Tíminn - 19.07.1994, Side 4

4
@Mtw
Þribjudagur 19. júlí 1994
fllWKflW
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Utgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: Jón Kristjánsson
Ritstjórn og auglýsingar: Stakkholti 4, 105 Reykjavík
Inngangurfrá Brautarholti.
Sími: 631600
Símbréf: 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans
Prentun: Prentsmibja
Frjálsrar fjölmiblunar hf.
Mánabaráskrift 1400 kr. m/vsk. Verb í lausasölu 125 kr. m/vsk.
Absúrd leikhús
Framganga forustumanna stjórnarflokkanna í Evr-
ópumálum veldur meiri furöu meö hverjum degin-
um sem líöur. Síöastliöinn vetur tilkynnti forsætis-
ráöherra þaö á Alþingi aö hann færi til Brussel innan
tíöar til viöræöna viö Evrópusambandiö. Utanríkis-
ráöherra vissi þá ekkert um þá ákvöröun. Nokkru
síöar var tilkynnt aö utanríkisráöherra hygöi á slíka
ferö. Nú er henni lokiö af hans hálfu, og erindrekst-
urinn var meö þeim hætti aö stjórnarflokkarnir eru
komnir í hár saman vegna þessa mikilvæga máls,
rétt einu sinni.
Evrópumálin liggja þannig fyrir íslendingum aö
nokkrir mánuöir eru síöan EES-samningurinn tók
gildi. Þegar hann var samþykktur var reiknaö meö
aö aöstæöur gætu fljótt breyst, vegna aðildarum-
sókna Norðurlandaþjóðanna. í ljósi þessa samþykkti
Alþingi stefnumótun vorið 1993 þar sem ríkisstjórn-
inni var falið að undirbúa tvíhliða viðræður um
stööu okkar, ef aörar Norðurlandaþjóðir gerðust að-
ilar.
Þessi samþykkt var gerð í ljósi þess að hér er engin
pólitísk samstaöa um aö ganga í Evrópubandalagið.
Ef þaö hefði verið, hefði þingsályktunin á vordögum
1993 aldrei orðiö til. Ef aöildarumsókn hefði haft
fylgi, heföum við sótt um aðild með öðrum Norður-
landaþjóöum. Þaö þótti óhugsandi, meðal annars
vegna þess afsals yfirráöa yfir auölindum og afsals
fullveldis sem þaö hefur haft í för með sér.
Þaö má vel vera að utanríkisráðherra hafi veriö
ósammála þessari stefnumótun í hjarta sínu. Það
kom hins vegar ekki fram á vordögum 1993. Hins
vegar virðist hann með öllu móti reyna að komast
hjá því aö kanna möguleikana á aö framfylgja þess-
ari stefnu.
Jón Baldvin Hannibalsson tókst ferö á hendur til
Brussel sem utanríkisráðherra ríkisstjórnar Davíðs
Oddssonar. Það er staöreynd. Hann hefur ekkert
umboð frá ríkisstjórninni til þess að ræða aðild ís-
lands eöa aðildarumsókn aö ESB. Hann hefur ekki
einu sinni umboð frá flokki sínum til þess.
Þetta vita forustumenn Evrópubandalagsins, og því
er ferö Jóns Baldvins til Brussel gagnslaus og mark-
laus, og þaö sem verra er aö hún dregur það fram aö
ríkisstjórnin er sjálfri sér sundurþykk í þessu stóra
máli og þaö veikir stöðu okkar.
Kjarni þessa máls snýst um sjávarútveginn. Engin
þjóö hefur samiö sig frá Rómarsáttmálanum um
sameiginlega yfirstjórn auðlinda. Það geröu Norö-
menn ekki, þrátt fyrir fullyröingar um hagstæðan
sjávarútvegssamning þeirra. Þjóðin þarf í raun að
svara tveim spurningum, sem snerta þetta lykilat-
riði. Er hún tilbúin til þess aö hleypa veiðiskipum frá
Evrópubandalaginu inn í tvöhundruð mílna land-
helgi okkar, og aö heildarafli og skipting hans væri
ákveðin í Brussel í staö þess aö íslensk stjórnvöld
tækju ákvörðunina? Þaö er enginn vafi á því aö yfir-
gnæfandi meirihluti þjóöarinnar mundi segja nei
viö þessari spurningu. Enginn stjórnmálaflokkur
hefur aöild að Evrópubandalaginu á stefnuskrá
sinni.
Formaöur utanríkisnefndar lætur svo um mælt í
viötali viö vikublaðið Eintak aö sér finnist þessi mál
eins og absúrd leikrit. Tíminn er sammála.
