Tíminn - 17.12.1994, Blaðsíða 5

Tíminn - 17.12.1994, Blaðsíða 5
mmm Tímamynd CS Atvinnuleysi er önnur hliðin á misrétti Jón Kristjánsson skrifar Laugardagur 17. desember 1994 8Mn$i — . - -4 -IT'wíSf Ástandiö á Alþingi þessa dagana er nokk- uð óvenjulegt. Málefni, sem varöa fjár- hag ríkisins, eru til umræöu eins og ávallt á þessum tíma, en annars er lítiö um aö vera. Þaö liggja ekki fyrir Alþingi nein átakamál frá ríkisstjórninni önnur en þau sem nefnd eru hér aö framan. Ástæöan fyrir þessu er einfaldlega sú aö stefna ríkisstjórnarinnar viröist vera sú ein aö þrauka til vorsins og hafast sem allra minnst aö. Öll málefnavinna virðist nú miða viö þaö hvaö stjórnarflokkun- um kemur vel í kosningum frekar en stefnumörkun til langs tíma. Þetta er nokkuð mikil fullyrðing, en hún á viö rök að styðjast, og þarf ekki nema skoöa framvindu síðustu vikna til þess að sannfærast um það. Tafir og verkleysi Vinna til undirbúnings löggjafar hefur tafist mjög og allt þar til um síðustu helgi var tekist á um þab milli stjórnar- flokkanna hvernig ætti aö standa ab skattafrumvörpum sem eru fylgifrum- vörp fjárlaga og varða tekjuhliöina. Taf- irnar voru meðal annars vegna þess aö í ágúst síðastliðiö sumar var í raun búiö að ákveba þingkosningar 1. október og ráö- herrar ríkisstjórnarinnar voru með hug- ann viö þaö. Eftir aö kosningar voru blásnar af, hófust hinar hatrömmu inn- anflokksdeilur í Alþýbuflokknum sem lömuöu ríkisstjórnina langt fram eftir hausti. Yfirlýsingar Þegar lokiö var viö að berja saman samkomulag stjórnarflokkanna um skattamálin var gefin út yfirlýsing ríkis- stjórnarinnar, sem meðal annars var kynnt til þess aö greiða fyrir kjarasamn- ingum. Þessi yfirlýsing var kynnt meö nokkrum lúðraþyt, og lét utanríkisráö- herra svo um mælt aö þetta væri besti dagurinn til þessa í stjórnarsamstarfinu. Þessi yfirlýsing var kynnt fjárlaganefnd Alþingis síðastliöinn mánudag eftir aö hafa veriö umfjöllunarefni fjölmiðla um helgina. Ég varð harla undrandi er ég fékk yfirlýsinguna í hendur. í henni voru í raun aðeins fá atriði sem festa mátti hendur á. Þaö var m.a. aö framlengja há- tekjuskattinn, afnema skattlagningu á 15% af útgreiddum lífeyri og afnema hinn svokallaöa „ekknaskatt". Þaö þarf ekki mikinn speking til þess að sjá hvernig þessar breytingar hafa orðiö til. Þingflokkur Alþýðuflokksins hefur í skelfingu sinni farið fram á aö framlengja hátekju- skattinn til þess að halda andlitinu og láta líta svo út að einhver snefill af jafnaðar- mennsku væri eftir í þeim flokki. Sjálfstæöis- flokkurinn hefur krafist afnáms „ekknaskatts- ins" á móti, til þess að halda andlitinu gagn- vart eignafólki í landinu. Abgerbir eftir kosningar Sum atriöi yfirlýsingarinnar eru ekki mikils virbi. Enn einu sinni er fjár- magnstekjuskatti frestað, og áform eru um ab leggja hann á um næstu áramót. Það eru einar litlar kosningar í millitíö- inni, en nú bregður svo viö aö stjórnar- andstaöan er allt í einu kölluö til í þessa vinnu. Hins vegar vill ríkisstjórnin setja forskriftina að henni, þótt umboð henn- ar verði runnið út um næstu áramót. Sýnt hefur veriö fram á að hækkun skattleysismarka, sem kveöið er á um í yfirlýsingunni, er blekking. Yfirlýsingar um viðræður viö orkufyrirtæki um lækk- aö orkuverð eru heldur ekki innihalds- miklar. Sömuleiöis