Tíminn - 21.11.1995, Qupperneq 7

Þribjudagur 21. nóvember 1995
7
Námsgagnastofnun:
Þurr Handbók
um málfræöi
Út er komin Handbók, sem
má ekki nota sem kennslu-
bók er tekiö skýrt fram í for-
mála, um málfræbi eftir
Höskuld Þráinsson, prófessor
við Háskóla íslands.
Bókin er í tveimur hlutum og
er fyrri hlutinn skrá yfir mál-
fræöihugtök meö skýringar-
dæmum. Annar hlutinn er mál-
fræöilegt yfirlit þar sem ein-
stakir þættir málfræöinnar eru
skýrðir svo sem framburður,
beygingar og orðflokkar, orð-
myndun, setningafræði, merk-
ingafræði, málrækt og mállýsk-
ur, nútímamál, fornmál og
önnur mál.
Bókin er þarft og fróðlegt
uppflettirit, nýlunda á íslensk-
um námsbókamarkaði og á sér
ekki erlenda fyrirmynd. í for-
mála höfundar kemur fram aö
handbókin sé „frekar þurr" og
er varla við öðru að búast af
slíku riti en hann á ekki von á
að komast í hóp metsöluhöf-
unda með bókinni. „Hann á
ekki heldur von á að þeir verði
margir sem leggja bókina ekki
frá sér fyrr en þeir hafa lesið
hana til enda. Það á þó ekki að
véra hættulegt eða heilsuspill-
andi." ■
Verbmunur á hárgreiöslustofum hefur fariö stórum vaxandi undan-
farin 3 ár en meöalverö aöeins hœkkaö um 4-7%:
Klipping kostar frá
700 til 3.345 krónur
Verbmunur milli hárgreibslu-
stofa á höfuðborgarsvæöinu
hefur farið vaxandi á síðustu
árum og er nú oröinn allt að
5-faldur, samkvæmt könnun-
um Samkeppnisstofnunar á
185 hárgreiðslu- og rakara-
stofum á höfubborgarsvæb-
inu.
Þannig reyndist nú 260%
verðmunur á lægsta og hæsta
verbi á permanenti sem var
114% í samsvarandi könnun
fyrir þrem árum. Athygli vekur
að þetta stafar langt í frá ein-
göngu af því að hæsta verð hæfi
farið hækkandi — heldur ekki
síst af því að lægsta verð hefur
snarlækkab. Nær alla þjónustu
hárgreiðslustofa er nú hægt ab
finna á mun lægra verði heldur
en sumarið 1992.
Svo dæmi sé tekið var ódýr-
asta permanentiö á 2.200 kr.
fyrir rúmum þrem árum en
1.500 kr. núna. Á hinn bóginn
hefur dýrasta permanentið líka
hækkað um 700 kr. á sama
tíma, og kostar nú 5.400 kr. Þró-
unin er á líkum nótum varðandi
flesta aðra liði. Niðurstaðan
veröur sú, ab meðalverð á klipp-
ingu karla er nú örlitlu lægra
heldur en sumarib 1992 og
Lögreglan stendur fyrir átaki til aö bceta umferö gangandi vegfarenda:
Gangandi vegfarendur síbrot-
legir ekki síður en ökumenn
Lögreglan á Suðvesturlandi mun
á næstunni standa fyrir sameig-
inlegu umferðaverkefni, þar sem
hugab verbur ab gangandi veg-
farendum. Sjónum verbur abal-
lega beint ab endurskinsmerkj-
um, og réttri notkun gangbrauta
og gangbrautarljósa. Þorgrímur
Gubmundsson varbstjóri segir ab
þessum málum hafi ekki verið
sinnt sem skyldi hingab til.
„Þab er töluvert vandamál hve
gangandi vegfarendur virða iítt
þessar reglur. Umferðarregiur eru
almennt til að tryggja öryggi veg-
farenda og okkur þykir tímabært
ab ýta vib þessum málum. Al-
menningur áttar sig kannski ekki á
ab þaö er sérstakur kafli í umferðar-
lögunum um hegöun gangandi
vegfarenda og þeir verða ab fara að
lögum eins og abrir.