„Þarna koma nashyrningarnir"
Jón Baldvin Hannibalsson segir
ab íslendingar verbi aö gera upp
hug sinn gagnvart aöildarum-
sókn aö ESB, enda sæki engin
þjóö um aöild nema vera búin
aö ákveöa hvort hún vill aöild
eöa ekki. Davíö Oddsson segir
umræöuna um aöildarumsókn
vera út í bláinn. Matthías
Bjarnason er heldur ekkert að
skafa utan af hlutunum í vibtali
við Tímann um helgina, en þar
segir hann aö utanríkisráðherra
ætti heldur aö vera að vinna aö
stefnumálum ríkisstjórnarinnar
og Alþingis en tala um ESB-aö-
ild íslands í útlöndum. Matthías
segir reyndar aö stjórnarsam-
starfiö hafi verið „svona heldur
fjölskrúöugt og miklar hræring-
ar, sérstaklega í Alþýðuflokkn-
um eins og allir vita. Allar þær
uppákomur hafa ekki styrkt
stjórnina," eins og þessi gamli
stjórnmálaforingi oröaöi það.
Bókmenntirnar og
Björn
Björn Bjarnason, formaöur ut-
anríkismálanefndar, talar um
frumkvæði Jóns Baldvins sem
„absúrd- leikrit" í blaöinu Ein-
taki í gær, og á Bylgjunni í há-
deginu kom flokksbróöir þeirra
Björns og Davíðs, Vilhjálmur
Egilsson, og segir aö íslendingar
veröi aö fara aö undirbúa aðild-
arumsókn, enda sé rúmur meiri-
hluti fyrir aöildarumsókn í
þingflokki Sjálfstæðisflokksins
samkvæmt könnun sem hann
hefur gert. Ekki veit Garri hvort
Vilhjálmur talaði viö Eggert
Haukdal, en í síðustu viku sagöi
Eggert viö Tímann aö Sjálfstæð-
isflokkurinn hefði fyrir löngu
átt að vera búinn að slíta stjórn-
arsamstarfinu til aö hægt væri
aö mynda betri stjórn. „En tjón-
iö af ríkisstjórnarveru Jóns Bald-
vins verður íslensku þjóðinni
óbætanlegt," sagöi Eggert orð-
rétt.
Jóhanna Sigurðardóttir, fyrr-
verandi félagsmálaráöherra og
formlega séö væntanlega ennþá
GARRI
einn af stuðningsmönnum rík-
isstjórnarinnar, telur sem kunn-
ugt er ekki tímabært ab sækja
um aðild að ESB. Hún lætur sitt
þó ekki eftir liggja í yfirlýsinga-
kórnum og segist í DV í gær
hugsanlega vera aö undirbúa sig
fyrir sérframboð, en það sé tölu-
veröum erfibleikum bundið aö
starfa innan Alþýöuflokksins.
Þessi fyrrum ráðherra í ríkis-
stjórninni og nú óbreyttur
stjórnarþingmaöur (eða hvaö?)
segist hins vegar alveg eins bú-
ast við haust-
kosningum og
þegar innanbúð-
arfólk til langs
tíma í þessari rík-
isstjórn metur
stööuna með
þessum hætti, þá
er eðlilegt að
leggja viö hlustir.
Absúrdleik-
húsið
Eins og þessi
samantekt á
nokkrum helstu
og augljósustu yfirlýsingum
stjórnarliða síöustu dagana
bendir til, þá þjáist ríkisstjórnar-
samstarfið ekki af yfirþyrmandi
samhygö og markvissri stefnu-
mörkun. Þvert á móti er það í
rauninni hálfgert grín aö kalla
þetta samstarf, því veruleikinn
er allur annar. Þess vegna er þaö
rétt hjá Birni Bjarnasyni þegar
hann talar um uppákomur í
stjórnarliðinu í Evrópumálum
sem absúrdleikrit. Sannleikur-
inn er hins vegar sá aö það er
ekki bara í Evrópumálunum
sem sýningar eru í absúrdleik-
húsi ríkisstjórnarinnar. Allt
samstarfiö er oröiö aö samfelldu
absúrdleikriti og ótrúlegt aö
nokkur myndi lengur taka eftir
því, þó nashyrningarnir úr Ieik-
riti Eugenes Ionesco birtust í
Stjórnarráðinu og færu mikinn.
Viðbrögð ráðherranna eru í þaö
minnsta fyrirsjáanleg, því þeir
myndu einfaldlega segja eins og
Tarzan um fílana: „Þarna koma
nashyrningarnir."