yfirlýsingar um frum- varp um aö nota vexti af höfuöstól Iðn- þróunarsjóðs til þess aö stuðla aö ný- sköpun. Hvers vegna í ósköpunum rann þetta upp fyrir stjórnarliöum nú þegar einn mánuður er eftir af þingtímanum? Stjórnarandstaöan á Alþingi hefur talaö fyrir daufum eyrum um nýsköpun allt kjörtímabiliö. Framkvæmdaátak Eitt atriði yfirlýsingar ríkisstjórnarinn- ar er um átak í vegamálum, sem að sögn nemur 1.250 milljónum króna á næsta ári. Mikið hefur verið gert úr áhrifum þessa á atvinnulífiö í landinu. Hér er ekki allt sem sýnist. Viöbótarfjármagnið er ekki eins mikiö og stjórnarliöar vilja vera láta. Með góðum vilja er þó hægt ab koma upphæðinni í 700 milljónir króna. Vegasjóbur hefur tekið aö sér rekstur ferja og flóabáta upp á um 550 milljónir króna og því er alltaf gleymt þegar um þessi mál er fjallað. Atvinnuþáttur þessara framkvæmda er verulega ofmetinn hvab varöar fjölda starfa, þótt þær geti veriö mikilvægar fyrir verktakafyrirtæki og samfélagslegur þáttur þeirra sé afar mik- ilvægur. Hin mannfreku verkefni Vandinn í atvinnumálum hérlendis stafar einkum af því að fjárfestingar eru í lágmarki. Fjárfestingar geta veriö margs konar, t.d. einkavæöing og endurnýjun vélbúnaöar og tækja. Hins vegar hafa byggingaframkvæmdir ávallt veriö ríkur þáttur í fjárfestingu hérlendis og þegar hún dregst saman, veröa iðnaðarmenn og byggingarverkamenn einna fyrst fyrir baröinu á uppsögnum og atvinnuleysi. Þáttur rfkisvaldsins Ríkisvaldiö getur komiö hér á móti meb því að leggja rækt við viðhaldsverk- efni, sem eru mikil hjá því opinbera. Þau eru mannfrek og henta vel þeim hópi fólks, sem veröur fyrir barðinu á sam- drætti í fjárfestingum. Ótrúlegt tómlæti er um þennan þátt mála í fjárlagafrum- varpinu. Fjármagn hefur verið skert til Húsfriðunarsjóös ítrekaö og fjárveitingar til viðhalds almennt eru af skornum skammti. Þáttur sveitarfélaga Sveitarfélögin í landinu hafa mörg lagt mjög ab sér í atvinnumálum. Þaö á ekki síst þátt í því, hvað staöa þeirra hefur versnab á síðasta kjörtímabili. Þessi at- vinnumálaþátttaka hefur ýmist verið sú aö ráðast í framkvæmdir eða styrkja fjár- hagsgrundvöll fyrirtækja. Því miöur þverr nú geta sveitarfélaganna í þessum efnum og þess er ekki ab vænta aö þau geti eflt stuðning sinn viö atvinnulífiö. Brábabirgbalausnir Viðhaldsverkefni hjá hinu opinbera eða vegagerðarátak eru tímabundnar lausnir í atvinnumálum. Aörar og varan- legri veröa aö koma til, ef takast á aö leysa atvinnuvandann til frambúðar. Það er nokkuö samdóma álit aö í nútíma samfélagi, tækni- og tölvuvæddu, séu rannsóknir og menntun undirstaöa þeirrar nýsköpunar sem þarf aö veröa. Rannsóknaþátturinn er bæöi hlutverk Háskólans og atvinnulífsins í landinu. Hinn tvíþætti vandi Sá vandi, sem er uppi í þjóöfélaginu, er í megindráttum tvíþættur. Önnur hlið hans er atvinnuleysið. Hin hliðin er vax- andi fátækt og misrétti. Þetta er því miö- ur oft einkenni á þjóðfélögum þar sem atvinnustarfsemin brestur. Meginverkefni stjórnmálamanna á að vera ab fást við þessi mál, en því miður verður að segja aö aögeröir þær, sem ríkis- stjórnin hefur boðaö, eru fálmkenndar og bera fremur svip af hræðslu vib kosn- ingar fremur en langtíma stefnumótun. ■ BMenn málefni

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.