Tíminn - 13.05.1995, Page 24

Laugardagur 13. maí 1995
Vebrlb í dag (Byggt á spá Veburstofu kl. 16.30 í gær)
• Horfur í dag: Norbaustan gola eba kaldi. Skýjab ab mestu um
norbanvert landib og skúrir á stöku stab á norbaustur og austurlandi,
en bjart meb köflum sunnanlands og vestan. Hiti 2 til 7 stig norban-
lands, en allt ab 12 stiga hiti sybra.
• Horfur á sunnudag og mánudag: Hæg breytileg eba norbaustlæg
átt, víbast gola. Skýjab um norban- og austanvert landib og smáél
norbaustanlands, en annars víbast þurrt. Víba léttskýjab sunnanlands
og vestan. Hiti 0 til 4 stig norbanlands, en 5 til 9 stig um sunnanvert
landib.
• Horfur á þribjudag, mibvikudag og fimmtudag: Lítur út fyrir
fremur hæga austan og norbaustan átt um allt landf, víbast golu meb
dálítilli rigningu austanlands, en annars þurrt ab mestu. Hiti 1 til 9
stig, hlýjast subvestanlands, en kaldast norbvestanlands.
Arthur Morthens, forstöbumabur kennsludeildar Frœbsluskrifstofur um alvarleg áhrif sjónvarpsgláps á börn:
Yngstu börnin verða æ ein-
beitingarlausari og órólegri
Arthur Morthens segir a& ung
börn á skólaaldri verðir sífellt
órólegri og einbeitingarlausari
auk þess sem alvarlegt ofbeldi
færist í vöxt. Hann útilokar
ekki a& skýringin geti veri&
áhrif sjónvarpsbyigna á börn en
telur þó að um marga samverk-
andi þætti sé aö ræ&a í flestum
tilvikum.
í tilefni af viðtali viö Sigríbi
Björnsdóttur sjúkraiöjukennara
sem birtist í Tímanum í gær um
áhrif sjónvarps á ung börn, hafði
blaðib samband við Arthur Mort-
hens forstöðumann kennslu-
deildar Fræðsluskrifstofu Reykja-
víkurborgar.
Hann segir að greinileg hættu-
merki sjáist á íslenskum börnum
og aukið ofbeldi og grófara sé
merkjanlegt en áður tíðkaðist.
Meira sé um spark og kýlingar
sem e.t.v. sé eftir fyrirmynd of-
beldismynda en einnig geti aðrar
ástæður legið til, og þá útilokar
hann ekki áhrif rafmagnsbylgna á
taugakerfi barna sem sitja lang-
dvölum fyrir framan leikjatölvur
eða sjónvarp. „Það er mjög erfitt
að meta orsakir þessa en kennarar
verða í síðustu tíð mjög varir við
aukinn óróleika og einbeitingar-
skort hjá fjölmörgum yngstu
börnunum. Þetta hefur mjög
ágerst á undanförnum árum.
Hins vegar er þetta mögulega
samsettur vandi margra félags-
legra þátta," segir Arthur.
Niðurstöður vísindamanna
sýna að taugakerfi ungra barna er
sérstaklega viðkvæmt fyrir há-
tíðnibylgjum og heilinn er óvarð-
ari í þeim en eldri bömum og full-
orðnum. Vinstra heilahveli barna
lokast og gagnrýnin hugsun
skerðist. Þetta veldur sljóleika og
gæti átt þátt í skertu veruleika-
skyni og aukinni ofbeldisþörf.
