregöast í starfi sínu
og á sama tíma telja hans nán-
ustu að hann hafi bragðist sér.
Spurningin hlýtur því að vera
sú hvort ráöunauturinn á að
vísa bændum til félagsráðgjafa
eða sálfræðings eða hvort þeir
eigi aö sinna þessum hluta
starfsins og leita sjálfir aðstoö-
ar." -ÁG
§M
ooo
TRIOPLAST
HEFUR KEYPT TENO VERKSMIÐJUNA
NYTT VORUMERKI -
EN SAMIFRAMLEIÐANDIÁ
HEYRÚLLUPLASTINU
Plastco hefur um árabil haft umboð fyrir Teno spin, heyrúlluplastið sem hefur fallið í góðan
jarðveg hjá íslenskum bændum. Nú hafa orðið breytingar erlendis. TRIOPLAST A/S hefur
keypt Teno spin verksmiðjuna og þess vegna bjóðum við þér heyrúlluplastið okkar undir
merki TRIOWRAP. Þetta er það eina sem hefur breyst, ef breytingu skyldi kalla.
Söluaðilar TRIOWRAP á íslandi:
AUÐÁRKRÓKUR:
AUPF. SKAGFIRÐI
'RSHAMAR
BLÖNDUÓS:
VÉLSMIÐJA HÚNVETNINGA
BÚÐARDALUR:
DALAKJÖR
BORGARNES:
■UPF BORGFIRÐINGA
SELFOSS:
KAUPF. ÁRNESINGA
EGII
m
BREIÐDALSVÍK •
KAUPF. STÖÐF)RÐINGA
r
HÖFN:
A-
HVOLSVÖLLUR:
KAUPF. RANG/É
. ^kjarbcli 11 • Sími: 67 00 90