-Nú elta lögreglubílar við gatnamót
ökumenn og sekta sem fara yfir á
rauðu Ijósi en á sama tíma em engin
afskipti af þeirn sem virða ekki
„rauða kallinn". Er nokkurt réttlœti í
þessu?
Nei. þetta er alveg rétt. Menn
hafa e.t.v. ekki sinnt þessu nægi-
lega vel. En nú hyggjumst vib ýta
viÓ fólki og minna það á ab fara
eftir þessum reglum meb því ab
stöbva vegfarendur og veita þeim
sem gerast brotlegir góbfúslegt til-
tal. Ekki verbur af sektum í fyrstu
en þab gæti orbib síbar."
Átakib stendur hæst dagana 21,-
22. nóvember nk. -BÞ
sömuleiðis á hárþvotti. Meðal-
verð á permanenti, lagningu og
klippingu kvenna er nú 4-5%
hærra og meðalverð á strípum
og litun hefur hækkað um rúm-
lega 7% á rúmum þrem árum.
I þessu felst að verðsaman-
burður er nú ennþá mikilvægari
en áður fyrir þá sem þurfa/vilja
spara. Hárgreiðslustofurnar
virðast þó ekki kæra sig mjög
mjög um aö auðvelda fólki
þann samanburð. Samkvæmt
reglum eiga skýrar verðskrár yfir
algengustu þjónustu hár-
greiðslustofa að vera við inn-
göngudyr, en aðeins helmingur
þeirra (50%) fylgir þeim reglum
að sögn Samkeppnisstofnunar.
Hæsta, lægsta og meöalverð á
algengustu liðum hársnyrtingar
reyndist sem hér segir í þessari
nýjustu könnun:
Lægsta.v. Hæsta.v. Meðal.v.
Klipping: kr. kr. kr.
karla 760 3.000 1.500
kvenna 700 3.345 1.750
barna 700 1.750 1.090
Hárþvottur 100 500 300
Permanent 1.500 5.400 3.500
Lagning 900 2.500 1.380
Litun 1.100 3.500 2.170
Strípur 1.000 3.150 2.230
Samkeppnisstofnun segir
meðalverð hafa hækkað um 2%
frá sambærilegri könnun fyrir
einu ári, þótt verð hjá einstök-
um stofum hafi hækkaö um allt
að 29% á tímabilinu en aftur á
móti lækkað nokkuð hjá öðr-
um. Margar stofur veita ellilíf-
eyrisþegum afslátt og einnig eru
dæmi um staögreiðsluafslátt.
Neytendum er bent á að öll efni
sem notuð eru skulu vera inni-
falin í uppgefnu verði á stofun-
um. ■
Fiskistofustjóri um veiöi-
eftirlitiö:
Ekki raun-
hæft að
fela það
LÍÚ
Þórbur Ásgeirsson fiskistofu-
stjóri telur þaö ekki raunhæft
aÓ færa veiöieftirlitib til út-
geröarinnar, eins og formaö-
ur LÍÚ lagöi til í ræöu sinni á
aöalfundi samtakanna í sl.
viku. Hann býst viö ab t.d.
smábátaeigendur mundu
ekki verba yfir sig hrifnir ef
LÍÚ tæki yfir starfsemi eftir-
litsins.
Fiskistofustjóri segist hins-
vegar vera tilbúinn til að ræða
það á hvern hátt hægt sé að
upplýsa útgerðina með form-
legri og reglubundnari hætti en
verið hefur um hvernig fjár-
magni veiðieftirlitsins er ráð-
stafað hverju sinni. Enda telur
hann eðlilegt að útgeröin vilji
fylgjast með ráðstöfun þeirra
fjármuna sem þeir greiða til eft-
irlitsins í formi veiðieftirlits-
gjalds.
Á abalfundi LÍÚ í síðustu viku
rökstuddi Kristján Ragnarsson
tillögu sína m.a. með því að
vísa til þess búið sé að færa nær
allt framleiðslueftirlit í sjávar-
útvegi til fyrirtækjanna sjálfra.
Að sama skapi væri því rétt að
færa ábyrgðina á veiðieftirlít-
inu til starfsgreinarinnar þar
sem þekkingin væri til staðar.