Um leiðir til úrbóta vill Arthur
beina þeim tilmælum til foreldra
að þeir geri sér grein fyrir mögu-
legum afleiðingum sjónvarpsgl-
áps á börn og þýðingarmikið sé
að foreldrarnir velji sjálfir efnið
og takmarki áhorfið. „Vandinn er
virkilega fyrir hendi og mikið
áhyggjuefni. Áhrif fjölmiðla eru
meiri en ella í svona litlu samfé-
lagi," segir Arthur Morthens. ■
Um 85% kvenna vinnur á mebgöngutíma en flestar hcetta ab
mebaltali rúmum 2 mánubum fyrir fœbingu:
Konur í erfiöisvinnu
fæöa 5% léttari börn
RARIK tekur
viö raforku-
sölu í
Borgarnesi
Undirritaöir hafa verið samn-
ingar milli bæjaryfirvalda í
Borgarbyggb og Rafmagns-
veitna ríkisins. Þeir fela í sér
a& Rafmagnsveiturnar kaupi
dreifikerfi Rafveitu Borgar-
ness. Taka Rafmagnsveitur rík-
isins viö rekstri þess 1. júní nk.
Rafmagnsveiturnar hafa ann-
ast orkusölu á öllu Vesturlandi,
ef frá eru talin bæjarfélögin á
Akranesi og í Borgarnesi. Hafa
Rafmagnsveiturnar byggt upp
góða aðstöðu í Borgarnesi, sem
er þjónustumiðstöð fyrirtækis-
ins í héraöinu. Rekstur Rafveitu
Borgarness fellur því vel að
orkuveitusvæði Rafmagnsveitn-
anna og er ljóst að aukið hag-
ræði næst meb samrekstri þess-
ara veitukerfa.
Samningur þessi er liður í
endurskipulagningu og hag-
ræðingu orkumála í Borgar-
fjarðarhéra&i, sbr. samkomulag
iðnaðar- og fjármáíaráðherra
fyrir hönd ríkissjóðs og eignar-
aðila aö Hitaveitu Akraness og
Borgarfjarðar, sem undirritað
var 3. apríl sl.
Bæjaryfirvöld í Borgarbyggð,
svo og bæjarbúar allir, vænta
góös samstarfs við Rafmagns-
veitur ríkisins. Á sama hátt von-
ast Rafmagnsveitur ríkisins eftir
góöri samvinnu viö bæjarstjórn
og bæjarbúa og munu leitast
viö að veita þeim sem besta
þjónustu í framtíðinni. ■
Um 85% barnshafandi kvenna
er í vinnu á mebgöngutíman-
um, en a&eins 9% þeirra vinna
fram á síöasta dag. Hinar hættu
a& meöaltali 65 dögum fyrir
fæöingu, flestar vegna veik-
inda, en sumar nýttu hluta af
sumarleyfi. Rösklega fjórðung-
ur kvennanna hættir störfum á
fyrirfram ákveönum degi.
En algengustu veikindin eru
þreyta og svefnleysi (18%),
grindargliönun og bakverkir
(15%) og hár blóðþrýstingur og
bjúgur (10%). Konur sem veikt-
ust á mebgöngutíma hættu þó
ekki störfum fyrr en aðrar. Þær
konur sem unnu allan með-
göngutímann áttu börnin jafn-
aöarlega um 5 dögum fyrr en
hinar (sem gengu meö í 280,1
dag). Konur í erfiðisvinnu hættu
oftar vinnu og fæddu að mebal-
tali 5% léttari börn en aðrar kon-
ur. Þetta er meðal helstu niður-
.staðna úr rannsókn á vinnu og
forföllum í meðgöngu sem sagt
er frá í maíhefti Læknablaðsins.
Könnunin náöi til óvalins hóps
407 kvenna sem ólu börn á
Kvennadeild Landspítalans í
september og nóvember haustið
1993.
Meöalaldur kvennanna var
rúmlega 28 ár og rúmlega 90%
þeirra voru giftar eba í sambúð.
Rúmlega 36% þeirra var að eign-
ast sitt fyrsta barn og aöeins 8%
áttu fyrir 3 börn eba fleiri. At-
hygli vekur, ab konur sem áttu
fyrir 2 börn eða fleiri hættu síðar
aö vinna fyrir fæðingu heldur en
þær sem gengu með sitt 1. eða 2.
barn.