Garri
Sólskinseyjan ísland
Aö markabssetja ísland krefst
ekki mikils hugmyndaflugs. Safn-
aö er saman nokkrum myndum
af sólgylltum vötnum gjarnan
meö öndum í forgrunni, fossum í
sólskini, grasgrænum högum
meö heiðbláum fjöllum, böðuö-
um í sól, í fjarska, mosaþembum
á hrauni og svo kannski lamb í
grænum haga og stúlka með sól-
skinsbros og fólk að busla í sund-
laug fá að vera meb til uppfylling-
ar. Myndir af sólskinseyjunni Is-
landi eru teknar síðla júnímánað-
ar og fram í júlí, á þeim tíma sem
plönturnar blómstra. Það er sama
hvort sólskinseyjan er ljósmynd-
ub eða kvikmynduð, hún er alltaf
eins. Bankar markaössetja pen-
ingana sína meb sólskinsmynd-
unum af bunulækjum og fífil-
brekkum og látið er í veöri vaka
ab búvörur séu framleiddar beint
af grundum grónum fjallagróöri.
Sölumenn brennsluefna og smur-
olíu setja vöru sína í beint sam-
band viö jaröargróöa og um-
hyggju fyrir sólbaöaöri náttúru.
Aö minnsta kosti gefa auglýsinga-
stofur þeirra þaö í skyn.
Auglýsingavebur
Þegar sólskinseyjan er markaös-
sett fyrir íslendinga, er þaö gert á
nákvæmlega sama hátt og þegar
verið er að auglýsa bensín, pen-
inga og hrossakjöt.
Þulan „ísland, sækjum þaö
heim" meö tilheyrandi sólskins-
myndaskrumi er orðin álíka leiði-
gjörn og sígilda veöurspáin í
gegnum tíðina: „Skýjab, úrkomu-
laust ab mestu."
Þótt kostnaðurinn við markabs-
setninguna miklu sé sjálfsagt far-
inn að slaga upp í einnota hand-
boltahöll, þá er árangurinn eng-
inn. Þeir, sem annast þjónustu
við ferðamenn, sjá engan mun á
traffíkinni nú og í fyrra og ferða-
mannastraumurinn til útlanda er
síst minni.
Fram kemur í viðtölum viö fólk,
sem m.a. býöur uppá svokallaða
Á víbavangi
bændagistingu sem margir hafa
lagt drjúgan kostnað í, aö engin
fjölgun sé á ferðalöngum sem til
þeirra sækja. Einhver aukning
mun vera af útlendum feröa-
mönnum, en þaö er opinbert
leyndarmál að langflestir þeirra
kaupa sér pakkaferðir til landsins
og um það og borga mun minna
fyrir allar ferðir og þjónustu en
aðrir ferðalangar.
Markaðssetning fyrir
hverja?
En vel getur veriö aö hamagang-
urinn við aö markaössetja ísland
fyrir íslendinga hafi haft mikil
áhrif án þess að þess sjái mikinn
stab í svokölluðum feröamanna-
iðnabi.
Hjón, sem nýkomin eru úr
tveggja vikna ferbalagi um tvo
landsfjóröunga í eigin bíl, ætluðu
að njóta lífsins og marglofaðrar
þjónustu. Strax á öörum sólar-
hring sáu þau fram á greiðsluþrot
eftir örfáa daga, ef þau ekki
breyttu ferðamáta sínum og fyrir-
huguðum lífsháttum. Þau létu sér
nægja svefnpokapláss, sem henta
skólakrökkum prýðilega, og svo
fengu þau sér ódýran prímus og
keyptu viöurgjörning sinn í kaup-
félagsbúðunum.
Ferðalagið heppnaöist vel og
hjónin komu alsæl til baka,
höföu séö drjúgan hluta af land-
inu og höföu ekki eytt nema um
fimmtíu þúsundum, aöallega í
bensín.
En fyrir utan olíufélögin græddu
ekki aðrir á för þeirra. „Feröaþjón-
ustan" varö af öllum tekjum
vegna sumarfrís þessara tilteknu
íslendinga, vegna þess að þau
höföu einfaldlega ekki efni á aö
að nýta sér hana, þrátt fyrir góö-
an vilja.
Markaössetningin „ísland, sækj-
um þaö heim" er rándýr della frá
upphafi til enda. Fyrir þaö fyrsta
ferðast íslendingar mikiö um eig-
ib land. Jeppaliöið alit er á þeyt-
ingi um byggðir sem óbyggðir.
Þúsundir sumarbústaðaeigenda
fara í lengri og skemmri feiöir frá
húsum sínum, veiöimenn dvelja
viö ár og vötn og fjöldinn allur
ferðast um með tjald og prímus.
í öbru lagi er vandséb hverjum
auglýsingafarganið á að koma til
góöa. Sé þaö sett á koppinn fyrir
feröamannaiönabinn, hlýtur
hann aö átta sig á greiöslugetu
hins almenna feröalangs og
hverjar eru hans raunverulegu
óskir og þarfir.
Svo væri ráb ab fara aö kynna
landiö eins og þaö er, því sól-
skinseyjan litfagra er einna helst
til þess fallin aö mæla meö stór-
framleiðslu koltvísýrings.
OÓ