í ræbu sinni sagði formaður
LÍÚ að útgerðin greiddi árlega
100 milljónir til veiðieftirlits
Fiskistofu. Samkvæmt upplýs-
ingum frá fjármáladeild Fiski-
stofu þá greiddi útgerðin 90
milljónir króna til eftirlitsins á
síðasta ári, en heildarkostnaður
þess nam þá um 110 milljónum
króna. Mismunurinn, 20 millj-
ónir var greiddur úr ríkissjóði.
Þab sem af er þessu ári hefur út-
gerðin greitt. um 95 milljónir
króna til þessa málaflokks.
-grh
Breskur lceknir og apótekari dœmdir fyrir aö svíkja út 100 milljónir
meö fölsuöum lyfseölum:
Lyfseðlasvindl í Bretlandi
talið um 3 milljarðar á ári
Þriggja og tveggja ára fangels-
isdómar voru fyrir nokkrum
dögum kvebnir upp yfir
lækni og apótekara í Leeds í
Englandi fyrir ab svíkja úr úr
breska almannatrygginga-
kerfinu meira en 1 milljón
punda (yfir 100 milljónir
króna) meö útgáfu og inn-
heimtu falsabra lyfseöla.
Læknirinn, Timothy
Whitefield, skrifaði út fleiri
þúsundir falsaðra lyfseðla sem
apótekarinn, Bryan Samson,
innheimti síðan án þess að lyf-
in væru nokkru sinni afhent.
Gróðanum skiptu þeir kump-
ánar síðan á milli sín. Sam-
kvæmt fréttum BBC og breskra
blaða er þetta fyrsti dómurinn
sem kveðinn er upp fyrir lyf-
seðlasvindl læknis/apótekara
þar í landi. En áætlað sé að 30
milljónir punda (3 milljarðar
króna) af almannafé séu svikn-
ar út með svipuðum hætti ár-
lega.
Tíminn spurði Karl Steinar
Timothy Whitefield.
Guðnason, forstjóra Trygginga-
stofnunar ríkisins, hvort þar
væri viðhaft eftirlit til að koma
í veg fyrir ámóta svindl hér á
landi, aba hvort líkur væri á að
svona mál mundu yfir höfuð
komast upp. Hann kvaðst lítiö
geta sagt um þetta, enda ekki
kunnugt um neitt mál þessu
Bryan Samson.
líkt hér á landi. En stofnunin
hafi að undanförnu unnið aö
auknu eftirliti á öllum sviðum.
Meðal annars hafi nú í fyrsta
skipti verið ráðinn lyfjafræð-
ingur og lyfjatæknir til ab hafa
eftirlit meb öllum lyfjareikn-
ingum. Á hinn bóginn sagbi
Karl Steinar auðvitab ákaflega
WzÉM % -
~ 1
- , . f
’ ' “ . • ' - li
Heimili Timothys í Leeds.
erfitt við það að eiga ef menn
tækju sig saman um svona
svindl, nema þá að þeir yrðu
staðnir að verki eða kærðir.
Breskir fjölmiðlar höfðu það
eftir heilbrigðisráðherra sínum,
Gerry Malone, að nýtt lyfsleða-
form hafi verið tekið í notkun í
því skyni ab reyna ab draga úr
lyfseðlasvindli.
Læknirinn, Timothy Whitefi-
eld, og apótekarinn, Bryan
Samson, virðast hafa falliö í þá
gryfju að vera of gráðugir og
þar meö stórtækir í svindlinu.
Þab var mikill fjöldi lyfseðla
sem apótekarinn kom með til
innheimtu, eða nærri þrefalt
landsmeðaltal, sem vakti grun-
semdir sem síðan leiddu til þess
að mál hans var tekið til sér-
stakrar rannsóknar og þar með
komst einnig upp um þátt
læknisins.
Dómarinn, Norman Jones,
sem dæmdi lækninn í 3ja ára
fangelsi og apótekarann í tvö
ár, las þeim kumpánum pistil-
inn um leið: „Þið hafið niður-
lægt starfsgreinar ykkar á
skammarlegan hátt. Gerðir
ykkar stjórnuðust af eintómri
græðgi. Þið fórub með al-
mannatryggingakerfið (Nation-
al Helth Service) eins og mjólk-
urkú og mjólkuðuð þab misk-
unarlaust".