Innan við 15% kvennanna
hættu störfum fyrir 26. viku og
nær helmingurinn var enn í
vinnu á 35. viku meðgöngutím-
ans. Nærri fimmta hver útivinr.-
andi kona var orðin launalaus í
nokkurn tíma áður en kom að
fæðingu. Rúmlega 30% þeirra
voru í launuðu veikindafríi, um
14% í sumarfríi, um 13% á at-
vinnuleysisbótum eða sjúkradag-
peningum og tæp 3% í fæöingar-
orlofi, auk þess sem 9% unnu til
síðasta dags, sem áður segir. „í
raun eru margar konur óvinnu-
færar undir lok meðgöngu. Aö
gera öllum þunguðum konum
kleift að hætta vinnu fyrir fæð-
inguna gæti verið þjóðhagslega
hagkvæmt, með tilliti til já-
kvæðra áhrifa á meðgöngu og
heilbrigði barna og mæðra. Gera
ætti konum auðveldara en nú er
að hefja töku fæðingarorlofs fyrir
fæðingu, t.d. fjórum eba átta
vikum fyrir áætlaðan fæöingar-
dag", segja greinarhöfundar: El-
ísabet A. Helgadóttir, Linda B.
Helgadóttir og Reynir Tómas
Geirsson. ■
Þýskir handboltafíklar höfbu ekki efni á ab fara í höllina:
Ódýrara að fara að
Guílfossi og Geysi
en á handboltaíeik
MAL DAGSINS
35,7°/c
Álit
lesenda
Síöast var spurt:
, _ Verbur íslenska lands-
64,3/o //5/5fverblaunasœti,
þ.e. 1.-3. sœti, á HM?
Nú er spurt: / Ólafur Þ. Þórbarson ab fara ískólastjóra- stöbuna í Reykholti?
Hringið og látið skoðun ykkar 11 SÍMI: 99 ós. Mínútan kos 56 13 itar kr. 25.-
Bessi Þorsteinsson, hótelstjóri á
Gistiheimilinu Berg í Hafnar-
fir&i, í næsta nágrenni viö
Kaplakrika þar sem b-ri&ill HM
'95 í handbolta fer fram, segist
geta taliö á fingrum annarrar
handar þá gesti sem hafa kom-
iö vegna handboltamótsins.
„Það er ekki veröið á gistingu
sem er að drepa fólkið, við erum
að selja gistingu og morgunverð
á vetrarveröi auk 10% HM-af-
sláttar, það kostar 4.500 krónur
ab gista í tveggja manna her-
bergi, morgunverður innifalinn.
Eitthvað annað stoppar og ekki
erum viö að kála HM," sagði
Bessi Þorsteinsson.
Hann sagöi aö hjá honum
hefði allt verið blokkbókað sem
kallað er, frátekið hótelrými fyrir
sænskar ferðaskrifstofur, en Sviar
gengu úr skaftinu. Þá var biö-
blokkarbókun frá Þýskalandi, en
ekki heldur þar í landi seldust
feröir og eftir voru þrjár bókanir
fyrir Gistiheimilið Berg, og ab-
eins tveir mættu.
Á Bergi gista tveir Þjóbverjar,
sannir handboltafíklar, feðgin,
faðir og 14 ára dóttir, bæöi á kafi
í handboltaiökun. Þau ætluðu að
skoba Þýskaland gegn Rúmeníu í
Kópavogi. Það kostaði fyrir þau
6.600 krónur að sjá leikinn. Þetta
þótti þeim óheyrilegt verð. End-
irinn varð sá ab hótelstjórinn út-
vegabi þeim bílaleigubíl fyrir
3.800 krónur meb 150 kílómetr-
um inniföldum. Feðginin héldu
því aö Gullfossi og Geysi þennan
dag, — og sáu leikinn í sjónvarp-
inu um kvöldið. Hingaö voru
þau hins vegar komin í því skyni
að vera viöstödd leikina í HM í
keppnishöllum, ekki fyrir fram-
an sjónvarp.
Sjá einnig frétt um miöaverö á
bls. 12. ■